Ηθικο-πολιτική ηγεμονία στην «εποχή των τεράτων» (κατά Γκράμσι)

Εν μέσω της κρίσης, ακόμη και πολιτικές προτάσεις με νόημα, ακούγονται. Σποραδικά, από δώ κι από κεί. Λίγες, αλλά υπάρχουν. Φυσικά, οι πολλές και συνήθεις είναι άνευ νοήματος.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι το παλιό γνωστό:  ποιός θα τα κάνει;

Και δυστυχώς δεν λείπει μόνον η πολιτική βούληση με η στενή έννοια, δηλαδή οι κατάλληλοι πολιτικοί φορείς και το πρόθυμο και ικανό πολιτικό προσωπικό. Λείπουν - προς το παρόν - και οι ενεργές κοινωνικές δυνάμεις, οι δυνάμεις της κοινωνίας των πολιτών: αυτοί που θα «σπρώξουν απο κάτω» για να βγούν στον αφρό τα διαμάντια, και να πάνε οι στάχτες στον πάτο.

Η πολιτική ηγεμονία, όπως μας αποκάλυψε ο Γκράμσι, είναι πάντα ηθικο-πολιτική και θέλει δύο, σαν το τανγκό. Θέλει πρόθυμο, φιλόδοξο ηγεμόνα, που να μπορεί να λέει χωρίς φόβο «το χρήμα πολλοί εμίσησαν, την δόξαν ουδείς» - και όχι το αντίστροφο, όπως κάνουν οι σημερινοί μικροί πολιτικοί. Θέλει όμως και σκληρούς ηγεμονευόμενους, με απαιτήσεις: να βάζουν όρους σε κάθε υποψήφιο ηγεμόνα, να του προκαλούν πολιτικό πόνο. Να τον αναγκάζουν να μη λέει πια λόγια από το παρελθόν (δηλαδή αυτά που τόσο αγάπησαν και θέλουν ν' ακούν πάντα όσοι πέρασαν καλά τότε). Αρκετά μίλησαν στη γλώσσα που ακούγεται ευχάριστα σε αγύμναστα αυτιά. Φτάνει πια, βαρεθήκαμε επί δεκαετίες ν' ακούμε από ανελέητους γέροντες και μεσήλικες το μετά από μας ο κατακλυσμός, το «ότι φάμε κι ότι πιούμε...» - κι άς πέσει αύριο ο ουρανός στα κεφάλια των παιδιών μας. Αντίθετα, αυτή τη «δύσκολη, βαρειά στιγμή» (Τόμας Μάν), χρειαζόμαστε λόγια για δουλειά και για απασχόληση, για κοινωνική συνοχή και για δημοκρατία με τον πολίτη να συμμετέχει ενεργά, για νέο Σύνταγμα, για καινοτομία, για παραγωγή, για να διεκδικήσουμε ένα μέλλον διαφορετικό από το αποτυχημένο παρελθόν. Ο Γιάνης Βαρουφάκης, πάρα πολύ σκληρά και ίσως υπερβολικά, αλλά εξαιρετικά εύστοχα (κάτι μάλλον ασυνήθιστο για τα υπερκινητικά και παρορμητικά πολιτικά του αντανακλαστικά, που συνήθως τον οδηγούν σε ευκολίες της σκέψης), το συνόψισε με λίγα λόγια: 

Juan Gatti - Μια εποχή στην Κόλαση (Αρθούρ Ρεμπώ)

«...Γιατί να μας ψηφίσετε; Επειδή σας υποσχόμαστε μόνο δύο πράγματα: [...] Αίμα και Δάκρυα [...] που όμως, θα δώσουν σε όλους μας, κι όχι μόνο εδώ στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, το δικαίωμα να ελπίζουμε για ένα τέλος στον σιωπηλό αλλά αμείλικτο πόλεμο για την Αξιοπρέπεια και για την Αλήθεια...

...Πράγματι, αν θέλετε να μας ψηφίσετε να το κάνετε επειδή τα Δάκρυα και το Αίμα που σας υποσχόμαστε τα θεωρείτε ως ένα μικρό αντίτιμο για να ακούτε από κυβερνητικά χείλη την Αλήθεια. Για να έχετε αντιπρόσωπους στην Ευρώπη που δεν θα παρακαλάνε αλλά ούτε και θα ενστερνιστούν την τακτική του τσαμπουκά και της μπλόφας αλλά που, αντίθετα, θα υιοθετήσουν μια στρατηγική που καμία ελληνική κυβέρνηση δεν τόλμησε να υιοθετήσει έως τώρα: τη στρατηγική κίνηση του να λέμε την Αλήθεια στους εταίρους, στους λαούς των εταίρων και στους πολίτες της χώρας μας. Την Αλήθεια για την κατάσταση των τραπεζών (αντί την προσποίηση ότι είναι «ισχυρές»). Την Αλήθεια για τα ανύπαρκτα πλεονάσματα του κράτους μας. Την Αλήθεια για τις επενδύσεις και τις ανύπαρκτες προοπτικές τους όσο συνεχίζεται ο θανάσιμος εναγκαλισμός πτωχευμένου κράτους, πτωχευμένων τραπεζών, πτωχευμένων επιχειρήσεων, πτωχευμένων θεσμών...». (Μια άλλη ΔΕΘ)

  

Αυτά δεν είναι μόνον άλλο πρόγραμμα, άλλη πολιτική. Είναι και άλλο ήθος. Όμως δεν βλέπω στο οπτικό μου πεδίο, ούτε πρόθυμο ηθικοπολιτικό ηγεμόνα, ούτε απαιτητικούς ηγεμονευόμενους. Βλέπω, στην καλύτερη περίπτωση, κριτική υποστήριξη του χάους. Και πολλή απόλυτη αδιαφορία.

Είμαστε ακόμη βαθειά στην «εποχή των τεράτων».

Για να μη παρεξηγούμαστε: δεν είναι μόνον εδώ στην Ελλάδα η πολιτική (ή μάλλον ηθικοπολιτική) παρακμή. Δείτε π.χ. τη Γαλλία. Τέσσερις λέξεις, μόνον τέσσερα ονόματα «κορυφαίων πολιτικών», φθάνουν: Σαρκοζύ, Στρος Καν, Ολλάντ, Λε Πεν. 

Το απόλυτο μπλιάχ !

Η όμορφη και γενναία «Μαριάννα» της Γαλλικής Δημοκρατίας έπαθε μετάλλαξη και έγινε μουστακαλής τραβεστί με γούνα στις γάμπες...

Αυτά εδώ και τώρα. Εδώ, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, τώρα στην κρίση. Και ποιός καταλαβαίνει;
  
«...Όμως θαρρώ, οι μόνοι που ίσως καταλάβουν θα ναι τα παιδιά,
πλούσια απ’ την κληρονομιά μας,
πρώτη φορά, τα παιδιά,
σκληρά στη μνήμη, σκληρά σε μας,
θα διαβάσουν ίσως έγκαιρα
τ’ αδέξια μηνύματα των προτελευταίων ναυαγών
διορθώνοντας τα λάθη,
σβήνοντας τα ψέματα, 
[...]
σημαδεμένα από την αστραπή
τη γνώση της μοναξιάς της δύναμης
που σε μας άργησε τόσο πολύ να `ρθει...»
  

«... γιατί αν γλιτώσει το παιδί
υπάρχει ελπίδα».

* έτσι έλεγαν παλιά, ο παλιός καλός Μίκης, και με το πάθος του για το Αληθινό ο Πρίγκηπας Παύλος Σιδηρόπουλος. Ναυαγοί και αυτοί μετά, όπως τόσοι και τόσοι..

«Κατάσταση Πολιορκίας» (και youtube) το πρώτο, στίχοι Μαρίνα (κατά κόσμον Ρένα Χατζηδάκη, † 2003)
«Κάποτε θά 'ρθουν» (youtube) το δεύτερο, στίχοι Λευτέρης Παπαδόπουλος, το έκανε αιώνιο ο αξέχαστος Παύλος.

 Γ.  Ρ.