Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022

Τίμοθι Σνάιντερ: «Ο Θεός είναι Ρώσος» - Ιβάν Ιλίν, ένας ακόμη φιλόσοφος στην υπηρεσία του απολυταρχισμού

Από τον Τσάρο και το 1917 έως το κλεπτοκρατικό κράτος


© Timothy Snyder: “God Is a Russian” , Russian, East European, and Eurasian Studies at the Whitney and Betty MacMillan Center for International and Area Studies, Yale University,
5.4.2018

«Η πολιτική είναι η τέχνη του εντοπισμού και της εξουδετέρωσης του εχθρού»
Ιβάν Ιλίν, 1948

Ο Ρώσος κοίταξε τον Σατανά στα μάτια, έβαλε τον Θεό στον καναπέ του ψυχαναλυτή και κατάλαβε ότι το έθνος του μπορούσε να λυτρώσει τον κόσμο. Ένας απελπισμένος Θεός αφηγήθηκε στον Ρώσο μια ιστορία αποτυχίας. Εν αρχή ην ο Λόγος, η αγνότητα και τελειότητα· και ο Λόγος ήταν ο Θεός. Όμως τότε ο Θεός έκανε ένα νεανικό λάθος. Δημιούργησε τον κόσμο για να ολοκληρώσει τον εαυτό Του, αλλά αντίθετα σπίλωσε τον εαυτό Του και κρύφτηκε από εντροπή. Το προπατορικό αμάρτημα ήταν του Θεού, όχι του Αδάμ και της Εύας· ήταν η απελευθέρωση των ατελών. Από τη στιγμή που οι άνθρωποι βρέθηκαν στον κόσμο, κατανόησαν πράγματα και βίωσαν συναισθήματα που δεν μπορούσαν να συντεθούν, ώστε να κάνουν πράξη αυτό που ήθελε να φτιάξει ο Θεός. Κάθε  σκέψη και κάθε πάθος των ανθρώπων ενδυνάμωνε τον έλεγχο που ασκούσε στον κόσμο ο Σατανάς.
Και έτσι ο Ρώσος, που ήταν φιλόσοφος, κατανόησε όλη την ιστορία ως όνειδος, ως αίσχος. Ο κόσμος, από τότε που δημιουργήθηκε, ήταν ένα συνονθύλευμα αποτελούμενο από θραύσματα, από κομμάτια χωρίς νόημα. Όσο περισσότερο προσπαθούσαν οι άνθρωποι να τον κατανοήσουν, τόσο πιο αμαρτωλοί γινόταν. Η σύγχρονη ζωή, με τον πλουραλισμό της και την κοινωνία των πολιτών της, ενίσχυε τα ελαττώματα του κόσμου και κρατούσε τον Θεό στην εξορία. Η μοναδική ελπίδα του Θεού ήταν η εξής: Ένα δίκαιο έθνος να ακολουθήσει έναν ηγέτη, για να δημιουργηθεί μια νέα πολιτική ολότητα, κι έτσι να εκκινήσει μια επανόρθωση του κόσμου, ο οποίος θα μπορούσε ίσως με τη σειρά του να λυτρώσει τον ίδιο τον Θεό. Επειδή η ενοποιητική αρχή του Λόγου είναι το μόνο αγαθόν που υπάρχει στο σύμπαν, κάθε μέσο που θα μπορούσε να επιφέρει την επιστροφή του Λόγου θα ήταν δικαιολογημένο.
Έτσι αυτός ο Ρώσος φιλόσοφος, του οποίου το όνομα ήταν Ιβάν Ιλίν, στο τέλος κατάφερε να φτιάξει με τη φαντασία του έναν ρωσικό χριστιανικό φασισμό. Γεννημένος το 1883, ολοκλήρωσε λίγο πριν από τη Ρωσική Επανάσταση του 1917 τη διατριβή του με θέμα την αποτυχία του Θεού στα εγκόσμια πράγματα. Εκδιώχτηκε από την πατρίδα του το 1922 από τη σοβιετική εξουσία, την οποία ο ίδιος περιφρονούσε, ενστερνίστηκε το εγχείρημα του Μπενίτο Μουσολίνι και ολοκλήρωσε τη συγγραφή ενός άλλου βιβλίου το 1925, μια δικαιολόγηση της βίαιης αντεπανάστασης. Ως πολιτικός πρόσφυγας στη Γερμανία και στην Ελβετία, έγραφε στις δεκαετίες του 1920 και του 1930 για τους Λευκούς Ρώσους που είχαν εγκαταλείψει την πατρίδα τους μετά την ήττα στον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο. Στις δεκαετίες του 1940 και του 1950 έγραφε για τους μελλοντικούς Ρώσους που θα έβλεπαν το τέλος της Σοβιετικής εξουσίας. 
God Is a Russian

Μιχαήλ Νεστερώφ: Ο Στοχαστής (Πορτρέτο του Ιβάν Ιλίν), 1921, Ρωσικό Κρατικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη

Ακούραστος γραφομανής, ο Ιλίν δημοσίευσε είκοσι περίπου βιβλία στα ρωσικά και άλλα είκοσι στα γερμανικά. Μερικά από τα έργα του είναι γεμάτα κοινοτοπίες με τη σκέψη του να περιπλανάται σε ετερόκλητες ιδέες, όμως ένα ρεύμα της σκέψης του έμεινε συνεκτικό και σταθερό στο πέρασμα των δεκαετιών: Η μεταφυσική και ηθική δικαιολόγηση του πολιτικού ολοκληρωτισμού, την οποία εξέφρασε και της έδωσε πρακτικό περιεχόμενο σχεδιάζοντας το περίγραμμα ενός φασιστικού κράτους. Αν και πέθανε ξεχασμένος το 1954, λίγοι θαυμαστές του Ιλίν αναβίωσαν και αναδημοσίευσαν το έργο του μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991· από τη δεκαετία του 2000, το έργο του διαβάζεται και μνημονεύεται ευρέως από Ρώσους πολιτικούς, και ιδιαίτερα από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Από τα βιβλία του, αυτό που ασκεί τη μεγαλύτερη επιρροή είναι μια συλλογή πολιτικών δοκιμίων, με τίτλο Τα Καθήκοντά μας.
Η Ρωσική Ομοσπονδία των αρχών του εικοστού πρώτου αιώνα είναι μικρότερη από την παλιά Ρωσική Αυτοκρατορία και χωρίζεται από εκείνη μέσα στον χρόνο από επτά δεκαετίες Σοβιετικής ιστορίας που μεσολάβησαν. Ωστόσο, η σημερινή Ρωσική Ομοσπονδία μοιάζει με τη Ρωσική Αυτοκρατορία των χρόνων της νεότητας του Ιλίν σε μια κρίσιμη πτυχή: Δεν έχει καθιερώσει το κράτος δικαίου ως αρχή διακυβέρνησης. Την ίδια διαδρομή που διέγραψε στη ζωή του ο Ιλίν όσον αφορά την αντίληψή του περί δικαίου, από την ελπιδοφόρα οικουμενικότητα μέχρι τον αυθαίρετο εθνικισμό, την ακολούθησε ο τρόπος σκέψης και ο λόγος των Ρώσων πολιτικών, συμπεριλαμβανομένου του Πούτιν. Επειδή ο Ιλίν βρήκε τρόπους να παρουσιάσει την αποτυχία στη δημιουργία κράτους δικαίου ως ρωσική αρετή, βοηθά τους σημερινούς Ρώσους κλεπτοκράτες να παρουσιάσουν την οικονομική ανισότητα που επικρατεί στη Ρωσία ως εθνική αθωότητα. Μεταμορφώνοντας τη διεθνή πολιτική σε συζήτηση περί πνευματικών απειλών, ο Πούτιν χρησιμοποίησε τις ιδέες του Ιλίν περί γεωπολιτικής για να παρουσιάσει την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες ως κινδύνους που απειλούν την ύπαρξη της Ρωσίας.
***
Ο Ιλίν είδε τα προβλήματα της Ρωσίας μέσα από το φακό Γερμανών στοχαστών. Ο πατέρας του ήταν Ρώσος ευγενής, η Γερμανο-Ρωσίδα μητέρα του ήταν Ευαγγελική Προτεστάνισσα που προσηλυτίστηκε στην Ορθοδοξία. ¨Οταν ήταν φοιτητής στη Μόσχα μεταξύ 1901 και 1906, ο Ιλίν ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία και προπαντός με την ηθική σκέψη του Ιμμάνουελ Καντ. Σύμφωνα με τους Νεοκαντιανούς, οι οποίοι τότε κυριαρχούσαν στα πανεπιστήμια όλης της Ευρώπης καθώς και της Ρωσίας, οι άνθρωποι διαφέρουν από τα υπόλοιπα όντα της Δημιουργίας λόγω της ικανότητας τους να σκέφτονται λογικά, πράγμα που τους προσφέρει σημαντική ελευθερία επιλογών. Μπορούν ελεύθερα και με τη θέλησή τους να υπακούουν στο νόμο, αφού μπορούν να κατανοούν και να αποδέχονται το πνεύμα του νόμου. 
Ο νόμος ήταν τότε το μεγάλο αντικείμενο του πόθου για τις διανοούμενες μερίδες Ρώσων. Φαινόταν να προσφέρει ένα αντίδοτο στο παλιό ρωσικό πρόβλημα του πραϊζβόλ [ПРОИЗВО́Л], την αυθαίρετη διακυβέρνηση από αυταρχικούς Τσάρους. Ως νέος, ο Ιλίν ήλπιζε σε μια μεγάλη εξέγερση που θα επιτάχυνε την μόρφωση των λαικών μαζών στη Ρωσία. Όταν ο Ρωσο-Ιαπωνικός πόλεμος δημιούργησε επαναστατικές συνθήκες το 1905, ο Ιλίν υπερασπίστηκε το δικαίωμα στην ελεύθερη συνάθροιση. Μαζί με την Νατάλια Βοκάτς [Наталия Николаевна Вокач, η μετέπειτα σύζυγός του Νατάλια Νικολάεβνα Ίλινα, το γένος Βοκάτς - Наталия Николаевна Ильина, ιστορικός, φιλόσοφος, ιστορικός της τέχνης και στη συνέχεια ψυχαναλύτρια, 1882-1963, γάμος τους το 1906] μετέφρασαν ένα γερμανικό αναρχικό φυλλάδιο. Ο Τσάρος αναγκάστηκε να παραχωρήσει νέο Σύνταγμα το 1906, με το οποίο δημιουργήθηκε νέο ρωσικό Κοινοβούλιο. Αλλά από τη στιγμή που ο Τσάρος διέλυσε δύο φορές αυτό το Κοινοβούλιο και άλλαξε παράνομα το εκλογικό σύστημα, ήταν αδύνατο να σκέφτεται κανείς ότι το νέο Σύνταγμα είχε φέρει το κράτος δικαίου στη Ρωσία.
Νατάλια Βοκάτς

Διορισμένος στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας για να διδάξει νομικά από το 1909, ο Ιλίν δημοσίευσε ένα ωραίο άρθρο στα ρωσικά (1910) και στα γερμανικά (1912), σχετικό με τις εννοιολογικές διαφορές μεταξύ νόμου και εξουσίας. Πώς όμως θα γίνει ο νόμος λειτουργικός στην πράξη και ελκυστικός για άρχοντες και υπηκόους; Όπως συνέβη και με άλλους Ρώσους διανοούμενους, ο Ιλίν ελκύστηκε από τον Χέγκελ και το 1912 έγινε κήρυκας μιας «εγελιανής αναγέννησης». Ωστόσο, όπως ο τεράστιος όγκος της ρωσικής αγροτιάς του προξενούσε δεύτερες σκέψεις για το πόσο εύκολη είναι η εγκαθίδρυση του νόμου στη ρωσική κοινωνία, έτσι και η εμπειρία τον έκανε να αμφιβάλλει ότι η ιστορική αλλαγή είναι υπόθεση του εγελιανού Πνεύματος. Εύρισκε ότι οι Ρώσοι, ακόμα και εκείνοι της δικής του κοινωνικής τάξης και του δικού του περιβάλλοντος στη Μόσχα, ήταν αποκρουστικά «σωματικοί» [στερούνταν πνευματικότητας]. Σε διαφωνίες για τη φιλοσοφία και την πολιτική στη δεκαετία του 1910, κατηγόρησε τους αντιπάλους του για «σεξουαλική διαστροφή».

Το 1913 ο Ιλίν παρουσίασε τον Φρόυντ ως σωτήρα της Ρωσίας. Ακόμη και την εποχή που ετοίμαζε τη διατριβή του για τον Χέγκελ, αυτοπροσφέρθηκε ως πρωτοπόρος της εθνικής ψυχοθεραπείας της Ρωσίας και ταξίδεψε μαζί με την Βοκάτς στη Βιέννη το 1914 για να κάνουν ψυχαναλυτικές συνεδρίες με τον Φρόιντ. Κατά τη Φροϋδική άποψη, ο πολιτισμός προέκυψε μέσω μιας συλλογικής συμφωνίας για καταστολή των πρωτογενών ορμών. Το άτομο πλήρωσε ένα ψυχολογικό τίμημα για τη θυσία της φύσης του προς χάριν του πολιτισμού. Μόνον μέσω μακρών συνεδριών στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή μπορεί η ασυνείδητη εμπειρία να αναδυθεί στην επίγνωση. Η ψυχανάλυση πρόσφερε λοιπόν στον Ιλίν ένα μοντέλο σκέψης διαφορετικό από την εγελιανή φιλοσοφία που μελετούσε τότε.

Ως προς τον ταχύ και ενθουσιώδη ενστερνισμό αντιφατικών ιδεών προερχόμενων από τη Γερμανία, ο Ιλίν ήταν τυπική περίπτωση Ρώσου διανοουμένου. Μια άλλη πηγή, εκτός από τον Χέγκελ και τον Φρόυντ, ήταν ο Έντμουντ Χούσερλ (1859–1938), ο ιδρυτής της σχολής σκέψης της γνωστής ως φαινομενολογία, με τον οποίο ο Ιλίν είχε σπουδάσει στο Γκέτινγκεν το 1911. Ο Καντ είχε εκθέσει το πρόβλημα που ήταν πρωταρχικό για κάθε Ρώσο πολιτικό στοχαστή: Πώς να εδραιωθεί το κράτος δικαίου. Ο Χέγκελ έμοιαζε να δίνει μια λύση, πρότεινε ένα Πνεύμα που πορευόταν προς τα εμπρός μέσα την ιστορία. Η ανάγνωση του Φρόυντ από τον Ιλίν τον οδήγησε να επαναπροσδιορίσει το πρόβλημα της Ρωσίας ως πρόβλημα σχέσεων των δύο φύλων ή ψυχολογικό, και όχι ως πνευματικό. Ο Χούσερλ επέτρεψε στον Ιλίν να μεταφέρει την ευθύνη για την πολιτική αποτυχία και για τη δυσφορία όσον αφορά τη σχέση των δύο φύλων στον Θεό. Φιλοσοφία σημαίνει στοχασμό που προσφέρει τη δυνατότητα για επαφή με τον Θεό και εκκινεί τη θεραπεία του ίδιου του Θεού.

Την ίδια εποχή που ο Ιλίν στοχαζόταν τον Θεό, το 1914, το 1915 και το 1916, οι άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη σκότωναν και σκοτώνονταν κατά εκατομμύρια στα πεδία των μαχών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ρωσική Αυτοκρατορία αρχικά κέρδιζε και στη συνέχεια έχανε εδάφη στο Ανατολικό Μέτωπο. Και τον Μάρτιο του 1917, το τσαρικό καθεστώς αντικαταστάθηκε από μια νέα συνταγματική τάξη πραγμάτων. Η νέα κυβέρνηση κλονίζονταν, καθώς συνέχισε να διεξαγάγει έναν δαπανηρό πόλεμο. Τον Απρίλιο, η Γερμανία έστειλε τον Βλαδίμηρο Λένιν στη Ρωσία με ένα σφραγισμένο τρένο και οι Μπολσεβίκοι του έκαναν μια δεύτερη επανάσταση τον Νοέμβριο, υποσχόμενοι γη στους αγρότες και ειρήνη σε όλους. Την εποχή που ο Ιλίν παρουσίασε τη διατριβή του, το έτος 1918, οι Μπολσεβίκοι ήταν ήδη στην εξουσία, ο Κόκκινος Στρατός τους πολεμούσε σ’ έναν εμφύλιο πόλεμο και η μυστική αστυνομία του, η Τσεκά [«Πανρωσική Έκτακτη Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Αντεπαναστάσεως και του Σαμποτάζ παρά το Συμβούλιο Λαϊκών Επιτρόπων της ΡΣΟΣΔ» - Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем при Совете народных комиссаров РСФСР, γνωστή από τα αρχικά Ч-К ως Τσε-Κά], υπερασπιζόταν την επανάσταση μέσω του τρόμου. Ακριβώς όπως ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος πρόσφερε την ευκαιρία στους επαναστάτες, άνοιξε τον δρόμο και στους αντεπαναστάτες. Πιθανότατα, χωρίς τον πόλεμο ο Λενινισμός θα είχε μείνει μια απλή υποσημείωση στη μαρξιστική σκέψη. Και χωρίς την επανάσταση του Λένιν, ο Ιλίν ίσως να μην είχε καταλήξει σε αντιδραστικά πολιτικά συμπεράσματα όταν έγραφε τη διατριβή του.

Ο Λένιν και ο Ιλίν δεν γνώριζαν καθόλου ο ένας τον άλλον προσωπικά, αλλά η συνάντησή τους έγινε με απίστευτα παράξενο τρόπο. Ο Λένιν [ο Βλαντίμιρ Ίλιτς Ουλιάνωφ] αρθρογραφούσε τότε με το ψευδώνυμο «Ιλίν» και ο πραγματικός Ιλίν σχολίασε κριτικά κάποιο από αυτά τα έργα που είχαν ως ψευδώνυμη υπογραφή το δικό του πραγματικό επώνυμο. Και όταν ο Ιλίν συνελήφθη από την Τσεκά ως εχθρός της επανάστασης, ο Λένιν παρενέβη προσωπικά υπέρ του, κάνοντας μια χειρονομία σεβασμού για το φιλοσοφικό του έργο. Η πνευματική τους αλληλεπίδραση, η οποία ξεκίνησε το 1917 και συνεχίζεται μεταθανάτια στη σημερινή Ρωσία, προήλθε από την εκτίμηση που έτρεφαν και οι δύο για τον Χέγκελ. Και οι δύο ερμήνευαν τον Χέγκελ με ριζοσπαστικούς τρόπους. Συμφωνούσαν σε σημαντικά σημεία, όπως στην ανάγκη της καταστροφής των μεσαίων τάξεων, διαφωνούσαν όμως για την τελική μορφή της αταξικής κοινωνίας. Ο Λένιν δέχτηκε από τον Χέγκελ ότι η ιστορία ήταν μια ιστορία προόδου μέσω της σύγκρουσης. Ως μαρξιστής, πίστευε ότι η σύγκρουση ήταν μεταξύ των κοινωνικών τάξεων: Της αστικής τάξης η οποία κατείχε ιδιοκτησία, και του προλεταριάτου που δημιουργούσε το κέρδος με την εργασία του. Ο Λένιν πρόσθεσε στον μαρξισμό την εξής πρόταση: Μολονότι η εργατική τάξη σχηματίστηκε από τον ίδιο τον καπιταλισμό και πεπρωμένο της είναι να πάρει στα χέρια της τα επιτεύγματά της, εντούτοις έχει ανάγκη καθοδήγησης από ένα πειθαρχημένο κόμμα που κατανοεί τους νόμους της ιστορίας. Ωστόσο, δεν αμφέβαλλε ποτέ ότι υπάρχει μια καλή ανθρώπινη φύση παγιδευμένη από τις ιστορικές συνθήκες, και ως εκ τούτου ικανή να απελευθερωθεί μέσω της ιστορικής δράσης.

Οι μαρξιστές σαν τον Λένιν ήταν αθεϊστές. Θεωρούσαν ότι ο Χέγκελ με τον όρο «Πνεύμα» εννοούσε τον Θεό ή κάποια άλλη θεολογική έννοια, και από την πλευρά τους αντικατέστησαν το Πνεύμα με την κοινωνία. Ο Ιλίν δεν ήταν τυπικός χριστιανός, αλλά πίστευε στον Θεό. Ο Ιλίν πίστευε κι αυτός ότι ο Χέγκελ με τον όρο «Πνεύμα» εννοούσε τον Θεό, πίστευε επίσης ότι ο Θεός του Χέγκελ είχε δημιουργήσει έναν φαύλο κόσμο ερειπίων. Για τους μαρξιστές, το ρόλο του προπατορικού αμαρτήματος τον έπαιζε η ιδιωτική ιδιοκτησία και η διάλυσή της θα απελευθέρωνε το καλό που ενυπάρχει στον άνθρωπο. Για τον Ιλίν, το προπατορικό αμάρτημα ήταν η ίδια η θεική πράξη της Δημιουργίας του κόσμου. Δεν υπήρξε ποτέ μια καλή στιγμή μέσα στην ιστορία και δεν υπάρχει κανένα εγγενές καλό στην ανθρωπότητα. Πίστευε ότι δικαίως οι μαρξιστές μισούν τις μεσαίες τάξεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν τις μισούν αρκετά. Η «κοινωνία των πολιτών» των μεσαίων τάξεων σκορπίζει τις ελπίδες για μια «πανίσχυρη οργάνωση του έθνους» που χρειάζεται ο Θεός. Επειδή οι μεσαίες τάξεις στέκονται εμπόδιο στον Θεό, πρέπει να παραμερισθούν από μιαν αταξική εθνική κοινότητα.

Μετά τη φυγή του από τη Ρωσία, ο Ιλίν υποστήριζε ότι οι Ρώσοι χρειάζονται ήρωες, μεγάλους χαρακτήρες που υπερβαίνουν την ιστορία, ικανούς να θέλουν να πάρουν την εξουσία. Ήταν μια ιδεολογία σε αναμονή για να πάρει μορφή και όνομα.

Λίγο μετά την αποδημία του από τη Ρωσία το 1922, η φαντασία του Ιλίν αιχμαλωτίστηκε από την Πορεία προς τη Ρώμη του Μπενίτο Μουσολίνι, το πραξικόπημα που έφερε στον κόσμο το πρώτο φασιστικό καθεστώς. Επισκέφτηκε την Ιταλία και δημοσίευσε άρθρα που εξέφραζαν θαυμασμό για τον Ντούτσε, ενώ ταυτόχρονα έγραφε το βιβλίο του Περί της Χρήσης της Βίας για την Αντίσταση στο Κακό  (On the Use of Violence to Resist Evil, 1925). Ενώ η διατριβή του είχε θέσει τις βάσεις για μια μεταφυσική υπεράσπιση του φασισμού, τούτο το βιβλίο ήταν μια ηθική συνηγορία υπέρ του συστήματος που αναδυόταν στην εποχή των φασισμών. Χριστιανισμός σημαίνει μια πρόσκληση προς τον φιλόσοφο που βλέπει σωστά, πρόσκληση για να ασκήσει με αποφασιστικότητα βία στο όνομα της αγάπης. Το να παραδοθείς σε μια τέτοια αγάπη σημαίνει αγώνα «εναντίον των εχθρών της θεϊκής τάξης στη γη».

Έτσι η θεολογία γίνεται πολιτική. Ο Ιλίν θόλωνε τα όρια μεταξύ «δημοκρατίας», «σοσιαλισμού» και «μαρξισμού» και έβλεπε όλα αυτά να αποτελούν ένα ενιαίο μείγμα διαφθοράς και παρακμής. Υποστήριζε ότι κάθε πολιτική που δεν αντιτίθεται στον μπολσεβικισμό, αντιτίθεται στον Θεό. Χρησιμοποιούσε τη λέξη «Πνεύμα» (ДУХ) για να περιγράψει την έμπνευση των φασιστών. Η κατάληψη της εξουσίας από τους φασίστες, έγραφε, ήταν μια «πράξη σωτηρίας». Ο φασίστας είναι ο αληθινός λυτρωτής, γιατί αντιλαμβάνεται ότι αυτός που πρέπει να θυσιαστεί είναι ο εχθρός. Ο Ιλίν πήρε από τον Μουσολίνι την έννοια της «ιπποτικής θυσίας» που κάνουν οι φασίστες χύνοντας το αίμα άλλων. (Μιλώντας για το Ολοκαύτωμα το 1943, ο Χάινριχ Χίμλερ επαίνεσε τους άνδρες των SS με σχεδόν πανομοιότυπους όρους.)

Ο Ιλίν αφιέρωσε το βιβλίο του το 1925 στους Λευκούς που είχαν αντισταθεί στην επανάσταση των Μπολσεβίκων. Προοριζόταν ως οδηγός για το μέλλον τους, ένα μέλλον που θα ήταν η απόλυτη άρνηση της δικής του παλιάς ελπίδας στη δεκαετία του 1910, ότι η Ρωσία μπορούσε να γίνει κράτος δικαίου. «Ο φασισμός», έγραψε ο Ιλίν, «είναι μια λυτρωτική περίσσεια πατριωτικής αυθαιρεσίας». Σε αυτή τη μία πρόταση, δύο καθολικές έννοιες, ο νόμος και ο Χριστιανισμός, αναιρούνται. Ένα πνεύμα ανομίας αντικαθιστά το πνεύμα του νόμου, το πνεύμα του φόνου αντικαθιστά το πνεύμα του ελέους.

Βλαντίμιρ Πούτιν αναδύεται από τα νερά της λίμνης Seliger κατά τη διάρκεια της τελετής των Ορθοδόξων Θεοφανείων, Περιφέρεια Tver, Ρωσία, Ιανουάριος 2018 (Sputnik/Alexei Druzhinin/Κρεμλίνο/Reuters)

Αν και ο Ιλίν εμπνεύστηκε από τη φασιστική Ιταλία, η θετή πατρίδα του ως πολιτικού πρόσφυγα μεταξύ 1922 και 1938 ήταν η Γερμανία. Ως απασχολούμενος στο Ρωσικό Επιστημονικό Ινστιτούτο (Russisches Wissenschaftliches Institut), ήταν ακαδημαϊκός δημόσιος υπάλληλος. Γράφοντας στα ρωσικά για τους ομογενείς του μετανάστες, ο Ιλίν έσπευσε αμέσως να επαινέσει την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ το 1933. «Έπρεπε να έρθει μια αντίδραση στον Μπολσεβικισμό», έγραψε. Προπαντός ήθελε να πείσει τους Ρώσους και τους άλλους Ευρωπαίους, ότι ο Χίτλερ είχε δίκιο να αντιμετωπίζει τους Εβραίους ως πράκτορες του Μπολσεβικισμού. Αυτή η ιδέα του «Ιουδαιο-Μπολσεβικισμού» ήταν η συγκεκριμένη ιδεολογική σύνδεση μεταξύ των Λευκών και των Ναζί. Ο ισχυρισμός ότι οι Εβραίοι ήταν Μπολσεβίκοι και οι Μπολσεβίκοι ήταν Εβραίοι είχε χρησιμοποιηθεί συστηματικά από την προπαγάνδα των Λευκών στη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου. Φυσικά, οι περισσότεροι κομμουνιστές δεν ήταν Εβραίοι, και η συντριπτική πλειοψηφία των Εβραίων δεν είχε καμία σχέση με τον κομμουνισμό. Η σύγχυση μεταξύ αυτών των δύο ομάδων ανθρώπων δεν ήταν λάθος, ούτε υπερβολή, αλλά μεταμόρφωση των παραδοσιακών θρησκευτικών προκαταλήψεων σε εργαλεία για σφυρηλάτηση εθνικής ενότητας.

Στη διάρκεια του ρωσικού εμφυλίου πολέμου και μετά το τέλος του, μερικοί Ρώσοι Λευκοί είχαν καταφύγει στη Γερμανία ως πολιτικοί πρόσφυγες. Η δική τους αντίληψη περί Ιουδαιο-Μπολσεβικισμού, η οποία εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1919 και το 1920, ήταν αυτή που ολοκλήρωσε την «εκπαίδευση» του Αδόλφου Χίτλερ ως αντισημίτη. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο Χίτλερ παρουσίαζε ως εχθρό της Γερμανίας τον Εβραϊκό Καπιταλισμό. Όταν πείστηκε ότι οι Εβραίοι ήταν υπεύθυνοι τόσο για τον καπιταλισμό όσο και για τον κομμουνισμό, κατάφερε να κάνει και το τελευταίο βήμα, για να καταλήξει - όπως έκανε στο βιβλίο του Ο Αγών μου (Mein Kampf) - ότι οι Εβραίοι ήταν η πηγή όλων των ιδεών που απειλούσαν τον γερμανικό λαό. Από αυτή την άποψη, ο Χίτλερ ήταν μαθητής του ρωσικού Λευκού κινήματος. Ο Ιλίν, ο ιδεολογικός καθοδηγητής των Λευκών, ήθελε να μάθει όλος ο κόσμος ότι ο Χίτλερ είχε δίκιο.

Ωστόσο, προς το τέλος της δεκαετίας του 1930 ο Ιλίν άρχισε να αμφιβάλλει ότι η ναζιστική Γερμανία προωθούσε όντως την υπόθεση του ρωσικού φασισμού και προειδοποίησε τους Ρώσους Λευκούς για να μη εμπιστεύονται τους Ναζί. Το ναζιστικό καθεστώς τον θεώρησε ύποπτο, έχασε τη δουλειά του στο δημόσιο ινστιτούτο και το 1938 έφυγε από τη Γερμανία για την Ελβετία, την οποία γνώριζε καλά από παλιότερες διακοπές εκεί. Έχοντας το πλεονέκτημα να ζει σε ασφαλές σημείο, κάπου κοντά στη Ζυρίχη, ο Ιλίν παρακολουθούσε από εκεί τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και διατηρούσε σοβαρές επιφυλάξεις για τους Ναζί, ωστόσο αποκάλεσε τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ «θεία δίκη για τον Μπολσεβικισμό». Μετά τη νίκη των Σοβιετικών στο Στάλινγκραντ το 1943, όταν έγινε σαφές ότι η Γερμανία πιθανώς θα έχανε τον πόλεμο, ο Ιλίν άλλαξε τη θέση του. Στη συνέχεια, και σε όλα τα επόμενα χρόνια, παρουσίαζε τον πόλεμο ως μία από της πολλές ανά τους αιώνες επιθέσεις της Δύσης εναντίον της ρωσικής αρετής.

Η αθωότητα της Ρωσίας άρχισε να γίνεται ένα από τα σημαντικά θέματα του Ιλίν. Ως ιδέα, συμπλήρωσε τη φασιστική θεωρία του: Ο κόσμος έχει χάσει τη «θεϊκή του ολότητα» και την «αρμονική του ενότητα». Μόνο η Ρωσία έχει κατά κάποιο τρόπο ξεφύγει από το κακό της «ιστορίας» ή από «τον κατακερματισμό της ανθρώπινης ύπαρξης». Επειδή «αντλεί τη δύναμη της ψυχής της από τον Θεό», δέχεται διαρκή επίθεση από τον λοιπό κακόβουλο κόσμο. Η αμόλυντη ουσία της έχει υπομείνει «μια χιλιετία βασάνων». Αυτή η Ρωσία του δεν ήταν μια χώρα που αποτελείται άτομα και θεσμούς, αλλά ένα αθάνατο πλάσμα, μια «ζωντανή οργανική ενότητα». Ο Ιλίν έβαζε τη λέξη «Ουκρανοί» μέσα σε εισαγωγικά, αφού κατά την άποψή του ήταν μέρος του ρωσικού οργανισμού. Η φασιστική γλώσσα της οργανικής ενότητας, αν και απαξιωμένη από τον πόλεμο, παρέμεινε κεντρική γι’ αυτόν. Αλλά η νίκη του Κόκκινου Στρατού το 1945 κατέστησε αδύνατο να φαντάζεται κανείς, όπως ο είχε κάνει ο Ιλίν στη δεκαετία του 1920, ότι οι Λευκοί θα μπορούσαν κάποια μέρα να επιστρέψουν από την εξορία στην εξουσία της Ρωσίας. Αντ' αυτού, χρειαζόταν τώρα κάτι άλλο: ένα σχέδιο για μια μετα-Σοβιετική Ρωσία, που θα το έκανε πράξη ένας «εθνικός δικτάτορας».

«Η εξουσία έρχεται από μόνη της στον ισχυρό άνδρα», έγραψε ο Ιλίν. Αυτός ο ηγέτης θα είναι υπεύθυνος για κάθε πτυχή της πολιτικής ζωής, ως επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, επικεφαλής νομοθέτης, ανώτατος δικαστής και διοικητής του στρατού. Οι δημοκρατικές εκλογές, σκεφτόταν ο Ιλίν, θεσμοποίησαν την καταστροφική ιδέα της ατομικότητας. Συνακόλουθα, πίστευε ότι «πρέπει να απορρίψουμε την τυφλή πίστη σε αριθμούς ή ποσοστά ψήφων και στο πόσο πολιτικά σημαντικοί είναι». Οι εκλογές θα ’πρεπε μάλλον να είναι μια τελετουργία υποταγής των Ρώσων στον ηγέτη τους. Η Ρωσία είναι ένα σώμα, σκεφτόταν ο Ιλίν, οπότε το να επιτρέπουμε στους Ρώσους να ψηφίζουν ήταν σαν να επιτρέπουμε στα «έμβρυα να επιλέγουν το βιολογικό είδος στο οποίο ανήκουν». Σε έναν οργανισμό δεν υπάρχει θέση για «κατανόηση της πολιτικής με τρόπο μηχανικό και αριθμητικό». Οι μεσαίες τάξεις, «το απόλυτα πιο χαμηλό επίπεδο κοινωνικής ύπαρξης», έχουν τη δύναμη να διαφθείρουν τη Ρωσία, μέχρι και να σταματήσουν τη λυτρωτική της αποστολή, έλεγε. Αυτοί και ο ατομικισμός τους πρέπει να κατασταλεί. 

«Ελευθερία για τη Ρωσία», όπως την κατανοούσε ο Ιλίν (σε ένα κείμενο που ανέφερε επιλεκτικά ο Πούτιν το 2014), δεν θα ’πρεπε να σημαίνει ελευθερία για τους Ρώσους ως άτομα, αλλά «την οργανική-πνευματική ενότητα της κυβέρνησης με τον λαό και του λαού με το κυβέρνηση». Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να γίνει η υπέρβαση ακόμη και «της ποικιλότητας των ανθρώπινων όντων που διαπιστώνουμε με την εμπειρία».

Η σημερινή Ρωσία είναι μια αυταρχική κλεπτοκρατία με τα Μέσα Ενημέρωσης να πλημμυρίζουν κάθε πτυχή της, όχι η θρησκευτική ολοκληρωτική οντότητα που φανταζόταν ο Ιλίν. Ωστόσο, οι ιδέες του φωτίζουν, μερικές φορές ακόμη και καθοδηγούν, τη ρωσική πολιτική. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο Πούτιν υποστήριζε ότι η Ρωσία μπορούσε να γίνει κράτος δικαίου. Αντί να επιτύχει αυτό, κατάφερε να κάνει την οικονομική εγκληματικότητα συστημική. Από τη στιγμή που το κράτος έγινε εγκληματική επιχείρηση, το κράτος δικαίου έγινε ένα ασυνάρτητο όλον, η κοινωνική ανισότητα εδραιώθηκε και η μεταρρύθμιση έγινε αδιανόητη.

Τώρα χρειαζόταν ένα άλλο πολιτικό αφήγημα. Επειδή η νίκη του Πούτιν επί των ολιγαρχών της Ρωσίας σήμαινε και απόκτηση ελέγχου στους τηλεοπτικούς τους σταθμούς, νέα μέσα ενημέρωσης ήταν πια στη διάθεσή του. Η γνωστή στη Δύση τάση που οδήγησε στο infotainment [«ενημερο-διασκεδαστικά» προγράμματα «ελαφρού» τύπου] στη Ρωσία έφτασε σε αποθέωση, δημιουργώντας μια εναλλακτική πραγματικότητα σχεδιασμένη ώστε να προπαγανδίζει την πίστη στις ρωσικές αρετές και τον κυνισμό απέναντι στα γεγονότα. Αυτή η μεταμόρφωση σχεδιάστηκε από τον Βλαντισλάβ Σουρκόφ, τη ρωσική ιδιοφυΐα στον τομέα της προπαγάνδας. Ήταν μια εντυπωσιακή κίνηση προς τον κόσμο όπως τον φανταζόταν ο Ιλίν, προς μια σκοτεινή επικράτεια γεμάτη ομιχλώδη σύγχυση, προς ένα τόπο όπου δεν υπάρχει αλήθεια, στον οποίο δίνει μορφή μόνο η ρωσική αθωότητα.

Από το 2005 ο Πούτιν είχε αρχίσει να αποκαθιστά τον ίδιο τον Ιλίν ως μετά θάνατον αυλικό φιλόσοφο του Κρεμλίνου. Εκείνο το έτος, έκανε αναφορές στον Ιλίν σε ομιλίες του στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση της Ρωσικής Ομοσπονδίας και φρόντισε για τον επαναπατρισμό των λειψάνων του Ιλίν στη Ρωσία. Ο Σουρκόφ άρχισε και αυτός να παραπέμπει στον Ιλίν σε γραπτά ή ομιλίες του, να αποδέχεται την ιδέα του ότι «ο ρωσικός πολιτισμός είναι ο στοχασμός του όλου» και να συνοψίζει το δικό του έργο ως τη δημιουργία ενός αφηγήματος περί της αθώας Ρωσίας που περιβάλλεται από διαρκή εχθρότητα. Η εχθρότητα του Σουρκώφ απέναντι στην υπάρχουσα πραγματικότητα είναι τόσο βαθιά όσο και του Ιλίν· όπως και ο Ιλίν, ο Σουρκώφ επίσης επικαλείται θεολογικές αιτίες γι' αυτήν. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο ηγέτης του πολιτικού κόμματος του Πούτιν, συνέστησε τα βιβλία του Ιλίν στη νεολαία της Ρωσίας. Αναφορές στον Ιλίν έχουν γίνει από τον επικεφαλής του Συνταγματικού Δικαστηρίου, από τον υπουργό Εξωτερικών και από Πατριάρχες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Μετά από ένα διάλειμμα τεσσάρων ετών, μεταξύ 2008 και 2012, κατά το οποίο ο Πούτιν υπηρέτησε ως πρωθυπουργός και άφησε το αξίωμα του Προέδρου στον Μεντβέντεφ, ο Πούτιν επέστρεψε στο ανώτατο αξίωμα. Η επιχειρηματολογία του Ιλίν τον βοήθησε να μετατρέψει την αποτυχία της πρώτης του περιόδου στην προεδρική εξουσία - την αδυναμία να εισαγάγει το κράτος δικαίου - σε υπόσχεση για μια δεύτερη περίοδο στην εξουσία, στην επιβεβαίωση της ρωσικής αρετής και της ανωτερότητας της σε σύγκριση με της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, βασίζεται στην υπόθεση ότι οι διεθνείς νομικές συμφωνίες παρέχουν τη βάση για γόνιμη συνεργασία μεταξύ κρατών τα οποία λειτουργούν ως κράτη δικαίου. Στα τέλη του 2011 και στις αρχές του 2012, ο Πούτιν δημοσιοποίησε μια νέα ιδεολογία, βασισμένη στη σκέψη του Ιλίν, στην οποία η Ρωσία προσδιοριζόταν ως κράτος σε αντίθεση με αυτό το μοντέλο της Ευρώπης.

Σε ένα άρθρο στην εφημερίδα Ιζβέστια που δημοσιεύτηκε στις 3 Οκτωβρίου 2011, ο Πούτιν εξήγγειλε τη συγκρότηση μιας αντίπαλης Ευρασιατικής Ένωσης, η οποία θα ένωνε κράτη που δεν έχουν καταφέρει να καθιερωθούν ως κράτη δικαίου. Στο φύλλο της 23ης Ιανουαρίου 2012 της Νεζαβισίμαγια Γκαζέτα, επικαλέσθηκε τον Ιλίν για να ισχυρισθεί ότι οι συμπράξεις μεταξύ κρατών έχουν ως βάση την αρετή. Κατά την άποψή του, το κράτος δικαίου δεν είναι φιλοδοξία και πόθος οικουμενικής ισχύος, αλλά αποτελεί μόνον μέρος ενός ξένου προς τη Ρωσία δυτικού πολιτισμού. Ισχυρίστηκε επίσης ότι ο ρωσικός πολιτισμός ήταν το στοιχείο που ενώνει τη Ρωσία με άλλα μετα-Σοβιετικά κράτη, όπως είναι η Ουκρανία. Ο Ιλίν είχε οραματιστεί ότι «η Ρωσία ως πνευματικός οργανισμός υπηρετούσε όχι μόνον όλα τα Ορθόδοξα έθνη, και όχι μόνον όλα τα έθνη της μεγάλης Ευρασιατικής γης, αλλά και όλα τα έθνη του κόσμου». Σε ένα τρίτο άρθρο, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Μοσκόφσκιγιε Νόβοστι, στις 27 Φεβρουαρίου 2012, ο Πούτιν προέβλεψε ότι η Ευρασία θα επιτύχει την υπέρβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα εντάξει τα μέλη της ΕΕ σε μια μεγαλύτερη οντότητα, η οποία θα εκτείνεται «από τη Λισαβόνα έως το Βλαδιβοστόκ», στις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού.

Όταν ο Πούτιν επέστρεψε στην προεδρική εξουσία το 2012, αυτό συνέβη χάρις σε προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές φανερά νοθευμένες, πράγμα που προκάλεσε σωρεία διαδηλώσεων. Ο Πούτιν καταδίκασε τους συμμετέχοντες σ΄ αυτές τις διαδηλώσεις ως πράκτορες ξένων δυνάμεων. Ακολούθησε τις συστάσεις του Ιλίν και σε κάτι άλλο: Στέρησε τη Ρωσία από κάθε αποδεκτό μέσο με το οποίο κάποιος άλλος πολιτικός θα μπορούσε να τον διαδεχτεί στην προεδρική εξουσία, ή κάποιο άλλο κόμμα, που δεν θα ήταν το δικό του, να καταφέρει να αποκτήσει πλειοψηφία στο ρωσικό κοινοβούλιο. Οι εκλογές έγιναν απλή τελετή και όσοι πίστευαν το αντίθετο παρουσιάζονταν από τα πανίσχυρα κρατικά μέσα ενημέρωσης ως προδότες. Και όταν οι Ρώσοι διαμαρτύρονταν για την εκλογική νοθεία, ο Πούτιν, συζητώντας σε έναν ραδιοφωνικό σταθμό με τον φασίστα Αλεξάντερ Προχάνωφ, συλλογίστηκε και έθεσε το ρητορικό ερώτημα:

«Μπορούμε να πούμε ότι η χώρα μας έχει ανακάμψει πλήρως και έχουν επουλωθεί οι πληγές της που άνοιξαν με τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης; Και μπορούμε να πούμε ότι τώρα έχουμε ένα ισχυρό, υγιές κράτος; Όχι, φυσικά, η χώρα είναι ακόμα πολύ άρρωστη. Αλλά εδώ πρέπει να θυμηθούμε τί είπε ο Ιβάν Ιλίν: «Ναι, η χώρα μας είναι ακόμα άρρωστη, αλλά δεν φύγαμε από το κρεβάτι της άρρωστης μητέρας μας».

Το γεγονός ότι ο Πούτιν ανέφερε τον Ιλίν σ’ αυτή την περίσταση είναι κάτι που λέει πολλά, αλλά ο τρόπος που το έκανε φαίνεται πολύ παράδοξος. Ο Ιλίν αναγκάστηκε να φύγει από τη Ρωσία επειδή κυνηγήθηκε και εκδιώχθηκε από την Τσεκά. Ο Ιλίν, που σ΄ όλη του τη ζωή ονειρευόταν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, πίστευε ότι θα έπρεπε να απαγορευτεί στους αξιωματούχους της KGB (ένας εκ των οποίων ήταν και ο Πούτιν) να μπουν στην πολιτική μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης. Ο επανενταφιασμός των λειψάνων του Ιλίν από τον Πούτιν ήταν μια μυστικιστική απελευθέρωση από αυτήν την αντίφαση. Επανενταφιάστηκε σε ένα μοναστήρι στο οποίο interred φυλάσσονται οι στάχτες χιλιάδων Σοβιετικών πολιτών που εκτελέστηκαν από την υπηρεσία ασφαλείας NKVD (την κληρονόμο της Τσεκά και προκάτοχο της KGB). Όταν αργότερα ο Πούτιν επισκέφτηκε αυτό το μοναστήρι για να αφήσει λουλούδια στο μνήμα του Ιλίν, συνοδευόταν από έναν Ορθόδοξο μοναχό ο οποίος έβλεπε τους εκτελεστές της NKVD ως Ρώσους πατριώτες και επομένως ως καλούς ανθρώπους. Όταν έγινε ο επανενταφιασμός, επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν ένας άνθρωπος που και ο ίδιος είχε υπηρετήσει στην KGB ως πράκτορας.

Μερικοί από εκείνους που στη δεκαετία του 1920 δημοσίευσαν κριτικές για το δεύτερο βιβλίο του Ιλίν, αποκάλεσαν τον πολιτικό πρόσφυγα - φιλόσοφο «Τσεκίστα (πράκτορα της Τσεκά) στην υπηρεσία του Θεού». Ο Ιλίν επέστρεψε, ψυχή τε και σώματι, στη Ρωσία, από την οποία είχε αναγκαστεί να φύγει. Και αυτό ακριβώς που έκαναν εκείνοι που τον επανέφεραν πίσω στη Ρωσία, το να μη προσέξουν την αντίφαση και να παραβλέψουν τα πραγματικά γεγονότα, ήταν η πιο καθαρή έκφραση σεβασμού για την κληρονομιά του. Ασφαλώς ο Ιλίν αντιτάχθηκε στο σοβιετικό σύστημα, αλλά όταν η ΕΣΣΔ έπαψε να υπάρχει το έτος 1991, η αντιπαλότητά του προς την ΕΣΣΔ ήταν πια ιστορία· και για τον Ιλίν, το παρελθόν δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μόνον γνωστική πρώτη ύλη για μια μυθοπλασία αιώνιας αρετής. Έτσι, ακόμη και τα σφάλματα του Σοβιετικού συστήματος μετατράπηκαν σε αναγκαίες ρωσικές αντιδράσεις απέναντι στην εχθρότητα που είχε επιδείξει στο παρελθόν η Δύση έναντι της Ρωσίας. 
Εντός της ίδιας της Ρωσίας, ο Ιλίν δεν είναι απλά και μόνον η μοναδική εγχώρια πηγή φασιστικών ιδεών στην οποία αναφέρεται εγκωμιαστικά ο Πούτιν, αλλά το έργο του είναι αυτό που κατ΄ εξοχήν φαίνεται να ικανοποιεί πολιτικές ανάγκες και να προμηθεύει «πνευματικούς πόρους» για τη λειτουργία της κλεπτοκρατικής μηχανής του κράτους. Το 2017, όταν για το ρωσικό κράτος ήταν πάρα πολύ δύσκολο να μνημονευθεί τιμητικά η εκατονταετηρίδα της επανάστασης των Μπολσεβίκων, ο Ιλίν προωθήθηκε στη δημόσια σφαίρα ως ο ηρωικός της αντίπαλος. Σε μια τηλεοπτική δραματική σειρά για την επανάσταση, ο Ιλίν εμφανίστηκε να καταγγέλλει πόσο κακό πράγμα είναι το να υπόσχεται κάποιος στους Ρώσους κοινωνική πρόοδο. 
Η συνεχιζόμενη ρωσική εκστρατεία ενάντια στην «παρακμή» της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σύμφωνη με την κοσμοαντίληψη του Ιλίν, το ίδιο και η γεμάτη άγχος αρρενωπότητα της Ρωσίας του Πούτιν. Ο Ιλίν πρώτα αποκάλεσε τη Ρωσία ομοφυλόφιλη, μετά προσέφυγε στον ίδιο τον Φρόυντ στη Βιέννη για να κάνει ψυχοθεραπεία μαζί με την σύζυγό του και τελικά κατηγόρησε τον Θεό. Ο Πούτιν στην αρχή αρέσκονταν επί πολλά χρόνια να φωτογραφίζεται με γούνες και με πούπουλα, μετά χώρισε τη γυναίκα του και στη συνέχεια κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ρωσική ομοφυλοφιλία στη Ρωσία. Ο Ιλίν μετέτρεψε σε ζήτημα σεξουαλικό αυτό που βίωνε ως απειλές από το εξωτερικό. 
Όταν στα τέλη του 2013 οι Ουκρανοί άρχισαν να συσπειρώνονται υπέρ ενός ευρωπαϊκού μέλλοντος για τη χώρα τους, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να επισείουν το φάσμα μιας «ομοφυλοφιλόφιλης δικτατορίας». Όταν τα ρωσικά στρατεύματα παραβίασαν πολλές φορές τα σύνορα της Ουκρανίας το 2014, τα επιχειρήματα του Ιλίν ήταν πανταχού παρόντα. Και όταν ο στρατός έλαβε εντολή κινητοποίησης για να εισβάλει στην ουκρανική επαρχία της Κριμαίας τον Ιανουάριο του 2014, ένα αντίγραφο του βιβλίου του Ιλίν Τα Καθήκοντα Μας εστάλη σε όλους τους υψηλόβαθμους γραφειοκράτες και στους περιφερειακούς κυβερνήτες της Ρωσίας. Μετά την κατάληψη της Κριμαίας από τα ρωσικά στρατεύματα και την υπερψήφιση από το ρωσικό κοινοβούλιο της προσάρτησης της στη Ρωσία, ο Πούτιν παρέπεμψε πάλι στιν Ιλίν ως δικαιολόγηση.

Ο Ιλίν ήθελε να είναι ο προφήτης της εποχής μας, της μετασοβιετικής εποχής· και ίσως είναι. Η δυσπιστία του απέναντι σε τούτο τον κόσμο, τον πραγματικό, δίνει στην πολιτική τη δυνατότητα να λαμβάνει χώρα σε έναν κόσμο πλασματικό. Έκανε την ανομία μια αρετή τόσο καθαρή, ώστε να γίνει αόρατη, και τόσο απόλυτη, ώστε να απαιτεί την καταστροφή της Δύσης. Μας δείχνει πώς οι κλεπτοκράτες προσποιούνται ότι είναι αθώοι, πώς η εύθραυστη αρρενωπότητα κατασκευάζει εχθρούς, πώς ένας διεστραμμένος Χριστιανισμός μπορεί να είναι τόσο διεστραμμένος ώστε να αρνείται το έλεος και πώς οι φασιστικές ιδέες πλημμυρίζουν τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης.

Αυτό δεν είναι πια απλά και μόνον ρωσική φιλοσοφία. Τώρα πια είναι αμερικανική ζωή *.

Ευχαριστώ τους Pavel Gavrilyuk, Klaus Nellen, Randall Poole και Marci Shore για τα σχόλια και τη Mary Gluck που μου θύμισε τη διαλεκτική. Οι ερμηνείες και οι μεταφράσεις είναι δικές μου - Timothy Snyder
 
* Ο Timothy Snyder γράφει το 2018, επί Προεδρίας στις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ
O Timothy D. Snyder (1969, Οχάιο) διδάσκει ιστορία στο πανεπιστήμιο του Yale. Ερευνά ιδιαίτερα την ιστορία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στον 20ού αιώνα, καθώς και το Ολοκαύτωμα. Ερευνητικό έργο και διδασκαλία στο Centre Nationale des Recherches Scientifiques, Παρίσι και στο Πανεπιστήμιο Harvard (Olin Institute for Strategic Studies και Harvard’s Center for International Affairs. Επίσης είναι μόνιμος εταίρος στο Institute for Human Sciences, Βιέννη. Βραβείο Χάννα Άρεντ 2013.
Αρθρογραφεί στις εφημερίδες και περιοδικά International Herald Tribune, The Nation, New York Review of Books, Times Literary Supplement, The New Republic, Eurozine, Tygodnik Powszechny, the Chicago Tribune και Christian Science Monitor.
Είναι ο συγγραφέας πολλών βιβλίων με θέμα την ιστορία της Ευρώπης, μεταξύ αυτών «Bloodlands, Europe Between Hitler and Stalin» (2010) και «Black Earth, The Holocaust as History and Warning» (2015), ήδη μεταφρασμένα σε 20 γλώσσες. Επίσης «Thinking the 20th Century» (μαζί με τον Tony Judt, 2011), «The Red Prince: The Secret Lives of A Habsburg Archduke» (2008), «Stalinism and Europe: Terror, War, and Domination», 1937-1947 (επιμέλεια, μαζί με τον Ray Brandon, «On Tyranny: Twenty Lessons from the Twentieth Century»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις 2013 - 2022

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται
Χρίστος Αλεξόπουλος: Κλιματική κρίση και κοινωνική συνοχή

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:
Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:<br>Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι
Πως η αγάπη επουλώνει τη φθορά του κόσμου

Danilo Kiš:

Danilo Kiš:
Συμβουλές σε νεαρούς συγγραφείς, και όχι μόνον

Predrag Matvejević:

Predrag Matvejević:
Ο Ρωσο-Κροάτης ανιχνευτής και λάτρης του Μεσογειακού κόσμου

Azra Nuhefendić

Azra Nuhefendić
Η δημοσιογράφος με τις πολλές διεθνείς διακρίσεις, γράφει για την οριακή, γειτονική Ευρώπη

Μάης του '36, Τάσος Τούσης

Μάης του '36, Τάσος Τούσης
Ο σκληρός Μεσοπόλεμος: η εποχή δοσμένη μέσα από τη ζωή ενός ανθρώπου - συμβόλου

Ετικέτες

«Γενιά του '30» «Μακεδονικό» 1968 1989 αειφορία Ανδρέας Παπανδρέου αντιπροσωπευτική δημοκρατία Αριστοτέλης Αρχιτεκτονική Αυστρομαρξισμός Βαλκανική Βαρουφάκης βιοποικιλότητα Βρετανία Γαλλία Γερμανία Γκράμσι Διακινδύνευση Έθνος και ΕΕ Εκπαίδευση Ελεφάντης Ενέργεια Επισφάλεια ηγεμονία ΗΠΑ Ήπειρος Θ. Αγγελόπουλος Θεοδωράκης Θεσσαλονίκη Θεωρία Συστημάτων Ιβάν Κράστεφ ιστορία Ιταλία Καντ Καρλ Σμιτ Καταναλωτισμός Κεντρική Ευρώπη Κέϋνς Κίνα Κλιματική αλλαγή Κοινοτισμός κοινωνική ανισότητα Κορνήλιος Καστοριάδης Κοσμάς Ψυχοπαίδης Κράτος Πρόνοιας Κώστας Καραμανλής Λιάκος Α. Λογοτεχνία Μάνεσης Μάξ Βέμπερ Μάρξ Μαρωνίτης Μέλισσες Μέσα «κοινωνικής» δικτύωσης Μέσα Ενημέρωσης Μεσόγειος Μεταπολίτευση Μιχ. Παπαγιαννάκης Μουσική Μπερλινγκουέρ Νεοφιλελευθερισμός Νίκος Πουλαντζάς Νίτσε Ο τόπος Οικολογία Ουκρανία Π. Κονδύλης Παγκοσμιοποίηση Παιδεία Πράσινοι Ρήγας Ρίτσος Ρωσία Σεφέρης Σημίτης Σολωμός Σοσιαλδημοκρατία Σχολή Φραγκφούρτης Ταρκόφσκι Τουρκία Τραμπ Τροβαδούροι Τσακαλώτος Τσίπρας Φιλελευθερισμός Φιλοσοφία Χαλκιδική Χέγκελ Χριστιανισμός Acemoglu/Robinson Adorno Albrecht von Lucke André Gorz Axel Honneth Azra Nuhefendić Balibar Brexit Carl Schmitt Chomsky Christopher Lasch Claus Offe Colin Crouch Elmar Altvater Ernst Bloch Ernst-W. Böckenförde Franklin Roosevelt Habermas Hannah Arendt Heidegger Jan-Werner Müller Jeremy Corbyn Laclau Le Corbusier Louis Althusser Marc Mazower Matvejević Michel Foucault Miroslav Krleža Mudde Otto Bauer PRAXIS International Ruskin Sandel Michael Strauss Leo Streeck T. S. Eliot Timothy Snyder Tolkien Ulrich Beck Wallerstein Walter Benjamin Wolfgang Münchau Zygmunt Bauman

Song for the Unification (Zbigniew Preisner -
Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube

Song for the Unification (Zbigniew Preisner - <br>Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube
Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων,
ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον...
Ἡ ἀγάπη ...πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει...
Νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα·
μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη (προς Κορινθ. Α΄ 13)

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»
«Είμαι βραχυπρόθεσμα απαισιόδοξος αλλά μακροπρόθεσμα αισιόδοξος»

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
«Χριστούγεννα με τον Κοκκινολαίμη – Το Αηδόνι του Χειμώνα»

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι