Το θέμα είναι, τα σημαντικά και υπερεθνικής εμβέλειας νέα κοινωνικά ρεύματα, όπως τα κινήματα για την προστασία του κλίματος Fridays for Future και Extinction Rebellion (τα οποία θέτουν επί τάπητος με τρόπο ουσιαστικό την ζωτικής σημασίας ανάγκη διασφάλισης της βιωσιμότητας της ανθρωπότητας), να λειτουργήσουν ως καταλύτες για ενεργοποίηση των δομών της κοινωνίας και για νέες πολιτικές, δημιουργικές, λειτουργικές, κοινωνικά δίκαιες. Και όχι να λειτουργήσουν ως βαλβίδες αποσυμπίεσης. Γιατί άν απλώς επέλθει μια εκτόνωση, οι επιλογές και αποφάσεις του πολιτικού συστήματος θα αναπαραγάγουν πάλι τις κατεστημένες, παρακμιακές και αυτοκαταστροφικές λογικές πολιτικής διαχείρισης, όπως αυτές που μας έφεραν στο παρόν αδιέξοδο. Δύο άρθρα του κοινωνιολόγου Χρίστου Αλεξόπουλου.
Τόσο σε πλανητικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα, η οποία αυξάνει τον βαθμό διακινδύνευσης, ενώ το πολιτικό σύστημα δεν φαίνεται ικανό, τουλάχιστον μέχρι τώρα, να καταθέσει εναλλακτικές προτάσεις για την διαχείριση της δυναμικής της εξέλιξης, που θα εγγυώνται μια ομαλή, ειρηνική και βιώσιμη πορεία των κοινωνιών προς το μέλλον.
Τόσο σε πλανητικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα, η οποία αυξάνει τον βαθμό διακινδύνευσης, ενώ το πολιτικό σύστημα δεν φαίνεται ικανό, τουλάχιστον μέχρι τώρα, να καταθέσει εναλλακτικές προτάσεις για την διαχείριση της δυναμικής της εξέλιξης, που θα εγγυώνται μια ομαλή, ειρηνική και βιώσιμη πορεία των κοινωνιών προς το μέλλον.
Επίσης οι πολίτες μέχρι τώρα δεν συνειδητοποιούν το εύρος της ρευστότητας και των κινδύνων, που αυτή συνεπάγεται, όμως εκφράζουν την δυσαρέσκεια τους για τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας, ενώ παράλληλα καταγράφονται και αρνητικές εξελίξεις με την εμφάνιση πολιτικών σχημάτων, τα οποία ιδεολογικά δεν συνάδουν με την δημοκρατική διαχείριση της κοινωνικής πορείας.
Μια διεθνής έρευνα του Pew Research Center, το οποίο εδρεύει στην Ουάσινγκτον στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, σε δείγμα 30.133 ατόμων από 27 χώρες καταγράφει πολύ ανησυχητικά στοιχεία. Πολύ υψηλά ποσοστά των πολιτών εκφράζουν την δυσαρέσκεια τους για τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας.
Συγκεκριμένα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το ποσοστό είναι 58 %, στην Γερμανία 43 %, στην Γαλλία 51 %, στην Ουγγαρία 53 %, στην Μεγάλη Βρετανία 55 %, στην Ιταλία 70 %, στην Ισπανία 81 % και στην Ελλάδα 84 %.
[Η δυσαρέσκεια των πολιτών αντιστοιχεί σε απτές δυσλειτουργίες των συστημάτων της διακυβέρνησης και της οικονομίας]
Η δυσαρέσκεια των πολιτών για τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας δεν είναι ατεκμηρίωτη, διότι ο πολιτικός πραγματισμός των κυβερνήσεων δεν συμβάλλει στην λειτουργική και με κοινωνική δικαιοσύνη διαχείριση της πραγματικότητας, αλλά αναπαράγει τις ανισορροπίες (οικονομικές, κοινωνικές, στρατιωτικές κ.λ.π.), επειδή εξαντλούνται οι προθέσεις τους στην στήριξη και διασφάλιση της λειτουργικότητας και της οικονομικής απόδοσης των επιμέρους κοινωνικών συστημάτων, με παράλληλη εργαλειοποίηση των πολιτών για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα σε σχέση με τις στρατιωτικές ανισορροπίες είναι τα στοιχεία, που καταγράφει σε έρευνα του το σουηδικό Διεθνές Ινστιτούτο Μελετών για την Ειρήνη (SIPRI). Κατά την διάρκεια της περιόδου από το 2014 έως το 2018 ο όγκος των πωλήσεων όπλων παγκοσμίως αυξήθηκε 8% σε σύγκριση με την περίοδο 2009 έως 2013. Το 36% των πωλήσεων αναλογεί στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων (της αναλογεί το ένα πέμπτο των πωλήσεων).
Με αυτά τα δεδομένα το παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας αποκτά μεγάλη ρευστότητα. Αντί να προωθούνται η μείωση των εξοπλισμών και οι συμφωνίες για την παγίωση της ειρήνης, καταγράφεται επικίνδυνη αύξηση των εξαγωγών όπλων και μάλιστα σε πολύ ευαίσθητες περιοχές, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση περιφερειακών συγκρούσεων, ώστε να μην μειώνεται η ζήτηση στο εμπόριο οπλικών συστημάτων. Η ανθρώπινη οντότητα δεν έχει πλέον αξία, απλά λειτουργεί ως μέσο για την αποκόμιση κέρδους.
Στην Ευρώπη, βέβαια σε λεκτικό επίπεδο, γίνεται επίκληση των αξιών του ανθρωπισμού, ακόμη και από πολιτικές ηγεσίες ισχυρών οικονομικά και πολιτικά κρατών-μελών της Ε.Ε., όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αν και δεν μειώνουν τις εξαγωγές όπλων σε περιοχές, οι κάτοικοι των οποίων υφίστανται τις επιπτώσεις των περιφερειακών συγκρούσεων (π.χ. Υεμένη). Οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «σιωπούν», ενώ οι πολίτες δεν αντιδρούν πλέον.
Στην Ευρώπη, βέβαια σε λεκτικό επίπεδο, γίνεται επίκληση των αξιών του ανθρωπισμού, ακόμη και από πολιτικές ηγεσίες ισχυρών οικονομικά και πολιτικά κρατών-μελών της Ε.Ε., όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αν και δεν μειώνουν τις εξαγωγές όπλων σε περιοχές, οι κάτοικοι των οποίων υφίστανται τις επιπτώσεις των περιφερειακών συγκρούσεων (π.χ. Υεμένη). Οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «σιωπούν», ενώ οι πολίτες δεν αντιδρούν πλέον.
Επίσης τα πλανητικής εμβέλειας προβλήματα, που προκλήθηκαν από την ανθρώπινη δραστηριότητα, οδηγούν στην εσωστρέφεια και στον εθνικισμό σε μια παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα, στην οποία οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται στο πλαίσιο του ισχύοντος μοντέλου οργάνωσης των κοινωνιών, ενώ δεν λαμβάνονται αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση τους.
Αρκεί να αναφερθούν η κλιματική αλλαγή, οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και η καταστροφή της βιοποικιλότητας. Σε σχέση με την κλιματική αλλαγή είναι πλέον σίγουρο, ότι η άνοδος της θερμοκρασίας δεν θα είναι μικρότερη των 3 βαθμών Κελσίου, με οδυνηρές επιπτώσεις στις συνθήκες ζωής των ανθρώπων και όχι μόνο. Οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών θα εντείνονται στο μέλλον και όμως δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα στις διαστάσεις, που πρέπει και με σημείο αναφοράς την αξία της ανθρώπινης ζωής.
Σε σχέση με την καταστροφή της βιοποικιλότητας στην Παγκόσμια Σύνοδο για την Προστασία της Βιοποικιλότητας στο Παρίσι (29.4.2019) ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Βιοποικιλότητα (IRBES) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Robert Watson τόνισε, ότι «η καταστροφή της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων έχει προσεγγίσει τέτοιο επίπεδο, που απειλεί την ανθρώπινη ευεξία στον ίδιο βαθμό με την κλιματική αλλαγή, την οποία προκάλεσε ο άνθρωπος».
Οι συνθήκες, που κυριαρχούν στο πολιτικό επίπεδο, δείχνουν, ότι το πολιτικό σύστημα δεν διαθέτει την απαιτούμενη επάρκεια και βούληση για να αντιμετωπίσει την επικίνδυνη πραγματικότητα, που έχει προκαλέσει η ανθρώπινη δραστηριότητα.
Μόνο που αυτή η παρακμιακή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχισθεί, διότι υποσκάπτει την βιωσιμότητα του ανθρώπου και της βιοποικιλότητας.
[Αυξανόμενη ρευστότητα στην πολιτική, στις αντιδράσεις της κοινωνίας και στις επικρατούσες αξίες. Πολυπλοκότητα και μεταβλητότητα ως γεννήτριες μιας «νέας αδιαφάνειας»]
Την εικόνα της σύγχρονης πραγματικότητας στις ανεπτυγμένες χώρες και ιδιαιτέρως στην Ευρώπη, ως σημείου αναφοράς και της Ελλάδας, έρχεται να συμπληρώσει η μεγάλη ρευστότητα (πολιτική, κοινωνική και αξιακή), που κυριαρχεί.
Δεν είναι τυχαία η δυσαρέσκεια, που εκφράζουν οι πολίτες σε σχέση με την δημοκρατία, όπως λειτουργεί. Είναι εμφανές, ότι η δυναμική της εξέλιξης της πραγματικότητας δεν συμπορεύεται με το λειτουργικό πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος και την δυνατότητα του να εγγυάται την λήψη πολιτικών αποφάσεων, οι οποίες προηγούνται της ταχύτητας της ανθρώπινης δραστηριότητας, ώστε ο σχεδιασμός του μέλλοντος να είναι βιώσιμος και ρεαλιστικός.
Για παράδειγμα, πως θα ισορροπήσουν η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και κατ’ επέκταση η αυτοματοποίηση της παραγωγής και γενικότερα των λειτουργιών των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων (π.χ. δημόσια διοίκηση, τομέας υγείας κ.λ.π.) με την εργασιακή απασχόληση των πολιτών και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης;
Ιδιαιτέρως το τελευταίο επιβαρύνεται και με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Επίσης δεν διαφαίνεται προοπτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της. Το ίδιο ισχύει και με την μαζική μετακίνηση πληθυσμών και την ανάγκη επίλυσης του σε υπερεθνικό επίπεδο με βάση τις αξίες του ανθρωπισμού.
Είναι εμφανές, ότι το μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης σε συνδυασμό με την δυναμική της εξέλιξης της πραγματικότητας και την μεγάλη ταχύτητα, που της προσδίδει η επιστημονική γνώση και οι τεχνολογικές της εφαρμογές, παράγουν μη διαχειρίσιμη πολιτικά πολυπλοκότητα.
Ταυτόχρονα δυσκολεύει αφάνταστα η λειτουργία του πολίτη ως πολιτικού υποκείμενου, διότι δεν μπορεί να επεξεργασθεί και να κατανοήσει το πλήθος των παραμέτρων, που συνθέτουν την πραγματικότητα.
Βέβαια αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν αναπτύσσονται και δυναμικές, οι οποίες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την οικοδόμηση κινημάτων στο επίπεδο της κοινωνίας, που μπορούν σε πρώτη φάση να αποτυπώσουν στάσεις και να ασκήσουν πίεση στο πολιτικό σύστημα.
Υπάρχει όμως ο κίνδυνος να λειτουργήσουν και ως «βαλβίδες αποσυμπίεσης» της αρνητικής φόρτισης, που δρομολογούν επιλογές και αποφάσεις του πολιτικού συστήματος, οι οποίες αναπαράγουν κατεστημένες οπτικές πολιτικής διαχείρισης, που παραπέμπουν στο παρελθόν, αλλά δεν υπηρετούν τις ανάγκες των κοινωνιών του μέλλοντος.
Αυτός ο κίνδυνος είναι υπαρκτός για δύο πολύ σημαντικά υπερεθνικής εμβέλειας κινήματα για την προστασία του κλίματος, τα οποία ουσιαστικά «θέτουν επί τάπητος» την ζωτικής σημασίας ανάγκη διασφάλισης της βιωσιμότητας της ανθρώπινης οντότητας σε βάθος χρόνου. Πρόκειται για το Fridays for Future και το Extinction Rebellion [δραστηριοποιείται κυρίως στη Βρετανία], τα οποία κινητοποιούν νέους σε πολλές χώρες.
Το θέμα είναι, αυτά τα κινήματα να λειτουργήσουν ως καταλύτες για την ενεργοποίηση των δομών της κοινωνίας πολιτών και να δρομολογηθεί στο κοινωνικό επίπεδο η έναρξη και γενίκευση διαλόγου με την συμβολή και του χώρου της επιστήμης, ώστε η δράση τους να μην περιορίζεται σε γενικόλογα αιτήματα, αλλά να καταθέτει τεκμηριωμένες προτάσεις, που έχουν και την κοινωνική αποδοχή.
Ακόμη πιο αποτελεσματική θα είναι η δράση της κοινωνίας πολιτών, εάν θεσμοθετηθεί ο ρόλος της ως συνομιλητή του πολιτικού συστήματος και εκφραστή του κοινωνικού συμφέροντος. Με αυτό τον τρόπο θα ασκείται κοινωνικός έλεγχος σε πραγματικό χρόνο, ενώ παράλληλα θα διαμορφώνονται πολιτικές στάσεις με βάση συγκεκριμένα στοιχεία και προγραμματικές προτάσεις και δεν θα είναι αποτέλεσμα γενικόλογων «πολιτικών» εξαγγελιών για το μέλλον.
Βασική προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της συμβολής, που μπορεί να έχει η κοινωνία πολιτών στην αντιμετώπιση των ανεπαρκειών και της παρακμής του πολιτικού συστήματος, είναι η αποκατάσταση ισορροπίας μεταξύ της παγκοσμιοποίησης, των παγκόσμιας εμβέλειας προβλημάτων και της αναγκαίας πλανητικών διαστάσεων δικτύωσης των δομών της κοινωνίας πολιτών, ώστε σταδιακά να προωθηθεί μια λειτουργική μορφή παγκόσμιας διακυβέρνησης και να αναιρεθεί η αντίφαση της νομιμοποίησης των κυβερνήσεων σε εθνικό επίπεδο, στο πλαίσιο του οποίου έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα οι αποφάσεις τους, ενώ τα προβλήματα απαιτούν λύσεις, που υπερβαίνουν τα εθνικά όρια.
Έχει έλθει η «ώρα» για την λήψη μέτρων παγκόσμιας εμβέλειας για την επίλυση ανάλογων διαστάσεων προβλημάτων από την παγκόσμια κοινότητα τόσο στο πολιτικό πεδίο (διακυβέρνησης) όσο και στο κοινωνικό με την κοινωνία πολιτών, η οποία με ενεργητική παρουσία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της για το μέλλον των γενεών, που έρχονται. Ειδάλλως η παρακμή θα οδηγήσει στην αυτοκαταστροφή.
Η πραγματικότητα εκπέμπει τα απαραίτητα μηνύματα για τις εξελίξεις σε βάθος χρόνου, αλλά οι κοινωνίες και το πολιτικό σύστημα, ως αρμόδιο και με κοινωνική νομιμοποίηση για την οριοθέτηση της πορείας προς το μέλλον, δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν και να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, ώστε να διασφαλισθεί η βιωσιμότητα, κοινωνική και ατομική, στην προοπτική του χρόνου.
Υπάρχουν βέβαια και αισιόδοξα μηνύματα, όπως είναι οι κινητοποιήσεις των νέων για την προστασία του κλίματος (Fridays for Future). Στην Γερμανία μάλιστα έθεσαν και αιτήματα στην κυβέρνηση της χώρας τους, τα οποία παραπέμπουν στις ευθύνες, που αναλογούν σε αυτήν με την υπογραφή της Συμφωνίας για το Κλίμα, που επετεύχθη από την παγκόσμια κοινότητα το 2015 στην Σύνοδο στο Παρίσι.
Δυστυχώς οι κυβερνήσεις και η κοινωνική πλειοψηφία στο σύνολο των κρατών σε παγκόσμιο επίπεδο δεν είναι σε θέση να ισορροπήσουν τις αναγκαίες αλλαγές του μοντέλου κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης με την ροή του χρόνου και τα αρνητικά δεδομένα, που δημιουργούνται από την πρακτική, που ακολουθούν.
Αυτή η αναντιστοιχία διαπιστώνεται σε πολλούς τομείς και δείχνει εμφατικά την αδυναμία διαχείρισης της εξέλιξης, που δρομολογούν οι αποφάσεις και δράσεις στο πλαίσιο του ισχύοντος μοντέλου οικοδόμησης των κοινωνιών.
Ενώ, για παράδειγμα, τα σύγχρονα προβλήματα έχουν πλανητικές διαστάσεις και οι επιπτώσεις τους αφορούν στο σύνολο των κοινωνιών της παγκόσμιας κοινότητας, δεν συνειδητοποιείται, ότι η αλληλεξάρτηση των χωρών αυτού του πλανήτη από την μία πλευρά σε συνδυασμό με την λογική της εσωστρεφούς εθνικής διακυβέρνησης από την άλλη οδηγούν σε αδιέξοδες πολιτικές επιλογές και αποφάσεις.
Παράλληλα υπάρχουν θεσμοί, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι όμως δεν αξιοποιούνται με στόχο την διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την οικοδόμηση μιας λειτουργικής μορφής παγκόσμιας διακυβέρνησης, η οποία υπερβαίνει την λογική της χρησιμοποίησης τους για την προώθηση των «συμφερόντων» των ισχυρών κρατών, που έτσι και αλλιώς δεν αφορούν στο κοινωνικό σύνολο αλλά μόνο σε μια ολιγομελή κοινωνική «ελίτ» (το επιβεβαιώνουν οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες), ενώ συμβάλλει στην ισορροπημένη ανάπτυξη σε πλανητικό επίπεδο με στόχο την ευημερία και την ειρηνική συμβίωση της παγκόσμιας κοινότητας.
Η σημερινή κατάσταση βέβαια δεν είναι βιώσιμη, διότι η επιβολή «συμφερόντων» δεν σημαίνει και αντιμετώπιση των παγκόσμιας εμβέλειας προβλημάτων, που δημιούργησε η ανθρωπότητα κατά την διάρκεια της ιστορικής της διαδρομής με τις επιλογές της και τον τρόπο διαχείρισης τους.
Αυτά τα προβλήματα οριοθετούν σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των κοινωνιών. Για παράδειγμα η συγκέντρωση του πληθυσμού σε μεγάλα αστικά κέντρα θα διευρύνεται σε βάθος χρόνου. Ήδη γίνεται λόγος για τις «Μεγαπόλεις» του μέλλοντος, ενώ από τώρα υπάρχουν μερικές με δεκάδες εκατομμύρια κατοίκους.
Αυτή η προοπτική όμως συνοδεύεται και με παρενέργειες, οι οποίες άπτονται των ποιοτικών χαρακτηριστικών της ανθρώπινης οντότητας και της ζωής των πολιτών.
Κατ’ αρχήν, πως θα διασφαλισθεί η ποιότητα της ατμόσφαιρας από την επικίνδυνη εκπομπή αερίων και πως θα αντιμετωπισθεί η αποξένωση από το φυσικό περιβάλλον;
Αν ληφθούν υπόψη οι συνθήκες, που επικρατούν στις σημερινές «μεγαπόλεις», όπως είναι το Πεκίνο, οι προοπτικές για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δεν είναι ευοίωνες. Το ίδιο ισχύει και ως προς την αποξένωση από το φυσικό περιβάλλον. Η κοινωνική πλειοψηφία δεν συνειδητοποιεί, ότι καταστρέφεται το οικοσύστημα από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται η αλλαγή του τρόπου ζωής και αυτό δεν συνάδει με τις κοινωνικές αξίες των σύγχρονων κοινωνιών και τον συστημικό πραγματισμό, που διαπερνά το πολιτικό σύστημα (πάνω από όλα η λειτουργικότητα και οικονομική απόδοση των κοινωνικών συστημάτων, από το παραγωγικό μέχρι και το υγείας).
[Ψηφιακή τεχνολογία και χειραγώγηση - Τεχνητή νοημοσύνη και εργασία και η απειλή για την κοινωνική συνοχή]
Επίσης ο τρόπος βίωσης της πραγματικότητας μέσα από την εικονική προσέγγιση της με εργαλείο την σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία στις διάφορες εκδοχές της σταδιακά οδηγεί στην μετάλλαξη της ανθρώπινης οντότητας και στην διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την εργαλειοποίηση και χειραγώγηση της. Η εικόνα δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα σε όλες της τις διαστάσεις αλλά μόνο σε ορισμένες από αυτές, τις οποίες επιλέγει αυτός, που τις εκπέμπει. Σε αυτό βασίζεται και η λογική της κοινωνίας του θεάματος και της μαζικής επικοινωνίας.
Ιδιαίτερα κρίσιμη για την βιωσιμότητα και την ομαλή πορεία των κοινωνιών είναι η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στους διάφορους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης και κυρίως στον εργασιακό.
Σύμφωνα με έρευνα του World Economic Forum αυτή την περίοδο το 71 % των ωρών εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο διεκπεραιώνονται από το ανθρώπινο δυναμικό. Μέχρι το 2025 όμως αυτό το ποσοστό θα μειωθεί στο 48 %. Το υπόλοιπο 52 % θα διεκπεραιώνεται από μηχανές και αλγόριθμους στο πλαίσιο της αυτοματοποίησης. Βέβαια τα επόμενα χρόνια θα δημιουργηθούν 133 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες όμως θα απαιτούν εντελώς νέες γνώσεις.
Μέχρι τώρα η πολιτική διαχείριση αυτής της προοπτικής είναι εντελώς ανεπαρκής και δεν διασφαλίζει την γενικευμένη και χωρίς ανισότητες ευημερία των κοινωνιών, με αποτέλεσμα να απειλείται η κοινωνική συνοχή σε βάθος χρόνου. Αυτό δε ισχύει για την πλειοψηφία των χωρών της παγκόσμιας κοινότητας.
Η πραγματικότητα είναι ιδιαιτέρως σύνθετη και η δυναμική, όπως αυτή αναπτύσσεται στο ισχύον μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη από το σημερινό πολιτικό σύστημα.
[Ελλάδα: Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος και η ανυπαρξία δυναμικών κοινωνικών δομών δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τη διαχείριση των μεγάλων προβλημάτων]
Σε χώρες μάλιστα, όπως είναι η Ελλάδα, εάν ληφθούν υπόψη τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος και η ανυπαρξία δυναμικών κοινωνικών δομών, τα σύνθετα και πλανητικής εμβέλειας προβλήματα είναι ιδιαιτέρως δύσκολα διαχειρίσιμα. Αυτό πιστοποιείται από την έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, η οποία γίνεται πολύ εμφανής στις προεκλογικές περιόδους, στις οποίες κυριαρχεί η πόλωση και η «εκτόξευση» αλληλοκατηγοριών ως προς την ικανότητα και την εντιμότητα των αντιπάλων, με παράλληλη απουσία ουσιαστικού διαλόγου.
Ο προβληματισμός ως προς την ποιότητα του μέλλοντος και την ομαλή πορεία προς αυτό κορυφώνεται, όταν γίνεται αντικείμενο ανάλυσης η λειτουργία τόσο του πολιτικού συστήματος όσο και της κοινωνίας σε σχέση με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ανάληψη της ευθύνης απέναντι στις γενιές, που ακολουθούν και στο φυσικό περιβάλλον.
Η βραχυπρόθεσμη πολιτική οπτική, η οποία εξαντλείται στον χρόνο διαχείρισης κυβερνητικής εξουσίας από το κάθε κόμμα και στην κάλυψη της ανάγκης σχεδιασμού της κοινωνικής πορείας το πολύ δύο γενεών (για την ελληνική πραγματικότητα δεν ισχύει ούτε αυτό), εμποδίζει την λήψη αποφάσεων και μέτρων, που αμφισβητούν και αλλάζουν τον κατεστημένο καταναλωτικό τρόπο ζωής, ο οποίος όμως υποσκάπτει την βιωσιμότητα του ανθρώπου και του φυσικού περιβάλλοντος.
Με αυτή την λογική βέβαια το μέλλον των κοινωνιών καθίσταται αβέβαιο, ενώ το μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, το οποίο συνθέτει την σύγχρονη πραγματικότητα, οδηγείται στην αυτοαναίρεση του. Μόνο που σε αυτή την παρακμιακή πορεία δεν θα υπάρχει δυνατότητα για την αναγκαία επανεκκίνηση των κοινωνιών με στόχο την επιβολή των απαραίτητων ριζικών αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας τους, ώστε να αποκατασταθούν βιώσιμες συνθήκες, διότι τα χρονικά περιθώρια συνεχώς στενεύουν.
[Oι μεσότιτλοι προστέθηκαν στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου