του Χρίστου Αλεξόπουλου
© Μεταρρύθμιση - Χρίστος Αλεξόπουλος: Βραχυπρόθεσμη πολιτική οπτική, 13.9.2020
Και ενώ στα υπερβόρεια της Σιβηρίας σημειώθηκε αυτό το καλοκαίρι ρεκόρ 38 Βαθμών Κελσίου (διευκρίνηση: άνω του μηδενός), στα δικά μας ήπια Μεσογειακά κλίματα πυκνώνουν οι Μεσογειακοί κυκλώνες· η Κεφαλονιά παίρνει λίγη γεύση Καραϊβικής, η Εύβοια και η Καρδίτσα μοιάζουν για λίγο με φθινοπωρινή Λουιζιάνα, Άρκανσο ή Αϊόβα. «Ακραία καιρικά φαινόμενα», κατά το στερεότυπο σλόγκαν των μέσων ενημέρωσης; Ή έρχεται όλο και πιο κοντά η «νέα κανονικότητα»;
Μας πέσανε πολλά μαζί, λες και δεν έφταναν ο Covid, η ΑΟΖ, ο Ερντογάν και η Μόρια. Η ικανότητα «χώνευσης» του εγχώριου συλλογικού νου υπερφορτώθηκε. «Χαλαρά» λοιπόν, «μην αγχωνόμαστε», ας μη δραματοποιούμε και όσα συμβαίνουν «εκεί έξω», πέρα από τον καθιερωμένο τρόπο σκέψης μας - άν και όχι πέρα από τη μύτη μας. Σιγά, η ελληνική πολιτική αυτοσυγκεντρώνεται (στον δικό της κόσμο) και ο ημεδαπός δημόσιος διάλογος κοιμάται.
Γ. Ρ.
Η σύγχρονη πολιτική λειτουργία χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από την βραχυπρόθεσμη οπτική ως προς τον σχεδιασμό και την διαχείριση της εξέλιξης. Τόσο τα κόμματα όσο και τα πολιτικά πρόσωπα οριοθετούν την πολιτική τους ενασχόληση με τους διάφορους τομείς (π.χ. οικονομία, υγεία κ.λ.π.) με σημείο αναφοράς την βραχυπρόθεσμη διαχείριση της δυναμικής, που αναπτύσσεται στην πραγματικότητα, ώστε να διασφαλίζεται η πολιτική τους βιωσιμότητα και η αναπαραγωγή του ισχύοντος μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης. Αυτή η οπτική όμως δεν συμβάλλει στην μετεξέλιξη της κοινωνίας σύμφωνα με τις ανάγκες της δυναμικής ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Με ανάλογη οπτική λειτουργούν και οι πολίτες. Η πραγματικότητα βιώνεται και γίνεται νοητικά αντιληπτή σε συνάρτηση με τον βιολογικό χρόνο στο ατομικό πεδίο και όχι ως δυναμικό μέγεθος, το οποίο υπερβαίνει το άτομο και τις ανάγκες του στα όρια του βιολογικού του χρόνου. Γι' αυτό και η έννοια του συμφέροντος συνδέεται με το άτομο και όχι με την ανθρώπινη οντότητα και την βιωσιμότητα της.
Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πορεία των κοινωνιών και οι επιπτώσεις της όχι μόνο στην ποιότητα της ανθρώπινης ζωής αλλά και γενικότερα στην βιωσιμότητα της βιοποικιλότητας από το ένα μέρος και η αντιμετώπιση και κυρίως αποφυγή των ανθρωπογενών κινδύνων από το άλλο.
Τον Ιούνιο του 2020 στην πόλη Βερχογιάνσκ στη Σιβηρία η θερμοκρασία προσέγγισε τους 38 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (World Meteorological Organisation, WMO) αυτό οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, την οποία δρομολόγησε η ανθρώπινη δραστηριότητα.
Σύμφωνα με έρευνα από ομάδα επιστημόνων, που προέρχονται από αρκετές χώρες, υπό την εποπτεία του Andrew Ciavarella από την Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία, από την αρχή της χρονιάς μέχρι τον Ιούλιο κάηκαν 4,6 εκατομμύρια εκτάρια της δασικής επιφάνειας. Αυτό προκάλεσε την εκπομπή εκατομμυρίων τόννων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, με τις ανάλογες επιπτώσεις στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Η Sarah Kew από το Royal Netherlands Meteorological Institute επισημαίνει «Μας απομένει πολύ λίγος χρόνος για να καταφέρουμε να κινηθεί το κλίμα στο επίπεδο, που προβλέπει η Συμφωνία για το Κλίμα, η οποία υπεγράφη το 2015 στο Παρίσι από την παγκόσμια κοινότητα» (συγκράτηση της θερμοκρασιακής ανόδου στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή).
Στην πραγματικότητα αυτός ο στόχος δεν είναι πλέον επιτεύξιμος. Οι πολιτικές πρακτικές σε παγκόσμιο επίπεδο δεν συμπορεύονται με αυτή την απόφαση. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συμφωνία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού (Covid-19) με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η πολιτικός των Πρασίνων στη Γερμανία Katrin Göring-Eckardt σχολίασε: «Ενώ η κορωναϊκή κρίση είναι σε πλήρη εξέλιξη η μείωση του ποσού, που προβλέπεται για την υγεία, την έρευνα και την προστασία του κλίματος δεν είναι εξοικονόμηση πόρων αλλά ηλιθιότητα».
Η Deutsche Umwelthilfe (Γερμανική Βοήθεια για το Περιβάλλον) μίλησε για οπισθοδρόμηση, ενώ η ακτιβίστρια Greta Thunberg επεσήμανε στο Twitter «Όσο η κλιματική κρίση δεν αντιμετωπίζεται ως κρίση, δεν πρόκειται να ληφθούν οι αναγκαίες αποφάσεις».
Ακόμη πιο αδιέξοδη γίνεται η πραγματικότητα, εάν ληφθεί υπόψη η μελέτη «Atmospheric CO2 during the Midpiacenzian warm period and the M2 glaciation» (Elwyn de la Vega, Thomas B. Chalk, Paul A. Wilson, Ratna Priya Bysani, Gavin L. Foster), η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Scientific Reports στις 9.7.2020.
Σύμφωνα με αυτή την μελέτη η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα της γης πλησιάζει σε επίπεδα, που δεν γνωρίσαμε τα τελευταία 15 εκατομμύρια χρόνια ως ανθρώπινο είδος.
Με αυτά τα δεδομένα είναι εύκολα ερμηνεύσιμη η άνοδος της θερμοκρασίας και οι οδυνηρές επιπτώσεις της στην βιοποικιλότητα. Σύμφωνα με την έρευνα «Fasting season length sets temporal limits for global polar bear persistence» (Peter K. Molmar, Cecilia M. Bitz, Marika M. Holland, Jennifer C. Kay, Stephanie R. Penk, Steven C. Amstrup), η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Climate Change, οι πολικές αρκούδες θα εξαφανισθούν πιθανόν μέχρι το 2100, διότι με την άνοδο της θερμοκρασίας θα αλλάξει το φυσικό τους περιβάλλον (λιώσιμο πάγων) και δεν θα βρίσκουν τροφή.
Επισημαίνεται δε, ότι η άνοδος της θερμοκρασίας στην Αρκτική προχωρά πολύ πιο γρήγορα από ό,τι σε παγκόσμιο επίπεδο κατά μέσο όρο.
Έχει μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ότι σύμφωνα με την γερμανική κυβέρνηση (Bundesverkersministerium) η θερμοκρασία στην Βόρεια Θάλασσα από το 1980 έως το 2015 αυξήθηκε κατά 1,4 βαθμούς στην επιφάνεια και 1,6 βαθμούς σε βάθος 20 μέτρων.
Εάν συνεχισθεί αυτή η θερμοκρασιακή άνοδος, θα απειλείται με μεγάλες οικολογικές ανισορροπίες το θαλάσσιο περιβάλλον.
Τέλος σύμφωνα με την International Union for Conservation of Nature (Διεθνής Ένωση για την Διατήρηση της Φύσης) απειλούνται με εξαφάνιση 30.000 είδη από τα 120.372, που ζουν στην Αφρική. Στις πρώτες θέσεις είναι οι λεμούριοι, η βισκαϊνική φάλαινα (North Atlantic Right Whale - Eubalaena glacialis), το ευρωπαϊκό χάμστερ κρικητός (Cricetus cricetus) και το μανιτάρι κάμπια (Caterpillar Fungus - Ophiocordyceps sinensis).
Αυτόματα τίθεται το ερώτημα, εάν η ανθρωπότητα στο πλαίσιο του μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων και ιδιαιτέρως του πολιτικού, συνειδητοποιεί τον τεράστιο κίνδυνο, που αντιμετωπίζει τόσο το ανθρώπινο είδος όσο και η βιοποικιλότητα, λόγω της βραχυπρόθεσμης πολιτικής οπτικής και του μη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού της εξέλιξης, ώστε να αποφεύγονται οι αρνητικές παρενέργειες της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η ανθρώπινη οντότητα δεν προσδιορίζεται από τα όρια του ατομικού βιολογικού χρόνου και την μονοδιάστατη οικονομική ευημερία χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη στις πλανητικές της διαστάσεις και βιώσιμη λειτουργικότητα των λαμβανόμενων αποφάσεων για την κατεύθυνση της πορείας προς το μέλλον. Αυτά τα δεδομένα πρέπει να συνυπολογίζονται στον σχεδιασμό και στην λήψη πολιτικών αποφάσεων, ώστε να προλαμβάνονται αρνητικές εξελίξεις (κλιματική αλλαγή κ.λ.π.).
Για την απαραίτητη αλλαγή της πολιτικής οπτικής και κοινωνικής δραστηριοποίησης πρέπει να πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις.
Οι κοινωνίες οφείλουν να λειτουργούν με σημείο αναφοράς και προσανατολισμού κοινωνικές αξίες, που υπηρετούν το ανθρώπινο συμφέρον και οι πολίτες να πραγματώνουν τον ρόλο τους είτε ως ατομικά είτε ως συλλογικά υποκείμενα βασιζόμενοι στην ελεύθερη βούληση και στην γνώση της σύγχρονης πολύπλοκης παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας.
Με την πραγματοποίηση αυτών των αλλαγών τόσο στο ατομικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο θα δρομολογηθούν και οι αναγκαίες διεργασίες για την ποιοτική αναβάθμιση του πολιτικού συστήματος και τον βιώσιμο σχεδιασμό της πορείας σε λειτουργικό βάθος χρόνου.
Ο Χρίστος Αλεξόπουλος είναι ερευνητής κοινωνιολόγος
Μετά την Κρίση - Αρθρογραφία του Χρίστου Αλεξόπουλου
  |
| Κεφαλονιά, Σεπτέμβριος 2020 - Από εδώ πέρασε ο Μεσογειακός τυφώνας «Ιανός» |
«The climate- and ecological crisis can no longer be solved within today’s political and economic systems. That’s not an opinion. It’s just simple maths» (Gr. Thunberg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου