Αυτός ο ιστοχώρος συνεχίζει τη λειτουργία του σε νέα ηλεκτρονική διεύθυνση :

  →  Κρίση και Κριτική ←

this site has moved →  here ←

Ευρωεκλογές: Αποσιωπούμε την πορεία της πραγματικής οικονομίας και την αποτυχία του ελληνικού οικονομικού μοντέλου

  

Καθ΄ οδόν προς τον πάτο μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ

Πηγή: IMF, Datasets - World Economic Outlook (April 2024) - GDP per capita, current prices - Purchasing power parity - international dollars per capita

Μια «φωτογραφία υπό πιο στενή οπτική γωνία» (1995-2023): GDP per capita at 2011 Purchasing power parity (S'000), σύγκριση με Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία. Πηγή: IMF via © FT (In charts, Greece’s economy is rebounding - but there is far to go, 18.09.2018)

Πως είδε η ελληνική δημόσια συζήτηση το πρόσφατο δημοσίευμα των Finacial Times για την πορεία της ελληνικής οικονομίας ; Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό που λέγεται είναι ότι το δημοσίευμα αποκαλύπτει ένα «παράδοξο»: Αφενός οι FT ομολογούν μια «εντυπωσιακή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας», δηλαδή «της οικονομίας έτσι γενικά». Αυτό συμπεραίνουν από το 2 % της ανόδου του ΑΕΠ και από τις αναβαθμίσεις από οίκους αξιολόγησης. Αφετέρου, η έγκυρη οικονομική εφημερίδα διαπιστώνει ότι την ίδια στιγμή που η χώρα καταγράφει τις καλύτερες πρόσφατες επιδόσεις στην Ευρωζώνη ως προς την «ανάπτυξη» του ΑΕΠ, έχει γίνει ταυτόχρονα η δεύτερη φτωχότερη μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ (με την Βουλγαρία στην τελευταία θέση). «Υποσχόμενη» μάλιστα να γίνει σύντομα η τελευταία χώρα, πίσω και από την Βουλγαρία. 

«H ελληνική οικονομία ανακάμπτει», αλλά «οι Έλληνες φτωχαίνουν». Αυτό είναι το εύκολο απόσταγμα της όποιας εγχώριας συζήτησης, ακόμη και όταν αυτή η συζήτηση δεν συσκοτίζει εντελώς τα σημαντικά φλυαρώντας λαϊκίστικα για τα ασήμαντα. 

Φυσικά δεν φτωχαίνουν όλοι οι Έλληνες. Αλλά αυτό δεν είναι αντικείμενο του δημοσιεύματος των FT και θα το ερευνήσουμε σε άλλη δημοσίευση.

Ωστόσο, από την άλλη πλευρά οι διαφορετικοί οικονομικοί δείκτες που χρησιμοποιούν για να τεκμηριώσουν το δημοσίευμα τους οι Finacial Times, εξηγούν εύγλωττα γιατί το υποτιθέμενο παράδοξο δεν είναι καθόλου παράδοξο: Η μεν ανάκαμψη «της οικονομίας» και η μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους (η οποία διευκολύνει τις αναβαθμίσεις των οίκων) προκύπτουν από τις εθνικές επιδόσεις ως προς τον Δείκτη «Μέσο Κατά Κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προιόν» (ΑΕΠ). Η δε οπισθοδρόμηση στη σκάλα του βιοτικού επιπέδου σε σύγκριση με τις άλλες 26 χώρες της ΕΕ, δηλαδή η αυξανόμενη απόκλιση από την πορεία του ευρωπαικού μέσου όσου, προκύπτουν από τις εθνικές επιδόσεις ως προς τον Δείκτη  «Μέσο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ Ανηγμένο σε Αγοραστική Δύναμη (GDP per capita at PPP - Purchasing Power Parity)». Λογικό συμπέρασμα: Η Ελλάδα είναι χώρα με εσωτερική αγορά στην οποία οι τιμές βασικών καταναλωτικών και διαρκών αγαθών είναι δυσανάλογα ακριβές σε σύγκριση με το μέσο εισόδημα. Και επιπλέον, η άνοδος των τιμών σ΄ αυτή την εσωτερική αγορά, είναι ταχύτερη από την άνοδο του μέσου εισοδήματος. Άλλωστε, από αυτή την συγκριτικά ταχύτερη άνοδο των τιμών τροφοδοτείται και μεγάλο μέρος της συγκριτικά με άλλες χώρες ταχύτερης ανόδου του ΑΕΠ.

Κεραυνός εν αιθρία; Παροδικό φαινόμενο; Εξωγενείς οι αιτίες, όπως εξορκίζεται; Πόλεμοι, παγκόσμια επακόλουθα της πανδημίας, άνοδος του κόστους των καυσίμων; Μήπως φταίνε κυρίως οι πολυεθνικές εταιρείες που κυριαρχούν στην εφοδιαστική αλυσίδα και μας προμηθεύουν βασικά εισαγώγιμα αγαθά;

Ή μήπως αυτή η κακοδαιμονία είναι απλά και μόνον επακόλουθο της οικονομικής κρίσης και της λιτότητας που ήρθε στην Ελλάδα, δήθεν ξαφνικά, μετά το 2010;

This site has moved tο → Κρίση και Κριτική

 →  Κρίση και Κριτική ←

 

this site has moved →  here ←

 

24.2.2024, Bερολίνο, εκδήλωση της Greenpeace μπροστά στη ρωσική πρεσβεία, με την ευκαιρία της δεύτερης επετείου από την έναρξη της επίθεσης

 

Η Αντισυστημική Ανταρσία μούτσων, ναυτών και Πειραιωτών λοστρόμων 

Και πως αντιδρά η Ελλάδα:

Το βασικό: Η μιά από τις 3 «ελληνικές βαριές βιομηχανίες», αυτή που κατέχει το 35 % του παγκοσμίου στόλου πετρελαιοφόρων (σε μέγεθος μεταφερόμενου φορτίου), είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς παράγοντες που εξασφαλίζουν την χρηματοδότηση του αυτοκρατορικού πολέμου και την πλουσιοπάροχη «διατροφή» των ολιγαρχικών ελίτ της Ρωσίας. Ανεπίσημος συνεταίρος του Πούτιν.

Φυσικά, οι μονοπύθμενοι και οι απύθμενοι ιδιοκτήτες όλων των μεγάλων ελληνικών Μέσων Ενημέρωσης, συμβατικών και ηλεκτρονικών, χρησιμοποιούν και «πολύ αριστερούς» έως «πάρα πολύ αριστερούς» προπαγανδιστές.

Αυτή η «αντισυστημική ανταρσία» μούτσων, ναυτών και Πειραιωτών λοστρόμων σε δεξαμενόπλοια VLCC, σε Crude Oil Tankers και σε Dual Fuel LNG Crude Oil Tankers, είναι επωφελής τόσο στους πλοιοκτήτες-εργοδότες τους, όσο και στους πλοιάρχους και άλλους αξιωματικούς της γέφυρας: Υπό την προσδοκία και μιας επιστροφής του Τραμπ, παρέχει στους πλοιοκτήτες-εργοδότες, τους ρυθμιστές της δημόσιας συζήτησης στη χώρα μας, ένα καλό πιστοποιητικό παραδοσιακής πολιτικής «ελληνοπρέπειας». Οι καιροί άλλαξαν, το παλιoμοδίτικο «χέρι-χέρι με τον Καρατζαφέρη» έγινε πια «ευοί ευάν μαζί με τον Ορμπάν». Και το «Κου-Κου-έ» τώρα πάει δημοσκοπικά καλά, κάνει και ομοιοκαταληξία με το «Α-Φε-Ντέ» (AfD), όπως παλιά ο Ρίμπεντροππ με τον Μολότωφ. 

Χέρι - χέρι με την ανταρσία μούτσων και λοστρόμων, «σοβαροί αναλυτές» της διεθνούς πολιτικής (αριστεροί εννοείται), αναμασούν ως «προσωπικές απόψεις» τα γεωπολιτικά σενάρια των Ρεπουμπλικανών, της AfD και των ίδιων των υπαξιωματικών του Πούτιν στο Κρεμλίνο, για να διασπείρουν τις αντιευρωπαϊκές τους ιδεοληψίες στην αποπληροφορημένη από τα πετρελαιο-ΜΜΕ ελληνική κοινή γνώμη.

Ταυτόχρονα, η ανταρσία των μούτσων και των Πειραιωτών λοστρόμων παρέχει άμεση πολιτική υπηρεσία στους κυβερνήτες του «σκάφους Ελλάς», άν υποθέσουμε ότι οι 2.115.322 ψήφοι του Ιουνίου 2023 δεν ήταν αρκετές για να αποστομώσουν τα υπολειπόμενα 4,5 έως 5 εκατομμύρια εγγεγραμμένων ψηφοφόρων: Βάζει κι αυτή το χρήσιμο χέρι της και σπρώχνει τον εξευτελισμό «της Αριστεράς υπό σημαία ευκαιρίας» (ρωσική, εννοείται) να γίνει ακόμη πιο τέλειος.

Γ. Ρ., 28.2.2024

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, εμπορικό ισοζύγιο και Ελληνικοί παραμυθιόμυθοι περί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ

 

Παραπλανητικoί χειρισμοί (false flag operations)* σε διεκδικήσεις εγκυρότητας των αξιών - Αγώνες για αναγνώριση σε εποχή αποτυχίας - (Μέρος 3ο)

→ Το 1ο Μέρος: Αγώνες για αναγνώριση σε εποχή κρίσης και αποτυχίας: Σε ποιους αναγνωρίζονται αξίες και δικαιώματα; Τί λογής αξίες, ποια δικαιώματα;  ← 

→ Το  2ο Μέρος  Αποδέσμευση και παρεμποδισμένες επικοινωνίες  ←

 

Α. Επιστήμη ίσον κυριαρχία;

Ακόμη και οι αγώνες για τη γνώση ή για την κατανόηση της πραγματικότητας, φυσικής και κοινωνικής, υπό τις νεωτερικές συνθήκες συνδέονται, όπως είδαμε, με τον «πόλεμο των αξιών». Ειδικά σ’ αυτό το μέτωπο, η διεκδίκηση λογικής εγκυρότητας είναι, ούτως ή άλλως, το κρίσιμο όπλο της μάχης. Είναι όμως και το κριτήριο που χωρίζει αυτούς που θεωρούν αυτή τη διεκδίκηση ως παράμετρο αναγκαία ώστε αυτοί οι αγώνες να μπορούν (υπό προϋποθέσεις) να αποφέρουν κέρδος νοήματος και κέρδος ελευθερίας, από εκείνους που την απορρίπτουν ως χρήσιμη παράμετρο, δεδομένου ότι κατά τη δική τους γνώμη ο αγώνας για έγκυρη έλλογη γνώση, για επιστημονική κατανόηση, είναι αγώνας άγονος και αποφέρει στο τέλος απώλεια ελευθερίας. Θα λέγαμε ίσως και απώλεια νοήματος, ωστόσο αυτή η αξία δεν περιλαμβάνεται στο εννοιολογικό οπλοστάσιο της δεύτερης κατηγορίας στοχαστών.

Επιστήμη και γνωσιακή-νοητική κατανόηση της πραγματικότητας ίσον κυριαρχία και εξουσία, δεν είναι απλά και μόνον η συνοπτική περιγραφή μιας ορισμένης παράδοσης σκέψης που αρχίζει από τον Νίτσε και τον Χάιντεγκερ και καταλήγει σε αρκετούς μεταδομιστές του τέλους του 20ού Αιώνα (π.χ. Ζιλ Ντελέζ και Μισέλ Φουκώ). Η εξίσωση είναι επίσης παρούσα στο εμβληματικό αλλά σκοτεινό και αδιέξοδο έργο των Τέοντορ Αντόρνο και Μαξ Χορκχάιμερ Η Διαλεκτική του Διαφωτισμού. Ωστόσο η επιχειρηματολογία των τελευταίων έχει αρκετά διαφορετική μορφή από την παράδοση που εγαινίασε ο Νίτσε και πιο βαθειές, πιο σύνθετες παραμέτρους (για τις διαφορές βλ. Jürgen Habermas, «The Entwinement of Myth and Enlightenment: Re-Reading “Dialectic of Enlightenment”», στο περιοδικό New German Critique τ. 26, 1982). Όμως το πιο κρίσιμο είναι τα εντελώς διαφορετικά ιστορικά πλαίσια και οι αποκλίνουσες βιωμένες εμπειρίες και αποκλίνουσες αξιακές στάσεις των στοχαστών απέναντι σ΄ αυτά. Οι Αντόρνο και Χορκχάιμερ, Γερμανοεβραίοι που ξέφυγαν από το Ναζιστικό καθεστώς, έγραψαν το έργο εκείνο, που αποτέλεσε στροφή στον τρόπο σκέψης τους και εγκατάλειψη του μέχρι τότε διεπιστημονικού προγράμματος της Σχολής της Φρανκφούρτης**, στα σκοτεινά χρόνια του Β’ ΠΠ πολέμου, πρόσφυγες στις ΗΠΑ και ενώ κάπνιζαν ακόμη οι φούρνοι του Άουσβιτς. Αντίθετα, το έργο του Νίτσε γράφηκε στο τέλος του 19ου Αιώνα, στην γεμάτη πλασματική αισιοδοξία εποχή της μεγάλης ανόδου του βιομηχανικού πολιτισμού και του ιμπεριαλισμού· ενώ το βασικό έργο του Χάιντεγκερ γράφηκε μια δεκαετία περίπου πριν ο συγγραφέας διακηρύξει την ενθουσιώδη πίστη του στον Χίτλερ. Όσο για το έργο των μεταδομιστών στο τέλος του 20ού Αιώνα, ήταν το έργο σημαντικών στοχαστών που έζησαν σε εποχή διαρκούς ανόδου της σχετικής ευμάρειας και σχετικής ελευθερίας, έργο ανθρώπων που δεν συναντούσαν τα παλιά εμπόδια στην «αυτοπραγμάτωση», στην επιλογή και βίωση τρόπων ζωής σύμφωνων με τις υποκειμενικές επιθυμίες τους, είτε κοινότοπων είτε εκκεντρικών.

Όμως υπάρχει πράγματι αυτή η σύνδεση γνώσης και κυριαρχίας; Είναι αλήθεια ότι η πρόοδος της επιστήμης και η εμβάθυνση της γνώσης του φυσικού κόσμου είναι αυτό που δημιουργεί τις απώλειες ελευθερίας και νοήματος, τις οποίες αναμφίβολα παρατηρούμε σήμερα; Καταλήγει αναγκαστικά εκεί, δεν μπορεί να πάρει άλλο δρόμο; Είναι όντως φτιαγμένο σύμφωνα με σχέδια που εκπόνησε η επιστήμη και η γνώση, τούτο το «σιδερένιο κλουβί» της οικονομίας, της τεχνολογίας και της κοινωνικο-πολιτικής συνθήκης, στο οποίο έχουμε εγκλωβιστεί οι «τελευταίες γενιές» των χρόνων του όψιμου καπιταλισμού, επαληθεύοντας την προφητική παραβολή του Μαξ Βέμπερ; Είναι αλήθεια ότι οικονομία, τεχνολογία, πολιτική, κοινωνική συνθήκη και τρόπος ζωής, «αντιγράφουν» πράγματι από τα γνωστικά πρότυπα που παράγει η ορθολογική κατανόηση του φυσικού κόσμου; Αληθεύει ότι χρησιμοποιούν πάντα τα καλούπια και τα πατρόν που κατασκευάζει η επιστημονική γνώση;

Ας κάνουμε έναν στοιχειώδη έλεγχο, χρησιμοποιώντας ως ενδεικτικό παράδειγμα ένα βασικό πεδίο της σημερινής οικονομίας, της τεχνολογίας και του ισχύοντος τρόπου ζωής: Την τροφοδοσία με ενέργεια.

Αποδέσμευση και παρεμποδισμένες επικοινωνίες: Αγώνες για αναγνώριση σε εποχή αποτυχίας - Ποια δικαιώματαείναι έγκυρα, τί λογής αξίες, ποιών αξίες; (Μέρος 2ο)

→ Το 1ο Μέρος ←

 

Αποδέσμευση από φυσικούς και κανονιστικούς περιορισμούς, «διακεκομμμένες επικοινωνίες»

Η εποχή που άκουσε για πρώτη φορά έντονη τη «βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» ήταν το δεύτερο μισό του 19ου Αιώνα. Τότε, πάνω στο υπόστρωμα του θριαμβεύοντος κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, άλλαζαν άρδην νοοτροπίες, κοινωνικές αξίες και τρόποι ζωής. Μαζί άλλαζε και ο τρόπος άσκησης πολιτικής, τόσο από τις κυρίαρχες δυνάμεις, όσο και από τους αντιπάλους τους. Η ίδια η πολιτική σκέψη και φιλοσοφία άλλαξε και αυτή, αλλά στο τέλος, με καθυστέρηση. Το πουλί της σοφίας, «η γλαύκα της Αθηνάς αρχίζει την πτήση της μόνον το σούρουπο», όταν η ημέρα έχει ήδη τελειώσει τη δουλειά της, λέει ο Χέγκελ.
H αστική πολιτική σκέψη άφησε πίσω της τις επιταγές των απαρχών της, τουλάχιστον εκείνες που είχαν εμφανιστεί στην ηπειρωτική Ευρώπη (στην εποχή του Καντ, του Τοκβίλ αλλά και του Χέγκελ). Οι αρχές της δέσμευσης («να πράττουμε έτσι ώστε οι αρχές που διέπουν τις πράξεις μας να θέλουμε να μπορούν να γίνουν κανόνες καθολικής ισχύος») έμοιαζαν τώρα άβολα εμπόδια για την έφοδο προς τον ουρανό. Οι φιλελεύθερες ιδέες για αυτοπροσδιορισμό του ανθρώπου, για ελευθερίες και για ατομικά δικαιώματα άρχισαν τώρα να αποδεσμεύονται από φυσικούς και κανονιστικούς περιορισμούς και όλα αυτά να γίνονται αντιληπτά, κυρίως και πρώτα-πρώτα, ως εργαλεία για επίτευξη στόχων υποκειμενικών, δηλαδή σε τελευταία ανάλυση απολιτικών. Στο έργο της αποδέσμευσης συνεργάστηκαν ανταγωνιστικά και οι τότε νεοφώτιστοι αντίπαλοι της αστικής τάξης. Ολόκληρη η πολιτική και ηθική σκέψη εισήλθε σε μια τρικυμιώδη φάση. Γύρω στο 1840, οι λεγόμενοι Νεαροί Εγελιανοί προσπάθησαν να βγάλουν από το φιλοσοφικό σύστημα του δασκάλου τους το απόλυτο πνεύμα (δηλαδή τον Θεό)· όμως, μην αντέχοντας τη θέση του κενή από έλλογο ον, εισήγαγαν λάθρα στη θέση αυτή μια φαντασίωση, έναν άνθρωπο με θεϊκές ιδιότητες. Αλλά ήταν οι ιδιότητες ενός Θεού λογικά ακατανόητου, Θεού απομακρυσμένου από τον «κτιστό κόσμο», Θεού του Καλβίνου και όχι των ρεαλιστών του μεσαιωνικού Αριστοτελισμού. Στον άνθρωπο αποδίδονταν ιδιότητες ενός νομιναλιστικού Θεού της γυμνής βούλησης και της αυθαιρεσίας. 

Από αυτούς τους Νεαρούς Εγελιανούς προήλθε και ο Μαρξ. Ονειρεύτηκε την κοινωνική ανατροπή ως αποδέσμευση «από τον κόσμο της αναγκαιότητας» (δηλαδή από τους καταναγκασμούς της φύσης) και πέρασμα προς «τον κόσμο της ελευθερίας», στον οποίο δεν θα υπάρχει πια πολιτική πράξη («πράττειν»), αλλά μόνον «διαχείριση πραγμάτων» («ποιείν»). Ριζοσπαστικοποίησε τη σκέψη των αστών κλασικών οικονομολόγων, σύμφωνα με την οποία η εργασία του ανθρώπου θεωρείται μοναδική πηγή κάθε αξίας, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ως βάση της οι παραγωγικές διαδικασίες που συμβαίνουν ούτως ή άλλως εντός της φύσης, προηγούνται της εργασίας και είναι αναγκαίες προϋποθέσεις της. Αυτό είναι λογικά ισοδύναμο με τον ισχυρισμό ότι η εργαλειακή δράση των ανθρώπων παράγει αξία εκ του μηδενός. Είναι ένα από τα αποτελέσματα της σύγχυσης μεταξύ των αφαιρέσεων εν τη σκέψει (νοητικά μοντέλα και εργαλεία για να διευκολύνεται η κατανόηση της πραγματικότητας) και των αφαιρέσεων που συμβαίνουν εν τοις πράγμασι (Realabstraktionen - real abstractions, όπως π.χ. η αφηρημένη εργασία εντός του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής ή το χρήμα ως γενικό ισοδύναμο).

Ακόμη πιο αποδεσμευτική μετεξέλιξη είδαμε στον ανερχόμενο νέο τρόπο εξουδετέρωσης της μεταφυσικής, τον θετικισμό. Τη βλέπουμε και στις δύο «οικογένειες» των επιστημών: Αφενός με την μη αναστοχαστική αντιμετώπιση της φυσικής πραγματικότητας και των φαινομένων από τη θετικιστική φυσική επιστήμη, η οποία ασχολείται μόνον με την αναγνώριση και καταγραφή των γεγονότων και των φαινομένων, και όχι με προσπάθειες ερμηνείας τους με νοητικά, λογικά μέσα. Αφετέρου με την αποδεσμευτικά ουδέτερη στάση των κοινωνικών επιστημών απέναντι στις αξίες, παρόλο που και αυτές είναι μέρος του επιστημονικού αντικειμένου (βλ. την πρόσμειξη μετριοπαθούς θετικισμού στον κατά βάση αντι-θετικιστή και νεοκαντιανό Μαξ Βέμπερ). Αλλά στην πιο ώριμη και καθαρή της μορφή, η αποδεσμευτική μετεξέλιξη της αστικής σκέψης εμφανίστηκε στους πιο σκοτεινούς, «στους πραγματικά μηδενιστικούς σκοτεινούς στοχαστές της αστικής τάξης, και μεταξύ αυτών προπαντός στον Μαρκήσιο ντε Σαντ και στον Νίτσε» (Χάμπερμας)¹.

Ο καπιταλισμός, αλλά και κάθε τρόπος παραγωγής που τρέφεται από τη διαρκή επέκταση άνευ ορίων και που χρειάζεται την αποδέσμευση από τον «κόσμο της αναγκαιότητας», εκ φύσεως δεν ευδοκιμούν με τη σταθερότητα, με το μέτρο, με τους κανόνες ή περιορισμούς και για τον λόγο αυτό τα παρακάμπτουν, τα πολεμούν ή τα περιθωριοποιούν. Μισούν προπαντός την εγκράτεια. Ευδοκιμούν με την υπερβολή, ιδίως με την σπατάλη, την απληστία και βουλιμία, πράγμα που σημαίνει ότι σε τελευταία ανάλυση οι αρετές είναι για τέτοιους τρόπους παραγωγής δηλητήρια και οι ενάρετοι είναι υπονομευτές τους. Στη σημερινή δημόσια συζήτηση, λέξεις όπως εγκράτεια και αρετές γενικά, είναι πρακτικά απαγορευμένες. Η τροφή και το λίπασμα αυτού του τρόπου παραγωγής είναι η πλεονεξία και οι διαστροφές· οι χωρίς όρια, οι χωρίς φρένα, οι πέραν του καλού και του κακού, δηλαδή οι άφρονες και οι διεστραμμένοι, είναι οι καλύτεροι τροφοδότες και χορηγοί του. 

Παράλληλα, είναι εντυπωσιακό πόσο διεισδυτικά είδε ο Χάμπερμας τους «πιο σκοτεινούς αστικούς στοχαστές».  Οι πιο σκοτεινοί μύθοι και θρύλοι για το μέλλον, αυτοί που λάμπουν με μαύρο φώς² στη δική μας εποχή, π.χ. για υβριδικές ενώσεις ανθρώπου και μηχανής, για τη λεγόμενη τεχνητή νοημοσύνη (δηλαδή για εφαρμογές της πληροφορικής) η οποία θα αντικαταστήσει, δήθεν, όλες τις λειτουργίες του φυσικού ανθρώπινου νου, ή και για την τελειωτική υπέρβαση ή «τέλος του ανθρώπου» (π.χ. στο έργο του Μισέλ Φουκώ), προεικονίστηκαν στις προδρομικές φαντασιώσεις του Μαρκήσιου ντε Σαντ με τα ανθρώπινα σώματα - μηχανές και προαναγγέλθηκαν πριν από 140 χρόνια με τις Νιτσεϊκές φιλοσοφικές εικασίες περί υπερανθρώπου.

Caspar David Friedrich, Οδοιπόρος επάνω από τη θάλασσα της ομίχλης,1818

Αγώνες για αναγνώριση σε εποχή κρίσης και αποτυχίας: Σε ποιους αναγνωρίζονται αξίες και δικαιώματα; Τί λογής αξίες, ποια δικαιώματα; (Μέρος 1ο)

«[...] I do not mean that our times are particularly corrupt; all times are corrupt. I mean that Christianity, in spite of certain local appearances, is not, and cannot be within measurable time, ‘official.’ The World is trying the experiment of attempting to form a civilized but non-Christian mentality. The experiment will fail; but we must be very patient in awaiting its collapse; meanwhile redeeming the time: so that the Faith may be preserved alive through the dark ages before us; to renew and rebuild civilization, and save the World from suicide».

T.S. Eliot (1931)

Αυτό που λέει ο πιστός Χριστιανός Έλιοτ, εκ πρώτης όψεως φαίνεται να εκπηγάζει από τις μεταφυσικές του πεποιθήσεις, οι οποίες αποκλείουν κάθε δυνατότητα αυτο-λύτρωσης του ανθρώπου ή κατάκτησης του «βασιλείου της ελευθερίας» αποκλειστικά με δικές του δυνάμεις. «Όλες οι εποχές είναι διεφθαρμένες». Τη δική του δεν τη βλέπει ως εξαίρεση. Αλλά για ό,τι αφορά τους τρέχοντες καιρούς και το εγχείρημα πολιτισμού και νοοτροπιών που επιχειρείται, ο Έλιοτ λέει κάτι πολύ συγκεκριμένο και είναι κατηγορηματικός: Μακροπρόθεσμα «αυτό το πείραμα θα αποτύχει».
Όμως αυτός ο ισχυρισμός του υπερβαίνει κατά πολύ το θρησκευτικό του πιστεύω. Μπορεί να διεκδικεί εγκυρότητα και χωρίς αυτό.
Ποιες μπορεί να είναι αιτίες μιας τέτοιας αποτυχίας εντός της ιστορίας; Πολύ συγκεκριμένες: Είτε μια ριζική ασυμβατότητα του «πειράματος» με αντικειμενικά ή οντολογικά δεδομένα όπως «η φύση του ανθρώπου» ή η φύση εν γένει (πράγμα που μπορεί και να δηλώνει ενδεχoμένως κακή διάγνωση ή αξιολόγηση εκ μέρους δρώντων ιστορικών παραγόντων που το προωθούν ενεργά, ή κακή εκτίμηση των ίδιων πόρων και δυνάμεων τους), είτε ασυμβατότητα μέσων και σκοπών· είναι λοιπόν φανερό ότι ο ισχυρισμός του Έλιοτ μπορεί να σταθεί και χωρίς τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του, αλλά και δεν είναι μόνον ένα ηθικό-πολιτικό απόσταγμα της βιωμένης εμπειρίας του, όπως θα υπέθετε κανείς σκεπτόμενος ότι αυτά λέγονται στο Μεσοπόλεμο. Αυτό που μπορεί να οδηγεί σε τέτοια ιστορική αποτυχία είναι μη λειτουργικότητα, αποτυχία εντός του υλικού κόσμου. Αυτό που εννοεί πίσω από τις λέξεις και τις γραμμές, δεν είναι εύκολο να παρανοηθεί, παρεκτός κι αν θέλει κανείς να αποφύγει το πρακτικό νόημα της ετυμηγορίας του Έλιοτ: Τούτη η πολιτισμική τάξη πραγμάτων και οι επικρατούσες νοοτροπίες, τούτος ο τρόπος ζωής, όπως διαρκώς μεταλλάσσονται και ανασχηματίζονται μαζί με τις υλικές δυνάμεις του ισχύοντος παραγωγικού μοντέλου, δεν λειτουργούν. Δεν είναι βιώσιμα, επειδή «δεν στέκονται καλά» μέσα στα εγκόσμια.
Τούτοι εδώ είναι «σκοτεινοί χρόνοι», λέει, όπως ήταν άλλοι που προηγήθηκαν και πέρασαν. Θα πάρει καιρό μέχρι να περάσουν και αυτοί, ας είμαστε λοιπόν υπομονετικοί και «ας τους εξαγοράζουμε»· ας τους λυτρώνουμε από τη δουλεία σε «ανοίκειους θεούς», για να θυμηθούμε τον αλληγορικό τίτλο μιας διάλεξης του από το έτος 1933 (After Strange Gods), η οποία «δεν ήταν εγχείρημα λογοτεχνικής κριτικής». Και όπως έγραψε ο ίδιος στον πρόλογο, όταν εκείνη η διάλεξη δημοσιεύτηκε ως δοκίμιο, ο Έλιοτ «σε ρόλο μόνον ηθικού στοχαστή» («moralist»), μέσω της ενασχόλησης με το έργο σύγχρονων συγγραφέων λογοτεχνίας είχε ως «στόχο του ενδιαφέροντος συγκεκριμένες ιδέες». Ούτε και το ζητούμενο, το δέον γενέσθαι («να ανανεώσουμε και να ξαναχτίσουμε τον πολιτισμό, να σώσουμε τον κόσμο από την αυτοκτονία»), φαίνεται να το έβλεπε ως νεοφανές. Το έργο τούτο συνηθίζει να το ανεβάζει σε πολλές μορφές η ιστορία· κι όπως συνέβη πολλές φορές πριν, τώρα ξέρουμε ότι συνέβη μια ακόμη φορά μετά τα λόγια αυτά του Έλιοτ. Το 1945 απέχει μόνον 14 χρόνια από το 1931.
Όμως για μας, το σημαντικό είναι ότι ο Έλιοτ που μιλά το 1931 ακούγεται σαν να μιλά το 2022. Δεν ήταν στιγμιαία φωτογράφηση, αλλά ευρεία επισκόπηση καιρών που ήταν οι δικοί του και είναι οι δικοί μας.
Ωστόσο, αμέσως μετά, μπορεί να τεθεί το ερώτημα: Τι είναι αποτυχημένο ιστορικό πείραμα και τί επιτυχημένο; Τί είναι λειτουργική κοινωνία και τί δυσλειτουργική;

Το φυσικό αέριο, οι τιμές, η κερδοσκοπία, η εισβολή στην Ουκρανία, η πανδημία - Τα δεδομένα και οι μύθοι

Ο χρηματιστηριακός δείκτης συμβολαίων αγοράς φυσικού αερίου TTF EU Natural Gas αφορά συμβόλαια αγοράς για τον επόμενο μήνα. Είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Ολλανδικό χρηματιστήριο εμπορευμάτων, μονάδα μέτρησής του είναι το κόστος σε Ευρώ της μονάδας ενέργειας (συγκεριμένα Ευρώ ανά Μεγαβατώρα - €/ MWh) και θεωρείται «ενδεικτικός» για την πορεία των τιμών χονδρικής πώλησης φυσικού αερίου στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Οι τιμές του χρηματιστηριακού δείκτη συμβολαίων αγοράς TTF στη διάρκεια Νοεμβρίου 2021- Νοεμβρίου 2022 διακυμάνθηκαν ως εξής (σε €/ MWh):

Η χρηματιστηριακή τιμή συμβολαίων αγοράς TTF EU Natural Gas την 23η Νοεμβρίου 2022 κυμαίνεται γύρω στα 125 -130 €/ MWh, δηλαδή είναι στο επίπεδο που βρισκόταν στις αρχές Δεκεμβρίου 2021 (πολύ πρίν την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά με δεδομένη την άνοδο λόγω Covid), αλλά και από το τέλος Μαρτίου 2022 έως τον Ιούνιο του 2022, με τον πόλεμο σε πλήρη εξέλιξη. Από τα μέσα Οκτωβρίου 2022 μέχρι σήμερα η χρηματιστηριακή τιμή συμβολαίων αγοράς TTF κινείται στο φάσμα μεταξύ 90 και 125 €/ MWh.
Αμέσως με την έναρξη της εισβολής (δηλαδή στο τέλος Φεβρουαρίου έως τις αρχές Μαρτίου 2022), και πριν την επιβολή κυρώσεων κατά του καθεστώτος στη Ρωσία, η τιμή αυτή κινήθηκε απότομα προς τα άνω και έφθασε μέχρι και ~340 €/ MWh. Μετά έπεσε το ίδιο απότομα  στο επίπεδο των ~ 100 €/ MWh. Στην ίδια τιμή ~340 €/ MWh έφτασε για δεύτερη φορά τον Αύγουστο του 2022. Σε όλη την περίοδο από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Οκτώβριο του 2022, με τις αβεβαιότητες γύρω από τους αγωγούς, τους προμηθευτές και τις προμήθειες φυσικού αερίου, η τιμή αυτή παρέμενε ψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, και μάλιστα πάνω από τα ~ 200 €/ MWh
Σημειωτέον ότι τιμή συμβολαίων αγοράς ~185 €/ MWh καταγράφηκε και πολύ πριν την εισβολή στην Ουκρανία, στην όψιμη περίοδο της πανδημίας Covid (συγκεκριμένα στις 20 Δεκεμβρίου 2021).