Μονομάχοι στο Μαγικό Βουνό Το κλίμα αλλάζει, «το μήνυμα ακούγεται, αλλά στην πράξη καμιά πρόοδος»*

του Παύλου Τσίμα

© HuffingtonPost - Παύλος Τσίμας: Νταβός, ένα κλικ «αριστερά» - Το μήνυμα ακούγεται καιρό τώρα: Η διεθνής οικονομική τάξη έχει μπει σε λάθος δρόμο, 22.01.2020

Το Νταβός έχει τον μύθο του. Κάθε Ιανουάριο, μερικοί από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους ανθρώπους στον κόσμο συγκεντρώνονται στο Μαγικό Βουνό, σε ένα χιονισμένο χωριό των Αλπεων και συζητούν τα πραγματα του κόσμου ή κλείνουν συμφωνίες μέσα σε καπνούς πούρων και με ένα ποτήρι καλό μολτ στο χέρι. Κάπως έτσι το προσλαμβάνει η οικουμενική λαϊκή φαντασία. 

Πριν 20 χρόνια, στον καιρό των διαδηλώσεων κατά της παγκοσμιοποίησης στο Σιατλ ή την Γένοβα, το Νταβός ήταν ένα σύμβολο του κακού. Ο ιερός ναός της παγκοσμιοποίησης. Μα τώρα που τον αγώνα κατά της παγκοσμιοποίησης και των κανόνων της δεν τον δίνουν πια συμπαθείς νεαροί διαδηλωτές στους δρόμους, αλλά ο Πρόεδρος Τραμπ παρέα με τους φίλους του - τον Όρμπαν, τον Ερντογάν, τον Πούτιν - πού βρίσκεται το καλό και πού το κακό;

Στο βήμα η Γκρέτα Τούνμπεργκ μαζί με την Ώτομ Πελτιέ, 15χρονη γηγενή Αμερικανίδα («Ινδιάνα») από το Οντάριο του Καναδά, αγωνίστρια για το νερό και για το κλίμα

Οι πρωταγωνιστές

Το Νταβός έχει τους σταρ του. Φέτος τους πρώτους ρόλους έχουν εξασφαλίσει η Γκρέτα Τούνμπεργκ και ο Ντόναλντ Τραμπ και δεν φαίνεται στον λευκό ορίζοντα κανείς ικανός να διεκδικήσει την προσοχή μας πέρα από αυτό το ζευγάρι που συμβολίζει τόσο γραφικά τα αληθινά διλήμματα του κόσμου μας. Έκλεψαν την παράσταση ήδη από την πρώτη μέρα.

«Το σπίτι μας καίγεται και η αδράνειά σας ρίχνει λάδι στην φωτιά», φώναξε εκείνη στους ηγέτες των μεγάλων επιχειρήσεων και των κρατών.

«Μην ακούτε τους ψευδοπροφήτες της καταστροφής», απάντησε ο Τραμπ. Εκμεταλλευθείτε τις ευκαιρίες - δηλαδή πλουτίστε, γυρίστε την πλάτη σ′ εκείνους που προβλέπουν την Αποκάλυψη. Ο Τραμπ έχει την δύναμη φυσικά να κάνει τα σενάρια της Αποκάλυψης να βγουν αληθινά μια ώρα αρχύτερα. Αλλά και η Γκρέτα έχει μια απάντηση: «Η γενιά μου δεν είναι σαν τις δικές σας, εμείς δεν θα καταθέσουμε τα όπλα τόσο εύκολα». Λες;

...και ο αντίπαλος βαδίζει προς τον τόπο της μονομαχίας (©JIM WATSON via Getty Images)

Μα πίσω από την συμβολική μονομαχία της 17χρονης με τον πλανητάρχη, μια ευρύτερη ανησυχία φέρεται να διατρέχει τις χιονισμένες πίστες εφέτος. Ένας φόβος πλανιέται πάνω από τις αίθουσες του φημισμένου ξενοδοχείου - και συγχωρήστε μου την κοινότοπη παραπομπή. Τον διατύπωσε ο οικοδεσπότης τους, ο Κλάους Σβαμπ, ο άνθρωπος που ίδρυσε το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ πριν 50 χρόνια: Ο κόσμος κινδυνεύει από μια μη αναστρέψιμη κλιματική αλλαγή και από πολιτική και οικονομική αποσύνθεση.

«Στο Νταβός ο Τραμπ εκφώνησε τον χειρότερο λόγο που έχω ακούσει στη ζωή μου.
Είναι ο αντίπαλος. Είναι το σύμβολο όλων των δεινών που μας βασανίζουν σήμερα»

(Ρόμπερτ Χάμπεκ, συμπρόεδρος των Γερμανών Πράσινων)

Ο λάθος δρόμος

Το μήνυμα ακούγεται καιρό τώρα: Η διεθνής οικονομική τάξη έχει μπει σε λάθος δρόμο. Ο καπιταλισμός χρειάζεται επειγόντως μεταρρύθμιση. Και το μήνυμα δεν το εκπέμπουν οι διαδηλωτές του Occupy Wall Street. Το εκπέμπουν οι ίδιοι οι αρχιερείς της οικονομίας.

Πριν λίγους μήνες, οι επικεφαλής των 200 μεγαλύτερων εταιρειών των ΗΠΑ, στην ετήσια συνάντησή τους Business roundtable, άνθρωποι όπως ο Jamie Dimon της JPMorgan ή οι επικεφαλής της Amazon και της General Motors κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο που λειτουργούν, να αλλάξουν την φιλοσοφία τους την ίδια.

«Ως τώρα τα συμφέροντα των μετόχων ήταν ο λόγος ύπαρξης και ο σκοπός μιας επιχείρησης. Όχι πια. Πρέπει εκτός από τα συμφέροντα των μετόχων, των shareholders, να ληφθούν υπόψιν τα συμφέροντα όλων των stakeholders» - εκείνων δηλαδή που επηρεάζονται από τον κύκλο εργασιών μιας επιχείρησης. Μέτοχοι, εργαζόμενοι, πελάτες, προμηθευτές και η ανθρώπινη κοινότητα μέσα στην οποία λειτουργεί μια επιχείρηση. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτον, σεβασμός στο περιβάλλον και δευτερον σεβασμός στην αξιοπρέπεια των εργαζομένων- ακόμη κι αν αυτά τα δύο σημαίνουν λιγότερα κέρδη για τους μετόχους. Ενδιαφέρον μανιφέστο...

«Τα φώτα πέφτουν πάνω μου, όμως στην πράξη καμιά πρόοδος ακόμη»*

Ο καπιταλισμός απειλείται από τους καπιταλιστές

Και τα μηνύματα πυκνώνουν. Από κάτω και από πάνω. Από κάτω: Η καθιερωμένη δημοσκόπηση της Edelman, που γίνεται κάθε χρόνο πριν την συνάντηση του Νταβός, εφέτος έδειξε ότι το 56% των ανθρώπων σε 28 χώρες του κόσμου θεωρεί πως ο καπιταλισμός, όπως λειτουργεί σήμερα, κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Και από πάνω: Η νέα επικεφαλής του ΔΝΤ προειδοποίησε πως βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που μοιάζει με αυτήν τις παραμονές του κραχ του 1929. Ένας αρύθμιστος καπιταλισμός παράγει τόσο εξωφρενικές ανισότητες, ώστε στρώνει το έδαφος για μια νέα κρίση. «Η οικονομία χρειάζεται επειγόντως υψηλής ποιότητας ρύθμιση και εποπτεία», είπε η Κρισταλλίνα Γκεοργκίεβα.

Αλλοι, όπως ο Μάρτιν Γουλφ των Financial Times, το έχουν πει κάπως έτσι: Ο καπιταλισμός σήμερα παράγει περισσότερες ανισότητες από όσες αντέχει η δημοκρατία για να επιβιώσει του λαϊκιστικού αυταρχισμού και περισσότερους ρύπους απ όσους αντέχει ο πλανήτης για να αποφύγει τον κλιματικό όλεθρο. Η μεταρρύθμισή του είναι πρώτο θέμα στην ατζέντα.

Λέξεις απαγορευμένες, όπως οι ανισότητες ή κλιματική έκτακτη ανάγκη είναι πια κυρίαρχες στην ημερήσια διάταξη. «Ο καπιταλισμός απειλείται από τους καπιταλιστές που εισπράτουν πρόσοδο αντί να ρισκάρουν και να δημιουργούν, από χαμηλό επίπεδο ανταγωνισμού, από πρωτοφανώς μεγάλες ανισότητες στο εσωτερικό των χωρών, χαμηλή παραγωγικότητα και, ακριβώς για όλα αυτά, από υποβαθμιζόμενη, παρακμάζουσα δημοκρατία» - είπε ένας από τους εισηγητές.

Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς...

  

* Ο απολογισμός της Γκρέτα Τούνμπεργκ για το έτος 2019: «Τα φώτα έπεσαν και πέφτουν πάνω μου, τα λόγια μου έφτασαν σε πολλά αυτιά, αλλά στην πράξη, καμιά πρόοδος ακόμη». Ψυχρή κρίση χωρίς αισιοδοξία, ισχυρή βούληση.

 

Ο Παύλος Τσίμας (1953) σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και, από το 1980 εργάζεται ως δημοσιογράφος. Διετέλεσε πολιτικός συντάκτης του Ριζοσπάστη για 10 χρόνια, αργότερα διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού 902 και της εφημερίδας Πρώτη. Εργάστηκε στην εφημερίδα Τα Νέα από το 1992. Στην τηλεόραση παρουσίασε την πρώτη του εκπομπή το 1993. Έχει επιμεληθεί και παρουσιάσει εκπομπές λόγου («Μετρό» στον ΣΚΑΪ, «Μήλον της Έριδος» στο MEGA, «Μετά» στη ΝΕΤ), εκπομπές έρευνας («Video» στο MEGA, «Μαύρο Κουτί» με τους Αλέξη Παπαχελά και Τάσο Τέλλογλου στο MEGA και «Κόκκινο πανί» στον ANT1) καθώς και αθλητική εκπομπή, στη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων, στη ΝΕΤ. Σήμερα αρθρογραφεί στο Huffington Post.

Βιβλία, συμμετοχές σε συλλογικά έργα και κριτικογραφία (biblionet)