Τραμπ και Κιμ, ο ηθοποιός αντισυστημικός και ο γνήσιος μονάρχης. Και ο Έλληνας πολιτευτάκιας

Ο πλουτο-λαϊκισμός (όρος αναλυτή όχι λιγότερο ευφυούς από τον Μάρτιν Γουλφ των FT) είναι ο κληρονόμος του υπέργηρου και εξαντλημένου από τις καταχρήσεις πλουτο-φιλελευθερισμού. Εμφανίστηκε την κατάλληλη ώρα δίπλα στο νεκροκρέβατο του ξεσαλωμένου. Ήδη έβαλε ολόκληρο το μακρύ-μακρύ του χέρι βαθιά μέσα στο πουγγί του οσονούπω μακαρίτη.

Το σύστημα, δηλαδή η αγορά και οι καθιερωμένοι κρατικοί ή διακρατικοί θεσμοί, με τα μέσα τους, δηλαδή το χρήμα και την πολιτική εξουσία, έχουν την ικανότητα να δημιουργούν διαρκώς περισσότερες προσδοκίες ατομικής ευημερίας και ανόδου (ή έστω σταθερότητας), από όσες μπορεί να καταναλώσει - δηλαδή να απομυθοποιήσει - ο απλός πολίτης στον πραγματικό κόσμο της καθημερινής ζωής.
Μέχρι χθες, στη διάρκεια της τριακονταετίας 1980-2008, αυτές τις μεγάλες προσδοκίες στην ευρωπαϊκή και αμερικανική Δύση τις δημιουργούσε ο οικονομικός φιλελευθερισμός και οι πολιτικές που τον στήριζαν. Δηλαδή η αχαλίνωτη έκρηξη του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, η συμμαχία  των ισχυρότερων κοινωνικών ομάδων (το αποκαλούμενο «1 %» - ή μήπως είναι το 5 %;) με επιλεγμένες μερίδες μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, κυρίως με τα νέα μισθωτά, ελευθεροεπαγγελματικά ή μικροεπιχειρηματικά μεσοστρώματα στους τομείς των νέων τεχνολογιών, των χρηματοοικονομικών και γενικά των υπηρεσιών· κυρίως όμως η διόγκωση των περιουσιακών στοιχείων μέσω του απελευθερωμένου από ρυθμίσεις ή συνοριακούς φραγμούς χρηματοπιστωτικού συστήματος και των συνακόλουθων του (π.χ. τιμές ακινήτων στην αγορά).

Σήμερα αυτή η πηγή προσδοκιών αποδείχθηκε απατηλή ή βραχύβια. Τις νέες προσδοκίες σταθεροποίησης ή και επανόρθωσης δημιουργούν για λογαριασμό του συστήματος οι πολιτικές του δεξιού λαϊκισμού, με την υπόσχεση της περιχαράκωσης στο εθνικό κράτος και του αποκλεισμού των «άλλων», αλλά κυρίως με μια επιθετική ρητορική (χωρίς πραγματικό περιεχόμενο) εναντίον των ελίτ. Από το Brexit και τα συμβαίνοντα στο μεγαλοπρεπές κτίριο του Κοινοβουλίου της Βουδαπέστης, μέχρι την ψήφο των πολιτών στην Πενσυλβάνια και στο Μίσιγκαν, ίδια σημάδια βλέπουμε παντού στη Δύση.
Ο λεγόμενος αντισυστημισμός των λαϊκιστών είναι το τυρί στη φάκα. «Ιδεολογία» - δηλαδή ψευδή συνείδηση - θα τον αποκαλούσαν οι κλασικοί κοινωνιολόγοι και θα έρριχναν φως στα πραγματικά γεγονότα. Αλλά οι μεταμοντέρνοι συνάδελφοί τους προτιμούν το ημίφως και είναι με το μέρος της φάκας.
Κατά τα άλλα, εκεί, κοντά στις ακτές του Ειρηνικού, βλέπουμε παίκτες όπως έναν επιχειρηματία-showman πρόεδρο στην «κορυφή του κόσμου» και έναν νεαρό κληρονομικό μονάρχη με υπερμοντέρνο κούρεμα στη θέση του στέμματος, να συννενοούνται πολύ καλά. Φυσικά, αυτό έχει και τα καλά του. Όμως, τί καταλαβαίνουν πολλοί υπήκοοι των παικτών στις εξωτικές τους χώρες, τι καταλαβαίνει ο νέος ανθρωπολογικός τύπος Ευρωπαίου στην εποχή των (αντι)«κοινωνικών» δικτύων και τι καταλαβαίνει ο φθαρμένος τύπος παρακμία πολιτικού στη δύση του, εδώ στην παλιά, δοκιμασμένη, πολύπειρη δική μας ήπειρο, είναι μια άλλη, θλιβερή ιστορία.

Γ. Ρ.

ΥΓ: Στη χώρα όπου οι πολιτικοί, όταν είναι στην αντιπολίτευση, γίνονται οι πιο παρακμίες και φθαρμένοι πολιτικοί της Παλιάς Ηπείρου, για το πώς σκέφτεται η πλειοψηφία τους σε ζητήματα διεθνών σχέσεων τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Ιδιαιτέρως όταν το διεθνές ζήτημα λέγεται «Μακεδονικό». 
Αλλά αυτή τη φορά, τα γεγονότα ήρθαν σαν διαβολικές συμπτώσεις: Προχθές, στη Σιγκαπούρη, τα βρήκαν σαν καλοί παλιόφιλοι ο μικρός και ο μεγάλος πυραυλάνθρωπος. Χθες συμφώνησαν οι Βαλκάνιοι (όχι, δεν είναι πια υποτιμητική λέξη - από χθες τουλάχιστον) γείτονες Τσίπρας και Ζάεφ.
Εκεί, στη «χώρα της ελευθερίας» και του «αμερικανικού ονείρου», κάποτε χώρα-«εξαγωγέα Δυτικού πολιτισμού», κανείς δεν μέμφθηκε τον Πρόεδρο της υπερήφανης δημοκρατίας τους, που συμφιλιώθηκε με τον κληρονομικό μονάρχη και δικτάτορα της πιο περίκλειστης (και της πιο κομμουνιστικής!) χώρας του πλανήτη. Ούτε καν η πικραμένη αντίπαλος του Χίλαρυ Κλίντον.

Ενώ εδώ; Η πράξη συμφιλίωσης με τους γείτονες, άν και της απολύτως τυπικής και λογικά αναμενόμενης μορφής (δηλαδή με αμοιβαίες υποχωρήσεις), προκαλεί κοινοβουλευτική πρόταση μομφής. Και άλλοι ερευνούν (εξ αριστερών κατά δήλωσή τους), τι κρύβεται πίσω από του Τσίπρα και του Ζάεφ την συμφωνία: Φταίει το φιλοαμερικανικό και ΝΑΤΟικό «κλείσιμο του τόξου», δηλαδή συμφωνία με τον «εχθρό», στην ευάλωτη κοιλιά της Ρωσίας; Φταίνε οι προαιώνιοι εχθροί μας, «οι Γερμανοί», που ψάχνουν εναγωνίως για καινούργιους «πελάτες»; Φταίει το ζαβό το ριζικό μας, φταίει ο Θεός που μας μισεί, φταίει το κεφάλι το κακό μας;

Και καλά οι εξ «αριστερών» καχύποπτοι· στο κάτω-κάτω οι πιο πολλοί από αυτούς είτε σταλινικοί είναι και δεν το κρύβουν, είτε έχουν χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Αλλά οι άλλοι, οι φιλελεύθεροι και φιλοευρωπαίοι - όπως επίμονα αυτοπαρουσιάζονται;

«Τά 'μαθες τα νέα πατέρα; Το Μακεδονικό δεν ξεχάστηκε. Ούτε σε 10, ούτε σε 25 χρόνια».

Από τη σκοπιά της πολιτικής ηθικής και αισθητικής, το θέαμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι τρισάθλιο. Το να αποκαλούν ακόμη και τώρα τους αντιπάλους τους εθνικολαϊκιστές, ενώ οι ίδιοι κάνουν αντιπολιτευτικά ακροβατικά με εθνικούς αυτισμούς που αποδοκιμάζουν και οι πιο φιλικοί τους Ευρωπαίοι πολιτικοί, είναι κωμικοτραγική, οργουελική χρήση της γλώσσας. Προσπαθούν, με ομοιοπαθητικές μεθόδους, να εμποδίσουν τη συγκρότηση και στην Ελλάδα «σοβαρού» ακροδεξιού κόμματος. Και έτσι γίνονται οι ίδιοι προπαγανδιστές ακροδεξιών ιδεών. Αυθόρμητα έρχεται ο πειρασμός της αξιολόγησης: «Το παιδί δεν κάνει». Όμως οι άλλοι εκεί στο κόμμα, οι παλιοί, με την πείρα αποτυχίας δεκαετιών (όπως, λόγου χάρη, απέτυχαν το 2010-2015 και το 1990-1993), τι κάνουν;

Αλλά ο πολιτικαντισμός έχει παντού φίλους, από τον Γ. Γραμματέα του ΚΚΕ και την Πρόεδρο του ΚΙΝ.ΑΛ, μέχρι φυσικά στους ΑΝΕΛ (πως θα μπορούσε να μην έχει εκεί;). Έχει φίλους ακόμη και δευτεροκλασάτους με φιλοδοξίες στο «Ποτάμι»· σε αντίθεση με την πολιτικά ενάρετη και χωρίς ίχνος μνησικακίας στάση του Στ. Θεοδωράκη, δηλαδή του πολιτικού τον οποίο σημερινοί κυβερνώντες - όταν ήταν αλλιώς, άλλοι άνθρωποι - κατηγορούσαν ως κατεξοχήν «διαπλεκόμενο», και για άλλα χειρότερα.
Τι σηματοδοτούν όλα αυτά για την πραγματική πραγματικότητα, και με αυτήν ως νέο δεδομένο, για τα αντανακλαστικά και την πολιτική ευφυία του ελληνικού πολιτικού προσωπικού; Οι ομόφωνες εκτιμήσεις των σοβαρών σχολιαστών, εντός και εκτός Ελλάδος, είναι δύο: (1) Ριζική ανακατάταξη στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό: το μαϊμουδένιο δίπολο «μνημονιακών-αντιμνημονιακών» - που ήρθε στον κόσμο,  μη το ξεχνάμε, το 2010 με τα «Ζάππεια» της ΝΔ - ανασυντίθεται οριστικά σε άλλες αντιπαλότητες, λιγότερο εξωπραγματικές και με ουσιαστικό περιεχόμενο. Και (2), «αντί να διασπάσει την κυβέρνηση, η πρόταση δυσπιστίας συσπείρωσε όχι μόνον την ΝΔ, αλλά και τον μεγαλύτερο κυβερνητικό εταίρο»· όμως υποθήκευσε ακόμη πιο βαριά την εξ αρχής υποθηκευμένη, παρά φύσιν συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τον μικρότερο εταίρο.
Όμως, ένα άλλο, βασικό και πολύ δυσάρεστο συμπέρασμα είναι το εξής: Εδώ, στο κομματικό μας σύστημα και στην ελληνική δημόσια σφαίρα, εξακολουθούν να υπάρχουν, όπως το 2010-2015, αλλά τώρα με ρόλους αλλιώς μοιρασμένους, πιο «Αμερικανάκια» από τoυς πραγματικούς Αμερικανούς και πιο Τραμπιστές από τους ψηφοφόρους του Ντόναλντ Τραμπ.

 

Δημήτρης Βιτσιώρης, Οι Μοιραίοι

Κώστα Βάρναλη: Οι Μοιραίοι (Μες την Υπόγεια την Ταβέρνα)