Στη δύσκολη ώρα αλήθειες αντί για ανοησίες. Δύο άρθρα με θέμα τους πρόσφυγες και κυρίως εμάς τους ημεδαπούς

1. Mαζί ή απέναντι;

 

του Κώστα Καλλίτση
  
   © Καθημερινή - Κ. Καλλίτσης: Στη δύσκολη ώρα της προσφυγιάς, μαζί ή απέναντι;  28.02.2016

    

Η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης ωρίμασε μέσα από δύο φριχτούς ευρωπαϊκούς διχασμούς. Η αλαζονεία της δύναμης επί Μπίσμαρκ έφερε τον πρώτο. Η αλαζονεία των νικητών επώασε (όπως σωστά προείδε ο Κέινς) τον δεύτερο. Το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης φιλοδοξούσε να αποτρέψει έναν τρίτο. Αλλά η μνήμη του μεγάλου διχασμού εξασθενεί όσο απομακρυνόμαστε από αυτόν. Επιπλέον, η μεγάλη κρίση βρήκε την Ευρώπη αγκυλωμένη στα συντηρητικά ιδεολογήματα περί «αναπτυξιακής λιτότητας», η οικονομία παγιδεύτηκε στην ύφεση, το ισχυρό κοινωνικό κράτος υπέστη διαδοχικά πλήγματα, η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων στη χρησιμότητα της Ενωσης άρχισε να διαβρώνεται. Σήμερα, το οξύ προσφυγικό πρόβλημα, εξ αντικειμένου επαναφέρει ένα σκληρό δίλημμα: Παραμένει η Ευρωπαϊκή Ενωση προτεραιότητα των Ευρωπαίων; Αυτό πρέπει να τεθεί και να απαντηθεί.

Διότι, αυτό καθαυτό το προσφυγικό, αν συγκριθεί με τις διαστάσεις των παγκόσμιων προσφυγικών ρευμάτων, δεν μπορεί να θεωρηθεί μη διαχειρίσιμο πρόβλημα για την Ευρώπη. Λίγα στοιχεία: Το 2014 αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τις πατρίδες τους 59,5 εκατ. άνθρωποι (στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν μεταναστεύσει βιαίως 40 εκατ. άνθρωποι). Από αυτούς, οι μισοί έφυγαν από τη Συρία, το Αφγανιστάν και τη Σομαλία – το 2014, μάλιστα, μετανάστευσαν τετραπλάσιοι από το 2010. Και σε όλο τον κόσμο, η μέση διάρκεια της αναγκαστικής προσφυγιάς στην πρώτη 10ετία του 2000 ήταν 20 χρόνια. Το πιο αξιοπρόσεκτο:

Οι φτωχοί αυτού του κόσμου φιλοξενούν τους πιο φτωχούς αυτού του κόσμου, το 86% των προσφύγων φιλοξενείται σε αναπτυσσόμενες ή πάμφτωχες χώρες. Προφανώς, 500 εκατ. Ευρωπαίοι μπορούμε να φιλοξενήσουμε 5 εκατ. πρόσφυγες – και, μάλιστα, όχι για 20 χρόνια αλλά για περιορισμένο χρόνο.

Ποιο είναι το πραγματικό πρόβλημα; Μετά την κρίση, η Ευρώπη δεν δίνει δείγματα ότι μπορεί να ανορθώσει την οικονομία της και άβουλη παρατηρεί την παραγωγή πλούτου να μεταναστεύει στον Νότο και στην Ανατολή. Και επί 10ετίες, τόσο συντηρητικές όσο και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις απέτυχαν να προσαρμόσουν το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο στις συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Ετσι, το μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι ο φόβος του Ευρωπαίου πολίτη πως ό,τι απέμεινε από το κοινωνικό κράτος θα δαπανηθεί για τη φιλοξενία των ξεριζωμένων και ότι αυτό θα είναι η χαριστική βολή. Πίσω από τον φόβο για τον μετανάστη και τον πρόσφυγα κρύβεται ο τρόμος του Ευρωπαίου για τη δική του τύχη, λόγω της αδύναμης οικονομίας, της αποδόμησης του κοινωνικού μοντέλου, της απίσχνασης της δημοκρατίας, της βασανιστικής έλλειψης ασφάλειας.

Το πρόβλημα οξύνεται από την εκκωφαντική σιωπή δημοκρατικών κινημάτων και πολιτικών δυνάμεων της Ευρώπης. Είναι αλήθεια ότι ναζιστικά μορφώματα και αντιευρωπαϊκά κινήματα ενισχύονται – όπως πάντα συμβαίνει στην ιστορία σε ανάλογες καταστάσεις. Αλλά δεν παύουν να είναι μειοψηφικά, δεν έχει ανατραπεί (ακόμα) ο συσχετισμός δυνάμεων. Ωστόσο, κάθε άλλο παρά βεβαία είναι η διατήρησή του, αν παραμείνουν αδρανείς οι ευρείες δυνάμεις της ανάπτυξης, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, αν η πλειοψηφία παραμείνει αδρανής. Αυτό ισχύει και για εμάς. Εξ όνυχος: Σε προηγούμενα χρόνια, πλημμυρίδα ήταν οι κινήσεις για ανθρώπινα δικαιώματα και αλληλεγγύη. Τώρα, μικρές «Ουγγαρίες» της Ελλάδας, διάφοροι τοπάρχες και οργανωμένες μειοψηφίες, αφήνονται να διασύρουν την ελληνική σημαία και τον εθνικό ύμνο, σε απεχθή ξενοφοβικά τηλεοπτικά θεάματα. Και το δημοκρατικό κίνημα σιωπά...

Ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (μαζί και η ελληνική...) τείνουν να στρογγυλεύουν το πρόβλημα και να καθησυχάζουν τους πολίτες. Είναι γεγονός, η Ευρώπη – και η Αθήνα – καθυστέρησε να αντιληφθεί το μέγεθος (και αυτού) του προβλήματος. Από τα τέλη 2014 γνωρίζαμε ότι 2 εκατ. πρόσφυγες είναι στις τουρκικές ακτές και περιμένουν. Ακόμα και το φθινόπωρο, το υπουργείο Αμυνας αρνιόταν να παραχωρήσει (άχρηστα) στρατόπεδα για να κατασκευαστούν hotspots, διότι οι πρόσφυγες θα... λιάζονταν λίγο και θα έφευγαν. Ετσι, φτάσαμε στο σημείο να ευχόμαστε να κάνει τη δουλειά το ΝΑΤΟ και να θελήσει η Τουρκία να συνεργαστεί στην πράξη. Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι έρχονται δύσκολες ημέρες. Αλλά, με αυτό δεδομένο, οφείλουμε να ανταποκριθούμε στο ανθρωπιστικό καθήκον μας, με αλληλεγγύη και σεβασμό στους ξεριζωμένους.

Δεν θα είναι ξεριζωμένοι για πάντα – ούτε καν για πολύ. Το τοπίο στην περιοχή του Κόλπου αλλάζει. Αν υλοποιηθεί η συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας, με την ενεργό συμμετοχή του Ιράν, το ISIS μπορεί να εξουδετερωθεί πλήρως σε σχετικά σύντομο διάστημα και η περιοχή θα ειρηνεύσει. Οι πολύ περισσότεροι πρόσφυγες θα επιστρέψουν στις πατρίδες τους και θα τις ξανακτίσουν. Αυτό το τεράστιο έργο ανοικοδόμησης μιας ευρύτερης περιοχής θα δώσει νέα ώθηση στην παγκόσμια ανάπτυξη, μπορεί να γίνει ένας νέος κινητήρας της διεθνούς και της ελληνικής οικονομίας. Τότε, όλα τα κράτη θα στριμώχνονται να πάρουν μερίδιο στις δουλειές. Ας θυμόμαστε, όμως, ότι οι λαοί (όπως και οι άνθρωποι) μετρούν τους φίλους τους στις ώρες της μεγάλης τους ανάγκης…

Ο Κώστας Καλλίτσης είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα Καθημερινή.

Άρθρα του Κώστα Καλλίτση στην Καθημερινή

  
Άρθρα του Κώστα Καλλίτση στον ιστότοπο Μετά την Κρίση:
  
Η οικονομία συνεχίζει να αργοπεθαίνει, καθημερινά. Πότε θα αποφασίσουν να κυβερνήσουν;
    
Η κρίση, αφορμή για την έκρηξη των ανισοτήτων
    
Τράπεζες, πλειστηριασμοί ακινήτων και «κούρεμα»
    
Θα πάνε χαμένες οι θυσίες του Ελληνικού λαού;

Κώστας Καλλίτσης - Μετά την Κρίση, Αποκλίσεις: Αν δεν μπορούν, η Ελλάδα δεν θα περιμένει ες αεί - Η χώρα σε πολύ κρίσιμη καμπή

2. Λεωνίδας Καστανάς: Εδώ θα μείνουν

  
από τον ιστότοπο μη μαδάς τη μαργαρίτα, 29.2.2016

  

Ναι, ναι μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, μετανάστες, λαθρομετανάστες, όπως και να τους πείτε θα μείνουν εδώ. Προς το παρόν θα κοιμούνται στο πάρκο Τρίτση, στην Ειδομένη, στα Γιανιτσά , στη Λέσβο και όπου αλλού, μέχρι αυτή η κυβέρνηση να βρει ή να φτιάξει κάποιους χώρους στοιχειωδώς ανθρώπινους να τους βολέψει. Το θέλουμε δεν το θέλουμε, έτσι θα γίνει. Δεν το αποφάσισε κανείς υποχθόνιος καπιταλιστής, κανείς εχθρός της πατρίδας μας, κανένας μουσουλμάνος φονταμενταλιστής, κανένας φασίστας γείτονας. Το αποφάσισε η Ιστορία. Το δημογραφικό, η παγκόσμια φτώχεια, η ελκυστική και πλούσια δυτική ζωή, ο πόλεμος, η βία, η ανθρώπινη αστοχία, οι λάθος προβλέψεις και ότι άλλο θέλετε.

Αλλιώς τι; Να μείνουν ανοιχτά τα σύνορα για να περνάνε από εδώ και να πηγαίνουν στον πλούσιο Βορρά; Θα το θέλαμε, αλλά οι άλλοι δεν το θέλουν. Πήραν ότι πήραν και το μαγαζί τους έκλεισε. Να συνεργαστεί η Τουρκία και να τους κρατάει στο έδαφός της και παρά τη θέλησή τους; Θα το θέλαμε. Αλλά δεν το θέλει αυτή, δεν τη συμφέρει, δεν το κάνει. Ή μάλλον το κάνει για μερικά εκατομμύρια ψυχές, αλλά όχι για όλους, όπως εμείς και η Ευρώπη θα ήθελε.

Αλλιώς τι; Αν είχες μόνο χερσαία σύνορα θα σήκωνες χιλιόμετρα φράχτη και θάλεγες stop. Μόνο που έχεις και θαλάσσια σύνορα που δύσκολα κλείνουν. Εκτός και αν τους βύθιζες τις βάρκες με το που έμπαιναν στα χωρικά σου ύδατα. Αν εννοείτε αυτό, θα πρέπει να το πείτε ευθαρσώς και με λεπτομέρειες. Να μην το μουρμουράτε ιδιωτικώς, να βγείτε και να το πείτε στον αέρα. Αν η Ελλάδα έχει τόσο βαθύ πυθμένα φασισμού και ξενοφοβίας πέρα και πάνω από το 6% της ΧΑ, καλόν είναι να αποκαλυφθεί να ξέρουμε και μεις σε τι χώρα ζούμε και ποιος είναι πραγματικά ο γείτονάς μας. Έχουμε μια ιδέα για τη φρίκη που κυκλοφοράει δίπλα μας, αλλά θέλουμε να την εμπεδώσουμε.

Γιατί τα ίδια ζήσαμε και με τους μετανάστες από την Αλβανία. Δεν τα ξεχνάμε. Αλλά όταν σιγά σιγά ενσωματώθηκαν και δούλεψαν κοψοχρονιά, και ξεσκάτισαν γέρους και μωρά και ξεμπάζωσαν αποθήκες και χωράφια και έχτισαν ότι χτιζόταν μισοτιμής, τους κάναμε φίλους και δικούς και συνεταίρους. Και δεν μας ενοχλούν πια, το αντίθετο, ούτε τους ξεχωρίζουμε.

Παρτάκηδες, τσάμπα μάγκες, υστερικούς ξενόφοβους έχουμε μπόλικους εδώ πέρα, όπως και όλες οι χώρες εξάλλου. Σε Δύση και Ανατολή. Η πάμπλουτη Σαουδική Αραβία, που είναι και ομόθρησκη, δεν πήρε ούτε έναν. Αλλά και οι πρόσφυγες δεν θέλουν να πάνε εκεί. Την Ευρώπη θέλουν, που είναι ανεκτική και πολυπολιτισμική και κοινωνικό κράτος έχει. Και να μην λέμε ότι η είσοδος των μυρίων θα δυναμώσει το φασισμό. Στο χέρι μας είναι να μην το κάνει. Αν μπουν ενιαίοι κανόνες στη διαχείριση των ροών, αν συνεργαστούμε όλοι, αν ενσωματωθούν, αν καταλάβουν και αυτοί ότι ήρθαν σε χώρες με διαφορετική ζωή και πρέπει να αποδεχθούν το ήθος και τον τρόπο. Να γίνουν Δυτικοί. Ναι, ναι, δυτικοί. Κάτι πρέπει και αυτοί να δώσουν, για να χωρέσουν άνετα στη ζωή μας.

Αντί να λέμε ανοησίες και κοινοτυπίες, αντί να τσακωνόμαστε μεταξύ μας για το πώς θα τους κρατήσουμε μακρυά, ας δούμε τους ανθρώπους αυτούς ως ανθρώπους και ας κοιτάξουμε να τους βοηθήσουμε να ζήσουν με τις λιγότερες δυνατές απώλειες γι αυτούς και για μας. Η Αριστερά που κυβερνά, τους έβλεπε μια ζωή σαν τους εν δυνάμει σύμμαχους στην επαναστατική διαδικασία στο δρόμο προς το σοσιαλισμό. Κατατρεγμένοι, άρα προλετάριοι, άρα επαναστάτες. Τόσο μυαλό είχε, τόσο καταλάβαινε. Τώρα τρέχει σα χαμένη και δεν φτάνει. Θέλει δεν θέλει, θα αναγκαστεί να τους δει σαν ανθρώπους που απλά θέλουν να ζήσουν σε καλύτερο περιβάλλον. Είναι τόσο χάλια αυτή η κυβέρνηση, αλλά να μην της κάνουμε τη χάρη να τη ρίξουμε για το προσφυγικό.   

Ο Λεωνίδας Καστανάς είναι εκπαιδευτικός στη Μέση Εκπαίδευση (Φυσικός), διαχειριστής του ιστολογίου μη μαδάς τη μαργαρίτα.
    

Η αρθρογραφία του στον ιστότοπο μη μαδάς τη μαργαρίτα
    

Αρθρογραφία του Λεωνίδα Καστανά στην Athens Voice 
  

στη Μεταρρύθμιση  στο protagon