Habermas: «Η Μέρκελ έπαιξε στα ζάρια την καλή φήμη της Γερμανίας - Η Ευρώπη είναι εγκλωβισμένη σε πολιτική παγίδα»

© The Guardian - Habermas: Merkel 'gambling away' Germany's reputation over Greece, 16.7.2015

  

Σύμφωνα με τον Jürgen Habermas, πνευματικό σύμβολο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η σκληροπυρηνική στάση της Άνγκελα Μέρκελ απέναντι στο ελληνικό πρόβλημα θέτει σε κίνδυνο όλες τις προσπάθειες των προηγούμενων γενεών. Ενώ η Ευρώπη είναι εγκλωβισμένη στην πολιτική παγίδα των διακυβερνητικών συμβιβασμών

    

Καταλογίζει στην Γερμανίδα καγκελάριο ότι με την σκληρή στάση της «παίζει στα ζάρια» τις προσπάθειες των προηγούμενων γενεών να αποκαταστήσουν στη μεταπολεμική περίοδο την καλή φήμη της χώρας της.

Αναφερόμενος στην πρόσφατη συμφωνία διάσωσης, ο φιλόσοφος και κοινωνιολόγος είπε ότι η Γερμανίδα καγκελάριος κατάφερε τελικά «μια τιμωρητική πράξη» εναντίον της αριστερής κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα.

«Φοβάμαι ότι η γερμανική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της Σοσιαλδημοκρατικής μερίδας της, έπαιξαν στο τζόγο μέσα σε μια νύχτα όλο το πολιτικό κεφάλαιο που είχε συσσωρεύσει μέσα σε μισό αιώνα μια καλύτερη μεταπολεμική Γερμανία», δήλωσε στην εφημερίδα Guardian. Οι προηγούμενες γερμανικές κυβερνήσεις, είπε, είχαν επιδείξει «μεγαλύτερη πολιτική ευαισθησία και μετα-εθνική νοοτροπία».

Ο Χάμπερμας, που θεωρείται ευρύτατα ως ένας από τους πλέον σημαίνοντες και επιδραστικούς σύγχρονους Ευρωπαίους διανοούμενους, δήλωσε ότι απειλώντας την Ελλάδα με έξοδο από την ευρωζώνη κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, η Γερμανία «αυτοπαρουσιάζεται ξεδιάντροπα ως η κατεξοχήν χώρα που επιχειρεί να επιβάλλει πειθαρχία στην Ευρώπη και για πρώτη φορά αξιώνει ανοιχτά μια γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη».

Είπε ότι η έκβαση των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τις άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης «δεν έχει νόημα από οικονομική άποψη, επειδή αυτό το μείγμα των απαραίτητων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του κράτους και της οικονομίας με περαιτέρω νεοφιλελεύθερες επιβολές είναι μείγμα τοξικό και θα αποθαρρύνει εντελώς τον εξαντλημένο ελληνικό λαό και θα σκοτώσει κάθε ώθηση προς την ανάπτυξη». 

Ο Χάμπερμας πρόσθεσε: «Ο εξαναγκασμός της ελληνικής κυβέρνησης να συμφωνήσει σε ένα οικονομικά αμφισβητήσιμο και κατά κύριο λόγο συμβολικής σημασίας ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως τίποτε άλλο, παρά μόνον ως πράξη τιμωρίας εναντίον της αριστερής κυβέρνησης».
Ο γεννημένος στο Ντίσελντορφ φιλόσοφος, κάποτε βοηθός του εξέχοντα θεωρητικού της Σχολής της Φρανκφούρτης Τέοντορ Αντόρνο, αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια των φοιτητικών διαμαρτυριών στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Τα έργα του που πραγματεύονται τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής πολιτικής και πολιτιστικής ταυτότητας, αλλά και τον δομικό μετασχηματισμό της δημόσιας σφαίρας, άσκησαν μεγάλη επίδραση στην πολιτική συζήτηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στην διαμόρφωση των κατευθύνσεών της. Κατά την έναρξη της νέας χιλιετίας, ο Habermas ήταν μια από τις κορυφαίες μορφές-οδηγούς στην προσπάθεια για ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα. 

Πρόσφατα, ο 86χρονος πολιτικός φιλόσοφος επέκρινε με επιθετικό τρόπο την ηγετική συμπεριφορά της Μέρκελ στην Ευρώπη, με βιβλία όπως The Lure of Technocracy («Το Δέλεαρ της Τεχνοκρατίας»), αλλά ταυτόχρονα ασκήθηκε κριτική και στον ίδιο. Το 2013, σε μια σειρά δημοσιεύσεων, ο Habermas συγκρούστηκε με έναν άλλο προβεβλημένο Γερμανό αριστερό διανοούμενο, τον κοινωνιολόγο Wolfgang Streeck, ο οποίος ισχυρίζεται ότι το είδος του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού που προτείνει ο Habermas αποτελεί τη ρίζα της κρίσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο. 

Ο Χάμπερμας δήλωσε στην εφημερίδα Guardian ότι συμφωνεί με πολλά από τα κύρια σημεία της κριτικής αυτής. «Ο Streeck και εγώ συμμεριζόμαστε την άποψη ότι το αποτέλεσμα του νεοφιλελεύθερου μοντέλου πολιτικής που απορυθμίζει τις αγορές είναι αυτή η τεχνοκρατική μετατροπή της δημοκρατίας σε κενό περίβλημα χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Η ισορροπία ανάμεσα στις πολιτικές και στην αγορά έχει καταστραφεί και το κόστος της ανισορροπίας το υφίσταται το κοινωνικό κράτος».

«Εκεί που διαφέρουμε, είναι στο τι συμπεράσματα πρέπει να βγάλουμε απ' αυτή τη δυσάρεστη πραγματικότητα. Δεν βλέπω ότι μια επιστροφή σε εθνικά κράτη, τα οποία θα πρέπει να κυβερνώνται σαν μεγάλες εταιρείες μέσα στην παγκόσμια αγορά, μπορεί να αντιμετωπίσει την τάση προς συρρίκνωση της δημοκρατίας και προς αυξανόμενη κοινωνική ανισότητα. Άλλωστε την ίδια τάση την βλέπουμε σήμερα και στη Μεγάλη Βρετανία [η οποία δεν συμμετέχει στο κοινό νόμισμα].

Αν οι τέτοιες τάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν, αυτό θα μπορέσει να γίνει μόνον με μια αλλαγή στις πολιτικές κατευθύνσεις, που θα τις επιφέρουν δημοκρατικές πλειοψηφίες σε έναν πιο ενοποιημένο ‘πυρήνα της Ευρώπης’ [δηλαδή στις χώρες που έχουν το κοινό νόμισμα]. Η νομισματική ένωση πρέπει να αποκτήσει την ικανότητα να ενεργεί στο υπερ- και δι-εθνικό επίπεδο. Οι χαοτικές πολιτικές διαδικασίες που ενεργοποιήθηκαν από την κρίση στην Ελλάδα, δείχνουν ότι δεν μπορούμε πλέον να παραβλέπουμε τα όρια της ισχύουσας μεθόδου διακυβέρνησης της ΕΕ μέσω διακυβερνητικών συμβιβασμών». 

   

Ο Χάμπερμας επιμένει ότι η Ευρώπη είναι «εγκλωβισμένη σε μια πολιτική παγίδα».

«Χωρίς κοινή χρηματοπιστωτική και οικονομική πολιτική, οι εθνικές οικονομίες των δήθεν κυρίαρχων κρατών-μελών θα εξακολουθήσουν να αποκλίνουν μεταξύ τους ως προς την παραγωγικότητα. Καμία πολιτική κοινότητα δεν μπορεί να αντέξει τέτοια εσωτερική ένταση σε μακροπρόθεσμη βάση», κατά τον Χάμπερμας. «Ταυτόχρονα, καθώς επιχειρούν να αποφύγουν την ανοικτή σύγκρουση, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ εμποδίζουν τις αναγκαίες πολιτικές πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση της νομισματικής ένωσης σε μια πολιτική ένωση. Μόνον οι ηγέτες των κυβερνήσεων που συναποτελούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι σε θέση να δρουν [λαμβάνοντας τις ουσιαστικές αποφάσεις], όμως αυτοί είναι ακριβώς εκείνοι που δεν είναι σε θέση να ενεργήσουν προς το συμφέρον της όλης Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ο λόγος είναι ότι σκέφτονται κυρίως τους ψηφοφόρους των εθνικών κρατών τους».

Habermas Biography Due Out in June 2014

    
Habermas Forum: Ένας ιστότοπος  από την Δανία (των Kristian Hansen - δημοσιογράφου και πολιτικού επιστήμονα στο University of Aarhus, και Thomas Gregersen - πολιτικού επιστήμονα)

    
   

    

      

  

     

Στον ιστότοπο Μετά την Κρίση:
  
Jürgen Habermas: Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να δράσουν πολιτικά - Μια νέα αρχή για την οικονομία και για τον ελληνικό λαό

  
Χάμπερμας: Η σημερινή Ευρώπη μεταξύ παράλυσης και σύγχυσης

  
Τι σημαίνει μια ισχυρή Ευρώπη; - Ομιλία του Χάμπερμας στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας

Στην έκδοση Δημοκρατία ή Καπιταλισμός - Ευρώπη σε κρίση, Τόμοι Α’ & Β', περιέχονται τα κείμενα του Habermas Το δομικό σφάλμα της νομισματικής ένωσης, Η Ευρώπη υπό το πρίσμα της συνταγματοποίησης του διεθνούς δικαίου &  η αντιπαράθεση με τον W. Streeck: Δημοκρατία ή καπιταλισμός - από την δυστυχία του κατακερματισμού σε εθνικά κράτη σε μια καπιταλιστική ενοποιημένη κοινωνία & συζήτηση με τους Joschka Fischer, Chr. Callies, H. Enderlein.