Το γιατί η Ελλάδα έγινε - από οικονομική και πολιτική άποψη - η πιο άρρωστη χώρα σε μιαν άρρωστη Ευρώπη (και Δύση), και γιατί, εδώ και αλλού, η αρρώστεια αυτή συνεχίζεται και παίρνει άλλες μορφές, αυτό “ποτέ, ποτέ, κανένα στόμα, δεν το `βρε και δεν το `πε ακόμα”.“Οι εποχές της οικονομικής ανόδου και όχι της πτώσης, είναι ο κατάλληλος καιρός για δημοσιονομική λιτότητα” (John Maynard Keynes, Collected Writings, 1937)
H συνεχής αναφορά ειδημόνων και σχολιαστών στις μέλλουσες επιπτώσεις από τα συμφωνημένα με τους εταίρους και δανειστές υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, μάλλον προκαλεί σύγχυση παρά διαφωτίζει για το τί μέλλει γενέσθαι αύριο και μεθαύριο. Αυτό συμβαίνει, γιατί στους σχολιασμούς αυτούς, ο “μαγικός αριθμός” 3,5 % ποτέ δεν συσχετίζεται με την μεταβαλλόμενη διεθνή και εγχώρια οικονομική συγκυρία, ούτε με τις ασκούμενες οικονομικές πολιτικές, στη χώρα ή διεθνώς.
Αλλά στην πραγματικότητα η πορεία του μακροοικονομικού όλου - όπως και κάθε μεμονωμένου οικονομικού φαινομένου - είναι “ακανόνιστη”, ή για την ακρίβεια “κυκλική”, κυματοειδής, με έντονες ανόδους και πτώσεις στο πέρασμα του χρόνου, όχι ομαλή και ευθύγραμμη. Διαρκώς ανεβοκατεβαίνει, όπως το κύμα στη θάλασσα, σε αντίθεση με τις πολιτικές και κοινωνικές νοοτροπίες που έχουν τρομακτικά μεγάλη αδράνεια και πολύ δύσκολα αλλάζουν. Οι στατικές οικονομικές καταστάσεις (μια τέτοια είναι η οκτάχρονη παραμονή της ελληνικής οικονομίας σε αδιάκοπη, βαθειά ύφεση) κρατούν για χρονικό διάστημα μικρό για την ιστορική κλίμακα, συχνά όμως σημαντικό άν μετρηθεί με μέτρο την διάρκεια της ανθρώπινης ζωής· και έτσι, αυτό το βραχυπρόθεσμο δίνει ψευδή εικόνα και εξαπατά.
Αυτό, ασφαλώς το γνωρίζουν - ή οφείλουν να το γνωρίζουν - οι ειδήμονες της οικονομίας· τόσο οι μεν, που ως τεχνοκράτες υποκαθιστούν την πολιτική διαβούλευση με ψευδοεπιστημονικά δόγματα και συνταγογραφούν ανθυγιεινά φάρμακα δημοσιονομικής “εξυγίανσης” (με πολλές παρενέργειες, χρήσιμες για άλλους σκοπούς, αλλά με λίγες θεραπευτικές δράσεις), όσο και οι δε, που σχολιάζουν ή υποκαθιστούν την πολιτική αντιπολίτευση με εξίσου ψευδοεπιστημονικά ιδεολογήματα γεμάτα κοπανιστό αέρα. Όμως, είτε επειδή οι ιδεολογίες συχνά δεν τα πάνε καλά με την πραγματικότητα, είτε επειδή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η γνώση είναι αλληλένδετη και στενά συνδεδεμένη με τα ανθρώπινα ενδιαφέροντα (και συμφέροντα!), πάρα πολλοί, και από τις δύο ομάδες, βρίσκουν χρήσιμη την ψευδή εικόνα και τις ιδεοληψίες. Ή πείθουν τους εαυτούς τους ότι είναι χρήσιμη.
Η πορεία των πρωτογενών πλεονασμάτων και του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα (1978-2009).
Από το έγκυρο Global Insight
|
Ήταν εποχή που κανονικά προσφέρονταν για ριζική μείωση του δημόσιου χρέους, με χρήση των μεγάλων πλεονασμάτων, σύμφωνα και με την συμβουλή του Κέυνς (“Οι εποχές της οικονομικής ανόδου και όχι της πτώσης, είναι ο κατάλληλος καιρός για δημοσιονομική λιτότητα” - “The boom, not the slump, is the right time for austerity at the Treasury”). Αντ΄ αυτού, το ελληνικό κομματικό σύστημα και το προσωπικό του χειρίστηκαν εκείνη την ευνοική εποχή ως εποχή της τρόμπας που φούσκωσε αμέτρητες φούσκες - ακινήτων, τραπεζικές, χρηματιστηριακές, καταναλωτικές και άλλες -, ως εποχή Ολυμπιακής σπατάλης, ως εποχή ανεξέλεγκτων ΣΔΙΤ για χωματουργικά και μπετά αυτοκινητοδρόμων (βλ. και την τελευταία έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου της ΕΕ), ως εποχή συντάξεων στα 45 (με “εθελούσιες εξόδους” ή αλλιώς). Και ο τελευταίος, η κυβέρνηση ΝΔ 2004-2009, το τερμάτισε το παιχνίδι και τα έδωσε όλα - με διορισμούς “αγροφυλάκων”, αγροτικά Cayenne κτλ - και έκλεισε πίσω της την πόρτα του άδειου μαγαζιού.
Έτσι, σε εκείνη την μακρά “καλή εποχή” των μεγάλων εισροών Κοινοτικών πόρων, επενδύσεων και φθηνού δανεισμού από τις αγορές, άν και δεν αυξήθηκε περαιτέρω το ελληνικό δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, ωστόσο έμεινε σταθερό λίγο πάνω από το 100 % του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Το χρέος δεν μειώθηκε, ενώ ήταν πρώτης τάξεως εποχή - η χρυσή ευκαιρία - για να μειωθεί και να σχηματισθεί δημοσιονομικός χώρος για περιθώρια ελιγμών στην εποχή της πτώσης, που σίγουρα θα ερχόταν μετά και έπρεπε να είναι αναμενόμενη. Τα κατάλληλα πολιτικά εργαλεία υπήρχαν και υπάρχουν, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν στην ώρα τους από τις διαφορετικές κυβερνήσεις εκείνης της εποχής (Κ. Μητσοτάκη, Α. Παπανδρέου, Κ. Σημίτη, Κ. Καραμανλή). Τα κατάλληλα εργαλεία είναι αυτές ακριβώς οι αντικυκλικές πολιτικές “Κεϋνσιανής λιτότητας στην άνοδο”, γενικά στη δημοσιονομική διαχείριση, κυρίως όμως στη φορολογία και στη διάθεση του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Έτσι, σε εκείνη την μακρά “καλή εποχή” των μεγάλων εισροών Κοινοτικών πόρων, επενδύσεων και φθηνού δανεισμού από τις αγορές, άν και δεν αυξήθηκε περαιτέρω το ελληνικό δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, ωστόσο έμεινε σταθερό λίγο πάνω από το 100 % του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Το χρέος δεν μειώθηκε, ενώ ήταν πρώτης τάξεως εποχή - η χρυσή ευκαιρία - για να μειωθεί και να σχηματισθεί δημοσιονομικός χώρος για περιθώρια ελιγμών στην εποχή της πτώσης, που σίγουρα θα ερχόταν μετά και έπρεπε να είναι αναμενόμενη. Τα κατάλληλα πολιτικά εργαλεία υπήρχαν και υπάρχουν, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν στην ώρα τους από τις διαφορετικές κυβερνήσεις εκείνης της εποχής (Κ. Μητσοτάκη, Α. Παπανδρέου, Κ. Σημίτη, Κ. Καραμανλή). Τα κατάλληλα εργαλεία είναι αυτές ακριβώς οι αντικυκλικές πολιτικές “Κεϋνσιανής λιτότητας στην άνοδο”, γενικά στη δημοσιονομική διαχείριση, κυρίως όμως στη φορολογία και στη διάθεση του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Ο καιρός και η ευκαιρία εκείνων των σχεδιαστών και διαχειριστών οικονομικής πολιτικής πέρασε. Μετρήθηκαν, ζυγίστηκαν και βρέθηκαν λιποβαρείς. Τώρα ακούμε ιδεοληπτικά, εξωπραγματικά επιχειρήματα αντίπαλων οικονομολογούντων: “Μνημονιακών” ή “αντιμνημονιακών”, νεοκλασικών χωρίς κλασικούς ή νεο-κεϋνσιανών / μετα-κεϋνσιανών χωρίς Κέυνς, άσχημων στα γηρατειά τους νεοφιλελεύθερων ή “μαρξιστών” εκείνου του Μαρξ που τους βολεύει.
Αλλά αφού δεν μπορούν να διαφωτίσουν τη σκέψη και την απορία των πολιτών, καλό είναι, τουλάχιστον, να πάψουν να τη συσκοτίζουν με άχρηστα, αυτιστικά στερεότυπα.
Άλλοι μιλούν για “πανταχού παρόντες λαϊκισμούς”, άλλοι για τους “κακούς παντοδύναμους Γερμανούς”, άλλοι για το ζαβό μας ριζικό και την κακή μας μοίρα· όμως, το γιατί η Ελλάδα έγινε - από οικονομική και πολιτική άποψη - η πιο άρρωστη χώρα σε μιαν άρρωστη Ευρώπη (και Δύση), και γιατί, εδώ και αλλού, η αρρώστεια αυτή συνεχίζεται και παίρνει άλλες μορφές, αυτό “κανένα στόμα, δεν το `βρε και δεν το `πε ακόμα”.
Γ. Ρ.
Eδώ στο Νότο - Η τοπική ιστορία μιας παγκόσμιας πολιτικής
Φιλο-κυκλικές μακροοικονομικές πολιτικές, διχοτομημένη αγορά εργασίας, μεγαλομεσαία κοινωνική συμμαχία, αποβιομηχάνιση
O Δεκέμβριος του 2008, προειδοποιητικός δείκτης τέλους μιας παρακμιακής εποχής
Μετάθεση της κρίσης από την οικονομία στην πολιτική;
Eδώ στο Νότο - Η τοπική ιστορία μιας παγκόσμιας πολιτικής
Φιλο-κυκλικές μακροοικονομικές πολιτικές, διχοτομημένη αγορά εργασίας, μεγαλομεσαία κοινωνική συμμαχία, αποβιομηχάνιση
O Δεκέμβριος του 2008, προειδοποιητικός δείκτης τέλους μιας παρακμιακής εποχής
Μετάθεση της κρίσης από την οικονομία στην πολιτική;
ΠΟλύ αστείος τίτλος για σοβαρό σάιτ! μένω σε χωριό πρόποδες Πίνδου όπου τελευταίο σχετικό ήταν η εκρίζωση των αμπελιών έ ού και σία ξέρετε.Μέσα στη φύση τα χωράφια όλα χέρσα, κενείς δεν έχει ούτε κότα.Απορώ λοιπόν πως βγαίνει πλεόνασμα αφού η παραγωγή τείνει στο μηδέν. Ξέρω τι παίζει σ'όλη την Ελλάδα πουθενά δεν βγαίνει η αγροτιά, φέτος κατέρευσαν και τα γιδόπρατα. κυτάω γύρω παντού συνταξιούχοι υπάλληλοι κράτους έμποροι ούτε καν ένας τεχνίτης. Ολοι αυτοί οι ενεργοί και απόστρατοι του δημοσίου τι άλλο από πλεόνασμα κουράδας μπορεί να βγάλουν?? (ξ-σκιούσμι για τη λέξη δεν μπορούσα να βρώ άλλη χωρίς να χαλάσω το συρμό)
ΑπάντησηΔιαγραφή1. "Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων της Ελλάδος με όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), για την περίοδο 2004-2009 είναι σταθερά ελλειμματικό, αφού οι εισαγωγές υπερτερούν σταθερά των εξαγωγών. Η χαμηλότερη τιμή του ελλείμματος κατά την διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου καταγράφηκε το 2005 όταν ανήλθε σε περίπου 2 δις € και η υψηλότερη τιμή του σημειώθηκε το 2007 όταν άγγιξε τα 3,4 δις €.
ΑπάντησηΔιαγραφή[...]
http://www.minagric.gr/images/stories/agropol/Greek/Agro_pol/Works/Trade.2004-2009_WorkingPaper_Spanellis.pdf
2. ΑΘΗΝΑ, Του Γιώργου Μακρή
Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων (εξαγωγές – εισαγωγές) υποχώρησε το 2015 κάτω από το 1 δις ευρώ και συγκεκριμένα διαμορφώθηκε στα 596 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 716 εκατ. ευρώ ή 54,6% σε σχέση με το 2014.
3. Σταθερό κλείσιμο της ψαλίδας στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων την τελευταία εξαετία δείχνουν τα προσωρινά στοιχεία που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (πρωτογενή στοιχεία, Εθνική Στατιστική Αρχή). Συγκεκριμένα, ενώ το 2009 το έλλειμμα στο αγροτικό ισοζύγιο της χώρας ήταν στα -2,4 δισ. ευρώ, σταδιακά μειώνεται έως το 2016, που πλέον έχει πέσει στα μόλις -0,5 –περίπου– δισ. ευρώ.
http://www.kathimerini.gr/910401/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/kleinei-h-yalida-sto-agrotiko-isozygio-ths-elladas
Από τα παραπάνω φαίνεται να υπάρχει κάποια ελπίδα το αγροτικό ισοζύγιο της χώρας να γίνει και να διατηρηθεί πλεονασματικο για τις επόμενες χρονιές.
Οι προϋποθέσεις είναι πολλές. Παγωμα δανειων, προσβαση σε χρηματοδοτηση, καθετοποιηση παραγωγης,....
Αν αυτες ικανοποιηθουν -εστω και εν μερει - τα σημαντικοτερα σημεια είναι :
Οι ακαλλιεργητοι αγροι ( 11 % συνολικης, βλ. ΥΓ) που έγιναν θαμνοτοποι και δαση να ξαναγινουν καλλιεργειες,μερικές απ' αυτες βιολογικες μετα απο την αγραναπαυση.
Να ακολουθήσουν τα επαγγέλματα της γης σε μια πενταετια μερικές δεκάδες χιλιάδες νέοι καθώς οι γέροι αγρότες θα φεύγουν.
ΥΓ Περιφέρειες και Περιφερειακές Ενότητες
"Σύνολο καλλιεργειών και αγρανάπαυσης (στρέμματα)
Ελληνική Στατιστική Αρχή 2015
Σύνολο Ελλάδας 32.825.170
Αροτραίες 17.370.581
Κηπευτική γη 673.195
Δενδρώδεις 10.164.095
Αμπέλια και σταφιδάμπελα 947.228
"Αγρανάπαυση (1 - 5) ετών 3.670.071
ΥΓ2 Δεν γνωρίζω αν τα ανωτέρω στοιχεία είναι σωστά.