των Ντέιβιντ Ράνσιμαν και Μίκαελ Βίντερστάϊν
η συζήτηση του David Runciman με τον © Michael Wiederstein "Demokratie ist Krise" δημοσιεύθηκε
στο περιοδικό © Schweizer Monat ("Ελβετικός Μήνας", 2/2014, Γερμανόγλωσση έκδοση)
και αναδημοσιεύθηκε στο Eurozine (εδώ σε μορφή pdf, Γερμανική γλώσσα)
Ο Ντέϊβιντ Ράνσιμαν δεν ακούει καθόλου τους αισιόδοξους ή τους απαισιόδοξους μοιρολάτρες. H Ευρώπη, όπως ο ίδιος πιστεύει, ούτε θα καταρρεύσει, ούτε θα απορροφηθεί από ένα υπερκράτος. Ο δημοσιογράφος του "Ελβετικού Μήνα" Μίκαελ Βίντερστάϊν σε μια διασκεδαστική σύσκεψη κρίσης με έναν πολιτικό επιστήμονα από το πανεπιστήμιο του Καίημπριτζ.
Michael Wiederstein: Kύριε Runciman, συναντιόμαστε για συζήτηση κρίσης...
David Runciman: Το ξέρω! Πολλές φορές, όταν δειπνούμε μαζί, η γυναίκα μου με υποδέχεται με αυτά τα λόγια (γέλια).
MW: Λένε ότι τη λέξη «κρίση» δεν μπορούμε πιά να την αποφύγουμε σε μερικές σχέσεις, καθώς και στο δημόσιο λόγο. Χρηματοπιστωτικές κρίσεις, πολιτικές κρίσεις, κρίσεις του κλίματος -
όλο και πιό συχνά, με το βλέμμα στραμμένο προς την ΕΕ και την Ευρώπη, γίνεται λόγος για κρίση
της δημοκρατίας. Πώς φθάσαμε σε αυτό τον πληθωρισμό των «κρίσεων»;
Jozsef Borsos -
Crisis in the Life of a Painter (1852) |
Earth Crisis - Ιkahl Beckford
|
DR: Οι «κρίσεις» ήταν μέχρι τώρα ιστορικές τομές, όπως η Μεγάλη Ύφεση, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η Πετρελαιϊκή Κρίση ή η Κρίση της Κούβας. Τον τελευταίο καιρό, η λέξη χρησιμοποιείται συχνότερα στα Μέσα ενημέρωσης - διότι είναι πολύ κατάλληλη για να προσελκύει τους αναγνώστες ή τους καταναλωτές. Αλλά ως πολιτικός επιστήμων μπορώ να προσθέσω το εξής: Για να κυριολεκτούμε, η λειτουργούσα δημοκρατία συνίσταται από μικρές κρίσεις. Το Μνημείο του Τείχους του Βερολίνου χρησιμεύει ως υπενθύμιση, αν μη τι άλλο, ότι το μεγάλο έτος της δημοκρατίας 1989 ήταν και αυτό ένα έτος κρίσης.
MW: Συνεπώς, η κρίση είναι η φυσιολογική κατάσταση της δημοκρατίας ;
DR: Ναι. Ελέγξτε τις σύγχρονες δημοκρατίες, και επιλέξτε όποιο έτος θέλετε από τα τελευταία 100 χρόνια - θα διαπιστώσετε ότι είχαμε πάντοτε καταστάσεις δημοκρατικής κρίσης, ακόμη και σε μια «μεγάλη χρονιά της δημοκρατίας», όπως ήταν το 1989. Και αυτό πραγματικά δεν προκαλεί καμμία έκπληξη, διότι οι δημοκρατίες τρέφονται από τη διαφωνία, από τη συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων - και με τις αποφάσεις που λαμβάνονται από κοινού με αυτό τον τρόπο. Η ελληνική λέξη «κρίσις» σημαίνει πράγματι ακριβώς αυτό: μια αποφασιστική στροφή. Όποιος νομίζει ότι η «κρίση της δημοκρατίας» - όπως στην ΕΕ - είναι ένα φαινόμενο των τελευταίων έξι χρόνων, κάνει λάθος. Η δημοκρατία είναι κρίση.
MW: Σύμφωνοι. Ολοένα και πιο μεγάλο ποσοστό των κατοίκων διαφόρων δημοκρατιών, δεν
αισθάνεται ότι εκπροσωπείται μέσα στο κράτος του, δεν πηγαίνει καθόλου πια να
ψηφίσει. Όμως αυτό είναι πολύ καινούριο φαινόμενο, ή δεν είναι;
DR: Ναι, πράγματι, υπάρχει αυτή η σημερινή κρίση εμπιστοσύνης προς την πολιτική Αλλά θα σας σταματήσω: Και αυτό δεν είναι νέο φαινόμενο. Οι έρευνές μου δείχνουν: Τέτοιες κρίσεις εμπιστοσύνης εμφανίζονται εδώ και αιώνες ανά διαστήματα περίπου 40 χρόνων, στις οποίες πρέπει να συνυπολογίσουμε τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και αυτοί στην πραγματικότητα ήταν «καταστροφές». Αυτές οι τακτικά επαναλαμβανόμενες κρίσεις εμπιστοσύνης, συνδέονται πάντα με οικονομικές κρίσεις. Διότι το ξέρετε: Αν η ευημερία ξαφνικά απειληθεί, ακόμη και ο πιό ανεκτικός ψηφοφόρος αποκτά ευαίσθητα αυτιά και στρέφει την προσοχή του ακριβώς εκεί, βλέπει τι κάνουν «εκεί επάνω» οι πολιτικοί του. Σε ένα τέτοιο σημείο, βρίσκονται και πάλι σήμερα οι Ευρωπαίοι ή και οι Βρετανοί: Έχουν αποκτήσει ευαίσθητα αυτιά...
MW: ...και ανοίγουν επίσης το στόμα τους, δηλαδή κατεβαίνουν στους δρόμους.
DR: Ναι, πράγματι, υπάρχει αυτή η σημερινή κρίση εμπιστοσύνης προς την πολιτική Αλλά θα σας σταματήσω: Και αυτό δεν είναι νέο φαινόμενο. Οι έρευνές μου δείχνουν: Τέτοιες κρίσεις εμπιστοσύνης εμφανίζονται εδώ και αιώνες ανά διαστήματα περίπου 40 χρόνων, στις οποίες πρέπει να συνυπολογίσουμε τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και αυτοί στην πραγματικότητα ήταν «καταστροφές». Αυτές οι τακτικά επαναλαμβανόμενες κρίσεις εμπιστοσύνης, συνδέονται πάντα με οικονομικές κρίσεις. Διότι το ξέρετε: Αν η ευημερία ξαφνικά απειληθεί, ακόμη και ο πιό ανεκτικός ψηφοφόρος αποκτά ευαίσθητα αυτιά και στρέφει την προσοχή του ακριβώς εκεί, βλέπει τι κάνουν «εκεί επάνω» οι πολιτικοί του. Σε ένα τέτοιο σημείο, βρίσκονται και πάλι σήμερα οι Ευρωπαίοι ή και οι Βρετανοί: Έχουν αποκτήσει ευαίσθητα αυτιά...
MW: ...και ανοίγουν επίσης το στόμα τους, δηλαδή κατεβαίνουν στους δρόμους.
DR: Αυτό είναι το πραγματικά νέο στην όλη κατάσταση! Τόσο συχνά όσο συνέβη στα χρόνια 2011, 2012 και 2013, σπάνια το βλέπουμε. Ο
λόγος είναι, ότι βιώνουν πράγματι την πιό σημαντική οικονομική κρίση των
τελευταίων δεκαετιών - γι' αυτό το λόγο, η αντίδραση τμημάτων των δυτικών κοινωνιών
είναι πιο έντονη από ό,τι ήταν σε παλιότερες κρίσεις. Η
ευημερία μέσα στην οποία πολλές γενιές μπόρεσαν μέχρι τώρα να ζήσουν ειρηνικά, τουλάχιστον όσον αφορά τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, απειλείται τώρα περισσότερο από προηγούμενους καιρούς. Βλέπουμε τώρα, ότι οι οικονομικές καταρρεύσεις μπορούν να συμβούν τόσο ξαφνικά
και απρόβλεπτα, ώστε μαζί με αυτές δεν επικρατεί μόνον
οικονομική, αλλά και πολιτική και κοινωνική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Δράκοι - Παραδοσιακή Κινέζικη ζωγραφική (kudumomo) |
DR: Εντελώς συγκεκριμένα: Πίνοντας τον καφέ τους οι Κύπριοι το πρωί, διάβασαν στην
εφημερίδα ότι τους απαγορεύεται να πάρουν από το ΑΤΜ ένα μεγαλύτερο ποσό από
τα χρήματά τους - επειδή η τράπεζα χρεωκόπησε και από την πλευρά της πολιτικής θέλουν να αποφύγουν μια μεγάλη επιδρομή αναλήψεων χρημάτων από τις τράπεζες. Στην περίπτωση αυτή, οι Κύπριοι πελάτες δεν έχουν καμία δυνατότητα να ενεργήσουν εγκαίρως και «σωστά». Και, επίσης, οι πολιτικοί δεν έχουν την εξουσία, αν θέλουν να γλιτώσουν από τα χειρότερα. Συνέβη. Για πολλούς συγχρόνους αυτό το συναίσθημα είναι κάτι νέο.
MW: Ένα λεπτό. Οικονομικές κρίσεις και χρεωκοπίες τραπεζών υπήρχαν πάντα, όπως η Κρίση της Τουλίπας του 1637 ή η Χρεωκοπία της Βέρνης το 1720. Ποιό το καινούργιο σ' αυτά;
MW: Ένα λεπτό. Οικονομικές κρίσεις και χρεωκοπίες τραπεζών υπήρχαν πάντα, όπως η Κρίση της Τουλίπας του 1637 ή η Χρεωκοπία της Βέρνης το 1720. Ποιό το καινούργιο σ' αυτά;
DR: Αυτά είναι δύο διάσημα ιστορικά παραδείγματα - συνέβησαν επειδή οι
αντίστοιχοι παράγοντες έδρασαν οικονομικά με κακό τρόπο, σε αυτές τις περιπτώσεις με μονοκαλλιέργειες της οικονομίας. Αλλά στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα δεν είναι πιά αναγκαστικό να υπάρχει τέτοια περίπτωση, για να συμβεί χρεωκοπία. Μπορεί
απλώς να συμβεί και από κακή τύχη, γιατί δεν είναι δυνατό να ελέγχεται κάθε
χρηματοπιστωτικό προϊόν μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, αλλά η εμπιστοσύνη στηρίζεται στις
προειδοποιήσεις των οίκων αξιολόγησης. Αυτή η εμπιστοσύνη είναι παραπλανητική, όπως έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Και εμείς οι καταναλωτές; Παρ' όλα αυτά, έχουμε συνηθίσει σε μια υποτιθέμενη «σταθερότητα». Λέμε στον εαυτό μας, ότι δημοκρατία και καπιταλισμός σημαίνουν στην πραγματικότητα : Έχεις πάντοτε επιλογές. Επιλογές στην πολιτική και στην αγορά. Αλλά για δυνατότητα τόσο γρήγορης και έγκαιρης ατομικής ή πολιτικής
δράσης, όσο γρήγορα
το χρήμα δημιουργείται και καταστρέφεται σήμερα, ούτε λόγος να γίνεται ! Αυτό γεννά ένα διάχυτο φόβο στους πολιτικούς, όσο και μεταξύ των πολιτών. Αυτό μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνο, διότι σ' αυτές τις περιπτώσεις σημαίνει η ώρα των λαϊκιστών.
MW: Αυτό θα μπορούσε να το μελετήσει κανείς πολύ καλά τα τελευταία χρόνια στην εξέλιξη
της ΕΕ και των κρατών-μελών της: Αριστερά και δεξιός λαϊκισμός
παντού - το μερίδιο των ψήφων τους αυξάνεται. Πώς μπορεί να βελτιωθεί σ' αυτό το σημείο συγκεκριμένα το σύστημα της ΕΕ;
DR: Όσον αφορά την ΕΕ, όλο και περισσότεροι συνάδελφοι μιλούν για την αναγκαιότητα μιας «Ευρωπαϊκής Στιγμής», δηλαδή για τις ταυτόχρονες εκλογές
σε όλα τα εθνικά κράτη της ηπείρου. Η
ιδέα είναι ελκυστική - ιδιαίτερα, επειδή αυτό θα φρόντιζε ώστε τα κόμματα των εθνικών κρατών θα συντονιζόταν διεθνώς και θα έκαναν πολιτική
από κοινού. Έτσι θα ήταν ευνόητες
συμμαχίες που θα έθεταν υπό έλεγχο, π.χ. τον μυωπικό εθνικισμό, δηλαδή την πιό φθηνή μορφή κρατικιστικού λαϊκισμού. Στη θέση των εθνικών επιφωνημάτων διαμαρτυρίας, στην καλύτερη περίπτωση θα είχαμε τις διπλωματικές προσπάθειες.
MW: Με συγχωρείτε, αλλά πώς θα πείσετε 17 εθνικές κυβερνήσεις
να συμφωνήσουν σε μια ημέρα ταυτόχρονων εκλογών, πράγμα για το οποίο δεν θα ήταν και πολύ επιθυμητό για κάθε μέλος κυβέρνησης ;
DR : Λέτε ότι η ιδέα είναι ουτοπική, αλλά και όμορφη (γέλια)
MW: Θα πρέπει λοιπόν η «δημοκρατική κρίση» να γίνει ακόμη πιο δραματική, ώστε
τουλάχιστον να γίνουν πραγματοποιήσιμες οι προτάσεις για τέτοιες μεταρρυθμίσεις;
DR: Ο μύθος της καθαρτήριας, εξαγνιστικής υπερκρίσης! Την περίμενα την πρόταση αυτή - φαίνεται μάλιστα να είναι της μόδας να ελπίζουμε σε κάτι τέτοιο. Αλλά
μέχρι στιγμής, κανείς από όλους αυτούς που περιμένουν την υπερκρίση και το «big bang», δεν μπορεί να πεί σε τι
πραγματικά «ελπίζει». Στην απόλυτη εξαθλίωση; Σε έναν πόλεμο; Σας ερωτώ - όποιος ελπίζει σε κάτι τέτοιο, βίωσε ποτέ, συμμετείχε ποτέ σε μια «υπερκρίση», δηλαδή σε μια καταστροφή; Αυτό είναι απλώς κυνικό. Όχι, είναι ηλίθιο. Γιατί κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί, όταν το κάρο κατευθύνεται κατευθείαν πάνω στον τοίχο. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η «καθαρτήρια νεροποντή» δεν θα γίνει μια «τέλεια θύελλα». Ισχυρίζομαι το εξής: Οι μοιρολατρικοί απαισιόδοξοι που λαχταρούν το αδιανόητο, μόνο και μόνο
επειδή δεν αντέχουν το status quo ή το εκλαμβάνουν ως μονόδρομο, είναι
κακοί σύμβουλοι. Κατά τα άλλα, αυτός ήταν πάντα ο ιστορικός τους ρόλος - και συχνά, στη διάρκεια της ζωής τους, πήραν το μάθημα από ένα τρομακτικό Καλύτερο.
MW: Τι γίνεται με τους αισιόδοξους μοιρολάτρες; Δηλαδή με εκείνους που λένε, στο τέλος όλα θα είναι εντάξει.
DR: Αυτός είναι ο «Ελβετικός δρόμος», έτσι δεν είναι; Απλά καθόμαστε απ' έξω και κυττάμε (γέλια). Τώρα: Τόσο οι απαισιόδοξοι και οι αισιόδοξοι μοιρολάτρες, τελικά κάνουν λάθος, έτσι νομίζω. Η
Ευρώπη δεν θα καταρρεύσει λόγω της κρίσης, ούτε θα επιστρέψει πάλι
στο σκοτεινό παρελθόν της, με τους μεγάλους και τους μικρούς πολέμους και τις εδαφικές
διεκδικήσεις.
Η αύξηση στις ελευθερίες και στην ευημερία στις επιμέρους χώρες είναι δραματική από τη δεκαετία του 1980, για να συμβεί κάτι τέτοιο. Όμως, ούτε η Ευρώπη θα απορροφηθεί εντελώς σε ένα υπερκράτος της ΕΕ, με έδρα στις Βρυξέλλες, απ' όπου θα ρυθμίζει όλα όσα πωλούνται και αγοράζονται.
Η αύξηση στις ελευθερίες και στην ευημερία στις επιμέρους χώρες είναι δραματική από τη δεκαετία του 1980, για να συμβεί κάτι τέτοιο. Όμως, ούτε η Ευρώπη θα απορροφηθεί εντελώς σε ένα υπερκράτος της ΕΕ, με έδρα στις Βρυξέλλες, απ' όπου θα ρυθμίζει όλα όσα πωλούνται και αγοράζονται.
MW: Ως Άγγλο θα πρέπει να σας τίθεται το ερώτημα, για το δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή της Αγγλίας στην ΕΕ - ποιά γνώμη έχετε για το σχέδιο του Ντέιβιντ Κάμερον;
DR: Το δημοψήφισμα συχνά περιγράφεται ως το πιο δημοκρατικό εργαλείο της πολιτικής, και σωστά. Αυτό
όμως που είδαμε στο πρόσφατο παρελθόν, σε τέτοια δημοψηφίσματα εκτός της
Ελβετίας, είναι ότι κοινωνίες που δεν έχουν εκπαιδευθεί στις δημοψηφισματικές αποφάσεις, δεν επιτυγχάνουν ικανοποιητικά αποτελέσματα με αυτά. Πάρτε ως παραδειγμα την Ιρλανδία: Οι άνθρωποι εκεί ψήφισαν το 2008 κατά της Συνθήκης της Λισαβόνας. Τότε υπήρξε ταραχή, και η εκλογή επαναλήφθηκε το 2009 - αυτή τη φορά με ένα άλλο αποτέλεσμα. Πίσω και μπρος - φόβος και τρόμος πριν από τις εκλογές, δυσαρέσκεια και αβεβαιότητα είναι το αποτέλεσμα. Πιστεύετε ότι μια τέτοια κατάσταση κάνει τους ψηφοφόρους πιο ικανοποιημένους; Εγώ όχι.
MW: Συγκεκριμένα: Πώς αντέδρασε ο πληθυσμός του Ηνωμένου Βασιλείου στην πρωτοβουλία του Κάμερον;
DR: Πολλοί από τους συμπατριώτες μου, που δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι
με τα εργαλεία της άμεσης δημοκρατίας, προσέλαβαν την πρωτοβουλία του Κάμερον ως αδιέξοδο και αμηχανία, όχι ως δημοκρατική απελευθερωτική κίνηση. Κατά τα άλλα, κάνει μόνον, ό,τι άλλοι έκαναν πριν από αυτόν: Ήδη το 1975, οι Άγγλοι ψήφισαν για την προσχώρηση στην ΕΟΚ. Εκείνη
την εποχή ήταν το διασπασμένο Εργατικό Κόμμα, το οποίο ήλπιζε μέσω του δημοψηφίσματος να ξεκολλήσει από τη λάσπη. Δεν μπόρεσε.
Βαν Γκόγκ - Σιταροχώραφο με κοράκια (1890) |
MW: Πολλοί Ελβετοί, έχουν επίσης τεράστια δυσπιστία απέναντι στις σημερινές δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αυτοαποκαλούνται «δημοκρατικές». Έχουν άδικο;
DR: Όχι, καταρχήν έχουν δίκιο. Προς το παρόν, στην πραγματικότητα η ΕΕ δεν είναι ένας δημοκρατικός οργανισμός. Είμαστε δυστυχώς αναγκασμένοι να το επισημάνουμε, γιατί πολύ λίγα πράγματα στις Βρυξέλλες είναι κάτω από δημοκρατικό έλεγχο. Φυσικά
υπάρχουν οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και οι εκλογές είναι πάντοτε μια αυθεντική δημοκρατική διαδικασία. Ωστόσο,
η ψηφοφορία δεν έχει καμία χρησιμότητα, εάν εκείνοι που
ψηφίζουν δεν ενδιαφέρονται για το αποτέλεσμα των εκλογών ή δεν γνωρίζουν τίποτε
για τη διαδικασία. Όμως αυτό συμβαίνει σήμερα. Σχεδόν κανένας πολίτης της ΕΕ δεν πιστεύει ότι θα αλλάξει τίποτε με την δική του εκλογή για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τον εξυπηρετεί μάλλον ως εικονικό φάρμακο, σαν βαλβίδα εκτόνωσης ίσως, για να δώσει έκφραση στην εθνική πολιτική δυσαρέσκεια. Αυτό δεν είναι αρκετό για να ταυτισθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
MW: Πώς κατά τη γνώμη σας θα πετύχαινε η ταύτιση με την ΕΕ; Όχι για τους Ελβετούς, αλλά καταρχήν για τα σχεδόν 507 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ.
DR: Η υπέρτατη επιστήμη! Για
να τους αγγίσει όλους αυτούς το θέμα ΕΕ, πολύ περισσότερο να τους κινητοποιήσει, χρειάζονται Ευρωπαϊκά και όχι εθνικά κόμματα και εθνικές εκλογές. Και χρειάζεται η εκλογή κάποιου είδος Ευρωπαϊκού Προέδρου, ώστε οι άνθρωποι να ξέρουν ότι υπάρχει πράγματι κάτι. Δεν νομίζω ότι αυτό θα συμβεί σύντομα.
MW : Γιατί όχι;
DR : Επειδή δεν υπάρχει ζήτηση γι' αυτό το θέμα (γέλια). Ούτε από την πλευρά των πολιτών, ούτε από την πλευρά των ενεργών αρμόδιων
πολιτικών, που άν το έκαναν, έτσι θα έσκαβαν τον τάφο του επαγγέλματός τους. Προς το παρόν κινούμαστε μάλλον προς την αντίθετη κατευθυνση: περισσότερη περιφερειοποίηση, περισσότερη ομοσπονδοποίηση [εντός των εθνικών κρατών] ή και αποσχιστικές τάσεις. Υπάρχει μέσα στην ΕΕ ένας αγώνας για την εξουσία μεταξύ των φεντεραλιστών και των αντι-φεντεραλιστών. Μοιάζει ίσως, με αντίστοιχο της εποχής που ιδρύθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Και
νομίζω ότι αρκετοί άνθρωποι στις Βρυξέλλες φοβούνται ότι η πλειοψηφία
των Ευρωπαίων θα επιλέξει έναν πρόεδρο ο οποίος με
την πρώτη επίσημη πράξη του θα διαλύσει πάλι την ΕΕ. Αλλά πιστεύω, κάποτε πρέπει να παραμερίσουν αυτό το φόβο - διότι χωρίς τη
συμμετοχή των πολιτών στο σχέδιο της ΕΕ, αυτό θα αποτύχει.
MW: Για να εμπλέξουν τους πολίτες, χρειάζονται, όπως σωστά είπατε, καλά επιχειρήματα για να πηγαίνουν καταρχήν να ψηφίζουν. Ένας
από τους πυλώνες κάθε δημοκρατικής κινητοποίησης είναι ότι οι
πολιτικοί πρέπει και να εφαρμόζουν στη συνέχεια τα εκλογικά προγράμματα ή προτάσεις, τα οποία έχουν υπερψηφισθεί. Και ακριβώς σε περιόδους κρίσης και αβεβαιότητας, η αξιοπιστία είναι ένα αγαθό, το οποίο συχνά κακομεταχειρίζονται. Θα μπορέσουμε ποτέ να έχουμε εμπιστοσύνη τους πολιτικούς πριν από μία εκλογική αναμέτρηση;
DR: Ναι. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να το κάνουμε για όλα και αφελώς. Διότι ακόμη και ανάμεσα σε πολιτικούς ή κόμματα που έχουν σαφείς θέσεις, επιλέγουμε πάντα μόνον μια αόριστη κατεύθυνση, διότι η σαφής θέση πάντα αποδυναμώνεται με την τριβή στους μύλους της δημοκρατίας. Αυτό είναι αναπόφευκτο. Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να έχετε την απαίτηση από έναν πολιτικό πάντα να λέει - ολόκληρη - την αλήθεια ή αναγκαστικά να εφαρμόζει τα πάντα, όπως ακριβώς τα έχει εξαγγείλει. Αυτή την προσδοκία την αποκαλώ «αφελή», επειδή, απλά, είναι μη ρεαλιστική.
DR: Ναι. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να το κάνουμε για όλα και αφελώς. Διότι ακόμη και ανάμεσα σε πολιτικούς ή κόμματα που έχουν σαφείς θέσεις, επιλέγουμε πάντα μόνον μια αόριστη κατεύθυνση, διότι η σαφής θέση πάντα αποδυναμώνεται με την τριβή στους μύλους της δημοκρατίας. Αυτό είναι αναπόφευκτο. Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να έχετε την απαίτηση από έναν πολιτικό πάντα να λέει - ολόκληρη - την αλήθεια ή αναγκαστικά να εφαρμόζει τα πάντα, όπως ακριβώς τα έχει εξαγγείλει. Αυτή την προσδοκία την αποκαλώ «αφελή», επειδή, απλά, είναι μη ρεαλιστική.
MW: Μια στιγμή. Αν
κάποιος πολιτικός ή ένα κόμμα μου υποσχεθεί ότι θα κάνει τα πάντα για να κάνει πράξη μιαν ιδέα, τότε δεν πρέπει να το αντιλαμβάνομαι αυτό ως
υπόσχεση, αλλά ως αόριστη πρόταση; Για να είμαι ειλικρινής, την εμπιστοσύνη μου την απολαμβάνουν εκείνοι οι άνθρωποι που δεν μου δίνουν κούφιες υποσχέσεις.
DR: Εμπιστεύεστε μόνον ανθρώπους που λένε πάντα την αλήθεια; Αυτό πιστεύουν πολλοί άνθρωποι. Νομίζω ότι εδώ, και εσείς - όπως και οι περισσότεροι ομοιδεάτες σας - κάνετε ένα λάθος. Επιπλέον, αυταπατάσθε! Συγγνώμη, αλλά ήδη η διαπροσωπική μας καθημερινότητα σας διαψεύδει: Απλά δεν λέτε πάντα όλα όσα σκέφτεστε, κρατάτε πράγματα κρυφά, δεν δείχνετε την αλήθεια, συχνά εντελώς
συνειδητά. Υπάρχει λόγος: Αν λέγαμε όλοι ο ένας τον άλλο πάντα την αλήθεια ή και κρατούσαμε όλες τις υποσχέσεις - ο κόσμος θα γινόταν, πρώτον πολύ ανοίκειος,
και δεύτερον ένας μεγάλος εξαναγκασμός (γέλια). Αν απαιτούσαμε από κάθε πολιτικό - και με νόμο - να λέει πάντα την αλήθεια και μόνο την αλήθεια, τότε σίγουρα όλες οι δηλώσεις τους θα γινόταν ακόμη πιό ασαφείς, ακόμη πιό ομιχλώδεις, ώστε τίποτε αντίθετο με τον νόμο δεν θα μπορεί να αποδειχθεί. Θα κρύψουν ακόμη περισσότερο από όσα σήμερα κρύβουν, καλύπτουν ή διαπραγματεύονται στο πίσω δωμάτιο.
MW: Αυτό δεν είναι συνηγορία υπέρ του ψεύδους και της υποκρισίας, υποθέτω.
DR: Όχι. Γνωρίζω πολύ καλά ότι ο υποκριτής κατατάσσεται στο κατώτερο σημείο της κλίμακας των συμπαθειών μας προς τους συνανθρώπους μας. Αλλά όποιος θέλει να ξεριζώσει την υποκρισία με απαγορεύσεις, δεν θα βρεθεί μπροστά σε λιγότερη υποκρισία, αλλά σε περισσότερη.
O David Runciman (1967) είναι καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Trinity Hall του Πανεπιστημίου του Καίημπριτζ, έχει ως κύριο ερευνητικό αντικείμενο την πολιτική σκέψη, την θεωρία της και την ιστορία της στον 20ό αιώνα. Ειδικότερα ασχολείται με τη θεωρία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και του κράτους, την ιστορία των σύγχρονων θεωριών περί δημοκρατίας και με τη χρήση της ιστορίας και της θεωρίας για την ανάλυση της σημερινής πολιτικής.
Είναι ανεψιός του γνωστού ιστορικού (Βυζαντινολόγου) Sir Steven Runciman
Βασικές δημοσιεύσεις
Pluralism and the Peronsality of the State (CUP, 1997)
The Politics of Good Intentions (Princeton, 2006)
Political Hypocrisy (Princeton, 2008)
Representation (with Monica Brito Vieira) (Polity 2008)
The Confidence Trap. A History of Democracy and Crisis (Princeton, 2013 forthcoming)
Γράφει επίσης στην εφημερίδα Guardian και στην London Review of Books
O Michael Wiederstein (1983) είναι φιλόλογος και δημοσιογράφος, υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος στο περιοδικό της Ζυρίχης Schweizer Monat
The Politics of Good Intentions (Princeton, 2006)
Political Hypocrisy (Princeton, 2008)
Representation (with Monica Brito Vieira) (Polity 2008)
The Confidence Trap. A History of Democracy and Crisis (Princeton, 2013 forthcoming)
Γράφει επίσης στην εφημερίδα Guardian και στην London Review of Books
O Michael Wiederstein (1983) είναι φιλόλογος και δημοσιογράφος, υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος στο περιοδικό της Ζυρίχης Schweizer Monat
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου