Ο παμπόνηρος τυχοδιώκτης και ο αργόστροφος, πολιτικά ανεπαρκής έντιμος. Η Βρετανία βουλιάζει στην παρακμή και στην κοινωνική βαρβαρότητα

της Πόλλυ Τόινμπυ

 

© The Guardian - Polly Toynbee: Devoid of agility, charisma and credibility, Corbyn has led Labour into the abyss, 13.12. 2019
  

“Οι καλύτεροι χωρίς πεποίθηση, ενώ οι χειρότεροι
Είναι γεμάτοι από την ένταση του πάθους” 
(William Butler Yeats, The Second Coming - απόδοση στα Ελληνικά: Γιώργος Σεφέρης)

Ο εφιάλτης έγινε πραγματικότητα. Η χειρότερη περίπτωση πολιτικού εκλέχτηκε πρωθυπουργός. Τις πιο δύσκολες ώρες θα τις βρούμε μπροστά μας. Ένας πολιτικός ακατάλληλος για οποιοδήποτε δημόσιο αξίωμα, ο Μπόρις Τζόνσον, αναλαμβάνει τα ηνία μιας απόλυτης εξουσίας, με πλειοψηφία που σπάνια δίνεται σε ηγέτη.

William Butler Yeats

“Ο Κόρμπιν θα μπορούσε να μας είχε σώσει. Εάν από την αρχή είχε οδηγήσει το Εργατικό Κόμμα και τα συνδικάτα με πλήρη ισχύ, πολωτικά και κατά μέτωπον εναντίον της Brexit, το δημοψήφισμα που χάθηκε με μικρή διαφορά θα μπορούσε, ίσως, να είχε κερδηθεί. Αλλά αυτός και οι συνεργάτες του αρνήθηκαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο τότε, το 2016, στο δημοψήφισμα. Άφησαν το γάμο και πήγαν για πουρνάρια. Ο Κόρμπιν έπαθε σύγχυση, βραχυκυκλώθηκε, έβαλε μόνος του τρικλοποδιά στον εαυτό του”

Αυτό το χτύπημα δόθηκε σε μια χώρα που καταστρέφεται εδώ και μια δεκαετία από την παρακμή της δημόσιας σφαίρας της και την στασιμότητα της οικονομίας της. Ο έξω κόσμος παρακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με αμηχανία. Η Brexit ήταν το φονικό όπλο που χρησιμοποίησε ο Τζόνσον για να εκθρονίσει τους δύο προηγούμενους ηγέτες του κόμματός του, προκειμένου να πάρει τη θέση τους. Αδιάφορος για ο,τιδήποτε άλλο εκτός από τις προσωπικές φιλοδοξίες του, μας παγίδευσε στη χειρότερη εκδοχή Brexit που μπορούσαμε να φανταστούμε. Στην αποχώρηση από την ΕΕ τον επόμενο μήνα Ιανουάριο και σε μια καταστροφική «Συμφωνία» που θα συναφθεί με αυτήν το επόμενο έτος.
Θα πάνε χαμένα πέντε χρόνια, κρίσιμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Αναζητώντας επειγόντως τη σύναψη συμφωνιών με άλλες χώρες, θα υποκύπτει σε κάθε συμφέρον, σε κάθε λόμπι, σε κάθε εταιρεία ορυκτών καυσίμων, σε κάθε «βαποράκι» που θα προωθεί την εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου με τη μέθοδο fracking, και θα παίζει κρυφτό πίσω από την κενή υπόσχεσή του για μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος το 2050. Η συρρίκνωση όλων των δημόσιων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας έχει ενσωματωθεί άρρηκτα στα σχέδια των προϋπολογισμών του: Προβλέπουν δαπάνες επαρκείς για να μη συμβεί μια ολοκληρωτική κατάρρευση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS), αλλά ανεπαρκείς για να αναστηλωθεί το σχολικό σύστημα ή η αστυνομία, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2010, ή να σταματήσει η ατέρμονη παρακμή όλων των άλλων υπηρεσιών. Κι ας μην προσδοκούμε ξαφνικές αλλαγές της αδιάφορης στάσης του. Γίναμε Κασσάνδρες, διαρρήξαμε τα ιμάτια μας και προειδοποιήσαμε φωναχτά για την αυξανόμενη φτώχεια, για την έλλειψη στέγης, για την κατάρρευση των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης και κοινωνικής πρόνοιας, για την αναστροφή της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου. Ωστόσο, ο λαός ψήφισε υπέρ όλων αυτών των δεινών.

Σε ποιό κόμμα πήγαν οι έδρες το 2019 (μέση), το 2017 (αριστερά) και οι αλλαγές - © BBC/reddit

Οι ψηφοφόροι δεν εξαπατήθηκαν: Ψήφισαν εν γνώσει τους έναν αναξιόπιστο και ψεύτη

Ποιός φταίει; Δεδομένα τα ψέματα που διαδίδει ο ακραίος συντηρητικός Τύπος, δεδομένη και η αναπαραγωγή τους από όλα τα μέσα ενημέρωσης - όμως το Εργατικό Κόμμα υφίσταται ανέκαθεν αυτή την άδικη μεταχείριση. Αυτή η τρικυμισμένη θάλασσα υπάρχει και θα υπάρχει πάντα, και κάθε ηγέτης είναι αναγκασμένος να προσπαθεί να πλοηγήσει το σκάφος μέσα σ' αυτήν. Χωρίς να φοβηθεί τον θαραλλέο οργανισμό ελέγχου της χειραγώγησης της κοινής γνώμης Full Fact και άλλους οργανισμούς ελέγχου, ο Τζόνσον ανακάλυψε ότι μπορεί να επαναλαμβάνει κάθε ψέμα χίλιες φορές, με απόλυτη ατιμωρησία, ότι κανείς δεν μπορεί να τον σταματήσει, εκτός από τους ψηφοφόρους. Κι αυτοί προτίμησαν το ψέμα.
Οι ψηφοφόροι δεν εξαπατήθηκαν: Aποκαλούν τον Τζόνσον αναξιόπιστο. Όποιος έχει αυτιά και μάτια ακούει και βλέπει τα σχέδιά του, που ετοιμάζει για να εκδικηθεί όσους του στάθηκαν εμπόδια: Θα περιορίσει τις εξουσίες του Ανώτατου Δικαστηρίου, επειδή αυτό του αντιστάθηκε. Απειλεί το Κανάλι 4 και το BBC με «ελέγχους» που εγκυμονούν δεινά. Αλίμονο σε οποιονδήποτε δημόσιο υπάλληλο ή μέλος ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής που θα μπεί στον δρόμο του, καθώς περιορίζει το δικαίωμα ελέγχου νομιμότητας των πράξεων της εξουσίας και απειλεί να «επικαιροποιήσει» τον Νόμο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η στερλίνα καλπάζει, γιατί ο «λαός» του χρηματοπιστωτικού City φοβάται πολύ περισσότερο το να πληρώνει υψηλότερους φόρους παρά μια «κακή» Brexit που θα παραλύσει ολόκληρη την οικονομία.
Έχοντας μπροστά τους τον Τζόνσον, την χειρότερη επιλογή στην ιστορία της χώρας, οι ψηφοφόροι προτίμησαν αυτόν και όχι τον αντίπαλό του. Πόσο κακό να ήταν άραγε αυτό το Εργατικό Κόμμα, που άφησε να το νικήσει ένας τέτοιος πολιτικός - δείγμα κοινωνικής παθολογίας, ναρκισσιστής, βουλιμικός για εξουσία; Αυτό το ερώτημα βασανίζει την ψυχή κάθε μέλους του Εργατικού Κόμματος· και κάθε αξιωματούχος ή βουλευτής αυτού του κόμματος πρέπει να το θέσει στον εαυτό του.
Σ΄ αυτές τις εκλογές, το Εργατικό Κόμμα ήταν απίστευτα κακό, καταστροφικά κακό· ήταν ανυπόφορο να το βλέπεις. Μια κλίκα «Κορμπινιστών» (Corbynites) νοιαζόταν περισσότερο για να διατηρήσουν της εξουσία τους μέσα στο κόμμα, παρά για να σώσουν τη χώρα κερδίζοντας τις εκλογές. Η εθνική εκτελεστική επιτροπή, ένα άθροισμα καρεκλοκένταυρων που έλεγαν «ναι σε όλα», έβλαψε το κόμμα λαμβάνοντας αποφάσεις με τη λογική μιας σέκτας. Μόλις φάνηκε από όλες τις δημοσκοπήσεις, και από όλες τις σημαντικές ομάδες ψηφοφόρων του κόμματος, ότι ο «Κορμπινισμός» ήταν από εκλογική άποψη δηλητηριώδης σαν αρσενικό, θα έπρεπε να απαλλάσσονταν από αυτόν· αλλά γι΄ τους ανθρώπους αυτούς, η νίκη σε τούτες τις εκλογές ήταν στόχος δευτερεύουσας σημασίας [...] 

Κάποτε ο Κόρμπιν σήμαινε ελπίδα, ιδίως για τη βρετανική νεολαία. Όμως έβαλε τρικλοποδιά στον εαυτό του.
Φεστιβάλ του Glastonbury, Ιούνιος 2017

«Ο Τζέρεμι Κόρμπιν μπορούσε να μας σώσει»  - Ειλικρίνεια αλλά βαριά πολιτική ανεπάρκεια
Ο Κόρμπιν δεν είναι άνθρωπος χωρίς ηθική. Δεν μπορεί να πει ποτέ ψέματα [...]. Όμως είναι άνθρωπος χωρίς τις ικανότητες τις απαραίτητες για έναν ηγέτη: Ευστροφία του νου, εκφραστικότητα και ρητορική στη διατύπωση ιδεών, ικανότητα στη στρατηγική, καλό χιούμορ, χάρισμα.
Ωστόσο, η κληρονομιά που αφήνει πίσω του είναι ιστορικής σημασίας. Προκάλεσε στη χώρα αυτή μια βαθιά, εθνικά διχαστική, ανεπανόρθωτη βλάβη. Εάν από την αρχή είχε οδηγήσει το κόμμα του και τα συνδικάτα με πλήρη ισχύ, με πορεία πρόσω ολοταχώς, πολωτικά και κατά μέτωπον εναντίον όσων προπαγάνδιζαν την Brexit, το δημοψήφισμα που χάθηκε με μικρή διαφορά θα μπορούσε, ίσως, να είχε κερδηθεί. Αλλά αυτός και η κλίκα του σαφώς αρνήθηκαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο τότε, το 2016, στο δημοψήφισμα: Όταν τους ζητήθηκε, απάντησαν ότι ήταν πολύ απασχολημένοι με τις τοπικές εκλογές του Μαΐου 2016. Άφησαν το γάμο και πήγαν για πουρνάρια. Δεν θέλησαν, τότε, να συμμετάσχουν σε καμία κοινή πολιτική πλατφόρμα υπέρ της παραμονής στην ΕΕ [«remain», μαζί με τους Πράσινους ή τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες ή τους Σκωτσέζους του SNP ή τους Ουαλλούς του Plaid Cumru ή με Βορειοϊρλανδούς του Sinn Fein]. Οι μουχλιασμένες ιδεολογίες των οπαδών του Τόνι Μπεν (Tony Benn) από τη δεκαετία του 1970 τύφλωσαν αυτή την σέκτα και την εμπόδισαν να δει ότι η Brexit ήταν το καταστροφικό όπλο της τυχοδιωκτικής Ακροδεξιάς. Ο Κόρμπιν θα μπορούσε να μας είχε σώσει - αλλά έπαθε σύγχυση, βραχυκυκλώθηκε και έβαλε μόνος του τρικλοποδιά στον εαυτό του.
Ο Κόρμπιν ήρθε φορτωμένος με αποσκευές πολύ βαρειές ακόμη και για έναν Ηρακλή για να τις αποτινάξει από την πλάτη του: Ο IRA, οι φίλοι της Χαμάς, η Βενεζουέλα. Όμως την κατηγορία για αντισημιτισμό δεν μπορούσε να την ξεφορτωθεί. Είμαι βέβαιη ότι δεν βλέπει πάνω του καμιά κηλίδα τέτοιου είδους, αρνείται να αποδεχθεί κάτι τέτοιο· και έτσι του είναι αδιανόητο να ζητήσει συγγνώμη. Αλλά επειδή δεν κατάφερε να καθαρίσει εντελώς αυτή τη μομφή, άφησε τους υποψηφίους του κόμματος χωρίς επιχειρήματα όταν ο οποιοσδήποτε τους έλεγε «δεν μπορώ να ψηφίσω έναν αντισημίτη» [...] 
Η προεκλογική εκστρατεία του Εργατικού Κόμματος ήταν χαοτική: Όλα τα χαρισματικά στελέχη πρώτης γραμμής παραγκωνίσθηκαν, από φόβο μη τυχόν και επισκιάσουν τον αρχηγό. Ανεπαρκείς πολιτικοί και πρόσωπα δεύτερης διαλογής προωθήθηκαν στο προσκήνιο επειδή ήταν πιστοί στην ηγεσία, ενώ ακόμη και οι πρώτης γραμμής Κέιρ Στέρμερ (Keir Starmer) και Έμιλυ Θόρνμπερρι (Emily Thornberry) μάλλον κλείστηκαν στην κατάψυξη, αφήνοντας έτσι και άλλο ελεύθερο πεδίο στον Μπόρις Τζόνσον. Μέχρι και τον Τζων ΜακΝτόνελλ (John McDonnell), πολύ πιο επαρκή από τον Κόρμπιν, τον κράτησαν μακριά από τις κάμερες. Οι σεκταριστικές προκαταλήψεις του Κόρμπιν εμπόδισαν κάθε προσπάθεια να θεραπευτούν οι πληγές μέσα στο Εργατικό Κόμμα και άφησαν πολλούς ικανούς έξω από το παιχνίδι, κολλημένους στον  πάγκο.

 William Butler Yeats, The Second Coming

Η μεγάλη τραγωδία: Ένα εξαιρετικό πολιτικό πρόγραμμα πετάχτηκε σαν σπόρος σε ακαλλιέργητο πετρώδες έδαφος και χάθηκε
Και ιδού η πραγματική τραγωδία: Το εκλογικό πρόγραμμα του Εργατικού Κόμματος ήταν όντως εξαιρετικό. Εξέφραζε το όραμα για μια χώρα που επί τέλους θα απελευθερωθεί από το σκότος πολλών χρόνων, με πράσινες επενδύσεις, με ανάπτυξη εκεί όπου οι άνθρωποι την έχουν περισσότερο ανάγκη, ώστε να γιατρευτούν τα πολλά τραύματα που έχουν πληγώσει τη χώρα μέχρι το μεδούλι των οστών της, να αποκατασταθεί η αξιοπρέπεια στη δημόσια σφαίρα και να ελπίσουμε σ' ένα μέλλον που είναι απολύτως προσιτό. Γιατί άραγε εμείς, στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν μπορούμε και δεν πρέπει να φορολογούμαστε ή να δαπανούμε ακριβώς όπως κάνουν άλλες βορειοευρωπαϊκές χώρες παρόμοιες με τη δική μας [οι Σκανδιναβικές, η Γερμανία, η Γαλλία, το Βέλγιο κτλ]; Ωστόσο, εάν ο σοσιαλισμός πρέπει να μιλά τη γλώσσα των προτεραιοτήτων, οι προτεραιότητες χάθηκαν μέσα σε μια πληθώρα ατελείωτων υποσχέσεων· μια τέτοια πληθώρα, πολύ εύκολα μπορούσε να γίνει αντικείμενο χλευασμού. Το πολιτικό τοπίο δεν είχε ποτέ προετοιμαστεί για να δεχτεί το σπόρο· το χώμα ήταν ακαλλιέργητο, οι πολιτικές προτάσεις της τελευταίας στιγμής έπεφταν σε πετρώδες έδαφος. 
Η αξιοπιστία είναι τα πάντα· και έλειπε από τον Κόρμπιν. Χωρίς αξιοπιστία όλα πήγαν χαμένα. Αυτό πρέπει να το σκεφτεί καλά κάθε μέλος του Εργατικού Κόμματος. Ο δρόμος για να να ξανασηκωθεί όρθιο από μια τέτοια πτώση θα είναι μακρύς, πάρα πολύ μακρύς. Θα έλθουν και πάλι μέρες για να σκεφτούμε το μέλλον με ελπίδα. Όμως σήμερα πρέπει να αντιμετωπίσουμε καταπρόσωπο την πραγματικότητα.

Η Mary Louisa «Polly» Toynbee, εγγονή του μεγάλου ιστορικού Arnold Toynbee, είναι πολιτική συντάκτρια του Guardian, παλαιότερα του BBC και του Independent, μέλος του Εργατικού Κόμματος και στέλεχος της σοσιαλιστικής-μεταρρυθμιστικής Fabian Society. Επίμονη επικρίτρια του πρώην αρχηγού Τόνι Μπλερ και της πολιτικής του, στη συνέχεια υποστήριξε τη διαδοχή του από τον Γκόρντον Μπράουν, ωστόσο και εκείνος  την απογοήτευσε. Με αφορμή την εκλογή του Τζέρεμι Κόρμπιν στην προεδρία του Κόμματος το 2016 εξήγησε γιατί δεν μπορεί να στοιχηθεί πίσω του, «άν και θέλουμε τα ίδια πράγματα ο Κόρμπιν και εγώ».
Παρομοίασε τη βρετανική κοινωνία με «καραβάνι που πορεύεται μέσα σε έρημο· οι τελευταίοι μπορεί να εγκαταλειφθούν τόσο πίσω, ώστε να μην είναι πια μέλη της ομάδας». Με δεδομένο το βρετανικό αμιγώς πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, μερικές φορές υποστήριξε την ψήφο τακτικής ανάλογα με την εκλογική περιφέρεια για να μην πλειοψηφεί στις έδρες το Συντηρητικό Κόμμα. Την αποκάλεσαν κάποτε «βασίλισσα των αριστερών δημοσιογράφων», έχει βραβευθεί πολλές φορές και έχει πυροδοτήσει πολλές συγκρούσεις στην πολιτική συζήτηση και στη βρετανική δημόσια σφαίρα γενικά. Είανι παλαιά η αντιπαλότητά της με τον επίσης δημοσιογράφο, κάποτε, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος έγραψε το 2006: «Η Πόλλυ είναι η αρχι-ιέρεια του παρανοϊκού μας, παραχαϊδεμένου, καλά προστατευμένου πολιτισμού της πολιτικής ορθότητας, της αποφυγής κάθε ρίσκου και του “φασισμού  της άτεγκτης νομοθεσίας για την εργασιακή υγιεινή και ασφάλεια” (“elf and safety fascism”)».

Βιβλία: Dismembered: How the attack on the state harms us all (με τον David Walker), Hard Work: Life in Low-Pay Britain. Για να μελετήσει την κατάσταση «από μέσα», εργάστηκε η ίδια σε θέσεις ανειδίκευτης απασχολησης αμειβόμενη με τον κατώτατο μισθό.

  

Πρόσφατη αρθρογραφία της στον Guardian

  

 
Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Tο μέλλον μας πουλήθηκε για να κερδίζει απίστευτα μεγάλα ποσά ένας μικρός αριθμός ανθρώπων». Η ομιλία της στη Βουλή των Κοινοτήτων (Λονδίνο, 23.4. 2019, ΜτΚ)

O Στίβεν Χόκινγκ μιλά για την Brexit, για το χρήμα και για τα διακυβεύματα του μέλλοντος και του παρόντος. Ένα απόσταγμα πολιτικής σοφίας και οραματικού ρεαλισμού (ΜτΚ)

 

Από τη «Μαίρη Πόππινς» και τις «Γάτες», στον Μπόρις Τζόνσον και στον Νάιτζελ Φάρατζ (ΜτΚ)
 
Ετιέν Μπαλιμπάρ: Brexit, η αντίστροφη Grexit (ΜτΚ)
  
Γιούργκεν Χάμπερμας: Brexit, λαϊκισμός εναντίον του καπιταλισμού στην χώρα που γεννήθηκε - Κοινωνική ανισότητα, μή εκπροσώπηση των αδύναμων στην πολιτική (ΜτΚ)

 

Lars Cornelissen: «Νέα Δεξιά», Brexiters και άλλοι εθνικολαϊκιστές: Εξ αίματος απόγονοι των νεοφιλελεύθερων & συνεχιστές τους  (ΜτΚ)

Ο ατυχής όρος «ακραίο Κέντρο». Στη Βρετανία, στην Ελλάδα και αλλού (ΜτΚ)

Neil Davidson: Παλαιές και νέες μεσαίες τάξεις στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα - Ποιές έχασαν ποιές κέρδισαν στη νεοφιλελεύθερη 30ετία 

Τζο Κοξ, η δολοφονημένη βουλευτής του Εργατικού Κόμματος: Μια ζωή που χάθηκε άδικα, στον αγώνα για Βρετανία μέλος της ΕΕ, ανοιχτή στην Ευρώπη (ΜτΚ)

Jan-Werner Müller: Βρετανία, το δύστροπο παιδί της Ευρώπης (ΜτΚ)

Michael Norris: Τζων Ράσκιν - Μια φωνή από τον 19ο αιώνα μιλά για τις σημερινές κοινωνίες της ανισότητας (ΜτΚ)

Paul Mason: Γιατί χάσαμε στη Βρετανία (Aυγή, 23.12.2019)