Ισπανία - Ελλάδα: Διαφορετικά κομματικά σκηνικά,αδιέξοδο στην ελληνική Αριστερά & «Κεντροαριστερά»

Η ζωντανή κοινωνία των πολιτών με τα κινήματά της στην Ισπανία παράγει νέες ριζοσπαστικές, βιώσιμες πολιτικές δυνάμεις και προτάσεις. Δημιουργεί δυνατότητες για τη συγκρότηση νέων αριστερών ή κεντροαριστερών συμμαχιών και για πολιτικές διεξόδου από την κρίση. Αντίθετα, στην Ελλάδα το κομματικό σκηνικό μετά από 7 χρόνια κρίσης παραμένει άκρως τοξικό σε όλο του το πλάτος. Δηλητηριάζει την κοινωνία και την πραγματική οικονομία.
   
Την αντίθεση του ελληνικού πολιτικού τοπίου με το ισπανικό, την ανέδειξαν για πολλοστή φορά οι αυτοδιοικητικές εκλογές στην Ισπανία, με τη μεγάλη άνοδο του Podemos, το τέλος των αυτοδυναμιών, την κατάρρευση του κυβερνητικού κόμματος PP και τον λελογισμένο περιορισμό της δύναμης των Σοσιαλιστών του PSOE (οι οποίοι όμως διατηρούν δυνάμεις για να παίζουν ρόλο σε πολυκομματικές κυβερνήσεις περιφερειών), ακόμη και με την ανάδυση του νέου κεντρώου ή «κεντροδεξιού» σχήματος Ciudadanos (Πολίτες) ως πιθανού πλευρικού υποβοηθητικού παράγοντα κατά της διαφθοράς που επιμένει και στην Ισπανία, ακόμη και εν μέσω κρίσης. Ανέδειξαν επίσης τις δυνατότητες για τη συγκρότηση νέων αριστερών ή κεντροαριστερών συμμαχιών, οι οποίες ανοίγονται προς το παρόν με αβέβαιο και αντιφατικό τρόπο.

Η πολιτική στην Ισπανία δείχνει επιτέλους να αποκτά κάποιες δυνάμεις της υγείας: παράγει νέες δυνάμεις και νέες προτάσεις, ριζοσπαστικές, αλλά βιώσιμες και δυνητικά εφαρμόσιμες. Αντίθετα, στην Ελλάδα το κομματικό σκηνικό μετά από 7 χρόνια κρίσης παραμένει άκρως τοξικό σε όλο του το πλάτος. Δηλητηριάζει αλύπητα την κοινωνία και την πραγματική οικονομία.

Ο ταύρος, σύμβολο της Ισπανίας και η αρκούδα, το σύμβολο της Μαδρίτης

«Βοηθήστε την Ελλάδα!» Οι όμιλοι Άϊφελ και Γκλίνικε (Γαλλία, Γερμανία)

Süddeutsche Zeitung  Helft Griechenland!   21 Μαΐου 2015 

Η τραγωδία της Ελλάδας πρέπει επειγόντως να λάβει τέλος. Η απογοήτευση της Ευρώπης με τη νέα ελληνική κυβέρνηση έχει επιτρέψει να ακούγονται πιο δυνατά οι φωνές που ζητούν τερματισμό των διαπραγματεύσεων και Grexit, την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Πιστεύουμε ότι αυτό θα ήταν λάθος. Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν μια συλλογική πολιτική αποτυχία. Πάνω απ' όλα, θα οδηγούσε τους Έλληνες πολίτες σε κοινωνική και οικονομική καταστροφή.
Ωστόσο, το να παραμείνει η Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ, χωρίς αξιόπιστη μεταρρύθμιση της οικονομίας και των θεσμών της, πράγμα που θα ήταν εις βάρος των πολιτών των άλλων χωρών, θα ήταν εξίσου συλλογική πολιτική αποτυχία. Αυτό θα αποδυνάμωνε πιο πολύ την αξιοπιστία των θεσμικών οργάνων της Ευρώπης και την αρχιτεκτονική της, αλλά επίσης θα υπονόμευε τα θεμέλια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία βασίστηκε από την αρχή σε κοινούς κανόνες. Πρέπει να γίνεται σεβαστή η εθνική κυριαρχία της κάθε χώρας-μέλους. Όμως σε μια ενοποιημένη Ευρώπη, η κυριαρχία είναι όλο και περισσότερο κοινή κυριαρχία, όλο και λιγότερο επιμέρους εθνική.

Η αγορά Καπάνι στη Θεσσαλονίκη. Η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε βαθιά κρίση χωρίς τέλος

(Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Τσακαλίδης / Bloomberg)

Μετά τη συμφωνία, οι πραγματικές δυσκολίες

1. To μνημείο αίσχους του ελληνικού κομματικού συστήματος: Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, θυσία στο βωμό του πεθαμένου μετεμφυλιακού κοινωνικού συμβολαίου.

Όσο τα κόμματα, χθεσινά και σημερινά κυβερνητικά, μαζί και το σύνολο του ελληνικού πολιτικού προσωπικού, αδιαφορούν όλο και πιο επιδεικτικά για την τύχη των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, μισθωτών με τυπικές ή άτυπες εργασιακές σχέσεις αλλά πάντα επισφαλών και υποψήφιων ανέργων, η στάση τους αυτή ορθώνεται ως όλο και ψηλότερο μνημείο πολιτικού αίσχους. Ακόμη και άν δεν επικαλεσθεί κανείς την εντελώς φανερή πελατειακή προσκόλληση, είναι ευεξήγητη η στάση άν λάβει κανείς υπόψη τον βιόκοσμο του πολιτικού προσωπικού, δηλαδή το πραγματικό πλαίσιο κοινωνικής διαβίωσής του: οι μισοί υπουργοί της κυβέρνησης είναι πανεπιστημιακοί, ενεργοί ή μή, από τους υπόλοιπους, αρκετοί ως προς τον κύριο βιοπορισμό είναι εισοδηματίες. Απλά «δεν καταλαβαίνουν» το πρόβλημα, ίσως και γιατί δεν συμφέρει να το καταλάβουν. Αντίστοιχα (και ασφαλώς πιο ασύμμετρα κοινωνικά χαρακτηριστικά) ίσχυαν και για την προηγούμενη κυβέρνηση. Ωστόσο, από κόμματα και πολιτικούς με κοινωνικό ή και σοσιαλιστικό προσανατολισμό άλλα θα περίμενε κανείς: μια κάποια υπέρβαση τόσο της πελατειακής πολιτικής όσο και του ατομικού βιόκοσμου. 

Ακούγεται βέβαια το επιχείρημα ότι η ελληνική κοινωνία μετά το 1980 έχει πολλούς μικροαστούς, μεσοαστούς, ακόμη και πολυάριθμη ανώτερη μεσοαστική τάξη. Ως πότε όμως οι παραγωγοί του πραγματικού πλούτου, οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, θα χρηματοδοτούν τον μη διατηρήσιμο τρόπο ζωής των μεσοαστών; Αντί να στίβονται οι λιπόσαρκοι (αιμο)δότες, άς αλλάξουν λίγο το lifestyle τους οι υπέρβαροι λήπτες.

Ο βαρώνος Μινχάουζεν στο βάλτο

Tο «θαύμα» που έκανε – κατά δήλωσή του – ο βαρώνος Μινχάουζεν, όταν κόλλησε στο βάλτο:
Για να μη πνιγεί πιάστηκε από τα μαλλιά του …και σηκώθηκε λίγο ψηλότερα
 




...όχι μόνον σηκώθηκε λίγο ψηλότερα, αλλά τράβα-τράβα έβγαλε απο το βάλτο και το άλογο...

Οι λαϊκιστικές δυνάμεις δεν είναι ανόητες - θέτουν εύλογα ερωτήματα για την σημερινή κατάσταση της δημοκρατίας

του Κριστομπάλ Ροβίρα Κάλτβάσσερ  
  
Πηγή: © Democratic Audit UK - Cristóbal Rovira Kaltwasser: Populist forces are not foolish – they are posing legitimate questions about the state of democracy 04/02/2015

πρώτη ελληνική δημοσίευση © ιστότοπος «Κοίτα τον Ουρανό» - Οι λαϊκιστικές δυνάμεις δεν είναι ανόητες, του Cristóbal Rovira Kaltwasser (μετάφραση Θώμη Γάκη)

 
Πως πρέπει να αξιολογούμε τα νέα λαϊκιστικά κινήματα που ριζώνουν σε κάθε γωνιά της Ευρώπης; Ο Cristóbal Rovira Kaltwasser τονίζει, πως άν και οι λαϊκιστές σε όλο τον κόσμο προκαλούν κατά καιρούς δυσάρεστες εκπλήξεις, εντούτοις θέτουν εύλογα ερωτήματα για την παρούσα κατάσταση της δημοκρατίας.

  

Το γεγονός ότι ο λαϊκισμός είναι μια παθολογία που όλο και περισσότερο επηρεάζει τις δημοκρατικές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, είναι ένα επιχείρημα που προωθείται από έναν αυξανόμενο αριθμό ειδικών και ακαδημαϊκών. Αυτός ο ισχυρισμός συνοδεύεται συνήθως από μια προειδοποίηση για την ανάδειξη των λαϊκιστικών δυνάμεων, οι οποίες υποθετικά επιζητούν να αποδιοργανώσουν τους ελέγχους και τις ισορροπίες που είναι εγγενείς στο φιλελεύθερο δημοκρατικό καθεστώς. Παρόλο που αυτή είναι μια βάσιμη ανησυχία, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν κρίνουμε τη σχέση του λαϊκισμού με τη δημοκρατία. Όπως έχω υποστηρίξει και αλλού, οι λαϊκιστικές δυνάμεις δεν είναι παθολογικές per se [καθεαυτές]. Αντιθέτως, η άνοδος του λαϊκισμού συνδέεται με την ικανότητά του να προσφέρει απλές απαντήσεις σε δυο δημοκρατικά διλήμματα που δεν έχουν ξεκάθαρη δημοκρατική λύση: το πρόβλημα της οριοθέτησης (πώς να ορίσεις τον λαό;) και των ορίων της αυτό-διακυβέρνησης (πώς να ελέγξεις αυτούς που ασκούν τον έλεγχο;).

Η μικρή Άννυ

Ο 27χρονος δράστης, ο πατέρας, μετά το έγκλημα, το οποίο προσδιορίζεται ότι έγινε μεταξύ Μεγάλης Τετάρτης και Μεγάλης Παρασκευής, πούλησε την κούνια, το καρότσι και τα παιχνίδια του παιδιού σε Ρουμάνο, έναντι 55 ευρώ. Η σορός της μικρής Αννυς δεν θα βρεθεί ποτέ.

   

«Δεν μπορεί κανείς να το αναλύσει ούτε εγκληματολογικά, ούτε ποινικά, ούτε κοινωνικά. Μιλάμε για ακραία, μη ανθρώπινη συμπεριφορά. Πολλώ μάλλον που ήταν και παιδί του - δεν ήταν ένα ξένο παιδί που απήχθη ή κάτι άλλο», τόνισε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός. Έκανε λόγο για «μια σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης η οποία δεν έχει αντικείμενο εξέτασης, δεν έχει τίποτα να πεις».

Ο υπουργός συμπλήρωσε: «Ο παιδοκτόνος αν μπορέσει να πει κάτι… Δεν αντέχεται αυτό, ούτε από τον ίδιο που το έκανε, ούτε από τη σύζυγο. Δεν αντέχεται αυτό». Και προέβλεψε ότι οι συγκρατούμενοι του δράστη θα τον οδηγήσουν στον θάνατο. 

Και βέβαια είναι ακραία, μη ανθρώπινη συμπεριφορά. Ακριβώς αυτό. Όμως τα ακραία, οι μη ανθρώπινες εξαιρέσεις, είναι εδώ για να αποκαλύπτουν πόσο απάνθρωποι είναι οι «εξανθρωπισμένοι» κανόνες, δηλαδή οι «καθώς πρέπει» συμπεριφορές που αντέχονται και θεωρούνται αποδεκτές μέσα στο πνεύμα της εποχής. Τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης την προπαγανδίζουν κοινωνικές ιδεολογίες, προβάλλεται ως επικρατούσα νοοτροπία και θριαμβεύει ως «σκοτεινή νύχτα της ψυχής».

Μέχρι τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, και το πιο φτωχό παιδί ήταν μικρός πρίγκηπας ή μικρή πριγκίπισσα. Στις όψιμες νεωτερικές κοινωνίες της «κοινωνικής επιτυχίας», της προσωπικής αυτοεκπλήρωσης και του life style, το παιδί είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας: ο αμνός που κουβαλάει στις αδύναμες πλάτες του όλες τις αμαρτίες του κόσμου. Η χαλάρωση της οικογένειας, του τελευταίου «λιμανιού σ' έναν άκαρδο κόσμο», η έκλειψη της αγάπης που την επισκιάζει το «sex», είναι ανάπηρες «ελευθερίες» που έχουν βαρύ τίμημα και το πληρώνει κυρίως το παιδί.

Η τερατώδης «πατρική» απανθρωπιά που έλαχε στην τετράχρονη Άννυ είναι η εξαίρεση που δεν αντέχεται από κανέναν. Το να στέλνουν τα έμβρυα, πριν δούν το φώς του ήλιου, στα απορρίμματα των ιδιωτικών ιατρείων, ο πατέρας συνήθως ως καθοδηγητής και η μητέρα ως συνειδητή ή εξαναγκασμένη συνεργός, χωρίς να υπάρχουν λόγοι υγείας για τη μητέρα, είναι σήμερα κανόνας αποδεκτός από όλους. Ή σχεδόν από όλους. «Για την ελευθερία, ρε γαμώτο». Στην καλύτερη περίπτωση, οι μεγάλοι, με νόμιμο και επιστημονικό τρόπο (που ως γνωστόν, εκτός από ιδιοτελής, θεωρείται τώρα και «ηθικός»), ορίζουν από πότε οι απόγονοί τους λογαριάζονται ως ανθρώπινα όντα και προστατεύονται από το «ου φονεύσεις».

Παραφράζοντας τον Χορκχάιμερ και τον Αντόρνο, όποιος δεν θέλει να μιλήσει (με το λόγο της κοινωνικής κριτικής και με την αρχή της κατηγορικής επιταγής) για τις χωρίς βιολογικό λόγο αμβλώσεις, καλύτερα να σιωπά και για την παιδοκτονία. Ακόμη και για τη φρίκη που έλαχε στη μικρή Άννυ. Στον Τέοντορ Αντόρνο χρωστάμε τη σκέψη, πως κάθε βαρβαρότητα ανθρώπου προς άνθρωπο ξεκινά από τη σκληρότητα και την ασέβεια προς τη ζωή γενικά: είτε πρόκειται για ένα ζώο, είτε πρόκειται γι' αυτό που ίσως ακόμη δεν είναι, αλλά ετοιμάζεται να γίνει άνθρωπος.*

Άν και διαφορετικές κατηγορίες πράξεων (παιδοκτονία, άμβλωση) δεν έχουν κοινό μέτρο σύγκρισης, ωστόσο η κοινή τους ρίζα, η απαξίωση της νέας ζωής, κάτι λέει για την εποχή μας και για το πνεύμα της. Οι διαφωτισμένες κοινωνίες μας, με το να αποφεύγουν να αξιολογήσουν τα μέγιστα, τα ζητήματα ζωής και θανάτου, αξιολογούνται οι ίδιες και παίρνουν βαθμό κάκιστο.

Γ. Ρ.  

Γιόσκα Φίσερ: Ο Τσίπρας στη Χώρα των Ονείρων

© Project Syndicate: Joschka Fischer - Tsipras in Dreamland (29.4.2015)
 

Η κρίση στη ζώνη του ευρώ πρωτοεμφανίστηκε ως πρόβλημα χρέους στην Ελλάδα (2009), γρήγορα όμως φάνηκε ότι αφορά άμεσα τουλάχιστον όλο το Νότο και την Ιρλανδία. Η τελευταία και η Πορτογαλία, κουτσά-στραβά, έδειξαν αμφιλεγόμενα σημάδια ανάκαμψης μετά το 2014, ενώ η ασπίδα ρευστότητας που δημιούργησε η ΕΚΤ, προστατεύει τις μεγάλες χώρες Ιταλία και Ισπανία. Η «ελληνική ιδιαιτερότητα», μετά τo ανεκδιήγητο «success story» και την δονκιχωτική απόπειρα «εξόδου στις αγορές» της προηγούμενης κυβέρνησης (2014), δείχνει πόσο αποτυχημενες είναι οι ελληνικές ελίτ, η πολιτική και η οικονομική. Η νέα κυβέρνηση δυσκολεύεται να επιλέξει σαφές δρομολόγιο πλεύσης: η «δημιουργική της ασάφεια» και η αβεβαιότητα για το μέλλον επιβαρύνει άσχημα την πραγματική οικονομία. Ο Φίσερ, που από την αρχή επικρίνει το αποτυχημένο πείραμα λιτότητας στην ευρωζώνη, επιμένει ότι το διακύβευμα σήμερα, μαζί το μέλλον της Ελλάδας μέσα στην ΕE, είναι πάντα το μέλλον του κοινού ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Πρέπει να εγκαταλείψουν τις ψευδαισθήσεις τους, τονίζει, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις Βρυξέλλες ή στο Βερολίνο.

Γ. Ρ.

Για την Ελλάδα μπορεί κανείς μόνον να αισθάνεται θλίψη. Για πάνω από πέντε χρόνια, η «τρόικα» (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) την μετέτρεψε σε αντικείμενο ενός αποτυχημένου πειράματος λιτότητας που έχει επιδεινώσει την οικονομική κρίση της χώρας. Και τώρα η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα δείχνει με παράλογη εμμονή να συνεχίζει τη βύθιση της Ελλάδας στην άβυσσο. 

Δεν έπρεπε σε καμμιά περίπτωση να συμβεί αυτό. Τη στιγμή που το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα ήρθε στην εξουσία τον Ιανουάριο του 2015, ήταν δυνατό να γίνει ένας νέος συμβιβασμός, προσανατολισμένος περισσότερο προς την ανάπτυξη. Ακόμη και σκληροπυρηνικοί Γερμανοί υποστηρικτές της λιτότητας - και σίγουρα η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ - είχαν αρχίσει να επανεξετάζουν τη θέση τους, λόγω των αναμφισβήτητα αρνητικών συνεπειών που είχαν οι πολιτικές συνταγές τους για το ευρώ και για τη σταθερότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Η κυβέρνηση Τσίπρα, δικαιολογημένα, θα μπορούσε να παρουσιάζεται ως ο καλύτερος συνεργάτης της Ευρώπης για την εφαρμογή ενός μεγαλεπήβολου προγράμματος μεταρρυθμίσεων και εκσυγχρονισμού στην Ελλάδα. Μέτρα για την στήριξη των φτωχότερων πολιτών εύρισκαν αρκετή συμπαράσταση στις πρωτεύουσες της ΕΕ και τα ευνοϊκά συναισθήματα θα είχαν ενισχυθεί, άν η Ελλάδα είχε αρχίσει να περικόπτει τον ξεχειλωμένο αμυντικό προϋπολογισμό της (όπως μια αριστερή κυβέρνηση θα ήταν μάλλον αναμενόμενο να κάνει).