Το μικρόβιο επανέρχεται: Από τη «δημοκρατία τη συμβατή με τις αγορές» στη διαμάχη για το «κορωνο-ομόλογο»

Η νέα διαμάχη εντός της ζώνης του ευρώ και της Ε.Ε., με επίκεντρο τώρα το λεγόμενο «κορωνο-ομόλογο», ενδεχομένως και άλλες πτυχές του τρόπου αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, μοιάζει σαν επανάληψη αυτών που βίωσε η Ένωση στην άλλη κρίση, τη χρηματοοικονομική, ιδίως στην οξεία φάση της 2008-2012. Δηλαδή, πριν ο Μάριο Ντράγκι βγάλει το μπαζούκα και φωνάξει, «η ΕΚΤ θα κάνει ό,τι χρειαστεί», την  ώρα που οι «Μερκολάντ» παρακολουθούσαν άφωνοι, άπρακτοι και αμήχανοι  τον σωρό ερειπίων που είχαν σωρεύσει οι προηγηθέντες «Μερκοζύ» με την ηλίθια (κατά τους Ο. Ρεν, Τρισέ και πολλούς άλλους) πολιτική του Ντοβίλ. Ήταν μια πολιτική που διέλυε κάθε δεσμό «ισχύος εν τη ενώσει» εντός της ΕΕ.

Αυτή την «επιστροφή του ιδίου» στη ενδοευρωπαϊκή διαμάχη για την πολιτική και την οικονομία - σαν αντίγραφο με καρμπόν, λες και δεν πέρασε μια δεκαετία - τη συνοψίζει αρκετά καλά ο Ν. Κωνσταντάρας:  

«Η ουσία της συζήτησης για το λεγόμενο “κορωνο-ομόλογο” είναι πολιτική: Εάν θεσπιστεί μηχανισμός ενιαίου δανεισμού, ποιος θα ελέγχει τον τρόπο που θα διοχετεύεται το χρήμα; [...] Οι χώρες με ισχυρότερες οικονομίες πιστεύουν ότι θα σηκώνουν το βάρος των υποχρεώσεων· όσες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη θέλουν χρήματα χωρίς να αυξάνεται το ήδη δυσβάσταχτο χρέος τους. Ετσι, ένα μέτρο που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την περαιτέρω ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης δείχνει ότι οι χώρες-μέλη δεν μπορούν να παραβλέψουν το πολιτικό συμφέρον των κυβερνήσεών τους προς όφελος του συλλογικού καλού [...] ένα κοινό ευρωπαϊκό ομόλογο θα διατάραζε τις ισορροπίες στην Ευρωζώνη. Όμως, η ανάγκη να στηριχθεί κάθε χώρα [...] απαιτεί λύσεις, οι οποίες θα πείσουν τους πολίτες ότι η Ε.Ε. έχει το σθένος να αντιμετωπίσει την απειλή και να βγει ισχυρότερη από την κρίση».

Ο παλιός και εμβληματικός πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο οποίος σπάνια διακόπτει τη σιωπή του, σχεδόν αιωνόβιος πια, ο Ζακ Ντελόρ, υπενθύμισε όσο κανείς άλλος καθαρά, χωρίς περιστροφές, αυτή την «επιστροφή του παθογενούς ιδίου», την επιμονή της πολιτικής και ιδεολογικής αρρώστειας του 2008-2015:

«Το μικρόβιο επανέρχεται. Το κλίμα που φαίνεται να επικρατεί ανάμεσα στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων και η έλλειψη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης κάνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να διατρέχει έναν θανάσιμο κίνδυνο».

Ζακ Ντελόρ

Η «εκδίκηση του Κέυνς» εν καιρώ λοιμού και θυέλλης: Ένας φιλελεύθερος που υποτίμησαν οι φιλελεύθεροι

Η ελληνική κυβέρνηση, όπως όλες οι κυβερνήσεις του κόσμου, ανακοίνωσε οικονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης που δημιουργεί η παγκόσμια πανδημία. Και ο υφυπουργός Θ. Σκυλακάκης μίλησε για «εκδίκηση του Κέυνς». Τί εννοούσε; Πάντως, η φράση του ερμηνεύτηκε (Στ. Κασιμάτης, «Η εκδίκηση του Κέινς», Καθημερινή 19.3.2020) και ως εξής: «Η αναγκαστική προσαρμογή της οικονομικής πολιτικής δημιουργεί πρόβλημα στην Αριστερά, διότι τι περισσότερο μπορεί να αξιώσει πια για τους εργαζομένους έπειτα από τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση».

Τί τρέχει εδώ: Φιλελεύθεροι πολιτικοί και δημοσιολογούντες, εν ώρα κινδύνου, μιλούν για «εκδίκηση του Κέυνς», ο οποίος, ως γνωστόν, ήταν εμβληματικός (παλαιο)φιλελεύθερος οικονομολόγος και πολιτικός στοχαστής. Φυσικά «ο παλιός είναι αλλιώς»!
Εάν οι τυφλοί ανέβλεψαν και βλέπουν έκπληκτοι τη βάρκα να αρμενίζει πολύ στραβά, σε γιαλό που έβγαλε ξαφνικά υφάλους και ξέρες, το μόνο που ταιριάζει στην περίσταση είναι να ειπωθεί πάλι το χιλιοειπωμένο «είναι πολύ αργά για δάκρυα ...Στέλλα».
Ποιούς, αλήθεια, εκδικείται ο Κέυνς; Τους αριστερούς; Ενόσω ήταν εν ζωή, αλλά στην πραγματικότητα και μετά θάνατον, ήταν αντίπαλος της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και μάλιστα στα ίσια. Δεν ήταν φίλος της που τον πούλησαν φίλοι αριστεροί. Άλλοι τον πούλησαν, οι (ψευτο)φίλοι ομοϊδεάτες του. Φιλελεύθεροι. Ο Κέυνς τον καπιταλισμό ήθελε να σώσει. Από τις διαστροφικές, (αυτο)καταστροφικές του τάσεις.
Ποιοί παρέβλεπαν την διαχρονική αξία των ιδεών του Κέυνς για τους στόχους που εκείνος έθετε; Ποιοί παρέβλεπαν πόσο «επικίνδυνος» και «εκδικητικός» για τους ίδιους μπορεί να γίνει; Ιδίως «επικίνδυνος» μακροπρόθεσμα - ιδού μια λέξη της οποίας ο Κέυνς έκανε χρήση εμβληματική, συνδέοντάς την με τη μοίρα των ανθρώπων, ζωή και θάνατο.