του Βόλφγκανγκ Μύνχάου
© Der Spiegel - Wolfgang Münchau:
Το πρόβλημα του Γιάνη Βαρουφάκη δεν είναι το μεσαίο δάχτυλο αλλά ο υψωμένος δείκτης. Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά στο βάραθρο και ο υπουργός Οικονομικών της διδάσκει θεωρητικά μαθήματα στους συναδέλφους και συνομιλητές του.
Προφανώς η εαρινή σύνοδος της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ σκιάστηκε από το πρόβλημα της Ελλάδας. Αυτό ισχύει μόνο με την έννοια ότι όλοι μιλούσαν για την Ελλάδα. Δεν έγιναν όμως συνομιλίες για συγκεκριμένα πράγματα. Είμαστε εκεί που ήμασταν πριν. Με μια διαφορά: Οι δανειστές δηλώνουν ανοιχτά ότι δεν φοβούνται πια μια ελληνική έξοδο.
Μάθαμε απο την Ουάσιγκτων ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει Σχέδιο Β. Δεν ετοιμάζει σχέδια για παράλληλο νόμισμα. Ούτε προετοιμάζεται για έξοδο απο τη ζώνη του ευρώ. Προφανώς δεν έχει ούτε Σχέδιο Α. Εδώ και βδομάδες οι πιστωτές περιμένουν συγκεκριμένες ελληνικές προτάσεις για μεταρρυθμίσεις.
Χαρακτηριστική ήταν η εμφάνιση του Έλληνα Υπουργού Οικονομικών Γιάνη
Βαρουφάκη σε μιας συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στο
Ινστιτούτο Brookings της Ουάσιγκτον. Αντί να εξηγήσει τι συμβαίνει τώρα στην πατρίδα του, έδωσε και πάλι μια
διάλεξη σχετικά με τις ανεπάρκειες της ζώνης του ευρώ. Δεν με ενοχλεί τόσο το τεντωμένο μεσαίο δάχτυλο του Βαρουφάκη, όσο ο υψωμένος δείκτης του. Ο Βαρουφάκης έχει δίκιο σε πολλά από αυτά που λέει. Το γράφω συχνά. Αλλά ποιος νοιάζεται τώρα γι αυτό; Δημιουργεί την αίσθηση ότι δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για
την συγκεκριμένη δημοσιονομική πολιτική και προτιμά να περιπλανάται σε θεωρητικές
σφαίρες.
Αξιοσημείωτη ήταν η διαφορετική στάση του Βαρουφάκη και της Ουκρανής Υπουργού Οικονομικών
Ναταλία Γιαρέσκο, η οποία, την ίδια μέρα, στην απέναντι πλευρά του δρόμου, παρουσίασε στο Ινστιτούτο
Peterson με
σχολαστική λεπτομέρεια τις μεταρρυθμίσεις που κάνει ή θα κάνει η χώρα της. Η Ελλάδα έλαβε από την ΕΕ 200 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ουκρανία μόλις δύο δισεκατομμύρια. Από την Ελλάδα έρχεται ένα κήρυγμα. Από την Ουκρανία έρχονται εποικοδομητικές προτάσεις. Η ελληνική κυβέρνηση κοντεύει να χάσει και τους λίγους φίλους που της έχουν απομείνει στην Ευρώπη. Θα συμπεριλάβω και τον εαυτό μου σ' αυτή την ομάδα.
Εκτίμησε λανθασμένα την πολιτική δυναμική ο ΣΥΡΙΖΑ;
Τη συμπεριφορά της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ μπορώ να την εξηγήσω μόνον ως εξής: Τσίπρας και Βαρουφάκης εκτίμησαν λανθασμένα τη στάση των δανειστών. Νόμιζαν ότι θα πάρουν τα χρήματα ούτως ή άλλως. Ιδίως εκτίμησαν λανθασμένα την πολιτική δυναμική. Η ιδέα να απομονώσουν διπλωματικά τη Γερμανία ήταν παράλογη. Ακριβώς το αντίθετο συνέβη.
Στο εσωτερικό της η ελληνική κυβέρνηση είναι διασπασμένη σε υπερ-αριστερές και μετριοπαθείς δυνάμεις. Αυτή την εσωτερική σύγκρουση ο Τσίπρας πρέπει να τη λύσει μέσα στις
επόμενες εβδομάδες, είτε επιβάλλοντας ο ίδιος μια σαφή θέση, είτε με νέες
εκλογές είτε με ένα δημοψήφισμα με το ερώτημα για την παραμονή στη ζώνη του ευρώ.
Θα πρέπει να επιλέξει μία από τις ακόλουθες τρεις στρατηγικές:
Η πρώτη επιλογή είναι ένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων που θα ικανοποιεί τους δανειστές. Πάνω απ' όλα, θα πρέπει να ανακαλέσει την αύξηση των συντάξεων που μόλις αποφασίστηκε. Η μέση σύνταξη βρίσκεται ήδη στο μέσο επίπεδο των συντάξεων στη Γερμανία. Στην πραγματικότητα είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη γερμανική, επειδή στην Ελλάδα η πραγματική μέση ηλικία συνταξιοδότησης είναι στα 59 χρόνια και όχι, όπως στη Γερμανία, στα 64. Δεν
μπορώ να φανταστώ ότι μπορεί να υπάρξει πλειοψηφία σε
ευρωπαϊκά κοινοβούλια για ένα τέτοιο πρόγραμμα, αν η Ελλάδα προχωρήσει σε τέτοιες ακραίες μεταβιβαστικές πληρωμές (Transferzahlungen) εντός της ευρωζώνης. Δεν μπορώ επίσης να φανταστώ, πως ο Τσίπρας θα μπορέσει, έτσι απλά, να ανακαλέσει αυτή τη «μεταρρύθμιση». Ασφαλώς θα γίνουν δύσκολες διαπραγματεύσεις.
Η
δεύτερη επιλογή θα ήταν ένα παράλληλο νόμισμα σε συνδυασμό με έλεγχο της διακίνησης
κεφαλαίων - πράγμα που θα τοποθετήσει την Ελλάδα σε ένα είδος «Καθαρτηρίου» ανάμεσα στο «μέσα» και στο «έξω», ανάμεσα στον παράδεισο του ευρώ και την κόλαση της δραχμής. Ή αντίστροφα.
Η τρίτη επιλογή είναι η πλήρης έξοδος από τη νομισματική ένωση.
Και οι τρεις παραλλαγές είναι εφικτές. Και οι τρείς χρειάζονται καλή προετοιμασία. Προς το παρόν, στην Ελλάδα δεν υπάρχει προετοιμασία για καμία από τις τρείς.
Δεν υπάρχουν «κομψές» και έξυπνες λύσεις
Κάποια στιγμή, το Μάιο, τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο, το ρευστό στην Ελλάδα θα τελειώσει, ακόμη και αν έλθει φρέσκο χρήμα από τη Ρωσία. Πολλές φορές ακούστηκε στην Ουάσιγκτον η εκτίμηση ότι η ζώνη του ευρώ μπορεί να τα βγάλει πέρα μετά από μια Grexit. Θα βοηθήσει σ' αυτό η αγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που τόσο αντιπαθείται στη Γερμανία. Εάν φύγει η Ελλάδα, η ΕΚΤ μπορεί τώρα να στηρίξει τις αγορές ομολόγων των λοιπών χωρών της ευρωζώνης.
Αυτό ισχύει για σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά όχι μακροπρόθεσμα. Μακροπρόθεσμα, η αποχώρηση ακόμη και μιας μοναδικής χώρας θα εκληφθεί ως ρήξη, ως μετατροπή της νομισματικής ένωσης σε ένα νομισματικό σύστημα με είσοδο και έξοδο. Θα δημιουργήσει ένα προηγούμενο, ένα προδικασμένο. Παρ' όλες τις διαβεβαιώσεις, μια Grexit θα ήταν μνημειώδης οπισθοδρόμηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Αυτό δεν μπορώ να το αποδεχτώ επιπόλαια και ελαφρά τη καρδία, ακόμη και μετά από την καταστροφική ελληνική διαπραγματευτική στρατηγική.
Την ίδια στιγμή όμως, δεν βλέπω πως θα συνεχίσει να λαμβάνει χρηματοδότηση η Ελλάδα υπ' αυτές τις συνθήκες. Σ' αυτή τη σύγκρουση, δεν υπάρχουν κομψές και έξυπνες λύσεις.
O Wolfgang Münchau είναι οικονομικός συντάκτης (Financial Times, Spiegel) 
Στον ιστότοπο Μετά την Κρίση - Wolfgang Münchau
Μετά την Κρίση - Wolfgang Münchau: 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου