Το νερό της Θεσσαλονίκης πωλείται; Οι συνέπειες της ιδιωτικοποίησης

 από την ιστοσελίδα της Κίνησης 136

            

Επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν οτι σε ολόκληρο τον κόσμο, όπου υπήρξε ιδιωτικοποίηση, αυτή συνοδεύθηκε από υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, αύξηση της απώλειας νερού, υποβάθμιση των υποδομών και αύξηση των τιμών.

Εδώ και 20 χρόνια, οι υποστηρικτές της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών παροχής νερού, αντιμετωπίζοντας το νερό ως εμπόρευμα, υποσχέθηκαν παγκόσμια αυξημένες επενδύσεις και μεγάλη αποτελεσματικότητα στη διαχείριση του νερού παγκόσμια. Έτσι, το 2010, το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε νερό από ιδιωτικές εταιρείες. Ποιά ήταν λοιπόν τα αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης; 

Από μια έρευνα για την ιδιωτικοποίηση στις ΗΠΑ, κατά την οποία εξετάσθηκαν τα 10 μεγαλύτερα συστήματα ύδρευσης στις ΗΠΑ, προέκυψε ότι έπειτα από 20 χρόνια ιδιωτικοποίησης, οι τιμές αυξήθηκαν 3 φορές πάνω από τον πληθωρισμό και οι λογαριασμοί νερού των νοικοκυριών κατά μέσο όρο τριπλασιάσθηκαν στα πρώτα 10 χρόνια. Παρόμοια, μια έρευνα της ίδιας της Παγκόσμιας Τράπεζας κατέληξε ότι παγκόσμια το μοντέλο της σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού (ΣΔΙ) απέτυχε να μειώσει τα τιμολόγια νερού και να αυξήσει τις επενδύσεις σε υποδομές νερού .

Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η άνιση πρόσβαση, η αθέτηση υποσχέσεων, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους, ωθούν τους δήμους και τους πολίτες να ξαναπάρουν τον έλεγχο αυτής της βασικής υπηρεσίας. Ακόμα και το Παρίσι, που ήταν το διεθνές σύμβολο της ΣΔΙ, το 2010 επιστρέφει σε δημόσια διαχείριση και σε ένα χρόνο εξοικονόμησε 35 εκατομμύρια ευρώ και μείωσε 8% τις τιμές. Ύστερα από δεκαετίες ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης, οι πόλεις στην Ευρώπη και σ’ όλο τον κόσμο εγκαταλείπουν πλέον την ιδιωτική διαχείριση (Βερολίνο, Μόναχο, Στουτγάρδη, Παρίσι, Γκρενόμπλ, Μπορντώ, Τουλούζ, Μονπελιέ, Μασσαλία, Λιλ, Βρέστη, Μπουένος Άιρες, Ατλάντα, Γιοχάνεσμπουργκ, Κοτσαμπάμπα κλπ).

Γιώργος Σεφέρης: Οι Γάτες τ' Αϊ Νικόλα *

Τὸν δ’ ἂνευ λύρας ὃμως ὑμνωδεῖ
θρῆνον Ἐρινύος
αὐτοδίδακτος ἔσωθεν
θυμός, οὐ τὸ πᾶν ἔχων
ἐλπίδος φίλον θράσος.

 
(Αισχύλου "Αγαμέμνων", 990 επ.)

«Φαίνεται ὁ Κάβο-Γάτα...», μοῦ εἶπε ὁ καπετάνιος
δείχνοντας ἕνα χαμηλὸ γιαλὸ μέσα στὸ πούσι
τ᾿ ἄδειο ἀκρογιάλι ἀνήμερα Χριστούγεννα,
«... καὶ κατὰ τὸν Πουνέντε ἀλάργα τὸ κύμα γέννησε τὴν Ἀφροδίτη
λένε τὸν τόπο Πέτρα τοῦ Ρωμιοῦ.
Τρία καρτίνια ἀριστερά!»
Εἶχε τὰ μάτια τῆς Σαλώμης ἡ γάτα ποὺ ἔχασα τὸν ἄλλο χρόνο
κι ὁ Ραμαζὰν πῶς κοίταζε κατάματα τὸ θάνατο,
μέρες ὁλόκληρες μέσα στὸ χιόνι τῆς Ἀνατολῆς
στὸν παγωμένον ἥλιο
κατάματα μέρες ὁλόκληρες ὁ μικρὸς ἐφέστιος θεός.
Μὴ σταθεῖς ταξιδιώτη.
«Τρία καρτίνια ἀριστερά» μουρμούρισε ὁ τιμονιέρης.

Είναι ο καπιταλισμός, ανόητε…

Και μια ματιά στα θεμελιώδη, που ξεχάστηκαν...

του Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδη

Σε αντίθεση με τις φυσικές, στις κοινωνικές επιστήμες δεν έχουμε την πολυτέλεια των πειραμάτων: αν θεωρούμε ότι κάτι επιδρά αιτιωδώς στην εκδήλωση ενός φαινομένου, δεν είναι δυνατόν να αποδείξουμε τον ισχυρισμό μας «οργανώνοντας» ένα πείραμα. Με εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, κάτι τέτοιο και ανέφικτο είναι (: ως όντα με ελεύθερη βούληση, οι άνθρωποι αντιδρούν ακυρωτικά σε ό,τι διατείνεται πως μπορεί νομοτελειακά να προδικάσει τη συμπεριφορά τους) και προσκρούει σε βασικές αρχές της επιστημονικής ηθικής (: σε αντίθεση με τις πρακτικές της αρπακτικής ευρωγραφειοκρατίας του νεοφιλελεύθερου εσμού, οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν νοείται να εκλαμβάνονται ως πειραματόζωα). Ολα αυτά όμως σε καμία περίπτωση δεν αποτρέπουν τον νου από το επιστημονικά  καταστατικό αίτημα της τεκμηριωμένης επεξήγησης. Πειράματα δεν γίνονται (και δεν πρέπει να γίνονται), όμως η πραγματικότητα - δυστυχώς ή ευτυχώς - μας εφοδιάζει με άφθονο υλικό που επιτρέπει την ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων περί των αιτών που διέπουν τα κρίσιμα κοινωνικά φαινόμενα. Με τρόπο δραματικό, τέτοιο ακριβώς υλικό εισφέρει και η περίπτωση της Κύπρου. Υπό ποία έννοια; Με ποιον τρόπο;

Η φωλιά του κούκου: Οι κυβερνώντες της Ευρωζώνης μπροστά στο τραπεζικό αδιέξοδο της Κύπρου.

Ο νεο-Κεϋνσιανός νομπελίστας οικονομολόγος Πώλ Κρούγκμαν, στο πρόσφατο άρθρο του Cyprus: The Sum of All FUBAR, ισχυρίσθηκε ότι στην περίπτωση της Κύπρου "φαίνεται σαν να συνδυάστηκαν σ' έναν τόπο όλα όσα πήγαν στραβά αλλού". Υπονοούσε ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κύπρος είναι ένα μείγμα του Ιρλανδικού, του Ισλανδικού και του Ισπανικού προβλήματος, με προσμείξεις Ελληνικού, Πορτογαλικού και Ιταλικού.

Ωστόσο η Κύπρος, όπως επίσης οι τυπικές περιπτώσεις με στεγαστική και τραπεζική φούσκα Ιρλανδία - Ισπανία, και σε αντίθεση με την Ελλάδα και Ιταλία, δεν είχε κανένα δημοσιο-οικονομικό πρόβλημα. Το ολικό Δημόσιο χρέος της Κύπρου το 2012 εκτιμάται σε 75 % του ΑΕΠ, πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (88,2% του ΑΕΠ) ή της Γερμανίας (83,5 % του ΑΕΠ). Το δε δημοσιο-οικονομικό έλλειμμα για το έτος 2012 προβλέπεται στο 5 % του ΑΕΠ της Κύπρου.

Σύμφωνα με την ανάλυση του Κρούγκμαν, το νησί είχε ένα τεράστιο για τα οικονομικά του μεγέθη τραπεζικό σύστημα (τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία περίπου 8 φορές του ΑΕΠ της Κύπρου), που προσείλκυε ρευστό από το εξωτερικό. Έχει επίσης μια μεγάλη φούσκα ακινήτων, καθώς επίσης αγαθά και υπηρεσίες μαζικά υπερτιμημένα, με τις τιμές και το κόστος στην Κύπρο να έχουν αυξηθεί πολύ περισσότερο από την λοιπή Ευρωζώνη. Προφανώς, η άποψη του, όπως και άλλων ειδικών, είναι ότι το "κούρεμα" των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (PSI) που κατείχαν οι Κυπριακές τράπεζες, απλώς επιδείνωσε την κατάσταση. Οι τράπεζες θα χρεωκοπούσαν ακόμη και χωρίς αυτό.

T. S. Eliot : The Hollow Men (Οι Κούφιοι Άνθρωποι)

(Μεταγραφή στην Ελληνική γλώσσα του Γιώργου Σεφέρη)

Mistah Kurtz-he dead

A penny for the Old Guy

Ι
 

Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι
Είμαστε οι παραγεμισμένοι άνθρωποι
Που σκύβουμε μαζί
Καύκαλα μ' άχερα γεμάτα. Αλίμονο!
Οι στεγνές μας φωνές
Σαν ψιθυρίζουμε μαζί
Είναι ήσυχες και ασήμαντες
Σαν τον αγέρα στο ξερό χορτάρι
Ή σε σπασμένα γυαλικά των ποντικών το ποδάρι
Μες στο ξερό μας το κελάρι.

Υπό τους ήχους των Γρύλων

 του Γιάννη Βούλγαρη
  

Οταν το θερμόμετρο ανεβαίνει, δυναμώνει η φωνή των γρύλων. Συμβαίνει στη φύση, συμβαίνει και στην πολιτική. Η εστία της κρίσης της ευρωζώνης μεταφέρθηκε στην Ιταλία και η εκτόξευση του Κινήματος των 5 Αστέρων του Γκρίλο έστειλε ηχηρό προειδοποιητικό μήνυμα σε όλη την Ευρώπη. Αλλωστε η Ιταλία συχνά κολακευόταν ότι μεγέθυνε γενικές τάσεις που στις άλλες χώρες παρέμεναν ακόμα δυσδιάκριτες. Πιο κοντά όμως στην αλήθεια είναι ότι οι γενικές τάσεις έπαιρναν εδώ ιδιαίτερη εθνική χροιά. Τέτοιος ήταν ο ιταλικός φασισμός στον Μεσοπόλεμο, ή ο υπόρρητος εθνικός «ιστορικός συμβιβασμός» του 1948 μεταξύ του καθολικισμού και του κομμουνισμού που διασφάλισε τη μεταπολεμική δημοκρατία, ή αργότερα το «φαινόμενο Μπερλουσκόνι». Ετσι και στις πρόσφατες εκλογές. Το γενικό φαινόμενο της διάχυτης διαμαρτυρίας κατά της «επίσημης» πολιτικής, των «κατεστημένων» κομμάτων και των ελίτ, εδώ εκφράστηκε με νέα κρίση του κομματικού συστήματος. Πράγματι, πριν από είκοσι χρόνια, κατά τη διετία 1992-93, είχε καταρρεύσει το μεταπολεμικό κομματικό σύστημα της λεγόμενης Πρώτης Δημοκρατίας. Σήμερα αποδομείται αυτό της Δεύτερης Δημοκρατίας με κύριο χαρακτηριστικό το τέλος του διπολισμού.

Τρεις μεταρρυθμίσεις

του Γιάννη Βαρουφάκη

Ενιαίο καθεστώς εξαρτημένης εργασίας (να τελειώνουμε με τα "μπλοκάκια"), 

κατάργηση του υποχρεωτικού ΤΕΒΕ - ΟΑΕΕ (και ΕΤΑΑ), 

ο ΦΠΑ να καταβάλεται με την είσπραξη (και όχι με την έκδοση δελτίου ή τιμολογίου).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εναποθέσει όλες της τις ελπίδες στον συνδυασμό λιτότητας-μετά-μεταρρυθμίσεων. Η λιτότητα υποτίθεται ότι θα δαμάσει τα ελλείμματα - και, μακροπρόθεσμα, τα χρέη - ενώ οι μεταρρυθμίσεις θα φέρουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και, έτσι, την ανάκαμψη.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις, των τελευταίων τριών ετών, συναινούν σε αυτή την πολιτική, εφαρμόζουν τη λιτότητα και υπόσχονται τις μεταρρυθμίσεις οσονούπω. Οι υπόλοιποι «σφαζόμαστε» για το αν η μνημονιακή λιτότητα αποτυγχάνει επειδή οι μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν όσο σβέλτα έπρεπε (η «μνημονιακή» άποψη) ή αν η λιτότητα που επιβάλει το Μνημόνιο δημιουργεί συνθήκες κατάρρευσης στις οποίες οι μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν (η «αντι-μνημονιακή» πεποίθηση, που είναι και δική μου). Δυστυχώς, αυτό το δίπολο μας εγκλωβίζει σε έναν διχασμό που επιδεινώνει την Κρίση, μειώνοντας τις αντιστάσεις της κοινωνίας μας σε αυτές.

Το φοβερό κενό της πολιτικής σκέψης

 του Eντγκάρ Μορέν 

 

από την εφημερίδα «Le Monde» ©
    

  Δυστυχώς, οι ηγέτες μας φαίνoνται εντελώς ξεπερασμένοι: 

Σήμερα δεν είναι σε θέση να προτείνουν μια σωστή διάγνωση της κατάστασης και δεν μπορούν ως εκ τούτου, να προσφέρουν πρακτικές λύσεις στις προκλήσεις. Όλα συμβαίνουν ως εάν μια μικρή ολιγαρχία  ενδιαφέρεται μόνο για το βραχυπρόθεσμο μέλλον, το οποίο έχει υπό τον έλεγχό της.  

("Μανιφέστο Roosevelt" 2012)  

 

Μια "ορθή διάγνωση" της κατάστασης προϋποθέτει μια σκέψη ικανή να επανενώσει και να οργανώσει τις γνώσεις και τις πληροφορίες που διαθέτουμε, οι οποίες όμως είναι διαχωρισμένες και διασκορπισμένες. 

Μια τέτοια σκέψη οφείλει να έχει επίγνωση του λάθους να υποτιμήσουμε το λάθος, του οποίου το γνώρισμα, όπως έχει πει ο Ντεκάρτ, είναι να αγνοεί ότι είναι λάθος. Οφείλει να έχει επίγνωση της αυταπάτης να υποτιμήσουμε την αυταπάτη. Λάθος και αυταπάτη οδήγησαν τους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς που ήταν υπεύθυνοι για τη μοίρα της Γαλλίας στην καταστροφή του 1940. Οδήγησαν τον Στάλιν να εμπιστευτεί τον Χίτλερ και τον Χίτλερ να αποτύχει να καταστρέψει τη Σοβιετική Ενωση. 

Ολο το παρελθόν μας, ακόμα και το πρόσφατο, βρίθει λαθών και αυταπατών, όπως είναι η αυταπάτη μιας ατέρμονης προόδου της βιομηχανικής κοινωνίας, η αυταπάτη ότι είναι αδύνατο να συμβούν νέες οικονομικές κρίσεις, η σοβιετική και μαοϊκή αυταπάτη. Και σήμερα βασιλεύει ακόμα η αυταπάτη μιας εξόδου από την κρίση μέσω της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, η οποία ωστόσο γέννησε αυτήν την κρίση. Βασιλεύει επίσης η αυταπάτη ότι η μόνη εναλλακτική επιλογή βρίσκεται μεταξύ δύο λαθών, του λάθους ότι η λιτότητα είναι το φάρμακο για την κρίση και του λάθους ότι η ανάπτυξη είναι το φάρμακο για τη λιτότητα. 

Η τραγωδία της Ιταλίας, η φάρσα της Ιταλίας

του Βόλφγκανγκ Μύνχάου

  

© Der Spiegel

 

Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία δεν ήταν "ατύχημα" - είναι επεισόδιο του δεύτερου μέρους μιας τραγωδίας: Στην δεκαετία του 1930 η πολιτική της λιτότητας μέχρι θανάτου κατέστρεψε τον "Κανόνα του χρυσού", τώρα καταστρέφει το Ευρώ.

 

Ο Κάρολος Μάρξ πραγματικά θα διασκέδαζε με τις πρόσφατες Ιταλικές εκλογές. Το έργο του "Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη" άρχιζε με την φράση: "Ο Χέγκελ παρατήρησε κάποτε, ότι όλα τα μεγάλα γεγονότα και πρόσωπα της παγκόσμιας ιστορίας, επαναλαμβάνονται κατά κάποιο τρόπο δυό φορές. Ξέχασε όμως να προσθέσει: Την μία φορά ως μεγάλη τραγωδία, την άλλη φορά ως φάρσα". Ο Μάρξ αναφερόταν στο πραξικόπημα του Λουδοβίκου Ναπολέοντος Βοναπάρτη το 1851, και το συνέκρινε με το πραξικόπημα του μεγάλου θείου του το 1799.

Παρόμοιος αταίριαστος παραλληλισμός μπορεί να γίνει ανάμεσα στην Γερμανία των αρχών της δεκαετίας του 1930 και στην σημερινή Ιταλία. Και στις δύο περιπτώσεις υπήρχε ένα σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών, τότε ο "Κανόνας του χρυσού", σήμερα το Ευρώ. Το κατεστημένο εκείνης της εποχής εφάρμοσε μια πολιτική pro-κυκλικής τρέλλας, λιτότητα μέσα την ύφεση, που οδήγησε σε μαζική ανεργία και σε παγίδα δημόσιου χρέους. Τότε στη Γερμανία, η Μεγάλη Ύφεση τέλειωσε με μια τραγωδία. Τώρα η Ιταλία προτίμησε έναν κωμικό.Ο Γκρίλλο είναι αρχηγός του πιό μεγάλου χωριστού κόμματος στην Ιταλική Βουλή και τα άλλα κόμματα δεν ξέρουν τώρα πώς θα μπορέσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Λιγότερο κωμικό είναι, ότι το κλίμα εξέγερσης στην Ιταλία δεν θα παρασύρει μόνον το κατεστημένο, αλλά ίσως και το Ευρώ, τουλάχιστον στην Ιταλία. Το Ευρώ ήταν το πιό σημαντικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας του Γκρίλλο.

Η αγορά χρειάζεται ρευστότητα

της Ελίζας Παπαδάκη

Επείγουν ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και εξόφληση χρεών του Δημοσίου

Πιο δύσκολη διαγράφεται η πορεία της οικονομίας παρ' όσο ελπιζόταν μετά τις ευρωπαϊκές αποφάσεις του Δεκεμβρίου, όταν τερματίστηκε η πολύμηνη παραλυτική αβεβαιότητα για την προοπτική της χώρας. Θετικές εξελίξεις αναμφίβολα σημειώνονται: σημαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες, με κορυφαία εκείνην της Cosco-HP-ΤΡΑΙΝΟΣΕ, μια επιστροφή καταθέσεων στις τράπεζες, πρωτογενές πλεόνασμα στον κρατικό προϋπολογισμό τον Ιανουάριο παρά την υστέρηση των εσόδων, δυνατότητες άντλησης ξένων κεφαλαίων από ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις, ανοδικές τάσεις στο Χρηματιστήριο και στην αγορά ομολόγων. Φαίνεται να απηχούνται στη μικρή βελτίωση των προσδοκιών που κατέγραψε τον Φεβρουάριο το ΙΟΒΕ σε όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους εκτός από το λιανικό εμπόριο, ακόμα και στα νοικοκυριά, από πολύ αρνητικά πάντως επίπεδα.