του Βόλφγκανγκ Μύνχάου
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προετοιμάζεται για μαζικές αγορές ομολόγων δημοσίου από χώρες της Ευρωζώνης. Είναι ίσως η τελευταία λύση για να προστατευθούν από χρεοκοπία χώρες όπως η Ιταλία. Υπήρχαν όμως πιο οικονομικές διέξοδοι.
Μακροπρόθεσμα, η οικονομική λογική πάντα θριαμβεύει επί των νομικών μικρολεπτομερειών. Μακροπρόθεσμα, δεν έχει σημασία πόσες νομικές ρήτρες χωρίς νόημα είναι εγγεγραμένες σε μια ευρωπαϊκή συνθήκη. Μακροπρόθεσμα δεν έχει σημασία αν δυσανασχετεί η κοινότητα των Γερμανών συνταγματολόγων και σχολιαστών των Κοινοτικών πραγμάτων. Οι κρίσεις δημιουργούν τις νέες οικονομικές πραγματικότητες. Όχι οι δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Όμως βραχυπρόθεσμα, ισχύουν τα ακριβώς αντίστροφα. Παρά το γεγονός ότι οι νομικοί και οι πολιτικοί δεν έχουν τη δύναμη να λύσουν οποιοδήποτε οικονομικό πρόβλημα, ωστόσο έχουν αρκετή δύναμη για να εμποδίζουν τη λύση του προβλήματος.
Για
τη ζώνη του ευρώ, το αποτέλεσμα αυτής της παρεμπόδισης είναι καταστροφικό.
Γράφω για το θέμα αυτό, επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στις
αρχές του Δεκέμβρη 2014 έκανε το αποφασιστικό βήμα για να εγκαινιάσει τη
συγκαλυμμένη έκδοση ευρωμολόγων. Αποφάσισε να επεκτείνει τον ισολογισμό
της κατά € 1 τρισεκατομμύριο ευρώ. Παρά το γεγονός ότι η απόφαση αυτή
δεν εμφανίζεται στα πρωτοσέλιδα, οι επιπτώσεις της θα είναι ευρύτερες
από όλα όσα αποφασίστηκαν από την αρχή της κρίσης στην ευρωζώνη. Από το
2015 η ΕΚΤ θα αγοράζει κρατικά ομόλογα. Και από τη στιγμή που θα το
ξεκινήσει, αυτό θα κρατήσει πολύ καιρό μέχρι να σταματήσει: Μέχρις ότου
το ύψος του πληθωρισμού στην ευρωζώνη να φθάσει και πάλι στο 2 %.
Στους υπολογισμούς μου, η διάρκεια αυτής της περιόδου δεν μετράται σε μήνες ή σε χρόνια, αλλά σε ευρώ: μπορεί να χρειαστεί συνολικός όγκος αγορών 2 ή 3 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Εάν εκμηδενισθεί από την Κεντρική Τράπεζα το 1/3 του συνόλου του χρέους των χωρών της ευρωζώνης, τότε η κρίση χρέους πραγματικά θα λήξει. Εφόσον έχουμε μια κοινή νομισματική ένωση, αλλά παρόλα αυτά δεν θέλουμε κοινά κρατικά ομόλογα, τότε αναπόφευκτα καταλήγουμε στην επιλογή μιας τέτοιας λύσης.
Από την άλλη πλευρά, ένα επίσημο ευρωομόλογο, δηλαδή ένα κοινό ομόλογο δημοσίου όλων των χωρών της ζώνης του ευρώ, δεν θα κόστιζε σχεδόν τίποτε. Θα ήταν ένα αξιόγραφο που θα μπρορούσε να το αγοράζει η Κεντρική Τράπεζα σε περίπτωση κρίσης. Η κυριότητα του χρήματος θα μετατοπιζόταν στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι εθνικές κυβερνήσεις δεν είχαν πρόσβαση στο χρήμα. Ως προς τα δημοσιονομικά, θα υποβιβαζόταν σε ομόσπονδα κράτη μιας ομοσπονδίας. Τότε, δεν θα είχε πια σημασία αν οι εθνικές κυβερνήσεις αποπληρώνουν τα συσσωρευμένα παλαιά χρέη τους ή όχι.
Αυτό είναι το πραγματικό σκάνδαλο της πολιτικής που ασκεί η Άνγκελα Μέρκελ. Ισχυρίζεται ότι θέλει να αποτρέψει τα ευρωομόλογα και επιτυγχάνει το ακριβώς αντίθετο. Η πολιτική αυτή είναι από οικονομική άποψη πιο καταστροφική από όλα όσα θα τολμούσε ποτέ να προτείνει ένας φανατικός ευρωπαϊστής, όπως ο αρθρογράφος που τώρα διαβάζετε.
Οι Γερμανοί συνταγματολόγοι και οι πολιτικοί που δίνουν τον τόνο, μέχρι σήμερα δεν έχουν κατανοήσει τη δυναμική μιας νομισματικής ένωσης και το ρόλο μιας σύγχρονης κεντρικής τράπεζας. Εφ' όσον η ΕΚΤ έχει στα χέρια της το εργαλείο της αγοράς ομολόγων, στο τέλος θα κάνει ό,τι περνά απο το χέρι της για την επίλυση της κρίσης. Η ΕΚΤ πράττει απολύτως ορθά. Αυτό που συμβαίνει δεν είναι δικό της λάθος.
Οι αγορές χρεογράφων (όπως τα ομόλογα) ανήκουν στο κλασικό ρεπερτόριο των κεντρικών τραπεζών. Η ΕΚΤ πρέπει να δράσει έτσι, επειδή δεν επιτυγχάνεται ο στόχος της για πληθωρισμό ύψους 2 % ετησίως. Αυτό που συμβαίνει, μεταξύ άλλων, έχει ως επακόλουθο ότι η Ιταλία έχει πέσει τώρα σε μια καθοδική δίνη αποπληθωρισμού: το επίπεδο των τιμών στη χώρα αυτή πέφτει, η πραγματική αξία του ιταλικού δημόσιου χρέους αυξάνεται, αν και η χώρα αυτή τηρεί στους κανόνες περιορισμού του ελλείμματος. Δεν ήταν έκπληξη που ότι ο οργανισμός πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor 's υποβάθμισε την αξιοπιστία των ιταλικών κρατικών χρεογράφων. Η χώρα οδεύει προς μια χρεοκοπία του κράτους, εκτός άν υπάρξουν σύντομα αλλαγές στους όρους και τα πλαίσια που ορίζουν την πορεία της.
Χωρίς μερική ανάληψη του δημόσιου χρέους της Ιταλίας από την ΕΚΤ, στο τέλος θα έμενε για τη χώρα αυτή ως μόνη εναλλακτική λύση η έξοδος από τη Νομισματική Ένωση ή το «κούρεμα» του χρέους. Οι περισσότεροι παρατηρητές της ευρωζώνης δεν πιστεύουν ότι το ευρώ θα επιβίωνε από ένα τέτοιο σοκ.
Αυτό που θα έχουμε τώρα, με τη μορφή των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων απο τηξν ΕΚΤ, είναι η πιο ακριβή, αντι-οικονομική και αντιδημοκρατική παραλλαγή της δημοσιονομικής ένωσης που θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
Στον ιστότοπο Μετά την Κρίση - Wolfgang Münchau
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου