Χέλμουτ και Λόκι Σμιτ: δυό βιογραφίες, μια εποχή

 

Στις 10 Νοεμβρίου 2015 πέθανε ο Χέλμουτ Χάινριχ Βάλντεμαρ Σμιτ (1918-2015), σοσιαλδημοκράτης, παιδί δύο δασκάλων, οικονομολόγος, δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας Die Zeit, δεξιοτέχνης του πιάνου και του οργάνου, καγκελάριος (1974-1982) της τότε Δυτικής Γερμανίας.

Η Λόκι (Χαννελόρε) Γκλάζερ - Σμιτ (1919-2010) γνώρισε τον Χέλμουτ Σμιτ στο Δημοτικό Σχολείο (1929). Παιδιά του Αμβούργου και οι δύο, ήταν συμμαθητές στην ίδια τάξη. Τότε κάπνισαν τα πρώτα τους τσιγάρα, κρυμμένοι μαζί πίσω από τους θάμνους του σχολικού προαυλίου. Και οι δύο ήταν περιβόητοι καπνιστές σε όλη την μακροχρόνια κοινή ζωή τους των 80 χρόνων. 

 

Η Λόκι δεν μπόρεσε να σπουδάσει βιολογία όπως ήθελε, λόγω αδυναμίας να πληρώσει τα δίδακτρα. Έγινε δασκάλα, όμως παράληλα, όταν μπόρεσε, ασχολήθηκε επίμονα με τη μεγάλη της αδυναμία, τη μελέτη της φύσης και ιδιαίτερα του κόσμου των φυτών, σε όλο τον πλανήτη. Ανακάλυψε άγνωστα είδη φυτών, σε μερικά δόθηκε το όνομά της, ίδρυσε οργανώσεις για την προστασία της φύσης και βοτανικούς κήπους στην πόλη της και αλλού, δημοσίευσε πολυδιαβασμένα βιβλία. Αναγορεύτηκε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου και μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Θεωρείται στη Γερμανία η «μητέρα» του κινήματος για την προστασία της φύσης.

1977

 

     

Ο Χέλμουτ Σμιτ ήταν ο τελευταίος Σοσιαλδημοκράτης πολιτικός στην Ευρώπη που έμεινε πιστός στην πολιτική κοινωνικής συνοχής και ειρήνευσης της εποχής των κλασικών σοσιαλδημοκρατών (Πάλμε, Μπράντ, Κράισκυ). Στην οικονομική διαχείριση ακολούθησε σταθερά την Κεϋνσιανή οικονομική πολιτική, την προστασία της εργασίας και την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας. Του άρεζε να λέει: «5 % ανεργία είναι χειρότερη από 5 % πληθωρισμό». Από την άλλη πλευρά, παρά την λεγόμενη Ostpolitik, δηλαδή την σοσιαλδημοκρατική πολιτική της προσέγγισης με την Ανατολή (με τις τότε Ανατολική Γερμανία και ΕΣΣΔ), τάχθηκε τότε υπέρ του εξοπλισμού των δυτικοευρωπαϊκών χωρών του ΝΑΤΟ με πυρηνικά όπλα, ως απάντηση στο εξοπλιστικό πρόγραμμα του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Ήταν επίσης ο καγκελάριος που δεν δέχτηκε να υποχωρήσει ή να συμβιβαστεί με τις αξιώσεις της τρομοκρατικής οργάνωσης RAF («Μπάαντερ-Μάινχοφ») και την καταπολέμησε σκληρά μέχρι την τελική της πτώση, με το θάνατο των ηγετών της. Έτσι, σ' αυτά τα δύο πεδία, προς το τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας, έδρεψε και αρνητικές κριτικές. «Ο Σμιτ είναι το γερμανικό φθινόπωρο, ο Στράους θα είναι ο γερμανικός χειμώνας»: στίχοι του τραγουδοποιού Βολφ Μπίρμαν γραμμένοι με την ευκαιρία μιας εκλογικής αναμέτρησης του Σμιτ με τον Βαυαρό συντηρητικό Φραντς Γιόζεφ Στράους (την οποία κέρδισε ο Σμιτ).

Ο Χέλμουτ Σμιτ υποστήριξε τελικά την ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ το 1981, παρόλο που γνώριζε τι μέγεθος είχαν από τότε οι ενδοελλαδικές οικονομικές και κοινωνικές στρεβλώσεις («ήξερα, π.χ., ότι οι Έλληνες εφοπλιστές δεν πληρώνουν φόρους και αυτό μόνον θα αρκούσε για να αποκλειστεί η ένταξη της Ελλάδας», εξομολογήθηκε αργότερα). Παρά την κομματική αντίθεση, τον συνέδεε φιλία με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Ήταν μέχρι το τέλος της ζωής του ένας από τους πιό ένθερμους υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ενοποίησης και διαρκώς σκληρός επικριτής της πολιτικής για την κρίση που ακολουθεί σήμερα η ΕΕ και η Γερμανία.

Το Ίδρυμα Loki Schmidt για την προστασία της φύσης

Impatiens lokischmidtiae, Μαδαγασκάρη

Pitcairnia loki-schmidtiae, Μεξικό