Ο «χρήσιμος κακός» Σόιμπλε και οι «αγορές»

Μια συζήτηση με τον Μιχάλη Μιχελή για τη διαχείριση της κρίσης από τον «καθοδηγούμενο ηγεμόνα» Γερμανία («der getriebene Hegemon» - Hans-Jürgen Urban της IG Metal) και για την διακομματική ανεπάρκεια του ελληνικού πολιτικού προσωπικού.

    

1. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε: «Κακός», βολικός και χρήσιμος

   

Για την αποτυχημένη διαχείριση της κρίσης στη ζώνη του ευρώ από το κυβερνών πολιτικό προσωπικό στις Βρυξέλλες και ιδίως στο Βερολίνο, τα πιο φαρμακερά βέλη είναι τα «εξ ιδίων»: Το πόσο άσχημα χειρίστηκε μετά το 2008 την ευρωπαϊκή κρίση η κυβέρνηση Μέρκελ και ο Υπουργός της των Οικονομικών, το περιέγραψαν και το περιγράφουν αναλυτικά και διαρκώς πάμπολλοι αρθρογράφοι στην «Zeit», στον «Spiegel», στην «Süddeutsche Zeitung», στην «Tageszeitung», σποραδικά ακόμη και σε ακραιφνώς φιλο-CDU Μέσα Ενημέρωσης της Γερμανίας όπως στην «Frankfurter Allgemeine Zeitung» και στην «Welt».
Έτσι, άν και στην αρχή είχε νόημα για την «εμπέδωση», τώρα πια δεν ωφελεί ιδιαίτερα να επαναλαμβάνονται τα ίδια και τα ίδια στο ελληνικό κοινό: παραβιάζονται ανοικτές θύρες. Είναι όμως βολικό: αφού διαπιστώθηκε μια ορισμένη «καλή χημεία» της Άνγκελα και του Αλέξη*, τώρα πια προσωποποιείται όλο το κακό στον κ. Σόιμπλε, ο οποίος, εκτός από το γεγονός ότι είναι νομικός, άρα με πολύ περιορισμένες οικονομικές γνώσεις, έχει τη φωλιά του λερωμένη ως επάνω ψηλά, δεδομένου ότι ως αρμόδιος είχε τη διαχείριση από το 2008 έως σήμερα.
Το να περιμένεις από τον κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να σου πεί άν πέτυχε ή απέτυχε η διαχείριση της κρίσης μετά το 2008, είναι σαν να περιμένεις από τους κ. Κατρούγκαλο, Βενιζέλο ή Χρυσόγονο (ή έστω από τους κ. Αλογοσκούφη, Γιάννο Παπαντωνίου ή Παπαθανασίου) να σου πεί άν και πώς απέτυχε η μακροοικονομική διαχείριση στην Ελλάδα την περίοδο 1990-2008. 

***

Η πολιτική διαχείριση της κρίσης μετά το 2008 εκ μέρους της ευρωζώνης και της ΕΕ, είναι αποτυχημένη. Αυτό το ξέρουν και οι γάτες στα κεραμίδια και το διαλαλούν τα σπουργίτια που κάθονται στα τηλεγραφικά σύρματα. Όμως για όποιους κυβερνούν (και για μάς όλους) το πρακτικό θέμα είναι τι κάνουμε, με δεδομένη αυτή την αποτυχία. Επίσης, με δεδομένο ότι οι λοιπές 18 κυβερνήσεις εταίρων της Ε/Ζ, για δικούς της λόγους η καθεμιά, συσπειρώνονται γύρω απο τους πρωτεργάτες της αποτυχίας - και όχι γύρω από την αφεντιά μας, που «τους ανοίγουμε τα μάτια».  
Ελάχιστη πρακτική ουσία έχει πια αυτή η εμμονή με τις εμμονές του Σόιμπλε. Ή μάλλον, έχει ουσία, πολλή ουσία, όταν απευθύνεται προς τους Έλληνες, προς τα «μέσα». Πρόκειται όμως για «ουσία» μικροκομματικής διαχείρισης και πολιτικάντικης υπεκφυγής: «Δεν φταίμε εμείς ως κυβέρνηση που δεν κυβερνούμε, που δεν κάνουμε τομές, που δεν συνεννοούμαστε κάν μεταξύ μας ως αρμόδιοι υπουργοί. Φταίνε οι άλλοι, οι έξω, οι κακοί Γερμανοί».
Αυτό ως επιχείρημα είναι πια καμένο. Είναι «η μπάλα που πετιέται στην εξέδρα», μόνο που έφυγε πια η ομίχλη και φαίνεται. Τα ίδια έκανε και «γλίστρισε» η ΝΔ του κ. Σαμαρά: στην αρχή προετοιμάζοντας το επικλινές έδαφος με τα «Ζάππεια» και στη συνέχεια ακολουθώντας τους πιο αδύναμους της ελληνικής κοινωνίας στη χαράδρα, με το βαρύ, επιβλαβές φορτίο λιτότητα + άνιση κατανομή των βαρών της κρίσης εις βάρος των φτωχότερων και των επισφαλών + αντιμεταρρυθμιστική εμμονή και προστασία των ήδη προστατευμένων.

*** 

Έχει γίνει πολύ κουραστική η άρνηση των Ελλήνων κυβερνώντων, πρώην και τωρινών, να καταθέσουν συγκεκριμένες, ρεαλιστικές και κοστολογημένες προτάσεις με μη υφεσιακές, εναλλακτικές μεταρρυθμίσεις, δηλαδή τα περιβόητα ισοδύναμα μέτρα.
Γιατί άρνηση είναι. Μπορούν, αλλά δεν θέλουν. Δεν θέλουν για να μη θίξουν συγκεκριμένα, «εξασφαλισμένα» κοινωνικά στρώματα.

Μετά την συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου, η μπάλα είναι στα πόδια της ελληνικής κυβέρνησης: Πρέπει να σουτάρει, δυστυχώς μέχρι τώρα σκάβει το χώμα χωρίς να αγγίζει μπάλα.
Το να καταργήσουν τον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ στις Κυκλάδες και Ρόδο (υπήρξε ποτέ τέτοια «παροχή» π.χ. στην Πίνδο, στο Γράμμο ή στην ορεινή Αρκαδία;) δεν είναι μέτρο λιτότητας ούτε υφεσιακό. 

Το να σταματήσουν να χρηματοδοτούν μυθικά εφάπαξ και επικουρικές συντάξεις των 1.000 ευρώ με χαράτσια που τα φορτώνουν σε άνεργους ή με «τέλη επιτηδεύματος» πληρωμένα από χαμηλόμισθους με μπλοκάκι που θεωρούνται …ελεύθεροι επαγγελματίες, δεν είναι μέτρο οριζόντιας λιτότητας. Είναι το ακριβώς αντίθετο: καλύτερο οικονομικό περιθώριο για τους ασθενέστερους και τους επισφαλείς (που εκτός των άλλων θα αυξήσει τη ζήτηση) με μικρή, ωφέλιμη «απολίπανση» κάποιων εξασφαλισμένων και ευνοημένων. 

Δεν γίνεται να αντιμετωπίζεις για δεύτερη ή τρίτη φορά την ίδια προβληματική κατάσταση με την ίδια βασική συνταγή θεραπείας και να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα. Δεν είναι λάθος πολιτική, είναι παράλογος τρόπος σκέψης. Δεν χρειάζονται Νόμπελ στη Θεωρία των Παιγνίων για να το καταλάβουν οι σημερινοί κυβερνώντες. Άς ξεσκονίσουν απλά τη Λογική του Αριστοτέλη, που είναι ξεχασμένη δεκαετίες στο ελληνικό κυβερνητικό ράφι, άς τρίψουν τα δικά τους μάτια και άς ρίξουν μια ματιά μέσα. Αρκεί! 

  Γ. Ρ.
   

* Ίσως βοηθά και η πολιτική προέλευση: Και οι δύο προέρχονται από τον κομμουνιστικό χώρο και μάλιστα τον σοβιετόφιλο (αφήστε τους Μπερλινγκουερικούς να λένε – αυτοί είναι άλλης «φυλής» κομμουνιστές και δεν έχουν ψυχολογική επαφή με τα παρελθοντικά της USSR και δορυφόρων όπως η DDR). Η διαφορά ηλικίας γύρω στα 20 χρόνια ίσως βοηθά και αυτή.
That’ s the way the things work in the real world. Ας ξεχάσουμε για λίγο τα ιδεολογήματα.

2. Ο Σόιμπλε και οι «αγορές»

 

 του Μιχάλη Μιχελή

από σχόλιο του Μ. Μιχελή στον ιστότοπο Η Καλύβα ψηλά στο Βουνό  26.4.2015

 
Κατά τη γνώμη μου, άλλο πράγμα είναι ο Σόιμπλε, άλλο η κρίση της Ευρώπης κι άλλο το ενδογερμανικό ζήτημα «Σόιμπλε».
Ο σύγχρονος Μέττερνιχ λοιπόν της Ευρώπης, δεν προέκυψε από το πουθενά, ούτε είναι άσχετος επειδή είναι νομικός. Και ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν διεθνώς αναγνωρισμένος οικονομολόγος, αλλά τα έκανε θάλασσα στην οικονομία και επιβίωνε πολιτικά μόνον μέσω της πολιτικής φλυαρίας και των δημόσιων σχέσεων με ξένους ηγέτες, εν μέσω φυσικά μιας οικονομικής και πολιτικής περιόδου ευνοικής, εντελώς διαφορετικής από τα σημερινά κρατούντα. Το επάγγελμα στην πολιτική παίζει πολύ μικρό λόγο, μιας και τα θέματα είναι πρωτίστως πολιτικά, ενώ για τα ειδικά ζητήματα υπάρχουν οι σύμβουλοι (κακοί ή καλοί).
...Ο Σόιμπλε έχει δίπλα του μια νέα γενιά οικονομολόγων τεχνοκρατών. Αυτοί του υποδεικνύουν ότι στην σημερινή παγκοσμιοποιημένη πολιτική κονίστρα, η συγκεκριμενοποίηση των δεικτών είναι αυτή που παρέχει τα πλεονεκτήματα της επενδυτικής σπέκουλας. Δηλαδή αυτή «σπρώχνει» επιλεκτικά τα χρήματα στις διάφορες αγορές, ώστε να έχουν αφ’ ενός ασφάλεια και λιγότερο ρίσκο, ενώ οι καλές αποδόσεις τους δημιουργούν το ευοίωνο περιβάλλον και για παρόμοιες κινήσεις και από άλλους επενδυτές (το λεγόμενο κλίμα), που ως γνωστόν, ανεβάζει τα συνολικά χρηματιστηριακά κέρδη. Με δυό λόγια: αυτό δεν σημαίνει ότι η Ευρώπη είναι a priori καλός τόπος για επενδύσεις, αν δεν δημιουργηθεί ένα ευρύτερο φιλοχρηματιστηριακό κλίμα. Το σχέδιο είναι λοιπόν (αυτό διαμορφώνει και οραματίζεται ο σύγχρονος Μέττερνιχ - Σόιμπλε), να υπάρχουν στην Ευρώπη διαφορετικού επιπέδου χρηματιστήρια, ώστε να δέχονται διαφορετικών αποδόσεων επενδύσεις, πράγμα που θα περιορίσει κατά το δυνατόν την πίεση από τη χρηματιστηριακή στρόφιγγα της Άπω Ανατολής που είναι για την Ευρώπη ο μεγάλος εχθρός, μιας και ξέρει ότι από την άλλη πλευρά, με τη Wall Street δεν μπορεί να τα βάλει τοις πράγμασι.
Θέλει λοιπόν ο Σόιμπλε, το χρηματιστήριο της Αθήνας, της Λιουμπλιάνας, της Ρίγα κ.λ.π. να γίνουν τόποι για να δεχθούν ευπρόσδεκτα εκείνες τις επενδύσεις που δεν μπορεί να πάνε στην Φρανκφούρτη, στο Παρίσι, στο Μιλάνο ή στο Λονδίνο. Τα κεντρικά χρηματιστήρια να παίζουν το ρόλο του συντονιστή και δια μέσου των συντονισμών τους, να επωφελούνται από τα κέρδη των (μικρότερων) ευρωπαϊκών χρηματιστηριακών αγορών. Δηλαδή η αποκεντρωμένη οικονομική ζωή της Ευρώπης να καταλήγει μέσω των επιχειρηματικών της πλεονεκτημάτων στην κεντρική υποστήριξη και ενίσχυση των γερμανικών επενδύσεων, που στη συνέχεια θα δώσει πλεονεκτήματα στην ΕΚΤ. Η Φρανκφούρτη δηλαδή - θέλει ο Σόιμπλε, να γίνει το ασυναγώνιστο οικονομικό κέντρο του κόσμου, με μόνη αντίπαλο τη Wall Street, για να μαζεύει το χρήμα που κυκλοφορεί παντού ελεύθερα και «χάνεται» σήμερα, σκορπισμένο σ' όλο τον κόσμο.
Για τον Σόιμπλε λοιπόν, η Αθήνα πρέπει να έχει δελεαστικό κλίμα για να μπορεί να πάρει λ.χ. την τρελή ρευστότητα που επενδύεται σήμερα στα χρηματιστήρια του Ναϊρόμπι ή του Γιοχάνεσμπουργκ. Γι’ αυτό κάνει όλο αυτό το «παιγνίδι» με την Ελλάδα: επειδή είναι πεπεισμένος ότι οι κινήσεις της νέας κυβέρνησης του «χαλάνε το σχέδιο», ως προς αυτό που έχει στο μυαλό του.
Η κρίση λοιπόν της Ευρώπης δημιουργείται, γιατί η παλιά ισχύς που της έδινε η γεωγραφική και πολιτική της υπεροχή, σήμερα έχει εκμηδενιστεί από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό που προσφέρει η κυκλοφορία του χρήματος, το οποίο σημειωτέον τρέχει από δω κι από κει μέσα σε μικροδευτερόλεπτα (η χρηματιστηριακή «οικονομία των μικροδευτερολέπτων»).
Με όλα λοιπόν τα παραπάνω, ό Σόιμπλε είναι πολύ καλός για το γερμανικό όραμα μέχρι να βρεθεί αντάξιος συνεχιστής του. Μάλιστα, αν «ξεμπερδέψει» το θέμα της Ελλάδας, πιστεύω ότι θα είναι η τελευταία του θητεία στο γερμανικό κοινοβούλιο. 

Απ’ όλα λοιπόν τ’ ανωτέρω αντιλαμβανόμαστε γιατί έχουν «τρελαθεί» οι υπόλοιποι υπουργοί της ευρωζώνης να στηρίζουν τον Σόιμπλε: έχουν πειστεί ότι σήμερα, για να προκόψουν οι οικονομίες στις περιφερειακές τους χώρες των μικρών δυνατοτήτων, δεν αρκεί να πάρεις ένα εργοστάσιο που να φτιάχνει ζάντες ή μπλουζάκια, αλλά χρειάζεται η ηρεμία της πολιτικής που θα βοηθήσει στην άνοιξη των αγορών. Που για όλους αυτούς σημαίνει, ότι η οικονομία στην Ευρώπη, από την παλιά βιομηχανική της παραγωγή έχει περάσει πλέον στις χρηματιστηριακές υπηρεσίες κυρίως.
Επομένως, το πρόβλημα για την Ελλάδα δεν είναι το χρέος, οι επιχορηγήσεις κ.λ.π., αλλά ότι η χώρα μας, επ' αυτών των σχεδίων, δυστυχώς δεν έχει κανένα όραμα. Για αυτό και ερεθίζουν αρνητικά τις κυβερνήσεις των άλλων εταίρων όλα όσα λέγονται, π.χ. τα σχετικά με τις «ανθρωπιστικές» φλυαρίες του Σύριζα. Το ζήτημα είναι, άν η Ελλάδα, ακόμη κι αν πάρει τα χρήματα που ζητά και κάτι παραπάνω, έστω και άν περικοπεί το χρέος της, έχει να πει κάτι καινούργιο για τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό, για το πώς θα προκόψει στα μέρη μας. Άρα το θέμα δεν είναι οικονομικοπολιτικό αλλά πρωτίστως ιδεολογικοπολιτικό. Γιατί βεβαίως πίσω από τους αριθμούς κρύβονται άνθρωποι, όπως βεβαίως πίσω από τις νίκες και ήττες των πολέμων υπάρχουν νεκροί και κατεστραμμένοι. Αυτή όμως η οδυνηρή διαπίστωση, δεν σταμάτησε να κάνει τον άνθρωπο να κυνηγά το χρήμα, ούτε τα έθνη να μικρύνουν τον επιθετικό εθνικισμό τους (γι’ αυτό και εξοπλίζονται).
Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε ρήξη ανάμεσα στους «ευρωλάγνους» και τους «δραχμολάγνους». Η κρίση επικεντρώνεται στο εξής: οι αρνητές της λιτότητας, που έχουν κάθε δικαίωμα να το διακηρύσσουν, δεν έχουν δυστυχώς ένα όραμα (στο βαθμό που αποδέχονται το καπιταλιστικό παιγνίδι) για το πώς θα μπορέσει η χώρα μας να αυξήσει τα έσοδά της, ώστε να χρηματοδοτήσει τα νοσοκομεία, τις κοινωνικές δομές, την εκπαίδευση, την προστασία του περιβάλλοντος κλπ. Με το να εξαγγέλλουμε αυξήσεις μισθών και συντάξεων χωρίς να γνωρίζουμε από πού θα έρθει το χρήμα για να τις χρηματοδοτήσει, δεν βγαίνει άκρη. Στην Ελλάδα η μόνη «βαριά βιομηχανία» για το κράτος έχει γίνει η φορολογία του εισοδήματος και ο ΦΠΑ. Αυτό όμως, κατά την άποψή μου, δεν είναι αριστερή αντίληψη.

 

Ο Μιχάλης Μιχελής είναι δημοσιογράφος, με σπουδές στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών του Μιλάνου και Επιστημών του Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, με διαρκή δράση στο ελληνικό οικολογικό κίνημα και σε άλλες εκδηλώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Μιχάλης Μιχελής: Το ελάχιστο θέλησα και με τιμώρησαν με το πολύ (για τη φορολογία των ακινήτων στην ελληνική ορεινή ενδοχώρα και στα νησιά της «άγονης γραμμής») 

  

Δημοσιεύσεις του Μιχάλη Μιχελή στην Καλύβα ψηλά στο Βουνό

Hans Jürgen Urban: Η Γερμανία στην ευρωπαϊκή κρίση : Ο καθοδηγούμενος ηγεμόνας

    

Ulrike Guérot - Sebastian Dullien: Γερμανία: Η μακρά σκιά του ορντο-φιλελευθερισμού

Hans Kundnani: Νεο-φιλελευθερισμός και ορντο-φιλελευθερισμός