Timothy Snyder: «Έχουμε προθεσμία ενός χρόνου το πολύ για να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία στις ΗΠΑ»

© Süddeutsche Zeitung International, Timothy Snyder über Donald Trump “We have at most a year to defend American democracy, perhaps less“, 10.2.3017

Η συνέντευξη δόθηκε στον Matthias Kolb της SZ. Για την ελληνική μετάφραση λήφθηκε υπόψη και η πρώτη, συντομευμένη δημοσίευσή της στη γερμανική γλώσσα (© Süddeutsche Zeitung, Wir haben maximal ein Jahr Zeit, um Amerikas Demokratie zu verteidigen, 7.2.2017)

   

Ο ιστορικός Timothy Snyder, αμερικανός μελετητής της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ού αιώνα και ιδιαίτερα του Μεσοπολέμου, συγγραφέας πολλών σημαντικών βιβλίων, μιλά για τα μαθήματα της ιστορίας και για το τί πρέπει να κάνουν σήμερα οι φίλοι της δημοκρατίας στην πατρίδα του. 
  

SZ: Εδώ και τρεις βδομάδες ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ. Πώς περιγράφετε το ξεκίνημά του;

Timothy Snyder: Το πρώτο πράγμα που πρέπει να παρατηρήσουμε είναι ότι, μέχρι τώρα, τα θεσμικά όργανα δεν του έχουν θέσει περιορισμούς. Αυτός, ποτέ δεν τα πήρε στα σοβαρά· ενεργεί σαν να μην υπάρχουν και προφανώς επιθυμία του είναι να μην υπήρχαν. Αμέσως μετά τη δήλωση της υποψηφιότητάς του για το χρίσμα της προεδρίας, οι Αμερικανοί άρχισαν να αφηγούνται στους εαυτούς τους μια σειρά από διαδοχικές ιστορίες: Ότι το ένα ή το άλλο θεσμικό όργανο θα του επιβληθεί ή τουλάχιστον θα μετριάσει τη συμπεριφορά του. Ότι δεν θα πάρει το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ή, αν πάρει το χρίσμα, θα γίνει ένας κανονικός Ρεπουμπλικανός. Ότι θα νικηθεί στις γενικές εκλογές. Και άν κερδίσει, η Προεδρία θα τον ωριμάσει (αυτό είπε ο Ομπάμα). Ποτέ δεν θεώρησα κάτι από αυτά ως αλήθεια. Δεν δείχνει να δίνει δεκάρα για τα θεσμικά όργανα και τους νόμους, παρά μόνον όταν ενεργούν ως εμπόδια στην επίτευξη του στόχου του, της διαρκούς κλεπτοκρατικής απολυταρχίας και της άμεσης προσωπικής του ικανοποίησης. Γι΄ αυτόν, τα πάντα είναι ζήτημα επιλογής χρονικής στιγμής και δεν έχουν να κάνουν με τους πολίτες και με τις πολιτικές μας παραδόσεις. 

[Πολλοί Αμερικανοί νομίζουν ότι ζούν εκτός της ιστορίας. Λησμόνησαν τις παραδόσεις της Αμερικανικής Επανάστασης]
Γράψατε ένα άρθρο για το περιοδικό Slate, τον Νοέμβριο, στο οποίο συγκρίνατε την άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ με την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ. Γιατί αισθανθήκατε την ανάγκη να γράψετε ένα τέτοιο άρθρο;

Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε χρήση της ιστορίας προς όφελός μας τώρα, αντί να αντιμετωπίζουμε ως ταμπού πράγματα ιστορικά γεγονότα και να βρίσκουμε τρόπους για να αποσιωπούμε το ένα ή το άλλο. Η ιστορία της δεκαετίας του 1930 είναι τρομερά σημαντική για τους Αμερικανούς (και για τους Ευρωπαίους) ακριβώς τώρα, τώρα που διολισθαίνει και χάνεται από τις αναμνήσεις μας. Δεν προσπάθησα να προκαλέσω μία ακόμη άγονη σειρά συζητήσεων για το άν μπορούν ή όχι να συγκριθούν οι δύο εποχές. Προσπαθούσα να βοηθήσω τους Αμερικανούς, οι περισσότεροι από τους οποίους είτε είχαν υποστεί ένα δυσάρεστο σοκ (άνθρωποι που ψήφισαν εναντίον του Τραμπ) ή ήταν έκπληκτοι (άνθρωποι που τον ψήφισαν, αλλά γενικά πίστευαν ότι θα ηττηθεί), να βρουν τον προσανατολισμό τους μέσα σε μια νέα κατάσταση. Σε μια νέα κατάσταση αναπτύσσεται ο πειρασμός να φανταζόμαστε ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει. Αυτή είναι μια επιλογή που έχει πολιτικές συνέπειες: Η αυταπάτη οδηγεί σε ημι-συνειδητή εκ των προτέρων υπακοή και στη συνέχεια στην αλλαγή καθεστώτος.
Σε κάθε περίπτωση, στην πραγματικότητα δεν συνέκρινα τον Τραμπ με τον Χίτλερ, δεν χρησιμοποίησα αυτά τα δύο ονόματα. Αυτό που έκανα ήταν να γράψω μια πολύ σύντομη ιστορία της ανόδου του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία, χωρίς να χρησιμοποιήσω το όνομά του, πράγμα που ίσως θα βοηθήσει τους Αμερικανούς να αναγνωρίσουν ορισμένες ομοιότητες με την ιστορική στιγμή που βιώνουν οι ίδιοι τώρα. Ξέρω ότι στη Γερμανία αυτές οι συγκρίσεις είναι εθνικό ταμπού, ωστόσο αυτή τη στιγμή είναι πιο σημαντικό οι Γερμανοί να σταθούν με θάρρος απέναντι στην ιστορία τους, να δείξουν γενναιοδωρία και να βοηθήσουν τους άλλους να μάθουν πώς καταρρέουν οι δημοκρατίες.
Οι περισσότεροι Αμερικανοί είμαστε exceptionalists [θεωρούμε τη χώρα μας «εξαίρεση»], νομίζουμε ότι ζούμε εκτός της ιστορίας. Εμείς οι Αμερικανοί έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε ως εξής: «Έχουμε ελευθερία επειδή αγαπάμε την ελευθερία, αγαπάμε την ελευθερία γιατί είμαστε ελεύθεροι». Αυτό είναι ολίγον κυκλικό [σχήμα σκέψης που οδηγεί σε λογική πλάνη, αφού η αρχή του συλλογισμού είναι αυτό στο οποίο προσπαθούμε να καταλήξουμε] και δεν αναγνωρίζει τις ιστορικές δομές που μπορούν να ευνοήσουν ή να αποδυναμώσουν μια δημοκρατική πολιτεία. Δεν συνειδητοποιούμε πόσο παρόμοιες είναι οι αντιξοότητες και τα διλήμματά μας με εκείνες των άλλων λαών.

 

Χρησιμοποιείτε τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης ως προειδοποιητικό παράδειγμα. 

Ήθελα να υπενθυμίσω στους Αμερικανούς συναδέλφους μου ότι στο παρελθόν,  άνθρωποι ευφυείς, όχι πολύ διαφορετικοί από εμάς τους ίδιους, έχουν βιώσει την κατάρρευση μιας δημοκρατίας. Είναι ένα παράδειγμα μεταξύ πολλών άλλων. Οι δημοκρατίες, όπως και οι άλλες μορφές διακυβέρνησης, υπάρχουν στην ιστορία και μπορούν να γνωρίσουν άνοδο και πτώση. Αυτό το γνώριζαν οι Ιδρυτές και Πατέρες της Αμερικανικής Δημοκρατίας, πράγμα που είναι ο λόγος για τον οποίο είχαν εμμονή με την ιστορία των κλασικών δημοκρατιών και με την παρακμή και πτώση τους στην ολιγαρχία και στην αυτοκρατορία. Εμείς, φαίνεται να έχουμε χάσει αυτή την παράδοση, του να μαθαίνουμε από τους άλλους, και είναι ανάγκη να την ανακτήσουμε. Πριν από ένα τέταρτο του αιώνα, μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, κηρύξαμε το τέλος της ιστορίας - και με έναν τρόπο που εκπλήττει, ξεχάσαμε όλα όσα γνωρίζαμε κάποτε για τον κομμουνισμό, για τον φασισμό και για τον εθνικοσοσιαλισμό. Σε αυτό το μικρό άρθρο για το Slate, προσπαθούσα να ξαναθυμίσω σ' εμάς τους Αμερικανούς πράγματα που κάποτε γνωρίζαμε. 

[Διδασκόμαστε από τα μαθήματα της ιστορίας;]

Τι ομοιότητες έχει η κατάσταση της Γερμανίας στη δεκαετία του 1930 με των σημερινών Ηνωμένων Πολιτειών; 

Φυσικά, δεν μοιάζουν όλα. Μερικά πράγματα είναι καλύτερα τώρα από ό,τι ήταν στη δεκαετία του 1930, αλλά μερικά πράγματα είναι χειρότερα. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι χειρότερα, θα έλεγα. Είναι πολύ πολωμένα και είναι πολύ συγκεντρωμένα. Στη Γερμανία, πριν το [Ναζιστικό] κράτος κλείσει γερμανικές εφημερίδες, υπήρχε μια αυθεντική ποικιλία, την οποία δεν έχουμε τώρα. Στη δεκαετία του 1930, τα ενδιαφέροντα και η προσοχή των ανθρώπων είχαν γενικά ευρύτερο ορίζοντα σε σχέση με τα δικά μας. Από την άλλη πλευρά, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια μεγαλύτερη χώρα, με θύλακες πλούτου ευρέως κατανεμημένους, και είναι περισσότερο διασυνδεδεμένες με τον κόσμο. Το κύριο πλεονέκτημα που έχουμε, είναι ότι μπορούμε να μάθουμε από τη δεκαετία του 1930. Και πάλι, είναι πολύ σημαντικό να τονίζουμε ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Ωστόσο, μας προσφέρει παραδείγματα και πρότυπα, και έτσι διευρύνει τη φαντασία μας και δημιουργεί περισσότερες δυνατότητες για να προβλέπουμε και να αντιστεκόμαστε.

 

Πότε συνειδητοποιήσατε ότι εδώ στις ΗΠΑ λείπει η γνώση για την ιστορία του 20ού αιώνα;

Πήρα μια πρώτη γεύση όταν περιόδευα στις Ηνωμένες Πολιτείες για να παρουσιάσω το βιβλίο μου «Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin». Ήταν το 2011 και τότε κατάλαβα ότι οι Αμερικανοί στην πραγματικότητα είχαν ξεχάσει τα εγκλήματα του Στάλιν· κάτι παράδοξο, διότι κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου διδασκόμασταν στα σχολεία για τη σταλινική τρομοκρατία. Σκεφτόμουν ότι οι Αμερικανοί θα εκπλαγούν, επειδή έλεγα ότι ο αριθμός των σοβιετικών πολιτών που σκοτώθηκαν (μολονότι τρομακτικά μεγάλος) ήταν πολύ μικρότερος από αυτόν που μας είχαν διδάξει τότε. Αντ'  αυτού συνειδητοποίησα ότι οι Αμερικανοί είχαν ξεχάσει εντελώς ότι υπήρχε κάποτε ο σταλινισμός και η τρομοκρατία του. Αυτό με εντυπωσίασε και σκέφτηκα: Τι άλλο θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε; Ασφαλώς, το Ολοκαύτωμα είναι παρόν ως ιδέα, αλλά λείπει σχεδόν εντελώς το πλαίσιο μέσα στο οποίο συνέβη. Και χωρίς το πλαίσιο, είναι δύσκολο να δούμε ομοιότητες. Ένα Ολοκαύτωμα υποβαθμισμένο σε λίγες εικόνες ή γεγονότα δεν μπορεί να διδάξει για μεγαλύτερα ιστορικά σχήματα. Και ο κίνδυνος για τους Αμερικανούς, όταν υπογραμμίζεται η μοναδικότητά του, είναι ότι αυτό επιτρέπει στους ανθρώπους να απορρίψουν οποιαδήποτε μάθηση από την ιστορία. Οι άνθρωποι θα ρωτήσουν: Φοράει και αυτός αγκυλωτό σταυρό; Σκότωσε έξι εκατομμύρια Εβραίους; Αν η απάντηση είναι αρνητική, τότε θα απαντήσει: Τότε η ιστορία δεν έχει καμμιά σχέση με το παρόν. Τα τελευταία 25 χρόνια, δεν έχουμε μόνον ξεχάσει πολλά από αυτά που ξέραμε κάποτε, αλλά έχουμε αναθρέψει μια ολόκληρη γενιά που δεν έχει αυτά τα σημεία αναφοράς.

[Κάποιοι στο επιτελείο του Τραμπ θέλουν να αντιστρέψουν το «στραβό δρόμο» που πήρε η Αμερική στη δεκαετία του 1930 επί Φραγκλίνου Ρούσβελτ]

Η γνώση αυτή ήταν πριν δεδομένη, αλλά μετά ξεχάστηκε;

Οι μελετητές γνώριζαν και γνωρίζουν πολύ περισσότερα για τη δεκαετία του 1930 - είτε μιλάμε για εθνικοσοσιαλισμό, είτε για φασισμό, είτε για σταλινισμό. Όμως ως δημόσια σφαίρα ενδιαφερόμαστε πολύ λιγότερο. Και μας λείπουν, για διάφορους λόγους, οι έννοιες που είχαμε κάποτε και μας έδιναν τη δυνατότητα να συνδέουμε ιδέες και πολιτικές διαδικασίες. Όταν ένας Αμερικανός πρόεδρος λέει «America First» ή προτείνει ένα πολιτικό σύστημα χωρίς τα δύο κόμματα ή επιτίθεται εναντίον των δημοσιογράφων ή αρνείται την ύπαρξη πραγματικών περιστατικών, αυτά θέτουν εκ των πραγμάτων μια σειρά από συνάφειες με άλλα πολιτικά συστήματα.
Χρειαζόμαστε ανθρώπους που μπορούν να βοηθήσουν στη μετάφραση ιδεολογικών εκφράσεων σε πολιτικές προειδοποιήσεις. Στοχαστές των μέσων του 20ού αιώνα διαβάζονται τώρα ξανά, και υπάρχει λόγος. Ο αμερικανικός Κανόνας [της πολιτικής επιστήμης και της κοινωνιολογίας] περιλάμβανε ντόπιους και πρόσφυγες πρώην κομμουνιστές που ήρθαν στη χώρα αυτή στη δεκαετία του 1930, πρόσφυγες από την Κεντρική Ευρώπη στη δεκαετία του 1940 και  φιλελεύθερους του Ψυχρού Πολέμου της δεκαετίας του 1950. Ασχοληθήκαμε με την πολιτική θεωρία και με την ιστορία εκείνη ακριβώς την εποχή, όταν οι άνθρωποι σκέφτονταν τι σήμαινε ο φασισμός και ο κομμουνισμός για τη δημοκρατία. Τώρα, ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τη δεκαετία του 1930, είναι ότι σαφώς τη σκέφτεται η ίδια η προεδρική διοίκηση - αλλά προσδίδοντάς της θετικό νόημα.
Φαίνεται να επιζητούν κάτι σαν διαφορετική «επανάληψη» της δεκαετίας του 1930 με τον Ρούσβελτ, κατά την οποία  οι Αμερικανοί είχαν αλλάξει πορεία σε σχέση με το παρελθόν. Για ανθρώπους όπως λόγου χάρη ο Στηβ Μπάνον, επικεφαλής σύμβουλος του Τραμπ επί της πολιτικής στρατηγικής, τότε οι ΗΠΑ ξέφυγαν από το σωστό δρόμο. Η Αμερική οικοδόμησε κράτος πρόνοιας και παρενέβη στην Ευρώπη για να σταματήσει τον φασισμό. Τώρα ο Μπάνον βλέπει μια ευκαιρία να διορθώσει αυτά τα λάθη του προέδρου Φράνκλιν Ρούσβελτ (Franklin D. Roosevelt). Ο Λίντμπεργκ (Lindbergh) αντί του FDR. Αυτή είναι η έγνοια τους. Πιστεύουν ότι κάτι πήγε στραβά επί Ρούσβελτ και τώρα θέλουν να πάνε πίσω και να το αντιστρέψουν.

  
Ο σύμβουλος του προέδρου Τραμπ επί της πολιτικής στρατηγικής, ο Στηβ Μπάνον, έχει πει ότι θέλει να κάνει «τη ζωή τόσο συναρπαστική όσο ήταν στη δεκαετία του 1930». Οι δύο πρώτες εβδομάδες έχουν δείξει πόσο μεγάλη είναι η επιρροή που ασκεί. Φαίνεται πολύ μεγαλύτερη από του προσωπάρχη του Ράινς Πρίμπους (Reince Priebus) ή του γαμπρού του Τζάρεντ Κούσνερ (Jared Kushner).

Δεν είμαι σε θέση να μιλήσω για τις συγκρούσεις μέσα στον Λευκό Οίκο. Μπορώ μόνον να πω ότι η εναρκτήρια ομιλία του κ. Tραμπ, την ημέρα που ανέλαβε την προεδρία, ήταν εξαιρετικά φορτισμένη ιδεολογικά. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του χρησιμοποίησε το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» και στη συνέχεια πληροφορήθηκε ότι αυτό ήταν το όνομα ενός κινήματος που προσπάθησε να εμποδίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να πολεμήσουν εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας και ήταν συνδεδεμένο με αντιμεταναστευτικούς (nativists) και οπαδούς της υπεροχής της λευκής φυλής. Στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι δεν το γνώριζε αυτό. Όμως, στην εναρκτήρια ομιλία του έκανε το «America First» κεντρικό θέμα της και τώρα δεν μπορεί να πει ότι δεν ξέρει τι σημαίνει. Και φυσικά, ο Μπάνον ξέρει τι σημαίνει. Το America First είναι ακριβώς το «μαγικό ξόρκι» που ανακαλεί αυτή την εναλλακτική Αμερική της δεκαετίας του 1930, ήρωας της οποίας είναι ο Τσάρλς Λίντμπεργκ (Charles Lindbergh). Αυτή η εναρκτήρια ομιλία έχει την οσμή της δεκαετίας του 1930. 

Timothy Snyder

[Θέλουν καταστροφή του κράτους και αλλαγή καθεστώτος] 

Ο ίδιος ο Μπάνον αυτοαποκαλείται «Λενινιστής». Γνωρίζουν οι Αμερικανοί για τί πράγμα μιλάει;

Όχι, οι πιό πολλοί δεν έχουν ιδέα. Αυτή είναι καλή ερώτηση. Οι Αμερικανοί έχουν στο μυαλό τους μια ιδέα που κατάγεται από τον Τζέφερσον Jefferson και την εποχή της Αμερικανικής Επανάστασης, σύμφωνα με την οποία πρέπει κανείς, συχνά, να εξεγείρεται. Και μερικές φορές δεν κάνουν τη διάκριση ανάμεσα σε μια εξέγερση ενάντια στην αδικία αφενός και στην κατεδάφιση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος αφετέρου· αυτό που λέει ο Μπάνον, είναι ότι επιδιώκει το δεύτερο. Στην πραγματικότητα η Αμερικανική Επανάσταση διατήρησε ορισμένες ιδέες από τη Βρετανία: Το κράτος δικαίου είναι η πιο σημαντική. Η όλη αιτιολόγηση της Αμερικανικής Επανάστασης ήταν η εξής: Οι Βρετανοί δεν τηρούσαν στην πράξη τις δικές τους αρχές, δεν συμπεριλάμβαναν τους Αμερικανούς στο δικό τους σύστημα. Με μια ευρεία έννοια, αυτό ήταν, επίσης, το επιχείρημα του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα [των μαύρων]: το σύστημα αποτυγχάνει από μόνο του όταν δεν επεκτείνει την ισότητα των δικαιωμάτων σε όλους τους πολίτες. Έτσι μπορεί να υπάρξει αντίσταση, ακόμη και επανάσταση, με αντικείμενο την εκπλήρωση των κανόνων και όχι απλά την καταστροφή.
Αυτό που λέει ο Μπάνον για τους Μπολσεβίκους και δεν κάνει λάθος, ήταν ότι εκείνοι είχαν ως στόχο να καταστρέψουν εντελώς το παλιό καθεστώς. Πολύ εύκολα μπορούμε να γλιστρήσουμε από το ένα στο άλλο, από την εξέγερση στην πλήρη άρνηση του συστήματος. Οι περισσότεροι Αμερικανοί, για τα περισσότερα πράγματα της ζωής τους, είχαν έναν κανόνα «κράτους δικαίου», ότι οι Αφροαμερικανοί αποτελούν μια εξαίρεση· και συνακόλουθα οι περισσότεροι Αμερικανοί σκέφτονται ότι αυτό θα ισχύει για πάντα. Δεν καταλαβαίνουν ότι, στην πραγματικότητα, μια «ρήξη» μπορείνα καταστρέψει πολλά από αυτά που θεωρούν προφανή και δεδομένα. Δεν έχουν ιδέα τι σημαίνει να καταστρέψεις το κράτος και πώς θα γίνουν οι ζωές τους αν πάψει να υπάρχει το κράτος δικαίου. Θεωρώ τρομακτικό το γεγονός, ότι άνθρωποι που μιλούν για καταστροφή του αμερικανικού κράτους είναι τώρα υπεύθυνοι για το αμερικανικό κράτος. 

  

Ο Τραμπ έβαλε στον τοίχο του Οβάλ Γραφείου ένα πορτρέτο του Άντριου Τζάκσον (Andrew Jackson), ενός άλλου προέδρου που ήταν λαϊκιστής. Αλλά κάποιοι άνθρωποι γύρω του φαίνεται να έχουν ένα πολιτικό πρόγραμμα που πάει πιο πέρα.

Στην ίδια συνέντευξη με το Hollywood Reporter, στην οποία ο Μπάνον μιλά για τη «συναρπαστική δεκαετία του 1930», μιλά και για το πώς ενεργεί στο σκοτάδι. Συγκρίνει τον εαυτό του με τον Σατανά και με τον Darth Vader [από την κινηματογραφική σειρά Πόλεμος των Άστρων] και λέει, στην ουσία, ότι σκόπιμα παραπλανά το κοινό και τα μέσα ενημέρωσης.

[Θόλωμα της πραγματικότητας, ιστορικός αναθεωρητισμός «με το μαλακό», παγίδευση των πολιτών σε ψευδείς μύθους]

Στη δήλωση του Λευκού Οίκου για την Ημέρα του Ολοκαυτώματος, την 27η Ιανουαρίου, δεν αναφέρονταν οι Εβραίοι. Στην αρχή θεωρήθηκε παραδρομή, αλλά τώρα είναι επίσημο ότι η παράλειψη ήταν εσκεμμένη.

Η αναφορά στο Ολοκαύτωμα είναι κάτι πολύ σημαντικό για τη δική μας πλευρά του Ατλαντικού. Αν οι Αμερικανοί έχουν ένα σημείο αναφοράς στην παγκόσμια ιστορία, με ανάληψη ευθύνης για τον κόσμο, αυτό ακριβώς είναι το Ολοκαύτωμα· το Ολοκαύτωμα και η απόβαση στη Νορμανδία, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, είναι το ένα και μοναδικό «παράθυρο» σε μια ευρύτερη ιστορία, στην οποία οι δημοκρατίες πέφτουν και οι ακραίοι θριαμβεύουν. Έτσι, όταν ο Στηβ Μπάνον θολώνει τα νερά για την εποχή εκείνη και για το Ολοκαύτωμα, λέγοντας ότι «πολλοί άνθρωποι υπέφεραν», αυτό που συμβαίνει είναι ότι κλείνει εκείνο το «παράθυρο». Το επόμενο βήμα είναι να πούμε ότι πάντοτε  κάποιοι θα υποφέρουν ή ότι τα θύματα είναι κυρίως οι Αμερικανοί. Τότε η ιστορία πεθαίνει εντελώς και παγιδευόμαστε στο μύθο. 

 

Ποιες διαφορές υπάρχουν στους τρόπους με τους οποίους Γερμανοί και Αμερικανοί αντιλαμβάνονται το Ολοκαύτωμα;

Επιτρέψτε μου να το πω με διαφορετικό τρόπο. Κανονικά, όταν μιλώ με Γερμανούς δημοσιογράφους, προσπαθώ να τονίζω εκείνες τις πτυχές της ιστορίας του Ολοκαυτώματος τις οποίες οι Γερμανοί παραβλέπουν ή  ελαχιστοποιούν, και συνακόλουθα, ενδεχομένως, οι Γερμανοί να παραβλέπουν ορισμένες πλευρές της ιστορικής ευθύνης τους ή να αντλούν διδάγματα που είναι πάρα πολύ στενόμυαλα.
Προφανώς, τα πράγματα στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ διαφορετικά. Εκεί δεν γεννάται θέμα συζήτησης περί εθνικής ευθύνης και πώς να προσπαθήσουμε να διευρύνουμε αυτή τη συζήτηση, ώστε να γίνει πιο περιεκτική για όσα γνωρίζουμε από το ιστορικό του Ολοκαυτώματος. Για τις ΗΠΑ, το θέμα είναι μάλλον το εξής: πώς ένα γεωγραφικά απομακρυσμένο, μη-γερμανικό έθνος μπορεί να προσπαθήσει να διακρίνει ιστορικά πρότυπα και αναλογίες και να πάρει πολιτικά μαθήματα για το παρόν. Και σήμερα, η σύγκριση που πρέπει να αναλογιστούμε είναι μεταξύ της μεταχείρισης των μουσουλμάνων και της μεταχείρισης των Εβραίων. Είναι προφανές ότι η αιχμή της απαγόρευσης εισόδου μουσουλμάνων στις ΗΠΑ είναι να διδάξει τους Αμερικανούς ότι οι μουσουλμάνοι είναι εχθρός: μια μικρή, καλά αφομοιωμένη μειονότητα, την οποία δεν πρέπει να βλέπουμε ως γείτονές μας ή ως συμπολίτες μας, αλλά ως στοιχεία μιας διεθνούς απειλής. Η πολιτική του Τραμπ είναι κάτι περισσότερο· είναι μια πρόκληση, με την οποία ίσως ήθελε να προκαλέσει ακόμη και ένα γεγονός όπως η δολοφονία του Γερμανού διπλωμάτη Ernst Eduard vom Rath στις 7 Νοεμβρίου 1938 [στο Παρίσι, με δράστη τον 17χρονο Εβραίο Herschel Grynszpan, του οποίου η οικογένεια είχε ήδη μεταφερθεί σε στρατόπεδο συγκεντρωσης]. Αυτό το γεγονός, το ναζιστικό καθεστώς το εκμεταλλεύτηκε ως πρόσχημα για το πογκρόμ του Νοεμβρίου 1938. Οι ομοιότητες είναι ανοίκειες.

[Ο μοντέρνος απολυταρχισμός. Ακύρωση βασικών αρχών της δημοκρατίας και του Συντάγματος]

Όταν ο Μπάνον λέει ότι ο Τύπος είναι το κυριότερο «κόμμα της αντιπολίτευσης», αυτό θα έπρεπε να ανησυχήσει τους πάντες. Δεν το είπε απλά και μόνον για να ικανοποιήσει τους υποστηρικτές του Τραμπ.

Όταν λες ότι ο Τύπος είναι η αντιπολίτευση, τότε υποστηρίζεις αλλαγή καθεστώτος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν είσαι Ρεπουμπλικάνος, λες ότι οι Δημοκρατικοί είναι η αντιπολίτευση: αυτό είναι το πολιτικό σύστημά μας. Αν πεις ότι η κυβέρνηση είναι ένα κόμμα και ο Τύπος είναι η αντιπολίτευση, τότε μιλάς για ένα απολυταρχικό κράτος. Αυτό είναι αλλαγή καθεστώτος.
  

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Τραμπ αποκάλεσε όσους συμμετέχουν σε διαδηλώσεις «κακοποιούς» και «πληρωμένους διαδηλωτές». Αυτό δεν δείχνει σεβασμό για τα δικαιώματα του πολίτη, όπως ορίζονται στην Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ· μάλλον ακούγεται σαν επιχείρημα του Πούτιν.

Είναι αυτό ακριβώς που κάνει η ρωσική ηγεσία. Η ιδέα είναι να περιθωριοποιήσουν εκείνους τους ανθρώπους που εκπροσωπούν έμπρακτα τις βασικές αξίες της Δημοκρατίας. Στόχος είναι να γκρεμίσουν τη Δημοκρατία. Μπορείς να διαφωνείς με αυτούς που διαδηλώνουν, όμως από τη στιγμή που λες ότι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να διαμαρτύρονται ή αρχίζεις να διαδίδεις ψέματα γι' αυτούς, στην πράξη λες το εξής: «Θέλουμε ένα καθεστώς, στο οποίο δεν θα είναι πια δυνατό να συμβαίνουν αυτά». Όταν αυτό το λέει ο Πρόεδρος, αυτό σημαίνει ότι η εκτελεστική εξουσία απεργάζεται αλλαγή καθεστώτος προς την κατεύθυνση ενός απολυταρχικού καθεστώτος, χωρίς κράτος δικαίου. Αυτό κάνει τους ανθρώπους να εξοικειώνονται μ' αυτή την αλλαγή, τους προσκαλεί να συμμετέχουν στη διαδικασία της, ζητώντας τους να περιφρονούν όσους συμπολίτες τους υπερασπίζονται τη Δημοκρατία.
Επίσης παραπλανά τους ανθρώπους και τους εισάγει σε έναν κόσμο διαρκούς ψεύδους στο διαδίκτυο, απομακρύνοντάς τους από τις δικές τους πραγματικές εμπειρίες με άλλους ανθρώπους. Το να βγαίνεις και να συμμετέχεις σε εκδηλώσεις διμαρτυρίας είναι κάτι πραγματικό [σε αντίθεση με το εικονικό ψεύδος] και θα έλεγα, είναι κάτι πατριωτικό. Μέρος του νέου απολυταρχισμού είναι να κάνει τους ανθρώπους να προτιμούν την εφευρημένη πολιτική μυθοπλασία και την αδράνεια αντί της πραγματικότητας και της δράσης. Να κάθονται οι άνθρωποι στις καρέκλες τους, να διαβάζουν τα tweet και επαναλαμβάνουν τα κλισέ: «Ναι, είναι κακοποιοί», αντί να λένε «είναι φυσιολογικό να βγαίνεις στους δρόμους και να διαδηλώνεις γι΄αυτό που πιστεύεις». Αυτός προσπαθεί να διδάξει στους ανθρώπους μια νέα συμπεριφορά: Να κάθεσαι εκεί που είσαι, να διαβάζεις ό,τι λέω και να κουνάς το κεφάλι σου επιδοκιμαστικά. Αυτή είναι η ψυχολογία της αλλαγής καθεστώτος.    

[Ο κατακλυσμός υπερπληροφόρησης. Πόλωση και απλοποιημένη μη-πραγματικότητα στο διαδίκτυο]

Το όλο περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης είναι σήμερα πολύ διαφορετικό από της δεκαετίας του 1930. Όλα συμβαίνουν πολύ γρήγορα. Πολλοί πολίτες αισθάνονται υπερφορτωμένοι από την κατακλυσμική ροή ειδήσεων.

Είναι και αυτό μέρος του τι κάνουν οι σύγχρονοι απολυταρχικοί: Μας κατακλύζουν με ορυμαγδό κακών ειδήσεων και προσπαθούν να μας προκαλέσουν κατάθλιψη, ώστε, τελικά να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά και να πούμε: «Και λοιπόν; Τι μπορώ να κάνω;» Νομίζω ότι είναι καλύτερο να αυτοπεριοριζόμαστε. Με συγκεντρωμένη την προσοχή μας, να διαβάζουμε τις ειδήσεις για μισή ώρα την ημέρα, όμως να μη περνάμε όλη την υπόλοιπη ημέρα μας κολλημένοι εμμονικά σ' αυτά. Οι Αμερικανοί και όλοι οι άλλοι, πρέπει να επιλέγουμε ένα θέμα που μας ενδιαφέρει και το γνωρίζουμε, και στη συνέχεια να κινηθούμε σε αυτό. Όποιος ενδιαφέρεται και έχει γνώσεις για θέματα όπως, λόγου χάρη, η αλλαγή του κλίματος και η υπερθέρμανση του πλανήτη, ή οι πρόσφυγες, ή η ελευθερία του Τύπου, καλό είναι να επιλέγει ένα και να μιλά με τους ανθρώπους γύρω του γι' αυτό το θέμα. Κανείς δεν μπορεί να κάνει τα πάντα, αλλά ο καθένας μπορεί να κάνει κάτι. Και οι άνθρωποι που κάνουν αυτό το λίγο που μπορούν, θα συναντηθούν με άλλους που κάνουν το ίδιο· έτσι  φεύγει η κατάθλιψη.  

 

Στη σελίδα σας στο Facebook δημοσιεύσατε τον Νοέμβριο έναν κατάλογο με «Είκοσι μαθήματα από τον 20ο αιώνα για να επιβιώσουμε στην Αμερική του Τραμπ». Μήπως οι φοιτητές σας εδώ στο πανεπιστήμιο του Yale ζήτησαν τη συμβουλή σας;

Όχι, δεν συνέβη έτσι. Ήταν αυθόρμητο, στη διάρκεια των αμερικανικών εκλογών βρισκόμουν στη Σκανδιναβία. Σκεφτόμουν τότε ότι ο Τραμπ θα χάσει, με μικρή διαφορά, αλλά θα χάσει. Επιστρέφοντας, μέσα στο αεροπλάνο, άρχισα να σκέφτομαι για το τι μπορούμε να διδαχτούμε από την ιστορία. Αυτά που είχα γράψει για τον Τραμπ ενωρίτερα, μέσα στο 2016, αφορούσαν το πόσο μου θύμιζε ο Τραμπ εκείνα που είχαν συμβεί στη Ρωσία. Τα «είκοσι μαθήματα» ήταν η πρώτη προσπάθεια να μεταδώσω στους Αμερικανούς συναδέλφους μου όσα ξέρω για την ευρωπαϊκή ιστορία, με έναν τρόπο που σημαίνει κάτι για την πολιτική. Δεν συνηθίζω να γράφω άμεσα για την αμερικανική πολιτική. Είμαι Αμερικανός, αλλά αυτό που έχω να προσφέρω στους Αμερικανούς, είναι κυρίως όσα ξέρω για την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, για τη σύγχρονη πραγματικότητά τους και για την ιστορία τους, από τα οποία μπορούμε να πάρουμε μαθήματα. Κανείς δεν μου το ζήτησε, αλλά για μένα ήταν ένας τρόπος να αρχίσω να δρω. Πρέπει να κάνουμε κάτι. Αυτό μπορώ να κάνω. 

[Τα σημεία καμπής: Οι απολυταρχικοί χρησιμοποιούν τα καταστροφικά γεγονότα ως αποφασιστικές στιγμές για να κατάλύσουν τη δημοκρατία]

«Μη δείχνετε υπακοή εκ των προτέρων»· ήταν η πρώτη σύστασή σας σ' αυτό το post στο Facebook. Υποδεικνύατε βιβλία και συνιστούσατε να μη έχουμε συνέχεια δίπλα μας τα smartphones. Κάνατε, επίσης αναφορά στην «Reichstagsbrand», στον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, ως προειδοποιητικό σημάδι. Πώς πρέπει να αντιδράσει το κοινό στην Αμερική;

Αμερικανοί αγαπούν τη λέξη «Playbook», η οποία είναι μεταφορά από τον αθλητισμό. Υπάρχει ένα playbook από τη δεκαετία του 1930, το οποίο ακολουθούν μερικοί άνθρωποι με εξουσία που βρίσκονται γύρω από τον πρόεδρο. Σ' αυτό το playbook περιλαμβάνεται το να επιλέγεις μια μειονότητα κοινωνικά ενσωματωμένη στη χώρα σου, να τη συνδέσεις με ευθύνες για μια παγκόσμια απειλή. Ό,τι ήταν τότε οι Εβραίοι, συμβαίνει τώρα με τους Μουσουλμάνους. Το να χρησιμοποιείς την ιδέα μιας σύγκρουσης παγκόσμιων διαστάσεων ως μέσο για να οικοδομείς εθνική αλληλεγγύη, ενώ παραμελείς τα πραγματικά προβλήματα του έθνους, είναι ένα άλλο σημείο.
Σε εκείνο το playbook περιλαμβάνεται επίσης το να χρησιμοποιείς καταστροφικά γεγονότα προς όφελός σου, λόγου χάρη για να κηρύξεις κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η φωτιά στο Ράιχσταγκ είναι η κρίσιμη, η αποφασιστική στιγμή: Τότε η κυβέρνηση του Χίτλερ γίνεται ναζιστικό καθεστώς. Ένα τέτοιο γεγονός, είτε συμβεί απρόσμενα, είτε το προκαλέσει ή σχεδιάσει η κυβέρνηση, μπορεί να είναι σημείο καμπής στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα. Αυτό μας επαναφέρει στην αρχή της συνομιλίας μας: Άν σκεφτόμαστε τη δεκαετία του 1930, τότε μπορούμε να είμαστε ενήμεροι για τα γεγονότα, αλλά και για κάποια σταυροδρόμια  στην πορεία. Αν, ό μη γένοιτο, συμβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες μια τρομοκρατική επίθεση, αυτό απλά θα σημαίνει ότι η διοίκηση Τραμπ θα έχει αποτύχει να κρατήσει την πιο βασική υπόσχεσή της. Δεν θα είναι λόγος για να αναστείλει τα δικαιώματα των Αμερικανών ή να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η ιστορία μας διδάσκει τα κόλπα των απολυταρχικών. Άν πάρουμε τα μαθήματά μας, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να πέσουμε σε τέτοιες φτηνές παγίδες, αλλά να απαντήσουμε: «Κύριε Τραμπ, δώσατε την υπόσχεση ότι θα το εμποδίσετε. Αποτύχατε, έχουμε λοιπόν ανάγκη τα δικαιώματά μας ακόμη πιο επιτακτικά».  

[Αυτό που δεν καταλαβαίνουν μερικοί αντίπαλοι του Τραμπ: Πολλοί που τον ψήφισαν είχαν σοβαρούς λόγους να το κάνουν· ψήφισαν κάποτε Ομπάμα, πιθανότατα θα ψήφιζαν Σάντερς]


Αμέσως μετά την ορκομωσία του νέου προέδρου, πολλές διαδηλώσεις έγιναν, σε εκατοντάδες πόλεις, αλλά η γνώμη των υποστηρικτών του Τραμπ δεν έχει αλλάξει. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι Αμερικανοί, άν και με μικρή πλειοψηφία, υποστηρίζουν την απαγόρευση εισόδου. Οι οπαδοί του νέου προέδρου δεν επηρεάζεται από τα τεράστια πλήθη διαμαρτυρομένων. Είναι πολύ νωρίς ή είναι αναποτελεσματικό μέσο οι διαδηλώσεις;

Αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Είναι σημαντικό ότι πολλοί άνθρωποι αντιδρούν πολύ γρήγορα για πράγματα σαν τη μουσουλμανική απαγόρευση, γιατί αν η κυβέρνηση μπορέσει να στιγματίσει και να απομονώσει μια ομάδα, μπορεί μετά να κάνει το ίδιο σε άλλους. Υπάρχει εδώ μια πολιτική λογική που απαιτεί γρήγορη δράση αντί να περιμένεις τις σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης. Οι σημερινοί Αμερικανοί αποδείχτηκαν πραγματικά καλύτεροι από τους Γερμανούς της δεκαετίας του 1930: βγήκαν έξω στους δρόμους αμέσως. Φαίνεται ότι μερικοί Αμερικανοί κατανοούν πώς λειτουργεί αυτή η λογική, κινούνται γρήγορα. Έτσι, οι διαμαρτυρίες στα αεροδρόμια, σε πρώτη φάση, δεν έγιναν με στόχο την επικοινωνία και τον διάλογο με τους υποστηρικτές του Τραμπ. Έγιναν για να μεταδώσουν το μήνυμα και να καταστήσουν σαφές στον Λευκό Οίκο το εξής: Καταλαβαίνουμε τι κάνετε και είμαστε αντίθετοι στη λογική σας. Το μάθημα από το 1933 είναι σαφές: Οι απολυταρχικοί χρειάζονται παθητικές πλειοψηφίες, που δεν εξεγείρονται. Έμμεσα, οι διαδηλωτές δηλώνουν στην πλειοψηφία ότι το θέμα αυτό έχει δύο πλευρές και καλά θα κάνει και αυτή να το σκεφτεί μόνη της.
Το να επικοινωνήσεις με τους υποστηρικτές του Τραμπ είναι κάτι διαφορετικό, πιο δύσκολο και χρειάζεται χρόνο. Πρέπει να έχεις έξω στο δρόμο ανθρώπους που κουνάνε σημαίες και αυτοορίζονται ως πατριώτες, μολονότι επικρίνουν συγκεκριμένες πολιτικές και αντιστέκονται σ΄ αυτές. Είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να σκεφτούν ότι ο απολυταρχισμός, μολονότι διεκδικεί για λογαριασμό του όλα τα εθνικά σύμβολα, δεν είναι πατριωτισμός. Με την πάροδο του χρόνου, οι διαδηλώσεις για μια καλύτερη Αμερική θα είναι σημαντικές για να αλλάζουν μυαλά και να ταλαντευτούν οι Ρεπουμπλικάνοι. Και πρέπει να πω, ότι έχω ήδη δει έναν αριθμό από Ρεπουμπλικάνους, τους οποίους γνωρίζω προσωπικά, να συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες. Χρειάζεται χρόνος, ας πούμε έξι μήνες και παραπάνω ή ένα έτος. Μόλις τον εξέλεξαν, πέρασαν μόνον τρεις μήνες· προς το παρόν, γι' αυτούς, ισχύει ακόμη η εικόνα ότι θα αλλάξει τα πάντα και θα βελτιώσει τη ζωή τους. Τα άλλα πράγματα τους φαίνονται λεπτομέρειες, στο βαθμό που αυτή η βασική ελπίδα παραμένει ζωντανή. Ίσως χρειαστεί λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι ότι το να γίνει η Αμερική ένα κράτος ευημερίας για την οικογένεια Τραμπ δεν είναι προς το συμφέρον των άλλων Αμερικανών, όσων δεν φέρουν το όνομα Τραμπ.
Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι το διαδίκτυο και αυτά που δημιουργεί, η πόλωση και η απλοποιημένη μη-πραγματικότητα. Πρέπει να διαλυθεί αυτή η πόλωση: Όλοι έχουμε απόψεις για τα πάντα αλλά δεν συζητάμε πια μεταξύ μας. Είναι σημαντικό να μιλάμε για αυτά τα θέματα πρόσωπο με πρόσωπο, έχω ένα μικρό βιβλίο με τίτλο «On tyranny» και θα βάλω τα δυνατά μου για να συζητώ γι' αυτό το θέμα με ανθρώπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σκέφτονται πολιτικά. 

 
Το Νιού Χέιβεν, εδώ που βρισκόμαστε, είναι ένας φιλελεύθερος θύλακας. Ενθαρρύνετε τους σπουδαστές σας να επισκέπτονται συντηρητικές πολιτείες;

Ήδη το κάνουν. Ένας προπτυχιακός φοιτητής, ο οποίος είναι από τη Νέα Υόρκη, πήρε το τρένο και πήγε προς τα νοτιοδυτικά, μέχρι τα σύνορα με το Μεξικό, απλά και μόνον για να συζητήσει με τους συνεπιβάτες του. Οι νέοι πρέπει να το κάνουν. Ο κίνδυνος είναι, αντί να παίρνουμε την ελευθερία ως το προφανές και δεδομένο, να φτάσουμε να παίρνουμε την ανελευθερία ως το προφανές, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι αυτό είναι επιλογή μας και ότι η φωνή μπορεί να κάνει τη διαφορά. Και άς έχουμε κατά νου, ότι αυτές οι συζητήσεις μπορούν να δημιουργήσουν κοινό έδαφος.
Μερικοί από τους λόγους για τους οποίους κάποιοι άνθρωποι ψήφισαν υπέρ του Τραμπ έχουν νόημα. Μπορούμε βέβαια, απλά να τους απορρίπτουμε όλους, ακολουθώντας τα δικά μας στερεότυπα. Όμως το ζήτημα δεν είναι πάντα τόσο απλό, όσο θα σας πούν οι άνθρωποι στη Νέα Υόρκη και γενικά στην Ανατολική Ακτή. Ο Τραμπ έχει εξαπολύσει ρατσισμό του δημόσιου λόγου, και μάλιστα ενός είδους που δεν έχουμε δει εδώ και δεκαετίες. Είναι αλήθεια. Αυτός ο ρατσισμός, με τη σειρά του, απελευθερώνει ενέργειες που μπορούν να αλλάξουν ολόκληρο το σύστημα. Επίσης είναι αλήθεια. Αλλά την ίδια στιγμή, δεν θα ήταν πρόεδρος, χωρίς την ψήφο λευκών από κρίσιμους πολιτείες που είχαν ψηφίσει δύο φορές τον Ομπάμα. Γι' αυτό τον λόγο, δεν μπορούμε να απορρίπτουμε μεμιάς όλους αυτούς τους ανθρώπους ως ρατσιστές, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ψήφοι των ίδιων ανθρώπων μας έφεραν και τον πρώτο μαύρο πρόεδρο μας. Πολλοί ψηφοφόροι του Τραμπ θα ψήφιζαν τον Μπέρνι Σάντερς (Bernie Sanders), άν εκείνος είχε πάρει το χρίσμα των Δημοκρατικών· ο οποίος Σάντερς είναι Εβραίος σοσιαλιστής.
Υπάρχουν προβλήματα που σχετίζονται με τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και με την τεράστια ανισότητα· δεν μπορούμε να κάνουμε σαν να μην υπάρχουν. Ο κάθε πολίτης, και ιδίως πολλοί ψηφοφόροι του Τραμπ, δεν μπορούν ίσως να εκφράσουν αυτά τα προβλήματα με τον καλύτερο τρόπο, ωστόσο πολλοί ψηφοφόροι έχουν εύλογα και δίκαια παράπονα για την παγκοσμιοποίηση. Γι αυτό είχε τόση επιτυχία στις προκριματικές εκλογές και ο Μπέρνι Σάντερς, ωστόσο το Δημοκρατικό Κόμμα ως όλον αγνόησε το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα, η Χίλαρι Κλίντον είχε και πολιτικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν - αυτή είναι η τραγωδία. Όμως, επικοινωνιακά, δεν μπορούσε να μεταδώσει στο κοινό, ότι κατανόησε το πρόβλημα.  

[«Τα πράγματα σφίγγουν πολύ γρήγορα. Μας μένει ένας χρόνος το πολύ»]

Στο Facebook βλέπουμε πολλές «αντίστροφες μετρήσεις» για την πτώση του Τραμπ: «Θα είναι πρόεδρος για 3 χρόνια, για 11 μήνες, για 1 εβδομάδα». Ποιά η δική σας εντύπωση, βλέπετε ελπίδες;

Οι πορείες διαμαρτυρίας ήταν πολύ ενθαρρυντικές. Πιθανότατα ήταν οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις στην ιστορία των ΗΠΑ ως προς τον αριθμό των συμμετεχόντων σε μία μόνο ημέρα. Τέτοιες πρωτοβουλίες των πολιτών πρέπει να συνεχιστούν. Αξίζει να προστατεύσουμε το Σύνταγμα, αξίζει να προστατεύσουμε το κράτος δικαίου, αξίζει να προστατεύσουμε τη δημοκρατία, αλλά αυτά τα πράγματα μπορούν να χαθούν, και θα χαθούν, αν ο καθένας περιμένει κάποιον άλλο να τα προστατεύσει. Αν θέλουμε και ενθάρρυνση από το Οβάλ Γραφείο για να διαδηλώσουμε, δεν θα την έχουμε. Μέχρι τώρα δεν έχουμε ενθάρρυνση ούτε από την πλευρά των Ρεπουμπλικάνων. Έχουν εύλογες αιτίες για να υπερασπιστούν την δημοκρατία, και πρέπει να την υπερασπιστούν, αλλά μέχρι στιγμής δεν δείχνουν προθυμία να το κάνουν, με λίγες εξαιρέσεις. Πρέπει να βρούμε το κουράγιο μόνοι μας.

Ξέρω, θα θέλατε να πούμε κάτι θετικό στο τέλος της συνέντευξης. Νομίζω όμως ότι τα πράγματα έχουν «σφίξει» πολύ γρήγορα· έχουμε προθεσμία ενός χρόνου το πολύ για να υπερασπιστούμε τη Δημοκρατία, ίσως λιγότερο. Τι θα συμβεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, είναι πολύ σημαντικό.  

 

[Οι μεσότιτλοι προστέθηκαν στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση]

O Timothy D. Snyder (1969, Οχάιο) διδάσκει ιστορία στο πανεπιστήμιο του Yale. Ερευνά ιδιαίτερα την ιστορία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στον 20ού αιώνα, καθώς και το Ολοκαύτωμα. Ερευνητικό έργο και διδασκαλία στο Centre Nationale des Recherches Scientifiques, Παρίσι και στο Πανεπιστήμιο Harvard (Olin Institute for Strategic Studies και Harvard’s Center for International Affairs. Επίσης είναι μόνιμος εταίρος στο Institute for Human Sciences, Βιέννη. Βραβείο Χάννα Άρεντ 2013

Αρθρογραφεί στις εφημερίδες και περιοδικά International Herald Tribune, The Nation, New York Review of Books, Times Literary Supplement, The New Republic, Eurozine, Tygodnik Powszechny, the Chicago Tribune και Christian Science Monitor. 

Είναι ο συγγραφέας πολλών βιβλίων με θέμα την ιστορία της Ευρώπης, μεταξύ αυτών «Bloodlands, Europe Between Hitler and Stalin» (2010) και «Black Earth, The Holocaust as History and Warning» (2015), ήδη μεταφρασμένα σε 20 γλώσσες. Επίσης «Thinking the 20th Century» (μαζί με τον Tony Judt, 2011), «The Red Prince: The Secret Lives of A Habsburg Archduke» (2008), «Stalinism and Europe: Terror, War, and Domination», 1937-1947 (επιμέλεια, μαζί με τον Ray Brandon)Το τελευταίο βιβλίο του «On Tyranny: Twenty Lessons from the Twentieth Century» θα δημοσιευτεί σύντομα. 

Timothy Snyder στο Institute for Human Sciences, Βιέννη

  

Ο Matthias Kolb (1980), με έδρα την Ουάσιγκτων, γράφει από το 2007 στην Süddeutsche Zeitung για την πολιτική στις ΗΠΑ. Σπούδασε δημοσιογραφία στο Μόναχο και στο Βίλνιους της Λιθουανίας.