Αγώνας εναντίον της αλλαγής του κλίματος - Θα κερδηθεί (ή θα χαθεί) εντός του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής

δύο κείμενα της Αλίσσα Μπατιστόνι

 

Εισαγωγικά: Η τελευταία έκδοση του αμερικανικού περιοδικού Jacobin, με τίτλο τεύχους Γη, Αέρας και Φωτιά (Καλοκαίρι 2017, τ. 26), ήταν αφιερωμένη στην αλλαγή του κλίματος. Στο editorial η Alyssa Battistoni γράφει: Η αλλαγή του κλίματος δεν είναι ένα απλό θέμα για να το συζητάμε ευκαιριακά κάθε δυό-τρία χρόνια [...] Από τώρα και στο εξής, κάθε τεύχος θα είναι τεύχος με θέμα την αλλαγή του κλίματος. Στα άρθρα, κάθε συγγραφέας βλέπει το θέμα από διαφορετικές σκοπιές και με διαφορετικές λογικές· μερικές από αυτές προκάλεσαν κριτικές όπως του John Bellamy Foster, εκδότη του Monthly Review, ο οποίος καταλόγισε στους συγγραφείς «υπεράσπιση της οικονομικής μεγέθυνσης, παραγωγισμό και Προμηθεϊσμό» παραδοσιακού σοσιαλιστικού τύπου. Ο δε Ian Angus (Climate & Capitalism), παρέπεμψε στον Ούγγρο φιλόσοφο Ίστβαν Μεσζάρος (István Mészáros): «Το να λέμε ότι “η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν να λύσουν μακροπρόθεσμα όλα μας τα προβλήματα”, είναι χειρότερο από το να πιστεύουμε στη δύναμη της μαγείας». 
Αντίθετα, στο editorial και στο άλλο μεταφρασμένο εδώ άρθρο της, η Αλίσσα Μπατιστόνι επιμένει όχι στις τεχνολογικές απαντήσεις που προτείνονται για το κλιματικό ζήτημα, αλλά στη σχέση μεταξύ εργασίας και οικολογίας. Επισημαίνει τον κρίσιμο ρόλο των θέσεων εργασίας στον τριτογενή τομέα, οι οποίες εξασφαλίζουν την κοινωνική αναπαραγωγή (τα λεγόμενα Pink Collars σε διάκριση από τα Blue και White Collars - ιδίως οι «Eds & Meds»). Τονίζει το επείγον όσον αφορά το κλίμα («δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για χάσιμο») και αξιολογεί ρεαλιστικά την παγκόσμια πολιτική και τους συσχετισμούς των δυνάμεων. Είναι εντελώς σαφής: «Εάν ο καπιταλισμός ωθεί στην αλλαγή του κλίματος, μήπως αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε μια επανάσταση για να την σταματήσουμε; Δεν πρέπει να στηρίζουμε τις ελπίδες μας σε κάτι τέτοιο. Η Αριστερά [...] παραμένει ιστορικά αδύναμη». Δεν είναι πιθανό αναλάβει σύντομα ρόλους πραγματικής εξουσίας, και μάλιστα στην κλίμακα που απαιτείται για το συγκεκριμένο εγχείρημα, τονίζει. «Και σίγουρα όχι στο χρονοδιάγραμμα μέσα στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε σοβαρή δράση για το κλίμα [..] Προς το παρόν, πρέπει να συμφωνήσουμε και να αποφασίσουμε πώς θα αντιμετωπιστεί όσο καλύτερα γίνεται η αλλαγή του κλίματος εντός αυτού του συστήματος».
Βέβαια, η Αλίσσα Μπατιστόνι, ερευνήτρια της νέας γενιάς στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Γέηλ, βλέπει τα πράγματα υπό το ιδιαίτερο, μεταβιομηχανικό - και μετανεωτερικό - πρίσμα της ακαδημαϊκής Αριστεράς της Δύσης, το συνυφασμένο με τις πολιτισμικές αντιφάσεις του όψιμου καπιταλισμού. Η έντονη αποβιομηχάνιση και μετατόπιση μεγάλου όγκου θέσεων εργασίας προς τον τομέα των υπηρεσιών - ιδίως προς την κοινωνική αναπαραγωγή - είναι η τάση που επικρατεί σαφώς στις ΗΠΑ, στη Βρετανία, μάλλον και στην καθ' ημάς Νότια Ευρώπη· αλλά όχι τόσο σαφώς στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη ή στην Ιαπωνία. Σίγουρα δεν επικρατεί καθόλου στους ανερχόμενους οικονομικούς γίγαντες του παγκόσμιου συστήματος, όπως είναι κατεξοχήν η Κίνα, η τωρινή πρωταθλήτρια της παγκοσμιοποίησης. Από την άποψη αυτή, η οπτική γωνία της Μπατιστόνι δεν είναι παγκόσμια· ωστόσο βλέπει καθαρά τί συμβαίνει σε μεγάλο μέρος της Δύσης. Αλλά τί να συζητήσεις για το κλίμα στην καχεκτική, επαρχιώτικη ελληνική δημόσια σφαίρα;
Ο αντίλογος στις απόψεις της είναι: Όντως, ο αγώνας εναντίον της αλλαγής του κλίματος θα κερδηθεί (ή θα χαθεί) εντός του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Όμως θα κερδηθεί ή θα χαθεί, κυρίως και κατά πρώτο λόγο στην Κίνα. Στον νέο βιομηχανικό, εξαγωγικό γίγαντα.
Για ό,τι αφορά την καθ' ημάς αποβιομηχάνιση και μετατόπιση θέσεων εργασίας προς τον τομέα των υπηρεσιών, η μεγάλη διαφορά από τις ΗΠΑ είναι η εξής: Στις ΗΠΑ μεγάλο μέρος θέσεων εργασίας στην εκπαίδευση και στη βασική υγειονομική περίθαλψη ανήκει στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Στην Ελλάδα ανήκει πάντα στον δημόσιο. Όμως, όσον αφορά άλλους κλάδους της κοινωνικής αναπαραγωγής, ιδίως τους πιο «δυναμικούς» ως προς το πλήθος νέων θέσεων εργασίας (π.χ. φροντίδα ηλικιωμένων, επισιτισμός - εστίαση, λιανικές πωλήσεις, τελευταία μεγάλο μέρος των παραϊατρικών υπηρεσιών), η νέα κατάσταση δεν διαφέρει πολύ από των ΗΠΑ - ιδίως άν ληφθεί υπόψη η εξάπλωση άτυπων μορφών εργασίας, «δανεικών» εργαζόμενων και ημιαπασχόλησης. 
Στις κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από ορυκτά καύσιμα, οι ΗΠΑ, παρά την αποβιομηχάνιση, έχουν τους χειρότερους δείκτες παγκοσμίως, εξαιτίας κυρίως του λεγόμενου αμερικανικού τρόπου ζωής και κατανάλωσης - μαζί με τον Καναδά, τη Ρωσία, την Αυστραλία και τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες της Αραβικής Χερσονήσου. Όσο για τις κατά κεφαλήν «επιδόσεις» της Ελλάδας, που προέρχονται και αυτές κυρίως από την κατανάλωση και τον τρόπο ζωής (ιδίως την κυκλοφορία και οδικές μεταφορές), αλλά και από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με πρώτη ύλη τον λιγνίτη, ανταγωνίζονται «επάξια» χώρες πολύ πιο βιομηχανικές (π.χ. Αυστρία, Βέλγιο, Σκανδιναβικές, ακόμη και την Κίνα). Ξεπερνούν τις «επιδόσεις» της Γαλλίας, της Ισπανίας ή της Ιταλίας. Στα χρόνια της ελληνικής φούσκας αυξήθηκαν αλματωδώς· μόνον μετά την έναρξη της κρίσης και το σκάσιμο της φούσκας μειώθηκαν κάπως (βλ. στοιχεία ΟΗΕ, Διεθνούς Τράπεζας, ΟΟΣΑ).

Γ. Ρ.

1. Ζωή, όχι απλή επιβίωση

 

© Jacobin, τ. 26, Earth, Wind and Fire, Καλοκαίρι 2017 - Alyssa Battistoni: Living, Not Just Surviving, 15.8.2017
 

Όταν τον Ιούνιο του 2017 ο Donald Trump ανακοίνωσε την απόφασή του να κάνει πράξη την προεκλογική του υπόσχεση για αποχώρηση των ΗΠΑ από το Παγκόσμιο Σύμφωνο για το Κλίμα, οι φιλελεύθεροι κραύγασαν ότι έρχεται η καταστροφή. Ο βασικός επενδυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της βιομηχανίας ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων Tesla Ήλον Μασκ (Elon Musk), ο οποίος προωθεί επίμονα και με ριψοκίνδυνες επιχειρηματικές κινήσεις την αντικατάσταση των κινητήρων καύσης με ηλεκτρικούς, παραιτήθηκε από την ομάδα οικονομικών συμβούλων του Tραμπ. Ο διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs Λόυντ Μπλάνκφαϊν (Lloyd Blankfein) εμφανίστηκε για πρώτη φορά με μήνυμα στο Twitter για να εκφράσει την απογοήτευσή του, ενώ η πρώην πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Σαμάνθα Πάουερ (Samantha Power) δήλωσε μέσω Twitter ότι ήρθε «το τέλος του Αμερικανικού Αιώνα». Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν Emmanuel Macron, που ανταγωνίζεται με τον Τζάστιν Τρυντώ (Justin Trudeau), τον πρωθυπουργό του Καναδά, για την ηγεσία της παγκόσμιας Αντίστασης, δεν έχασε την ευκαιρία και [ειρωνευόμενος το γνωστό σλόγκαν του Τραμπ] υποσχέθηκε να «κάνει τον πλανήτη μας και πάλι μεγάλο».

Κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά χώρα

ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς πρωταθλητές καταστροφείς του κλίματος - Πηγή ΟΟΣΑ

Όλοι αυτοί, βλέποντας την απόφαση του Τραμπ από τη δική τους οπτική γωνία, την είδαν σαν μια ριζική στροφή της αμερικανικής πολιτικής για το κλίμα· θεώρησαν ότι ο άστατος, απρόβλεπτος και αλαζόνας ανίδεος Τραμπ αντιστρέφει την ψύχραιμη και περισπούδαστη στάση που είχε υιοθετήσει ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος, σε μια εκδήλωση-έρανο στο [πλούσιο θέρετρο] Martha's Vineyard της Μασσαχουσέτης, με σκοπό να συγκεντρωθούν ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις για την προεκλογική εκστρατεία του Δημοκρατικού Κόμματος,  είχε δηλώσει ότι η αλλαγή του κλίματος αποτελεί «πραγματική υπαρξιακή απειλή». Όμως η απόφαση του Τραμπ σηματοδοτεί μιαν ακραία, παραμορφωμένη εκδοχή της προσπάθειας του Ομπάμα να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή χωρίς όμως να γίνεται πολιτικό ζήτημα. 

Η δράση του Μπαράκ Ομπάμα εναντίον της αλλαγής του κλίματος
Με τρόπο γνήσια τεχνοκρατικό, ο Ομπάμα είχε επιδιώξει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μέσω διαταγμάτων της εκτελεστικής εξουσίας, διοικητικών μέτρων και μιας διεθνούς διαπραγμάτευσης η οποία θα είχε τη μορφή εγχειρήματος περιορισμένου μέσα στα πλαίσια των ελίτ. Το «Καθαρό Ενεργειακό Σχέδιο» του (Clean Power Plan), στηριζόταν στη εξουσία της Προεδρίας των ΗΠΑ να μειώσει τις εκπομπές αερίων με καλύτερο έλεγχο των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και με αναβάθμιση των προδιαγραφών για τα καύσιμα μέσω του Ομοσπονδιακού Νόμου για έλεγχο των αέριων ρύπων (Clean Air Act, 1963) και της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ (Environmental Protection Agency - EPA). Τον τελευταίο χρόνο της προεδρικής θητείας του, ο Ομπάμα έπαιξε σημαντικό ρόλο για να επικυρωθεί η διεθνής συμφωνία στην COP 21 του Παρισιού - η πρώτη παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα, μετά το 1997 στο Κυότο.

Αλλά το επίτευμά του αυτό υπερεκτιμήθηκε, με αποτέλεσμα να περιπέσουν οι αμερικανοί φιλελεύθεροι σε πανικό μετά την ανατροπή του. Η Συμφωνία του Παρισιού απέχει πολύ από τις προτάσεις στις οποίες συγκλίνουν οι ειδικοί για το κλίμα επιστήμονες και οι ακτιβιστές και τις θεωρούν ως απαραίτητες προϋποθέσεις για να αποφύγουμε μια επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2˚ C ή και μεγαλύτερη· το γεγονός ότι ακόμη και ο ίδιος ο Ομπάμα είχε πιέσει να μην είναι αυτό το όριο δεσμευτικό, είναι σημαντικό για αυτή την ανεπάρκεια της Συμφωνίας. Αλλά ακόμη και για την εφαρμογή του συνόλου των δεσμευτικών υποχρεώσεων που ανέλαβαν οι υπογράφουσες χώρες στο Παρίσι, θα χρειαστεί  διαρκής πολιτική δράση και πίεση, ανεξάρτητα από το ποιος κάθεται στο Οβάλ Γραφείο.

Κατά παράδοξο τρόπο, ο Ομπάμα κατηγορήθηκε από άλλες πλευρές πολύ περισσότερο από όσο θα ήταν δίκαιο, για τις προσπάθειές του να ελέξγει τη ρύπανση της ατμόσφαιρας. Οι αυστηρότεροι κανονισμοί για τις εκπομπές ρύπων είναι ένας μόνον από τους πολλούς λόγους για τους οποίους μειώνεται στις ΗΠΑ η ζήτηση για καύσιμο άνθρακα. Οι ακτιβιστές αγωνίζονται για το κλείσιμο των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν άνθρακα ως καύσιμο ενώ ταυτόχρονα οι τιμές [των εναλλακτικών πηγών ενέργειας] τόσο της ηλιακής ενέργειας όσο και του φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει πολύ. Όμως ο Ομπάμα έγινε ο βολικός αποδιοπομπαίος τράγος για την όλο και πιο βαθειά παρακμή της εξορυκτικής βιομηχανίας άνθρακα στις ΗΠΑ· εξάλλου, λένε, έκανε λίγα πράγματα για να αντιμετωπίσει την κρίση της ανεργίας και την φτώχεια σε περιοχές της χώρας που εξαρτώνται οικονομικά από τον ορυκτό άνθρακα ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία, ενεργειακή ή άλλη. Έτσι, στρώθηκε ο δρόμος για να εξαγγείλει ένας άνθρωπος σαν τον Ντόναλντ Τραμπ, ένα πολιτικό πρόγραμμα που έδινε υποσχέσεις για αναγέννηση των θέσων εργασίας στην εξορυκτική βιομηχανία - μολονότι δεν έχει κανέναν τρόπο για να το εφαρμόσει στην πράξη. 
Η προθυμία που είχε εκδηλώσει ο Ομπάμα να κινηθεί πιο γρήγορα από τον ρυθμό που του επέτρεπε ο συσχετισμός των κομματικών δυνάμεων στο  Κογκρέσο είναι κατανοητή· ο χρόνος που διαθέτουμε εξαντλείται με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Όμως η αλλαγή του κλίματος είναι πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα για την αντιμετωπίζουμε με απότομες τομές που επιφέρουν μικροδιορθώσεις ή με μικροσπρωξίματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Μια σοβαρή δράση για το κλίμα δεν μπορεί να αποφύγει την πολιτική: Πρέπει να αντιμετωπίσει κατά μέτωπον το πολιτικό πρόβλημα.

Αρνητικοί πρωταθλητές στην κατά κεφαλήν εκπομπή CO2

Θέσεις εργασίας στην οικονομία των ορυκτών καυσίμων, στην πράσινη ενέργεια και στον τομέα της κοινωνικής αναπαραγωγής
Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος που εκμεταλλεύεται τις ανέκαθεν τεταμένες σχέσεις μεταξύ των εργατών και των περιβαλλοντικών κινημάτων και είναι απίθανο να είναι ο τελευταίος. Ως απάντηση, η Αριστερά πρέπει να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα που θα αποκαλύπτει ότι αυτή η τεταμένη σχέση είναι επιλογή σφαλερή, επιλογή υπαγορευμένη υπό τους όρους του κεφαλαίου. Αυτό θα μπορέσει να το κάνει, άν παρουσιάσει ένα σχέδιο για το κλίμα που θα βελτιώνει τη ζωή των ανθρώπων, και μάλιστα με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτό να είναι κατανοήσιμο και να τροφοδοτεί την προθυμία τους να αγωνιστούν για τον σκοπό αυτό. Όμως, τούτο δεν σημαίνει κυρίως - ή απλά και μόνον - να επικεντρωθούμε σε εκείνους που εργάζονται στα πιο παραδοσιακά απομεινάρια της οικονομίας των ορυκτών καυσίμων, αλλά ούτε και στις θέσεις εργασίας στην πράσινη ενέργεια ή στον τομέα των υποδομών, οι οποίες προσφέρονται συνήθως ως εναλλακτικές λύσεις απασχόλησης για να αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές που φθίνουν. Σημαίνει κυρίως την οργάνωση της σημερινής μορφής της εργατικής τάξης: Οι γιατροί, οι νοσηλευτές και οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι στον τομέα της μέριμνας και οι εργαζόμενοι στις κοινωφελείς υπηρεσίες, κάνουν ήδη πράξη την εργασία που θα βάλει τις βάσεις για μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, προσανατολισμένη προς την ευημερία του συνόλου· αυτοί μπορούν να ανοίξουν τον δρόμο προς ένα μέλλον του οποίου η λάμψη θα μπορέσει να κρατήσει για πολύ περισσότερο από τριάντα χρόνια [η συγγραφέας υπαινίσσεται την έκφραση «Trente Glorieuses» που εισήγαγε πρώτος ο Γάλλος ερευνητής της δημογραφίας Jean Fourastié, δηλαδή την «ένδοξη» ή «λαμπρή τριακονταετία»· ο όρος αυτός αναφέρεται στα χρόνια 1945-1975 της αυξανόμενης και εξαπλούμενης ευημερίας στις κοινωνίες της Δύσης, του κράτους πρόνοιας και της οικονομικής πολιτικής Κεϋνσιανού τύπου]. 
Τι λογής θα είναι τούτη η κοινωνία; Σε γενικές γραμμές, η μεταβολή αυτή θα σημαίνει λιγότερη εργασία σε συνολικό επίπεδο. Όμως, τα είδη της εργασίας που θα είναι τα πιο αναγκαία σε έναν μελλοντικό κόσμο με σταθερό κλίμα, είναι εργασίες προσανατολισμένες στην διατήρηση και στην βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, αλλά και της ζωής των άλλων ειδών με τα οποία μοιραζόμαστε τον κοινό κόσμο μας. Πράγμα που σημαίνει εργασίες διδασκαλίας και εκπαίδευσης, εργασίες γεωργικές και κηπουρικές, εργασίες που αφορούν τη διατροφή και τον επισιτισμό, εργασίες στο πεδίο της υγείας και νοσηλευτικής. Είδη εργασίας που βελτιώνουν τη ζωή των ανθρώπων χωρίς να καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες φυσικών πόρων, χωρίς να προκαλούν σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και χωρίς να παράγουν τεράστιες ποσότητες υλικών πραγμάτων.

«Eds and Meds» και «Pink Collars»
Όπως φαίνεται απο τα πράγματα, αυτές είναι και οι εργασίες στις οποίες ήδη εργάζονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι.
«Εκλέχθηκα Πρόεδρος για να εκπροσωπώ τους πολίτες του Πίτσμπουργκ, όχι του Παρισιού», δήλωσε ο Τραμπ στην ομιλία του με την οποία ανήγγειλε την απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Αυτό ήταν ένα σαφές μήνυμα στους υποστηρικτές του που ζουν στις Πολιτείες της Ζώνης της Σκουριάς. Το μόνο πρόβλημα είναι, ότι ακόμη και το Πίτσμπουργκ εδώ και πολλές δεκαετίες έχει πάψει να είναι η πόλη της χαλυβουργίας. Σήμερα, οι περισσότερες θέσεις εργασίας δεν είναι στον άνθρακα, στον χάλυβα ή στης κατασκευές, αλλά σ΄ αυτά που συχνά αποκαλούνται «eds and meds»: Στην υγειονομική περίθαλψη (medicine) και στην εκπαίδευση (education). 
Το ίδιο το Πίτσμπουργκ απεικονίζει μια ευρύτερη τάση: Μολονότι το να αντιλαμβανόμαστε την εργατική τάξη ως κοινωνική ομάδα που εργάζεται σε «σκληρές» χειρωνακτικές εργασίες της βιομηχανίας και των κατασκευών [«blue collar» workers] εξακολουθεί να ασκεί εκπληκτικά ασφυκτικό έλεγχο στην πολιτική φαντασία, οι ταχύτερα αναπτυσσόμενοι τομείς της οικονομίας βρίσκονται τώρα σε επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν εργαζόμενους που χαρακτηρίζονται ως «ροζ κολάρα» (pink collar workers) [η τρίτη κατηγορία, διαφορετική από τoυς blue collars και τους white collars workers οι οποίοι εργάζονται σε εργασίες γραφείου διοικητικής ή και διευθυντικής φύσης, π.χ. στον χρηματοοικονομικό τομέα ή σε κυβερνητικές υπηρεσίες]: Εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, κοινωφελείς υπηρεσίες. Όσοι προωθούν τις πράσινες θέσεις εργασίας, επισημαίνουν συχνά ότι σήμερα υπάρχουν περισσότερες θέσεις εργασίας στην παραγωγή και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συλλεκτών ηλεκτρικής ενέργειας παρά στην εξόρυξη άνθρακα. Όμως υπάρχουν επίσης περισσότεροι εκπαιδευτικοί, άτομα που παρέχουν υγειονομικές υπηρεσίες κατ' οίκον και πάροχοι φροντίδας των παιδιών. Αυτές οι θέσεις εργασίας καλύπτονται σε μεγάλο ποσοστό από γυναίκες, από μετανάστες και από έγχρωμους. 
Υπό τις δύσκολες σημερινές συνθήκες, το να αναδείξουμε ότι η δουλειές που κάνουν οι εργαζόμενοι αυτοί παίζουν κρίσιμο ρόλο τόσο για να υπάρχει μια δίκαιη και αξιοπρεπής κοινωνία, όσο και για να ξανακερδίσουμε το μέλλον μας βαδίζοντας έναν οικολογικά βιώσιμο δρόμο. Τα εργατικά κινήματα του 19ου και του 20ού αιώνα διακήρυτταν, με την εντελώς κυριολεκτική έννοια, ότι οι εργαζόμενοι έχτισαν τον κόσμο. Το εργατικό κίνημα του 21ου αιώνα πρέπει να φέρει στο προσκήνιο τους εργαζόμενους που θα καταστήσουν δυνατή τη ζωή μέσα σ' αυτόν τον κόσμο. 
Για να το πούμε καθαρά: Οι θέσεις εργασίας των «ροζ κολάρων» είναι πράσινες θέσεις εργασίας. 

Συνολική ποσότητα εκπομπών CΟ2 ανά χώρα

Αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης μιας εργασίας ή μείωση της ποσότητάς της;
Άς δούμε ένα παράδειγμα: Η πόλη του Λας Βέγκας πρωτοπορεί στον τομέα της οργάνωσης των εργαζομένων στις κοινωφελείς υπηρεσίες, όμως σε καμμιά περίπτωση δεν είναι υπόδειγμα για έναν οικολογικά βιώσιμο κόσμο. Η οργάνωση των εργαζομένων στον τομέα της ταχείας εστίασης και των λιανικών πωλήσεων είναι εξίσου σημαντική, αλλά τα McDonald's και η αλυσίδα καταστημάτων ένδυσης Forever 21 στην πραγματικότητα δεν είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον και υποστηρίξιμα από οικολογικη σκοπιά, ακόμη και άν τα συγκρίνουμε με την εταιρία πετρελαιοειδών ExxonMobil. Σε μερικές περιπτώσεις, για να αλλάξει αυτή η κατάσταση χρειάζονται αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης της εργασίας. Συχνά όμως θα χρειαστεί απλώς να κάνουμε λιγότερα από αυτά τα πράγματα. Τούτο πρέπει να συμβεί ακόμη σε περιπτώσεις θέσεων εργασίας που δεν κάνουν τόσο πολύ εντατική χρήση των φυσικών πόρων: Π.χ. οι εργασίες που παρέχουν φροντίδα σε άλλους ανθρώπους μπορεί να είναι χρήσιμες ή και αναγκαίες, όμως μπορεί επίσης να γίνονται κουραστικές, βαρετές, συναισθηματικά και σωματικά επαχθείς. 
Παράλληλα, η μετάβαση σε μια οικονομία με επίκεντρο την κοινωνική αναπαραγωγή θα απαιτήσει έναν ρεαλιστικό αναστοχασμό· πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι μερικές εργασίες, όπως π.χ. αυτές που παρέχουν υπηρεσίες σε άλλους ανθρώπους, έχουν πάρει την σημερινή μορφή τους με βάση το φύλο και τη φυλή. Μπορεί να υπάρχουν θέσεις εργασίας που στρώνουν κρεβάτια και πλένουν τους ηλικιωμένους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνδρες εργαζόμενοι που έχουν περάσει δεκαετίες σε εργοστάσια, σε πετρελαιοπηγές ή σε ανθρακωρυχεία μπορούν ή επιθυμούν να δουλέψουν σε τέτοιες δουλειές. Ίσως όμως θα ήταν κάπως πιο πιθανό να το πράξουν, άν η εργασία της κοινωνικής αναπαραγωγής πληρωνόταν με καλύτερους μισθούς και απολάμβανε μεγαλύτερης κοινωνικής αναγνώρισης. 

Η συνολική εκπομπή CO2: Οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη, Κίνα και ΗΠΑ

 Αποσπασματικές ιδέες από το παρελθόν

Το 1968, στην πόλη Μέμφις, οι εργάτες καθαριότητας του δήμου (η αποκομιδή των σκουπιδιών είναι τομέας ζωτικής σημασίας για κάθε οικολογική και σοσιαλιστική κοινωνία!) έκαναν απεργία που έμεινε στα χρονικά από το σύνθημά τους: «Είμαι άνθρωπος». Απαιτούσαν καλύτερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Με αυτόν τον τρόπο αμφισβήτησαν ένα σύστημα διαχωρισμένης εργασίας που αφήνει στο περιθώριο αυτούς που κάνουν τις βρώμικες δουλειές· επέμειναν τόσο στην κοινωνική ισότητα όσο και σε υλικές βελτιώσεις. Για την ευρύτερη αναδιοργάνωση της κοινωνικής αναπαραγωγής χρειάζεται μια παρόμοια αμφισβήτηση της κατάστασης που επικρατεί στους εργασιακούς τομείς στους οποίους παραδοσιακά εργάζονται γυναίκες και ιδιαίτερα έγχρωμες γυναίκες. 
Πράγμα που σημαίνει ότι για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, εκτός από οικοδόμηση κινημάτων της εργατικής τάξης είναι αναγκαία και η μεταμόρφωση αυτών των κινημάτων. Το κίνημα της «αυτονομίας» στην Ιταλία της δεκαετίας του 1970 έδειξε μια χρήσιμη προοπτική: Οι κοινότητες της εργατικής τάξης αναγνώρισαν ότι ο αγώνας πρέπει να συνεχίζεται και εκτός του εργοστασίου. Αγωνίστηκαν για να μειώσουν το κόστος των αναγκαίων, όπως είναι λόγου χάρη τα ενοίκια κατοικιών, τα εισιτήρια στα μέσα μεταφοράς και οι τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης, αλλά και των «πολυτελών», όπως είναι λόγου χάρη η όπερα. Κατέλαβαν ακατοίκητα σπίτια και τα μετέτρεψαν σε κοινοτικά κέντρα, οραματίστηκαν να ιδρύσουν βιβλιοθήκες, κλινικές, γυμναστήρια και θέατρα σε μέρη στα οποία δεν υπήρχε τίποτε. Επέμειναν ότι και οι άνθρωποι της εργατικής τάξης είχαν το δικαίωμα σε μια καλή ποιότητα ζωής. 
Ωστόσο, τέτοια «αυτονομιακά» εγχειρήματα, μολονότι συχνά οργανώνονταν σε συνεργασία με ριζοσπαστικές πτέρυγες των εργατικών συνδικάτων, ήταν σποραδικά· και, στην πράξη, είχαν την τάση να εφαρμόζονται με τρόπο αποσπασματικό. Στην αρχή της δεκαετίας του 1980 είχαν ήδη αποσυντεθεί σε μεγάλο βαθμό. 

Πέρα από το εργασιακό και το κοινωνικό πεδίο, για μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακος - Προώθηση θέσεων στο πεδίο των θεσμών 

Σήμερα, με τη στασιμότητα στους μισθούς και με το αυξανόμενο κόστος ζωής, για τους περισσότερους γίνονται δυσπρόσιτα τόσο τα αναγκαία όσο και οι «πολυτέλειες». Οι ταξικοί αγώνες στην εποχή της αλλαγής του κλίματος δεν διεξάγονται μόνο στην συνοικία Ninth Ward της πλημμυρισμένης Νέας Ορλεάνης μετά τον τυφώνα Κατρίνα ή στην χερσόνησο Rockaways της συνοικίας Κουίνς στη Νέα Υόρκη, μετά τον τυφώνα Σάντυ· υπάρχουν μέσα στον ρυθμό της καθημερινής ζωής. Υπάρχουν στα γηροκομεία και στα σχολεία, στα λεωφορεία και στον δρόμο. Οι αγώνες για αυτονομία στην κοινωνική αναπαραγωγή είναι, λοιπόν, η σύγχρονη πρόκληση· όμως πρέπει να διεξάγονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προωθούν τις θέσεις τους στο πεδίο των θεσμών, ενώ παράλληλα πρέπει να επεκτείνονται και πέρα από τους χώρους εργασίας, πέρα από το κοινωνικό πεδίο, σε ένα νέο επίπεδο: Στο οικολογικό. 
Αυτή η διαδικασία ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη. Όπως υποστηρίζει η Νάνσυ Φρέιζερ (Nancy Fraser),

«εάν αθροιστούν οι αγώνες για μια συντομότερη εβδομάδα εργασίας, για βασικό εισόδημα χωρίς προϋποθέσεις, για δημόσια μέριμνα των παιδιών, για τα δικαιώματα των μεταναστών που εργάζονται εντός της χώρας και των εργαζομένων σε νοσοκομεία, γηροκομεία και κέντρα παιδικής φροντίδας τα οποία προσφέρουν αμειβόμενες υπηρεσίες  - και επιπλέον αθροιστούν οι αγώνες για καθαρό νερό, για στέγαση και εναντίον της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, ειδικά στον Νότο του πλανήτη - τότε αυτό το όλον [...] συνιστά μια διεκδίκηση κάποιου νέου τρόπου οργάνωσης της κοινωνικής αναπαραγωγής». 

Οργάνωση της κοινωνικής αναπαραγωγής με νέο τρόπο σημαίνει να γίνει το έργο της καθημερινής μας επιβίωσης λιγότερο επαχθές και πιο ευχάριστο. Σημαίνει την δημιουργία και διατήρηση χώρων «κοινοτικής πολυτέλειας» και συλλογικής αξιοποίησης του ελέυθερου χρόνου. Σημαίνει καταπράσινα δημόσια πάρκα και κήπους, όμορφους χώρους αναψυχής και χαλάρωσης, χώρους τέχνης και πολιτισμού προσβάσιμους σε όλους. Σημαίνει όχι μόνον την οικοδόμηση κτιρίων κατοικίας μέσα στα πυκνοδομημένα κέντρα των πόλεων, αλλά και τη διασφάλιση ότι οι άνθρωποι της εργατικής τάξης θα έχουν όντως την οικονομική δυνατότητα ώστε να μπορούν να ζουν εκεί. Σημαίνει να ενισχυθεί η δημόσια συγκοινωνία με περισσότερα και καλύτερα μέσα μεταφοράς, που θα εξυπηρετούν όχι μόνον τα αστικά κέντρα, αλλά και τα εξαπλούμενα προάστια, στα οποία ζουν όλο και περσσότεροι εργαζόμενοι άνθρωποι, καθώς και τις αγροτικές κοινότητες, όπου η απομόνωση κάνει ακόμη πιο δυσβάστακτες τις κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις. Σημαίνει να αντιμετωπιστεί η έλλειψη προσωπικού, που αποτελεί τον βασικό παράγοντα της κατάστασης κρίσης στον τομέα της περίθαλψης και πρόνοιας των αγροτικών περιοχών. Σημαίνει προγράμματα όπως η καθολική υγειονομική περίθαλψη και η δωρεάν κολλεγιακή εκπαίδευση· τέτοια προγράμματα, διευρύνουν ταυτόχρονα τόσο την πρόσβαση στα δημόσια αγαθά, όσο και το πεδίο εφαρμογής μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. 

  Ο F.D. Roosevelt σε γεύμα με εργάτες του Civilian Conservation Corps
Το CCC ήταν μια απο τις απαντήσεις του Προέδρου Ρούσβελτ
στις περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις για τις ΗΠΑ της εποχής του

Φραγκλίνος Ρούσβελτ, Civilian Conservation Corps: Το λαμπρό παράδειγμα του New Deal
Το New Deal [του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, για την αντιμετώπιση της μεγάλης κρίσης στη δεακετία του 1930] είχε και επέδειξε στοιχεία ενός τέτοιου μέλλοντος με το Civilian Conservation Corps (CCC) [ο λεγόμενος και «Στρατός των Δένδρων του Ρούσβελτ»], το οποίο έδωσε δουλειά στους νέους για τη δημιουργία και τη συντήρηση εθνικών πάρκων, καθώς και με τα Ομοσπονδιακά Προγράμματα για τις Εικαστικές Τέχνες, για τη Μουσική, το Θέατρο και τη Λογοτεχνία, που πρόσφεραν τους οικονομικούς πόρους για την ευρεία υποστήριξη των καλλιτεχνών. Τέτοιου είδους προγράμματα, σε συνδυασμό με προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας του τύπου της Μεγάλης Κοινωνίας [Great Society, η πολιτική για την καταπολέμηση της φτώχειας και των φυλετικών διακρίσεων που εγκαινίασε ο Δημοκρατικός Πρόεδρος των ΗΠΑ Λύντον Τζόνσον, με αρχή την περίοδο 1964–65, με πεδία εφαρμογής την εκπαίδευση, την περίθαλψη, τα προβλήματα των αστικών κέντρων, την φτώχεια στον αγροτικό κόσμο και τις μεταφορές], προσφέρονται και είναι χρήσιμα για μια κοινωνία που θα παρέχει στα μέλη της τόσο τα αναγκαία της κοινωνικής πρόνοιας, όσο και μια αφθονία αγαθών της φύσης και του πολιτισμού. 
Μια ανανεωμένη, μόνιμη εκδοχή του Civilian Conservation Corps μπορεί να επεκτείνει την οικονομία της οικολογικής μέριμνας στο σύνολο του πλανήτη μας. Στις αγροτικές περιοχές θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα δίκτυα μονοπατιών πεζοπορίας, κάμπινγκ εθνικούς δρυμούς και προστατευόμενες ζώνες. Στις πόλεις θα μπορούσε να υποστηρίξει τη δημιουργία και τη συντήρηση αστικών πάρκων και κοινοτικών κήπων και να βοηθήσει έτσι να αναπνέουν οι πυκνοδομημένοι αστικοί χώροι και να γίνουν αξιοβίωτοι, ακόμη και με αυξανόμενες θερμοκρασίες. Παντού, θα μπορούσε να αποκαταστήσει περιοχές που έχουν υποστεί βλάβες από την μακροχρόνια εξόρυξη ορυκτών καυσίμων και από άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες. Το αρχικό Civilian Conservation Corps του Ρούσβελτ απασχολούσε χιλιάδες Γηγενείς Αμερικανούς, και σε πολλές περιπτώσεις ανέλαβε να εφαρμόσει σχέδια που καθορίζονταν από συμβούλια των [Ινδιάνικων] φυλών. Μια ανανεωμένη εκδοχή θα μπορούσε να συνδυαστεί με ένα πρόγραμμα για την κυριαρχία και τον έλεγχο επί των εδαφών που ανήκουν σε φυλές Γηγενών Αμερικανών.
Άς κάνουμε όμως και μια πιο ζοφερή υποσημείωση: Καθώς η αλλαγή του κλίματος θα εξελίσσεται, θα χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους εκπαιδευμένους για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, πλημμυρών και άλλων ειδών ακραίων καιρικών φαινομένων. 
Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει ότι η Αριστερά μπορεί να αναπτύσσεται και να κερδίζει με βάση στιβαρά και φιλόδοξα πολιτικά προγράμματα που αντιμετωπίζουν θέματα όπως είναι η πρόσβαση στη στέγαση, η εκπαίδευση, η ιατρική περίθαλψη και η φροντίδα των ηλικιωμένων. Άν αυτά συνδυαστούν πιο στενά με μια οικολογική ανάλυση, θα αποτελέσουν δομικά στοιχεία ενός οικο-σοσιαλιστικού πολιτικού προγράμματος.

Leap Manifesto, η συμβολή των Καναδών
Μια πρώτη ιδέα για το τι λογής μπορεί να είναι ένα τέτοιο πρόγραμμα υπάρχει στο Leap Manifesto  του Καναδά, ένα ντοκουμέντο που δημιουργήθηκε από μια συνεργασία εργατικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων, με τη σύμπραξη οργανώσεων φυλών Γηγενών [στη σύνταξη του Leap Manifesto - A Call for a Canada Based on Caring for the Earth and One Another, την συνυπογραφή του ως πρώτοι υπογράφοντες τον Σεπτέμβριο του 2015 και την προώθηση στη δημόσια σφαίρα συμμετείχον, μεταξύ άλλων, Καναδοί ηθοποιοί όπως ο Donald Sutherland, η Rachel McAdams, η Ellen Page, η Sarah Polley, Καναδοί μουσικοί όπως ο Neil Young, ο εκλιπών Leonard Cohen, ο Bruce Cockburn και η Alanis Morissette, συγγραφείς όπως ο William Gibson, η Naomi Klein και ο Michael Ondaatje, ο φιλόσοφος Charles Taylor, στους συνδικαλιστές περιλαμβάνεται ο πρώην πρόεδρος της Canadian Union of Public Employees Paul Moist. Ζητείται η αναμόρφωση της καναδικής οικονομίας και το τέλος της χρήσης ορυκτών καυσίμων - pdf - blog]
Το Μανιφέστο υποστηρίζει με σαφήνεια μια οικονομία επικεντρωμένη «στην αλληλέγγυα μέριμνα και στην μέριμνα για τον πλανήτη». Αυτό σημαίνει λιγότερο εργάσιμο χρόνο με υψηλότερους μισθούς· σημαίνει να ξοδεύουμε τον χρόνο που θα περισσέψει με τους δικούς μας και με τις κοινότητες μας· σημαίνει προσπάθειες που στοχέυουν στο τέλος της φυλετικής ανισότητας και της ανισότητας των φύλων· σημαίνει να παράγουμε ενέργεια χωρίς να καταστρέφουμε οικοσυστήματα· σημαίνει να δημιουργούμε δομές ιδιοκτησίας που να αποδίδουν προστιθέμενο πλούτο στον λαό και τις κοινότητες αντί να τον αφαιρούν και να τον μεταβιβάζουν μακριά από αυτές. Το Μανιφέστο τοποθετεί το έργο της κοινωνικής και οικολογικής αναπαραγωγής στην καρδιά του οράματός του για το μέλλον· στο όραμα αυτό, πρωτοπορεία είναι εκείνοι που εργάζονται σε υποτιμημένες θέσεις εργασίας και σ' αυτές που αποκαλούνται «γυναικείες». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα πολιτικά βατό, που μπορεί να είναι επιδραστικό μέσα στα πλαίσια της σημερινής πολιτικής, να κερδίσει την εμπλοκή και συμμετοχή των υφιστάμενων πολιτικών οργανισμών, ενώ ταυτόχρονα οραματίζεται ένα μέλλον που διαφοροποιείται σαφώς από το παρόν.Πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των Καναδών δημιουργών του Leap Manifesto· πρέπει να επεξεργαστούμε το όραμα του μέλλοντος που επιθυμούμε, αλλά και να διακρίνουμε τις δυνάμεις που μπορούν να μας οδηγήσουν εκεί. Στη συνέχεια πρέπει αυτές οι δυνάμεις να οργανωθούν πολιτικά. Μπορούμε να διατηρήσουμε βιώσιμο τον πλανήτη άν οικοδομήσουμε έναν κόσμο βιώσιμο· όμως δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για χάσιμο.

2. Αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος: Εντός του καπιταλιστικού συστήματος και εναντίον του

 

© Jacobin, τ. 26, Earth, Wind & Fire, 2017 - Alyssa Battistoni (editorial): Within and Against Capitalism, 15.8.2017

 

Η αλλαγή του κλίματος είναι ζήτημα περίπλοκο, δύσκολα κατανοήσιμο και μπορεί να μη φαίνεται θέμα κατάλληλο για μια πολιτική που απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Οι αιτίες της είναι τόσο βαθειά συνδεδεμένες με την καθημερινή ζωή, ώστε ίσως γίνεται δύσκολο να τις διακρίνουν οι άνθρωποι, μέχρι που έρχεται η στιγμή και χτυπά η καταστροφή. Το πρόβλημα επηρεάζει ολόκληρο τον πλανήτη. Και οι αποφάσεις που λαμβάνονται στη μια πλευρά του κόσμου μπορούν να προκαλέσουν όλεθρο στις ζωές ανθρώπων που βρίσκοντα στην άλλη πλευρά. Εν τω μεταξύ, τα θεσμικά όργανα που έχουν επιφορτιστεί με την επίλυση αυτού του προβλήματος υπόκεινται στη δύναμη των πλούσιων και ισχυρών εταιρειών και των ανθρωπων που φέρουν την ευθύνη για την κλιματική αλλαγή. Και είναι γεγονός, πως πίσω από όλα αυτά φαίνεται σαφώς να ενεργούν οι δυνάμεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. 

Όμως, όλο το χρονικό διάστημα που έχει περάσει από τότε που η αλλαγή του κλίματος εντάχθηκε στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής, ο νεοφιλελευθερισμός έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Πράγμα που σημαίνει, ότι η συζήτηση μέσα στους κόλπους των ελίτ εξαντλείται σήμερα σε ψευδο-λύσεις του προβλήματος: Σε παροτρύνσεις που φορτώνουν με ενοχές τα μεμονωμένα άτομα και τους ζητούν να αναλάβουν την προσωπική ευθύνη για την κατανάλωσή τους· σε πράσινες τεχνολογίες οι οποίες αναπτύσσονται από ιδιωτικές εταιρείες που κατέχουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, κάνοντας όμως χρήση δημόσιων πόρων· σε μηχανισμούς της αγοράς που σχεδιάζονται από εκείνες ακριβώς τις βιομηχανίες, οι οποίες, κανονικά, θα έπρεπε να κατεδαφιστούν· σε κινήσεις της εκτελεστικής εξουσίας που επιχειρούν να κρατήσουν τα πράγματα υπό έλεγχο χωρίς να προκαλέσουν πολλή αναστάτωση. Εν τω μεταξύ, τα δημόσια αγαθά και οι υπηρεσίες λιμοκτονούν εξαιτίας των μέτρων λιτότητας, τη στιγμή ακριβώς που θα έπρεπε να αναζωογονηθούν και επεκταθούν· και τα αναζωογονημένα εθνικιστικά κινήματα κλείνουν τα σύνορα, τη στιγμή ακριβώς που θα έπρεπε να τα κάνουμε διαπερατά. 
Εκείνοι που έχουν να χάσουν τα λιγότερα από την υπερθέρμανση του πλανήτη, μας οδηγούν σε καταστροφικό δρόμο, στον οποίο θα πληγούν πρώτα-πρώτα και σκληρότερα οι μαύροι και έγχρωμοι, αλλά επίσης οι φτωχοί και εργαζόμενοι άνθρωποι· τόσο από τις [φυσικές] καταστροφές με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, που θα χτυπούν πιο έντονα και πιο συχνά, όσο και από τις κοινωνικές καταστροφές που θα ακολουθήσουν, αν τα ακροδεξιά κινήματα αποδειχτουν αποτελεσματικά και καταφέρουν να μετατρέψουν τον κατανοητό φόβο σε ξενοφοβικές αντιδράσεις, την ώρα που, στην δική τους πλευρά, οι πλούσιοι θα αποσυρθούν και οχυρωθούν στα πολυτελή, ασφαλή οχυρά τους. 

Το «καταιγιδοφόρο νέφος» και το φωτεινό του μέτωπο 

Όμως το φωτεινό μέτωπο των καταιγιδοφόρων νεφών [storm clouds - η συγγραφέας υπαινίσσεται το διάσημο πρωτο-οικολογικό δοκίμιο και την ομώνυμη πανεπιστημιακή παράδοση του Τζων Ράσκιν, ήδη από το 1884: The Storm-Cloud of the Nineteenth Century - pdf ←] που συγκεντρώνονται, δείχνει ότι μετά από τα χρόνια των φιλελεύθερων ταλαντεύσεων, οι οποίες κυριάρχησαν στη συζήτηση για το κλίμα, τώρα η παλίρροια αρχίζει να στρέφεται προς τα αριστερά. Το αν θα μπορέσει να νικήσει την τρικυμία που αγριεύει στον ωκεανό, είναι ένα διαφορετικό ζήτημα. 
Εάν ο καπιταλισμός ωθεί στην αλλαγή του κλίματος, μήπως αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε μια επανάσταση για να την σταματήσουμε; 

Δεν πρέπει να στηρίζουμε τις ελπίδες μας σε κάτι τέτοιο. Το όραμα της Αριστεράς για έναν ριζοσπαστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας μπορεί να φαίνεται ως προφανής απάντηση στην κλιματική πρόκληση. Όμως η Αριστερά εξακολουθεί να παραμένει ιστορικά αδύναμη· και μια επιστροφή της σε ρόλο πραγματικής εξουσίας - και μάλιστα στην κλίμακα που απαιτείται για το συγκεκριμένο εγχείρημα - δεν είναι πιθανό να συμβεί σύντομα. Σίγουρα όχι στο χρονοδιάγραμμα μέσα στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να αρχίσουμε να αναλαμβάνουμε σοβαρή δράση για το κλίμα. Δεν υπάρχει παρακαμπτήριος δρόμος από τον οποίο να φτάσουμε πιο σύντομα στο μακροπρόθεσμο εγχείρημα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού· αλλά ούτε μπορούμε να αφήσουμε την κλιματική δράση στην άκρη, σαν να είναι πάρεργο αυτής της πορείας. Διαφορετικά, ακόμη και με το βέλτιστο σενάριο, η Αριστερά θα κερδίσει την εξουσία απλά και μόνον για να διαχειριστεί μια κατάσταση όλο και μεγαλύτερης κλιματικής κατάρρευσης. 
Επομένως, και ανεξάρτητα από το πόσο αναγκαία είναι μια ρήξη με τον καπιταλισμό, προς το παρόν πρέπει να συμφωνήσουμε και να αποφασίσουμε πώς θα αντιμετωπιστεί η αλλαγή του κλίματος όσο καλύτερα γίνεται εντός αυτού του συστήματος. Αυτό σημαίνει ισχυρή πίεση για περιορισμό των εκπομπών άνθρακος στην ατμόσφαιρα όσο το δυνατόν γρηγορότερα, με τρόπους που θα θέτουν τις βάσεις για μια αειφόρο σοσιαλιστική κοινωνία.  
Αυτό μπορεί να γίνει μόνον αν τα κινήματα για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακος έχουν έναν ισχυρό αντικαπιταλιστικό πυρήνα. Ευτυχώς, τα κινήματα εναντίον της αλλαγής του κλίματος μετακινούνται σταθερά προς την αριστερή κατεύθυνση· φέρνουν στο προσκήνιο το αίτημα για κλιματική δικαιοσύνη [και σε παγκόσμια κλίμακα] και οικοδομούν συμμαχίες με τις κοινότητες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του μετώπου, τόσο της εξόρυξης ορυκτών καυσίμων όσο και των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή. Οι κινητοποιήσεις των αυτοχθόνων κοινοτήτων οδηγούν σε αγώνες όπως αυτοί που συμβαίνουν στο Standing Rock [«Indian Reservation» - περιοχή στις Πολιτείες των ΗΠΑ Βόρεια και Νότια Ντακότα η οποία έχει παραχωρηθεί με νόμο στους αυτόχθονες Αμερικανούς της ομάδας φυλών Σιου]· χάρις σε τέτοιους αγώνες, η παγκόσμια προσοχή στρέφεται στην αρπακτικότητα των εταιρειών ορυκτών καυσίμων και στους δεσμούς που συνδέουν την ευημερία των ανθρώπινων κοινοτήτων με τα οικοσυστήματα από τα οποία εξαρτώνται αυτές οι κοινότητες. Οι σοσιαλιστές πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους με αυτούς τους αγώνες, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι ανισότητες που προοιωνίζουν ένα οικολογικό απαρτχάιντ· ταυτόχρονα πρέπει διαρκώς να οικοδομείται ένα ευρύ λαϊκό κίνημα που προαπαθεί να οικοδομήσει τις βάσεις τις αναγκαίες για την υπέρβαση του στηριγμένου στα ορυκτά καύσιμα καπιταλισμού. 
Περισσότερο από κάθε άλλο θέμα, η αλλαγή του κλίματος καταδεικνύει την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού. Φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη να ενισχυθεί ο δημοκρατικός πολιτικός έλεγχος της βιομηχανίας, της τεχνολογίας και των υποδομών και να αυξηθεί η συνειδησιακή εγρήγορση που διερωτάται για το πώς οικοδομούμε τον κόσμο μας, γιατί το πράττουμε και για ποιον. 
Η ενσυνείδητη μορφοποίηση ευρέων τομέων της οικονομίας και της δύναμης της τεχνολογίας είναι μέρος του οράματος μιας «Αριστεράς παλαιάς κοπής», όμως όχι και η παλαιά Ύβρις [στο αγγλικό κείμενο hubris - με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξης] της «εξουσίας επί της φύσης». Ο δικός μας σοσιαλισμός αποσκοπεί στη δημιουργία μιας βιώσιμης πολιτικής της χαράς και της αφθονίας για τους πολλούς. «Give us bread and roses» [James Oppenheim, 1911]· αλλά και πάρκα και ωκεανούς.

Φυσικά, ακόμη και αυτές οι κλασσικές απαιτήσεις γίνονται πιο περίπλοκο ζητημα όταν η ξηρασία απειλεί τις καλλιέργειες σιταριού και τους ανθισμένους κήπους, όταν τα δάση καίγονται και οι ωκεανοί γίνονται όξινοι. Η αλλαγή του κλίματος πρέπει να δώσει ερεθίσματα στην Αριστερά για να σκέφτεται δημιουργικά, να επεκτείνει την ακτίνα επιρροής και οργάνωσής της και να ενεργεί γρήγορα. 

Η Alyssa Battistoni (κέντρο) στο Γέηλ
με τους Jennifer Axler και Shawn Ta

Η Alyssa Battistoni, μεταπτυχιακή ερευνήτρια στο τμήμα Πολιτικής επιστήμης του Πανεπιστημίου του Γέηλ είναι συντάκτρια του Jacobin. Διετέλεσε ερευνήτρια στο Πανεπιστήμου του Στάνφορντ (Καλιφόρνια). Eπίσης δημοσιογραφεί (για θέματα πολιτικής και περιβάλλοντος στα περιοδικά Huffington Post, TheNation.com, Salon, AlterNet, Campus Progress, για μουσική στο Mother Jones) και είναι σύμβουλος της Society for Promotion of Area Resource Centers στη Βομβάη, Ινδία.

Αρθρογραφία της A. Battistoni στο Jacobin

How to Change Everything - Για το τελευταίο βιβλίο της Naomi Klein

Άλλη αρθρογραφία της Alyssa Battistoni:

Alive in the Sunshine

Για τις φυσικές καταστροφές: An Ounce of Advocacy (Stanford Social Innovation Review)
   

Beyond the Engine (Arcade - Literature, the Humanities, & the World - Stanford Univercity) 

   

Άρθρα της Alyssa Battistoni στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση:
  

Μητρόπολη της φύσης: Αρχιτεκτονική για το μέλλον, πόλεις και κτίρια που ζούν και αναπνέουν σαν οικοσυστήματα

Βασικό εισόδημα και περιβαλλοντική βιωσιμότητα

  

  

Το τεύχος του Jacobin Earth, Wind, & Fire.  Περιεχόμενα

Within and Against Capitalism  Alyssa Battistoni

Victory Over the Sun - Connor Kilpatrick:

“We Are The Lions, Mr. Manager”  - Navendu Mishra, Marcus Barnett

The Red and the Black  -  Seth Ackerman

 
 
 

 

Άρης Μαραγκόπουλος: Ο Ντάνιελ Μπελ και οι πολιτισμικές αντιφάσεις του καπιταλισμού
 

Ραλφ Φυκς: Οικολογικός οπισθοδρομισμός & οικολογική ανανέωση -  Η πράσινη επανάσταση 
   

Λόρεν Γκόλντνερ: Πολιτισμικά ρεύματα της αποδόμησης & αποβιομηχάνιση στη Δύση μετά το 1968