Ευρωπαϊκές εκλογές 2014: Όποιος θέλει να παραμείνει εθνικά κυρίαρχος, πρέπει να γίνει ευρωπαϊστής

του Γιάκομπ Άουγκστάϊν
    

© Der Spiegel (30.5.2014) -  Jakob Augstein: EU-Wahl: Angela Nazionale 

 

Η εκλογική επιτυχία των ακροδεξιών λαϊκιστών είναι μια προειδοποίηση: Αν οι Γερμανοί σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους, οι άλλοι κάνουν το ίδιο ακόμη περισσότερο. Στο θέμα αυτό η Άνγκελα Μέρκελ είναι ότι και η Μαρίν Λε Πεν. Και οι δύο δεν καταλαβαίνουν ένα πράγμα: Όποιος θέλει να παραμείνει εθνικά κυρίαρχος, πρέπει να γίνει ευρωπαϊστής.

   

Περιφρόνηση; Αυτό αισθάνεται κατά βάθος η καγκελάριος μας για τους ανθρώπους; Η περιφρόνηση είναι το αντίθετο του σεβασμού. Και έχει πια αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει πολιτικός που δείχνει λιγότερο σεβασμό στους ψηφοφόρους της Ευρώπης από την Άνγκελα Μέρκελ. Υπήρχαν υποψήφιοι που ήθελαν να γίνουν Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έγιναν εκλογές. Ήρθε πρώτος ο υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), του κόμματος της Μέρκελ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιβεβαίωσε την υποστήριξη προς το πρόσωπο του νικητή. Αλλά η Μέρκελ είπε: Περιμένετε!

Το περίφημο «δημοκρατικό έλλειμμα», για το οποίο όλοι στην Ευρώπη διαμαρτύρονται, έχει πια πρόσωπο και όνομα.

Αμέσως μετά τις εκλογές, η Μέρκελ είχε δηλώσει: «Ο Ζαν - Κλωντ Γιουνκέρ είναι ο κορυφαίος υποψήφιος μας για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής και τώρα θα συζητήσουμε στο Συμβούλιο πως θα προχωρήσουμε σε διαβουλεύσεις με το ευρωκοινοβούλιο για το θέμα αυτό...». Λίγες ώρες αργότερα είπε: «Το ΕΛΚ τον πρότεινε. Το πρόγραμμα μπορεί να το εφαρμόσει αυτός ως πρόεδρος, αλλά και πολλοί άλλοι...». 
Η Μέρκελ και άλλοι ηγέτες δεν θέλουν να μοιραστούν την εξουσία τους με το λαό. Ο εθνικισμός είναι το πρόβλημα. Η δημοκρατία είναι η λύση. Τώρα, επί τέλους, πρέπει να ενισχυθούν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Εάν στη διαμάχη για την εκλογή του Προέδρου της Επιτροπής επικρατήσει το Ευρωκοινοβούλιο, θα γίνει η στροφή. Οι ηγέτες των κρατών δεν θα μπορούν να την ακυρώσουν. 

Αυτές οι ευρωεκλογές ήταν ιστορικής σημασίας: παρακολουθούμε την γέννηση ενός νέου πολιτικού υποκειμένου. Είδαμε ένα ευρωπαϊκό εκλογικό σώμα να ψηφίζει έναν κοινό υποψήφιο και αυτό είναι ένα ξεκίνημα αληθινής δημοκρατίας. Ο προεκλογικός αγώνας μεταξύ Γιουνκέρ και Σούλτς ήταν άτονος. Αλλά είναι μια αρχή. Την περιφρονούν και την παρερμηνεύουν οι ευρωσκεπτικιστές, όπως είναι η Μαρίν Λε Πεν και ο Ντέιβιντ Κάμερον, αλλά και οι ευρω-αδιάφοροι, όπως είναι η Άνγκελα Μέρκελ.

Η αποτυχία της καγκελαρίου 

Όποιος μένει ασφυκτικά προσκολλημένος στο εθνικό κράτος - είτε με τον αστικό μετριοπαθή τρόπο, είτε ριζοσπαστικά και γεμάτος μίσος - γίνεται μια μόνιμη και μακροπρόθεσμη απειλή για την Ευρώπη, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά. Τη μεγάλη ευρωπαϊκή κρίση δεν την δημιούργησαν οι Τσιγγάνοι, στους οποίους έχει κηρύξει τον πόλεμο η Λε Πεν. Επίσης, δεν την δημιούργησαν οι ξένοι μετανάστες που λαμβάνουν στη Γερμανία το οικονομικό βοήθημα Hartz IV και που δεν θέλει πλέον να τους έχει στη χώρα μας η Άνγκελα Μέρκελ. Την κρίση την δημιούργησαν οι τράπεζες. Όμως, τόσο La France Profonde (η Βαθειά Γαλλία) της Λε Πεν όσο και το γερμανικό οικονομικό θαύμα της Μέρκελ, είναι εξίσου ανίσχυρα απέναντι στις τράπεζες. Το ίδιο ανίσχυρα είναι και για τα ουκρανικά γεγονότα και τη συνοριακή διαφωνία με τη Ρωσία, ή για τη σύγκρουση με την μυστική υπηρεσία NSA των ΗΠΑ και τις παρακολουθήσεις της, ή για τη διαμάχη με την Google, ή για τις διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με το παγκόσμιο εμπόριο.

Αμέσως μετά την έναρξη της κρίσης το 2008, η Ευρώπη θα έπρεπε να είχε βρει το δρόμο προς τα εμπρός: κοινή δημοσιονομική πολιτική, συντονισμένη φορολογική πολιτική, ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής. Ο εθνικισμός του ευρώ της Μέρκελ στάθηκε εμπόδιο σ' αυτά. Στις χώρες του Νότου, καταστρέφει το μέλλον μιας ολόκληρης γενιάς. Η ισχυρογνωμοσύνη της Μέρκελ μετέτρεψε σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας τους Έλληνες, τους Ιταλούς, τους Ισπανούς, τους Πορτογάλους και πλήγωσε την περηφάνεια των Γάλλων.

Εδώ βρίσκεται η μεγάλη, ιστορική αποτυχία αυτής της καγκελαρίου. Την ώρα της κρίσης, δεν θέλησε να πάρει τον ευρωπαικό δρόμο, όπως είχαν κάνει ο Κόνραντ Αντενάουερ (Συνθήκη της Ρώμης), ο Χέλμουτ Σμίτ (Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα) και ο Χέλμουτ Κόλ (Συνθήκη του Μάαστριχτ), αλλά προτίμησε τον στενά εθνικό δρόμο.

Ο Γάλλος ιστορικός Εμμανουέλ Τόντ (Emmanuel Todd) είπε: «Ασυναίσθητα - χωρίς δραματικό τρόπο, χωρίς απειλές και σκοτωμούς - οι Γερμανοί είναι έτοιμοι να παίξουν πάλι το ρόλο του καταστροφέα για τους άλλους Ευρωπαίους - και αύριο για τον εαυτό τους».

Η Μέρκελ είναι το μέλλον ;

Εξαιτίας του γερμανοκεντρισμού της Μέρκελ, όχι μόνο η λοιπή Ευρώπη, αλλά και η ίδια η Γερμανία θα υποστούν ζημίες μακροπρόθεσμα. Αν το ευρώ διαλυθεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση καταρρεύσει, η Γερμανία δεν θα μείνει αλώβητη. Σ΄ αυτό έγκειται η μυωπία της καγκελαρίου και η ανειλικρίνεια του φρόνιμου κυρίου Μπέρντ Λούκε του νέου δεξιού ευρωσκεπτικιστικού κόμματος των Εναλλακτικών στη Γερμανία. Η πολιτική της Μέρκελ έκανε ισχυρούς τους αντιπάλους της Ευρώπης. Αν συνεχίσει έτσι, η καγκελάριος θα χάσει τους συνομιλητές της και ξαφνικά θα έχει απέναντί της μόνον αντιπάλους.

Η Μέρκελ και οι σύμβουλοί της παραγνωρίζουν ότι στην πολιτική για την Ευρώπη, το συμφέρον και η υπευθυνότητα είναι για τη Γερμανία αλληλένδετα και αυτό δεν υπάρχει τρόπος να το αποφύγουν. Η κυρία αυτή, που τόσο της αρέσει να λέει ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση πέρα από τη δική της πολιτική, προσπαθεί να βρει ένα περιθώριο ελιγμών μέσα στην κρίση, το οποίο δεν υπάρχει στην πραγματικότητα .

Ναι, ο ρόλος της Μέρκελ είναι δύσκολος. Πρέπει ταυτόχρονα να κάνει πολιτική για τους ψηφοφόρους στη Γερμανία και για τους ψηφοφόρους στη Γαλλία. Και πράγματι, τα γαλλικά και τα γερμανικά βραχυπρόθεσμα συμφέροντα δεν ταυτίζονται. Ταυτίζονται όμως τα μακροπρόθεσμα. Αλλά οι προεκλογικές εκστρατείες γίνονται με βραχυπρόθεσμη οπτική. Καθήκον της πολιτικής είναι να εξηγήσει στους ψηφοφόρους τη διαφορά μεταξύ του μακροπρόθεσμου και του βραχυπρόθεσμου συμφέροντος. Και μην φοβάται εκείνους που εκμεταλλεύονται το κενό ιδιοτελώς.

Ο πειρασμός είναι μεγάλος. Απ' ό,τι μπορεί κανείς να δει, μόνον ένας πολιτικός στην Ευρώπη αντιστάθηκε στον πειρασμό: ο Ιταλός Ματέο Ρέντσι. Είπε ότι το όνειρό του είναι οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης». Αυτό δεν του έκανε κακό στις κάλπες. Κανείς δεν θα σκεφτόταν να εμπιστευθεί στην Άνγκελα Μέρκελ την πραγματοποίηση ενός τέτοιου ονείρου - αλλά ούτε και  οποιουδήποτε άλλου ονείρου.

 

O Jakob Augstein αρθρογραφεί στο περιοδικό "Spiegel" και στις Γερμανικές εφημερίδες "Süddeutsche Zeitung" και "Zeit". Εκδίδει την εβδομαδιαία εφημερίδα "Der Freitag" ("Παρασκευή"). 

Ο Γιάκομπ Άουγκστάϊν στην ιστοσελίδα Μετά την κρίση

   

Επιλογή πρόσφατης αρθρογραφίας του J. Augstein: Η στήλη  Im Zweifel links  ("Σε περίπτωση αμφιβολίας, αριστερά" - Der Spiegel - σε Γερμανική γλώσσα