Βόρνεο και Σουμάτρα, Ινδονησία: Εμπρησμοί στον Παράδεισο και το ταραγμένο κλίμα της Γης

New York Times • News.com.au • Jakarta Post • Der Spiegel  • Borneo Orangutan Survival Foundation

Umweltkatastrophe in Indonesien: Ein Land ringt nach Luft, 31.10.2015

Οι εμπρησμοί δασών και η ξηρασία έχουν προκαλέσει στην Ινδονησία τεράστια καταστροφή στα τροπικά δάση, που ίσως θα έχει επιπτώσεις στο κλίμα όλου του πλανήτη. Εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από το πυκνό νέφος καπνού, σπάνια είδη άγριων ​​ζώων κινδεύουν, σπάνια είδη φυτών ίσως χάνονται για πάντα.

  

Από το τέλος Αυγούστου, περισσότερα από 250 εκατομμύρια ανθρώπων σ' ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας υποφέρουν εξαιτίας των συνεπειών του καταστροφικού συνδυασμού μιας μακροχρόνιας ξηρασίας και πολυάριθμων εμπρησμών τροπικού δάσους με σκοπό τη δημιουργία νέων καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Με περισσότερες από 100.000 εστίες πυρκαϊών μόνο στην Ινδονησία, είναι μία από τις χειρότερες περιβαλλοντικές καταστροφές στην ιστορία της νησιωτικής αυτής χώρας.

Η ξηρασία έχει πλήξει και τις γειτονικές χώρες της Μαλαισίας, της Σιγκαπούρης, της Παπούα Νέα Γουινέας, καθώς και τις Φιλιππίνες, την Καμπότζη, το Βιετνάμ και τμήματα της Αυστραλίας. Μόνον οι ετήσιοι άνεμοι των μουσώνων θα φέρουν πραγματική ανακούφιση. Από τα μέσα Νοεμβρίου, οι συνεχείς βροχές θα διαλύσουν την αποπνικτική πορτοκαλί ομίχλη που στέκεται σαν μόνιμο νέφος πάνω από το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, και θα σβήσουν τις πυρκαγιές στην ενδοχώρα, Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, πάνω από 500.000 άνθρωποι υποφέρουν από αναπνευστικές παθήσεις, ενώ προστατευόμενα είδη άγριων ζώων, όπως οι ουρανγκοτάγκοι πρέπει να οδηγηθούν σε ασφαλές μέρος για να διασωθούν από τον καπνό και τη φωτιά. 
Τέτοιες τεράστιες πυρκαγιές συμβαίνουν διαρκώς στην Ινδονησία από τη δεκαετία του 1980. Η τελευταία παρόμοιας μεγάλης έκτασης συνέβη το 1997. Όμως οι ειδικοί είναι πεπεισμένοι ότι η σημερινή κατάσταση είναι ακόμη πιο σοβαρή από τότε. Δεν μπορούν ακόμη να προβλεφτούν οι συνέπειες για το περιβάλλον της Νοτιοανατολικής Ασίας και για την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, ούτε η επίπτωση στο κλίμα του πλανήτη λόγω της αύξησης των εκπομπών CO₂. Σύμφωνα με τους ειδικούς της NASA, στη διάρκεια των τελευταίων δύο έως τριών μηνών, από τις πυρκαγιές αυτές στα τροπικά δάση της Νοτιοανατολικής Ασίας έχουν περάσει στην ατμόσφαιρα της Γης έως και 600 εκατομμύρια τόνοι αερίων του θερμοκηπίου, δηλαδή περίπου όσο οι ετήσιες εκπομπές της Γερμανίας.

Δορυφορική φωτογραφία της Nasa - Εστίες φωτιάς και καπνοί 

πάνω από τα νησιά Σουμάτρα και Βόρνεο (Σεπτέμβριος 2015)

«Έγκλημα κατά της ανθρωπότητας»

Η καταστροφή δεν είναι τυχαία. Κάθε χρόνο, στα τέλη του καλοκαιριού οι αγρότες στην Ινδονησία καίνε μεγάλες εκτάσεις τροπικών δασών προκειμένου να δημιουργήσουν νέες καλλιεργήσιμες εκτάσεις για την παραγωγή φοινικέλαιου. Μόνον αυτή τη σεζόν, μέχρι τέσσερα εκατομμύρια εκτάρια γης τροπικού δάσους έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές που ξέφυγαν από κάθε έλεγχο, οι περισσότερες στο μεγάλο νησί της Σουμάτρα και στην επαρχία Καλιμαντάν της επίσης μεγάλης νήσου Βόρνεο. Το έδαφος εκεί αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από τυρφώδεις γαίες, και για το λόγο αυτό, με την αργή και υποβόσκουσα καύση παράγεται και καταλήγει στην ατμόσφαιρα μέχρι και δέκα φορές περισσότερο μεθάνιο σε σύγκριση με πυρκαγιές σε διαφορετικά εδάφη. Σ΄ αυτό οφείλεται και το πυκνό, αποπνικτικό πέπλο καπνού που έχει παραλύσει την καθημερινή και την οικονομική ζωή στις πόλεις. «Οι δασικές πυρκαγιές στην Ινδονησία είναι διαφορετικές από τις περισσότερες άλλες πυρκαγιές και είναι εξαιρετικά δύσκολο να σβήσουν», γράφει το περιοδικό «Time», παραπέμποντας σε εκπρόσωπο της NASA, η οποία μελετά την έκταση της καταστροφής με δορυφορικές εικόνες.

Η επίδραση του Ελ Νίνιο: 

Ξηρασία στη Νοτιοανατολική Ασία, Αυστραλία, Βραζιλία

Ειδικά φέτος, το φαινόμενο των μεγάλων δασικών εκχερσώσεων με εμπρησμό ενισχύεται ακόμη περισσότερο εξαιτίας του πολύ έντονου, αυτή τη φορά, κλιματικού φαινομένου Ελ Νίνιο, το οποίο προκαλεί μιαν ιδιαίτερα μακροχρόνια ξηρασία στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας. «Πρόκειται για ιδιώνυμο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», δήλωσε στην αυστραλιανή ειδησεογραφική ιστοσελίδα News.com.au ο Sutopo Purwo Nugroho, επικεφαλής της ινδονησιακής Αρχής Διαχείρισης Καταστροφών. Είναι αγανακτισμένος γιατί εδώ και πολλά χρόνια, άν και η κυβέρνηση της χώρας του γνωρίζει το πρόβλημα των πυρκαγιών που προκαλούνται σκόπιμα και των συνακόλουθων περιβαλλοντικών καταστροφών, ακολουθεί σκόπιμα την πολιτική της απραξίας. Το εμπόριο και η επεξεργασία του φοινικέλαιου είναι ένας σημαντικός οικονομικός παράγοντας για το μεγάλο νησιωτικό κράτος που εκτείνεται μεταξύ του Ινδικού Ωκεανού και του Νότιου Ειρηνικού. Εν τέλει, ο πρόεδρος Joko Widodo συντόμευσε την παραμονή του στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της κρίσης στην πατρίδα του. Ο στρατός έχει κινητοποιήσει χερσαίες δυνάμεις και 30 αεροσκάφη για την καταπολέμηση των πυρκαγιών και την διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ πολεμικά πλοία χρησιμοποιούνται για την προσωρινή στέγαση παιδιών και άλλων ευαίσθητων τμημάτων του πληθυσμού σε περιοχές που πλήττονται ιδιαίτερα από το νέφος. Όμως σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Luhut Β. Pandjaitan, μόνον εκατό περίπου οικογένειες αποδέχτηκαν την προσφορά να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν προσωρινά σε ένα κλιματιζόμενο καταφύγιο.

Ουρανγκοτάγκοι στην ομίχλη

Ωστόσο, ο κ. Luhut δήλωσε αισιόδοξα στους «New York Times», ότι με τις πρώτες βροχές θα συμβεί μια αποφασιστική καμπή για τη βελτίωση της κατάστασης. Ο αριθμός των έντονα ενεργών πυρκαγιών στην Σουμάτρα και Βόρνεο μπορεί να μειωθεί από 1.500 σε περίπου 300, αν συμβούν περισσότερες βροχοπτώσεις τις επόμενες ημέρες. Θα μπορούσε να σβηστεί το 75 % των εστιών, ελπίζει ο πολιτικός. Όμως ακόμη είναι «πολύ νωρίς για να είμαι βέβαιος», προσθέτει. Το κλίμα στις πόλεις και στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας κατά τον Luhut είναι «ανθυγιεινό». Η συγκέντρωση των σωματιδίων στις περιοχές που έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά, όπως είναι η πόλη Palangkaraya στο Βόρνεο, είναι έως και 1357 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, αναφέρει η «Jakarta Post», τη στιγμή που μόλις και μετά βίας είναι ανεκτή, και μόνον για περίοδο 24 ωρών, μια μέγιστη τιμή 150 μικρογραμμαρίων, σύμφωνα με τα ισχύοντα επιτρεπτά όρια αέριας ρύπανσης στις ΗΠΑ.

Μέχρι στιγμής έχουν πεθάνει 17 άτομα από αναπνευστικά προβλήματα και σχετικές ασθένειες και σκοτώθηκε ένας πυροσβέστης στις εργασίες πυρόσβεσης. Από τον Αύγουστο, η οικονομική ζημία υπολογίζεται στο ύψος των 14 δισεκατομμυρίων $.

Είναι ακόμη εντελώς ασαφές πώς επιδρούν η φωτιά και η ατμοσφαιρική καταστροφή στην πλούσια χλωρίδα και πανίδα της Ινδονησίας. Απειλείται πρώτα απ' όλα, ο παγκοσμίως μεγαλύτερος πληθυσμός άγριων ουρανγκοτάγκων, με περίπου 7.000 άτομα στο νησί Βόρνεο. «Ακόμη δεν ξέρουμε σίγουρα πόσοι από αυτούς αρρώστησαν ή πέθαναν», δήλωσε στους «New York Times» μια εκπρόσωπος της οργάνωσης για την προστασία των ζώων Borneo Orangutan Survival Foundation. Η οργάνωση διέσωσε εννέα από τα απειλούμενα πρωτεύοντα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένου και ενός εγκύου θηλυκού ζώου, και τα εγκατέστησε σε ένα κέντρο αποκατάστασης. Πολλά άλλα είδη απειλούνται από τις πυρκαγιές και το νέφος, μεταξύ των οποίων ελέφαντες, τίγρεις, φίδια, πουλιά και έντομα. Ο Πρόεδρος της Ινδονησίας Joko δήλωσε στους «Time», ότι κατά την διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του στις ΗΠΑ μίλησε εντατικά με τον Μπαράκ Ομπάμα για το θέμα της κλιματικής αλλαγής και του επισήμανε πόσο σημαντικό είναι να συνεργάζονται οι μεγάλες χώρες, όπως είναι η Ινδονησία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, για να επιτευχθούν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό οι στόχοι πού έχουν τεθεί. Εν τω μεταξύ, στα τυρφώδη εδάφη της Νοτιοανατολικής Ασίας, κάθε χρόνο όπως και φέτος θα απειλείται μια νέα ανθρωπογενής καταστροφή.

Διασώστριες πιθήκων (Βόρνεο)