Δύο λόγοι για να ψηφίσει κανείς ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς ψευδαισθήσεις, με σφιγμένα τα δόντια και βρίζοντας

1. Αντίθετα με τα θρυλούμενα, η πιθανότατη πλέον επιστροφή στην εξουσία της ΝΔ δεν θα φέρει αυτά που πολλοί ειλικρινώς φοβούνται και άλλοι προβάλλουν ως φόβητρο. Γράφαμε αμέσως μετά τις ευρωεκλογές:

Για το τί μας περιμένει με την πιθανή πλέον επιστροφή της «όλης» ΝΔ στην εξουσία, άς κοιτάξουμε την εποχή Σαμαρά (2012-2015) και θα καταλάβουμε πολλά. Δεν θα διαφέρει. Όπως, αντίστοιχα, δεν διέφερε ουσιαστικά η εποχή Κώστα Καραμανλή (2004-2009) από την εποχή του «όλου» ΠΑΣΟΚ, 1981-1989 [...] Στο νέο τσίρκο που έρχεται τώρα στην πόλη μας θα δούμε και πολλά άλλα χιλιοπαιγμένα νούμερα, γιατί δεν υπάρχουν δυνάμεις που θα έκαναν να διαφέρει σε κάτι ουσιαστικό από το παρελθόν η επερχόμενη δεξιά διακυβέρνηση. Η ίδια ορμή που ανέβασε τον ΣΥΡΙΖΑ στα τραγικά, βαριά και ασήκωτα «αντιμνημονιακά» χρόνια, γίνεται τώρα αντι-ΣΥΡΙΖΑϊκή ελαφρά φαρσοκωμωδία. Τώρα ανεβάζει τη ΝΔ ως Χαλίφη στη θέση του Χαλίφη ενός κράτους που λαφυραγωγείται από εναλλασσόμενες παρεοκρατίες.

Αυτό είναι το πιο σημαντικό επιχείρημα για να μη ψηφίσει κανείς ΝΔ στις κοινοβουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου. Όχι η υποτιθέμενη στροφή προς την κλασική, αγγλοσαξωνικού τύπου, νεοφιλελεύθερη άβυσσο. Στα μέρη μας η οδός της απωλείας ακολουθεί άλλη διαδρομή· αλλά αυτό δεν την κάνει λιγότερο καταστροφική και επώδυνη.
Να ψηφίσει όμως ΣΥΡΙΖΑ; Γιατί; Διέφερε ουσιαστικά και στην πράξη το αταίριαστο κυβερνητικό υβρίδιο Τσίπρα-Καμένου από το άλλο υβριδικό σχήμα, την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, αλλά και από την πιο καθαρόαιμη των καθαρόαιμων κυβερνήσεων της «όλης» ΝΔ, την διακυβέρνηση Κώστα Καραμανλή 2004-2009; Και σε τί διέφερε;

Διέφερε στο γεγονός ότι άσκησε επανορθωτική πολιτική, ισχνή έστω. Επανορθώνοντας ακόμη και μερικές από τις συνέπειες της πρότερης δράσης του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, άν και ποτέ δεν το ομολόγησε. Οι κυριότερες επιτυχείς και καλοδεχούμενες κυβερνητικές δράσεις του κόμματος της Αριστεράς «που μας έλαχε» ήταν τρεις. Και οι τρεις ήταν απολύτως εξαναγκασμένες και εντελώς επανορθωτικής φύσης, αλλά απτές: 

- Η σχετική δημοσιονομική σταθεροποίηση μετά την ευτυχή κωλοτούμπα του Ιουλίου 2015. Το γεγονός ότι επιτεύχθηκε με υπερφορολόγηση μερικών από τα μεσαία κοινωνικά στρώματα είναι το δυσάρεστο αλλά αναπόφευκτο επακόλουθο της προηγούμενης υποφορολόγησης τους επί δεκαετίες, δηλαδή μιας ηθελημένης πολιτικής επιλογής. Και πέρα από το ζήτημα εάν, υπό τον σημερινό διεθνή καταμερισμό εργασίας, είναι βιώσιμη μια οικονομία και μια κοινωνία με ποσοστά «αυτοαπασχολούμενων» όπως τα ελληνικά, εκείνη η πολιτική επιλογή ήταν μια από τις βασικές αιτίες της δημοσιονομικής κατάρρευσης, κυρίως όμως των μονίμως κάκιστων δεικτών κοινωνικής ανισότητας στην Ελλάδα. Και πάει πολύ οι ένοχοι να παριστάνουν τώρα τους κατήγορους.

- Φυσικά, το ίδιο το γεγονός ότι προτίμησε την κωλοτούμπα, ενώ, αλλού, οι Brexiters προτίμησαν να βουτήξουν στον βάλτο που δημιούργησαν οι ίδιοι με δικά τους απόνερα, και μένουν εκεί κολλημένοι εδώ και τρία χρόνια. 

- Τέλος η ορθολογική, κατά το δυνατόν δίκαια και για τις δύο πλευρές, αλλά κυρίως σύμφωνη με τη γεωπολιτική πραγματικότητα, επίλυση του Μακεδονικού. Άς θυμόμαστε ότι με ευθύνη τόσο της ΝΔ όσο και του ΠΑΣΟΚ έμεινε άλυτο όταν οι συνθήκες ήταν πιο ευνοϊκές για πιο καλή διπλωματική λύση· και με το πέρασμα του χρόνου η ελληνική θέση αποδυναμωνόταν όλο και περισσότερο, σε πείσμα των ανεδαφικών εικασιών θερμοκέφαλων και πολιτικάντηδων.

Με την διαφαινόμενη επιστροφή της «όλης» ΝΔ στην εξουσία (βλ. και ομιλία Κ. Καραμανλή στη Θεσσαλονίκη), μαζί με όλα τα παραδοσιακά κοινωνικά της στηρίγματα που συνδιαμόρφωσαν το μεταπολιτευτικό κομματικό μας σύστημα, είναι εντελώς αμφίβολο ότι θα υπάρξουν άλλες τέτοιες, ισχνές έστω, κυβερνητικές δράσεις, επανορθωτικές μιας καταστροφικής πολιτικής δεκαετιών.

Και είναι αυτά πλούσια συγκομιδή για μια διακυβέρνηση τεσσεράμισυ χρόνων; Για ό,τι αφορά τις επανορθωτικές κυβερνητικές δράσεις του ΣΥΡΙΖΑ στο πεδίο της κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης, αυτές ήταν ισχνές, σκόρπιες σταγόνες νερού που έπεφταν σε καυτή πέτρα και εξατμίζονταν, κυρίως όμως είχαν στρεβλή κατεύθυνση, όπως επισημάνθηκε πολλές φορές. Σκέψεις για σύγχρονες, ευφυείς, βιώσιμες πολιτικές δημόσιων επενδύσεων, στο μέτρο του δυνατού και με δεδομένους τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, απλώς δεν υπήρξαν. Όπως και πριν το 2015. Αλλά το σημαντικό είναι ότι δεν υπήρξαν τέτοιες ούτε πριν το 2009 ή πριν το 2004: Η εμμονή στα χωματουργικά και στους νέους οδικούς άξονες δεν ήταν ούτε ευφυής ούτε βιώσιμη.

Όσο γι' αυτό που επαναλαμβάνεται διαρκώς, είτε ως μομφή είτε ως ελαφρυντικό υπέρ της απερχόμενης κυβέρνησης («μα ήταν μια κυβέρνηση που εφάρμοζε μνημονιακές πολιτικές») αξίζει, για μια φορά ακόμη, να θυμηθούμε τα βασικά: Η θεραπεία των συμπτωμάτων (και όχι των αιτίων της «νόσου») την οποία επέβαλλε η κυβερνώσα ΕΕ στον «Έλληνα ασθενή» - και γενικότερα η μέχρι τώρα αντιμετώπιση του γενετικού, δομικού σφάλματος της ευρωζώνης - , ήταν ένα «τοξικό μείγμα αντιβιοτικών με ποντικοφάρμακο» (κατά τα λεχθέντα από τους Αμάρτυα Σεν και Γιούργκεν Χάμπερμας). Όμως, η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευσης και ως νεοσυσταθείσας κυβέρνησης το 2015, αλλά και του ελληνικού κομματικού συστήματος ως όλου, ήταν μιας ποιότητας που πρόσθετε στο τοξικό μείγμα και τα δικά της έντονα τοξικά συστατικά. Με πιο ισχυρές τοξίνες τον τυχοδιωκτισμό (ο οποίος στερείται πολιτικής αρετής και γι' αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από την τόλμη) και την πάση θυσία διάσωση των επωφελούμενων από τις εγχώριες παθογένειες. Αυτό ισχύει εν όλω: από την πρώτη μνημονιακή σύμβαση και το κούρεμα των ομολόγων (PSI) υπό την αιγίδα των Μέρκελ-Σαρκοζύ, μέχρι τους εκατέρωθεν χειρισμούς στην περίοδο ακυβερνησίας της «κυβέρνησης Βαρουφάκη».  

Στον τυχοδιωκτισμό, στη διάσωση του πελατειακού κράτους, στην μη αντιμετώπιση της ανισότητας, στην ανυπαρξία προτεραιοτήτων και μακροπρόθεσμης πολιτικής επενδύσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν μόνος, αλλά μέρος ενός ευρύτερου όλου. Και ως νεοφώτιστος, συχνά υπερέβαλλε σε ορμή (προς το χειρότερο). Άς αγνοήσουμε τα «πρώτη φορά Αριστερά», τα «ηθικά πλεονεκτήματα», τις «ταξικές μεροληψίες». Ιδεολογήματα είναι, αέρας κοπανιστός και αρωματισμένος. Άν προσγειωθούμε στην ανελέητη πραγματικότητα, βλέπουμε πως όλες αυτές οι εγχώριες στάνες, αυτό το τυρί βγάζουν. Αυτό μπορούμε να προμηθευτούμε, η εισαγωγή άλλου είναι ανέφικτη. Αναγκαστικά, αξιολογούμε τα προϊόντα κάθε στάνης από λεπτομέρειες της γεύσης και της επίγευσης. Η ποιοτική βελτίωση της παραγωγής είναι εγχείρημα ηράκλειων διαστάσεων, χρειάζεται δουλειά πολλή, πολύ χρόνο και κατάλληλες συνθήκες.

2. Σε άλλο πρόσφατο γραπτό μιλούσαμε για την δομική πολιτική απόκλιση της Ελλάδας από την νέα επικρατούσα τάση στις πιο πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

Στα εκλογικά σώματα Ιταλίας και Ελλάδας, και με κάπως διαφορετικό τρόπο στους εκλογείς μερικών χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης, αναπτύσσονται μορφές «κυκλοφορίας» αντίστροφες με αυτές που είδαμε στον «πυρήνα» της ΕΕ (Γαλλία + Γερμανία + Χώρες Μπενελούξ), στις χώρες της Ιβηρικής χερσονήσου, στην Ιρλανδία, στις Σκανδιναβικές χώρες, καθώς επίσης στις τρείς Βαλτικές χώρες [...] Ειδικά στην Ιταλία και στην Ελλάδα, δυνάμεις που μερικοί αποκαλούν (δικαιολογημένα ή όχι δεν έχει σημασία) «αριστερό λαϊκισμό», μεταφορτώνουν τώρα στην Δεξιά (Ελλάδα) ή στην Ακροδεξιά (Ιταλία) ένα σημαντικό μέρος των εκλογέων που παρέλαβαν από την «Κεντροαριστερά» στην περίοδο 2010-2015. Πρόκειται για κινήσεις που έχουν αναλογίες αλλά δεν ταυτίζονται, διότι ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι Κίνημα 5 Αστέρων ούτε βέβαια η ΝΔ είναι Λέγκα. Ωστόσο η αναλογία στις κατευθύνσεις της ροής, πριν και τώρα, είναι ολοφάνερη. Επίσης, την ώρα που σχεδόν παντού στην ΕΕ παρατηρείται μεγάλη αύξηση της συμμετοχής πολιτών στην ψηφοφορία για το Ευρωκοινοβούλιο, ιδίως στη συμμετοχή των νέων, βλέπουμε μείωση της συμμετοχής στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Ιδίως των νέων.

Το λογικό επακόλουθο είναι σαφές: Όσοι δεν αισθάνονται ικανοποίηση με τέτοιου είδους απόκλιση, πράττουν ενάντια σε αυτήν. Άρα ψηφίζουν ενάντια στην απόκλιση. Ευθυγραμμίζονται με την επικρατούσα τάση στην Ευρώπη. 

Και από την άλλη πλευρά, καμιά εναλλακτική λύση δεν μπορούν να προσφέρουν εκείνοι που συνειδητά γίνονται ενεργό μέρος της απόκλισης (ΚΙΝΑΛ) ή έχουν εκ φύσεως αδυναμία να κατανοήσουν πώς διαμορφώνεται σήμερα το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη σήμερα και τί ρόλο παίζει σε κάθε πολιτική περίσταση η «ηθική της ευθύνης» (ΜΕΡΑ25)

Αυτά είναι τα αντικειμενικά δεδομένα, η πραγματικότητα που «βάζει τους όρους και τις προϋποθέσεις», στα κόμματα, στο πολιτικό προσωπικό και στους εκλογείς. Και πώς αντιδρούν αυτοί; Τί θέλουν; 

Κατά τα λοιπά, τόσο οι κυβερνώντες του ΣΥΡΙΖΑ, όσο κατά μείζονα λόγο οι αντιπολιτευόμενοι της ΝΔ, τίποτε δεν θέλησαν και δεν θέλουν να αλλάξει στην καθημερινότητα, δυστυχώς ούτε στα μυαλά των ανθρώπων. Το αντίθετο.
Κυρίως όμως, ως κοινωνία δεν θελήσαμε τίποτε να αλλάξει στα κακώς κείμενα, επειδή δεν υπήρξαν και προς το παρόν δεν υπάρχουν πραγματικές, υπολογίσιμες κοινωνικές δυνάμεις που διεκδικούν συνειδητά τέτοιες, απελευθερωτικές από συσσωρευμένα δεινά, αλλαγές. Και γι' αυτό ακριβώς, πολλοί τώρα αρκούνται να ονειροφαντάζονται πώς τίποτε δεν είναι - ή δεν θα είναι - όπως πριν. Ψευδαισθήσεις.

Έτσι, για το ποιούς να ψηφίσει κανείς, υπάρχουν επιχειρήματα. Ισχνά μπορεί να απαντήσει κάποιος, εν τούτοις λογικά. Και ασφαλώς υπάρχουν επιχειρήματα, λογικά και ισχυρά, για το πώς να το κάνει: Χωρίς ψευδαισθήσεις, με σφιγμένα δόντια, βρίζοντας. Ξέροντας όμως, ότι άν και τα διαφορετικά επιχειρήματα αντικατοπτρίζουν και διαφορετικά κοινωνικά συμφέροντα, πολύ δύσκολα θα ακουστούν πιο ισχυρά λογικά επιχειρήματα για άλλη επιλογή μπροστά στην κάλπη.

Γ. Ρ.

 

Eδώ στο Νότο - Για την τοπική ιστορία μιας παγκόσμιας πολιτικής

Φιλοκυκλικές μακροοικονομικές πολιτικές, διχοτομημένη αγορά εργασίας, μεγαλομεσαία κοινωνική συμμαχία,καθοδηγούμενη αποβιομηχάνιση