Πρόσφυγες, μετανάστευση και η ενοχή της Ευρώπης

του Μάρκους Μπέκερ
  

© Der Spiegel, Markus Becker (Βρυξέλλες): Flüchtlingsmisere: Europas Schuld, 29.08.2015

  

Η Ευρώπη προτιμά να κρατά αποστάσεις από τους πολέμους, όμως εκμεταλλεύεται τις φτωχές χώρες, τσιγκουνεύεται στην αναπτυξιακή βοήθεια και γίνεται έτσι συνυπεύθυνη για το δράμα των προσφύγων.

  

Φανταστείτε πως ζείτε σε μια πόλη με 50.000 κατοίκους. Η διοίκηση του δήμου προθυμοποιείται να φιλοξενήσει στην πόλη τέσσερις πρόσφυγες. Αμέσως ξεσπάει άγρια διαμάχη για το πώς θα κατανεμηθούν οι τέσσερις πρόσφυγες στις συνοικίες της πόλης. Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων συμφωνούν επιτέλους, αλλά μόνον για τη στέγαση των τριών προσφύγων. Για τον τέταρτο θα συνεχίσουν να διαπραγματεύονται μέχρι το τέλος της χρονιάς.
Σας φαίνεται παράλογο; Όμως αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα 28 κράτη-μέλη της συμφώνησαν τον Ιούνιο να μοιραστούν μεταξύ τους 40.000 πρόσφυγες που αποβιβάστηκαν στην Ελλάδα και στην Ιταλία μετά από επικίνδυνα και αγωνιώδη ταξίδια. Οι 40.000 είναι κάτι λιγότερο από ποσοστό δέκα τοις χιλίοις των περίπου 507 εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ. Ούτε καν γι' αυτό το μικρό ποσοστό δεν μπορεί να συμφωνήσει η Ευρώπη. Μέχρι τώρα, μόνον για 32.000 περίπου πρόσφυγες βρέθηκε τόπος διαμονής. 

Γευγελή, στα κλειστά τρένα. Επόμενοι σταθμοί Σερβικά σύνορα,

Ουγγαρία, Βιέννη, Βερολίνο, Κοπεγχάγη...

Όμως το παζάρεμα για το μοίρασμα δεν είναι ένα μόνον αναξιοπρεπές θέαμα. Αποκαλύπτει επίσης, πόσο έντονη είναι η πίεση που ασκεί στην Ευρώπη το ρεύμα των προσφύγων. Σύμφωνα με την υπηρεσία προστασίας των συνόρων της ΕΕ Frontex, μόνον τον Ιούλιο έφτασαν 107.000 πρόσφυγες, εκ των οποίων 50.000 στην Ελλάδα. Όμως τα κράτη της ΕΕ θα διαφωνούν μέχρι το τέλος του 2015 για την κατανομή των 8.000.
Πρόβλημα δεν είναι μόνο οι αριθμοί. Το δράμα των προσφύγων αποκάλυψε ένα πρόσωπο της Ευρώπης που πολλοί νόμιζαν πως ανήκει στο παρελθόν. Τώρα διαπιστώνουν πόσο μεγάλο λάθος έχουν κάνει. Δεν ξεχειλίζει μόνον η απλή δυσαρέσκεια. Εναντίον των προσφύγων εκδηλώνεται ρατσισμός και ωμό μίσος, σε βαθμό που εκπλήττει.

  
Αναπτυξιακή βοήθεια  που πάει στράφι

Οι πολιτικοί της Ευρώπης πρέπει να απαντήσουν, στέλνοντας ένα σήμα που να πηγαίνει πέρα ​​από την απλή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Η καταπολέμηση των εγκληματιών διακινητών που εκμεταλλεύονται οικονομικά τους πρόσφυγες και η φιλοξενία των προσφύγων, ακόμη και αν ήταν πολύ γενναιόδωρη, αντιμετωπίζει μόνον το σύμπτωμα. Η καταπολέμηση των αιτίων απαιτεί συντονισμένη εξωτερική πολιτική για την ασφάλεια και για την ανάπτυξη. Για να είναι πειστική, πρέπει να έχει αντοχή και υπομονή και να δαπανήσει χρήματα.

Όμως στην καταπολέμηση των αιτίων, οι πλούσιες χώρες έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει. Η ΕΕ είχε ανακοινώσει το 2005 ότι μέχρι το 2015 οι δαπάνες της για αναπτυξιακή βοήθεια θα αυξάνονταν στο 0,7 % του ΑΕΠ της. Ακόμη και αυτός ο ταπεινός στόχος δεν επιτεύχθηκε: Εδώ και χρόνια οι δαπάνες για αναπτυξιακή βοήθεια είναι «κολλημένες» στο 0,4 % περίπου. Μάλιστα για τις χώρες της Αφρικής νοτίως της Σαχάρας, από τις οποίες προέρχονται πολλοί πρόσφυγες, οι χώρες της ΕΕ έχουν μειώσει τις αναπτυξιακές ενισχύσεις. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, μεταξύ 2005-2013 μειώθηκαν από 18 σε 12 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο αν αφαιρέσει κανείς τον πληθωρισμό, δηλαδή συνέβη μείωση κατά το ένα τρίτο. 

Στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Αφρικής που θα γίνει το Νοέμβριο 2015 στη Μάλτα, η ΕΕ προτίθεται να προσφέρει περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ευρώ επιπλέον χρήματα, για ένα Ταμείο Αρωγής της ΕΕ για την Αφρική. Είναι ένα περιορισμένο ποσό. Για την καταβολή του οι αφρικανικές χώρες πρέπει προηγουμένως να συμφωνήσουν για τον επαναπατρισμό προσφύγων, που δεν έχουν θα έχουν δικαίωμα να ζητούν άσυλο.

Σύμη: Λετονοί της ευρω-ακτοφυλακής Frontex

Βιέννη, προσωρινή διαμονή στην εκκλησία

Σχιζοφρενική συμπεριφορά αντί βιώσιμων μέτρων 

Έτσι η αναπτυξιακή βοήθεια εκφυλίζεται και αυτή σε εμπόριο συγχωροχαρτιών. Το αποτελεσματικό μέσο για να αποτραπούν τα κύματα των προσφύγων είναι πράγματι μια έξυπνη οικονομική υποστήριξη των χωρών αυτών, σχεδιασμένη ώστε να έχει επίδραση μακροχρόνια. Ωστόσο αυτή πρέπει να συνοδεύεται από περιβαλλοντικές και οικονομικές πολιτικές και από μια εξωτερική πολιτική για την ασφάλεια. Τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο ζήτημα είναι η συμπεριφορά των καταναλωτών στις αναπτυγμένες χώρες. Συνήθως γίνοντα τα ακριβώς αντίθετα απο τα αναγκαία.

Βερολίνο, Κέντρο - Αλεξάντερπλατς

Όταν οι τυφώνες και οι πλημμύρες σκοτώνουν χιλιάδες, οι Ευρωπαϊκές χώρες μεταβιβάζουν χρηματικά ποσά ως βοήθεια στις χώρες αυτές. Όμως εξακολουθούν αμέριμνες να εκπέμπουν άφθονα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, κάνοντας όλο και πιο συχνές τέτοιες κλιματικές καταστροφές. Δημιουργούν νέες αγορές στις φτωχές χώρες, προκειμένου να τις πλημμυρίζουν στη συνέχεια με επιδοτούμενα προϊόντα. Αγοράζουν ευχαρίστως φτηνά ρούχα που παράγονται στις χώρες αυτές από εργαζόμενους αμειβόμενους με μισθούς πείνας. Αγαπούν τα φθηνά smartphones, όμως τα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τους εξορύσσονται στις χώρες αυτές με τρόπο που καταστρέφει ανεπανόρθωτα τη γη. Αγοράζουν εξωτικά φρούτα από χώρες που σπαταλούν τα τελευταία αποθέματα νερού τους για να τα καλλιεργήσουν. Κυττάζουν αδιάφορα τις πολεμικές συγκρούσεις που γίνονται ακριβώς έξω από την πόρτα της Ευρώπης (όπως π.χ. στη Συρία), ή μετά από μια σύντομη παρέμβαση κάνουν πως δεν τις βλέπουν (όπως π.χ. στη Λιβύη). Τα επακόλουθα αυτής της συμπεριφοράς των Ευρωπαίων πλήττουν εκείνες ακριβώς τις χώρες, των οποίων οι άνθρωποι περνούν τώρα σύνορα της Ευρώπης.

Μαδαγασκάρη: Τα δάση αφανίζονται για χάρη της εξόρυξης νικελίου και κοβαλτίου

Οι πλούσιες χώρες κερδίζουν, οι φτωχοί χάνουν

Φυσικά η Ευρώπη δεν μπορεί να αποτρέπει τον κάθε πόλεμο και να ανοικοδομεί κάθε αποτυχημένο κράτος. Όμως για τις ασταθείς και φτωχές χώρες που υποφέρουν, η Ευρώπη πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα από όσα έκανε πριν. Όσο δεν τα κάνει, οι απελπισμένοι κάτοικοί τους θα φεύγουν προς την κατεύθυνση της ελπίδας και δεν θα μπορούν να τους συγκρατήσουν ούτε οι θάλασσες ούτε οι φράχτες· και αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήττει.

Ο Markus Becker  (1973), από την περιοχή του Ρουρ σπούδασε ιστορικές επιστήμες, Αγγλική και Γερμανική φιλολογία στο Bochum και στο Newcastle upon Tyne. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και ραδιόφωνα. Aπό το  2002 είναι πολιτικός συντάκτης του Spiegel (σήμερα ανταποκριτής στις Βρυξέλλες).

 
Άρθρα του Markus Becker στον Spiegel



  

Ο περίγυρος καταρρέει - διαδρομές προσφύγων από την Κω έως το Βερολίνο
  

Το τρομακτικό ταξίδι του χαμού: Πρόσφυγες στην Ευρώπη

   

Λίμνη Αράλη: Έκκληση απο το Ουζμπεκιστάν, σώστε μια από τις μεγαλύτερες λίμνες της γης !
    

Η παλιά Ευρώπη αγκομαχά στον κατήφορο.Όμως ο περίγυρος καταρρέει
   

Ιμμάνιουελ Βαλλερστάιν: “Το κέντρο δεν αντέχει”

Update 31.8.2015:

   

Ουγγαρία, οι φράχτες είναι και θα είναι πάντα τρύπιοι

Πάνω από 3.000... πέρασαν τον φράχτη των 175 χλμ. μέσα σε μια μέρα