Ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος στον κόσμο Μογκούλοι των μέσων ενημέρωσης

του Κρίστιαν Στέκερ

© Der Spiegel - Christian Stöcker: Der gefährlichste Mann der Welt, 19.01.2020

 

Πού να ψάξει κανείς για τους πιο επικίνδυνους ανθρώπους της εποχής μας; Στον κόσμο της πολιτικής ή στον κόσμο των πάμπλουτων, βουλιμικών ανδρών που ελέγχουν σήμερα, εκτός πολλών άλλων πραγμάτων, τα μεγάλης ακροαματικότητας μέσα ενημέρωσης; Εάν κρίνει κανείς από την Ελλάδα - ιδίως από τις εξελίξεις στα ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια αλλά και τις εντελώς πρόσφατες, τις ποδοσφαιρο-πολιτικο-επιχειρηματικές - το ερώτημα είναι κρίσιμο και η πιθανή απάντηση πολύ λυπηρή, πάρα πολύ δυσάρεστη για όσους βλέπουν τη δημόσια σφαίρα ως αρένα της δημοκρατίας. Ωστόσο μπορεί επίσης να διαλύει πολλές ψευδαισθήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Όμως ο Κρίστιαν Στέκερ γράφει για έναν πολύ πιο επικίνδυνο υπέργηρο μογκούλο των ΜΜΕ, με προπαγανδιστική δράση παγκόσμιας εμβέλειας: Ο πιο ζάπλουτος, πιο βουλιμικός και πιο αδίστακτος χορηγός παραπληροφόρησης και «μετα-αλήθειας» (post-truth) στον κόσμο είναι ο Ρούπερτ Μέρντοκ.

 Γ. Ρ.

  

Οι δύο κύριοι γνωρίζουν ο ένας τον άλλον καλά, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Σε μια σειρά φωτογραφιών που έχουν ληφθεί σε ένα παλάτι της Αγίας Πετρούπολης, είναι μαζί. Και οι δύο χαμογελούν. Ο ένας κάπως πιο πολύ, επειδή ακριβώς αυτή τη στιγμή προσφέρει στον εαυτό του κάτι πολύ ακριβό. Στη μια από αυτές τις φωτογραφίες ο Βλαντίμιρ Πούτιν προβάρει στο δάχτυλό του το βαρυφορτωμένο με διαμάντια δαχτυλίδι Super Bowl του Αμερικανού δισεκατομμυριούχου Ρόμπερτ Κραφτ (Robert Kraft). Τα δαχτυλίδια αυτά είναι έπαθλα που προσφέρονται κάθε χρόνο στους νικητές του πρωταθλήματος American Football, οι οποίοι, στη συνέχεια τα πωλούν σε υπερπλούσιους έναντι εξωφρενικών αντιτίμων, που ξεπερνούν τα 300.000 δολλάρια για κάθε δαχτυλίδι. Ο μογκούλος των μέσων ενημέρωσης Ρούπερτ Μέρντοκ (Rupert Murdoch) στέκεται μεταξύ των δύο, και όπως συμβαίνει συχνά όταν χαμογελάει, μοιάζει σαν να συλλογίζεται μήπως μετά το χαμόγελο πρέπει και να δαγκώσει.
Η φωτογραφία έγινε διάσημη επειδή ο Πούτιν, μετά την πρόβα, έβαλε το πολύτιμο δαχτυλίδι στην τσέπη του αντί να το επιστρέψει. Το έχει κρατήσει μέχρι σήμερα, κάτι που ο Kραφτ προφανώς αποδέχτηκε εν τω μεταξύ.

Οι κύριοι αυτοί γνωρίζονται καλά μεταξύ τους: Ο μεγαλύτερος στον κόσμο μογκούλος των ΜΜΕ

(2ος από αριστερά) με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Β. Πούτιν

2005, στην Αγία Πετρούπολη - © Alexander Zemlianichenko /AP

«Ανάμεσα στον εύγλωττο ουμανισμό και στην αναλφάβητη βαρβαρότητα» (Τόμας Μαν, Το Μαγικό Βουνό)*

O Τόμας Μαν άρχισε να γράφει το Μαγικό Βουνό το 1912-13. Τα Βαλκάνια κάπνιζαν, όλη η Ευρώπη μύριζε ήδη μπαρούτι, σε λίγο άρχισε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος που ξεκλήρισε τη νεολαία της ηπείρου στα χαρακώματα του Βελγίου, της Ουκρανίας, του Καϊμάκτσαλαν, της Καλλίπολης. Το μυθιστόρημα ολοκληρώθηκε μετά από 12 χρόνια, το 1924, ενώ ακόμη αναδυόταν από τα χώματα η μυρωδιά του αίματος, ωστόσο μπορούσε να γίνει κι ένας πρώτος ψύχραιμος απολογισμός. Ο Τόμας Μαν έκανε τον δικό του. Ο γιός του μεγαλεμπόρου από το Λύμπεκ και της Γερμανο-Βραζιλιάνας συγγραφέως, ο «απολιτικός στοχαστής», ο κήρυκας της αντιδιαφωτιστικής πολιτισμικής απαισιοδοξίας, ο προπαγανδιστής ενός ιδιαίτερου εθνικού δρόμου (Sonderweg) της Γερμανίας, υποκλίθηκε στα επιχειρήματα του αδελφού του και ιδεολογικού αντιπάλου του, του Χάινριχ Μαν. Ο Τόμας Μαν άλλαξε κι έγινε άλλος άνθρωπος: Μαχητικός δημοκράτης, διεθνιστής, σκυταλοδρόμος του Διαφωτισμού. Όμως η μεγάλη πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού των ευρωπαϊκών χωρών - συντηρητικοί, εθνικιστές, φιλελεύθεροι ή κομμουνιστές μετά τον Λένιν - και οι εθνικές ή υπερεθνικές οικονομικές ελίτ της ηπείρου, έκαναν άλλους, δικούς τους απολογισμούς. Συνέχισαν απτόητοι, καθένας στο δρόμο του δικού του στενού συμφέροντος. Δεκαπέντε χρόνια μετά, η Ευρώπη μπήκε υπνοβατώντας στο δεύτερο σφαγείο και ολοκαύτωμα, χειρότερο του πρώτου.

Μονομάχοι στο Μαγικό Βουνό Το κλίμα αλλάζει, «το μήνυμα ακούγεται, αλλά στην πράξη καμιά πρόοδος»*

του Παύλου Τσίμα

© HuffingtonPost - Παύλος Τσίμας: Νταβός, ένα κλικ «αριστερά» - Το μήνυμα ακούγεται καιρό τώρα: Η διεθνής οικονομική τάξη έχει μπει σε λάθος δρόμο, 22.01.2020

Το Νταβός έχει τον μύθο του. Κάθε Ιανουάριο, μερικοί από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους ανθρώπους στον κόσμο συγκεντρώνονται στο Μαγικό Βουνό, σε ένα χιονισμένο χωριό των Αλπεων και συζητούν τα πραγματα του κόσμου ή κλείνουν συμφωνίες μέσα σε καπνούς πούρων και με ένα ποτήρι καλό μολτ στο χέρι. Κάπως έτσι το προσλαμβάνει η οικουμενική λαϊκή φαντασία. 

Πριν 20 χρόνια, στον καιρό των διαδηλώσεων κατά της παγκοσμιοποίησης στο Σιατλ ή την Γένοβα, το Νταβός ήταν ένα σύμβολο του κακού. Ο ιερός ναός της παγκοσμιοποίησης. Μα τώρα που τον αγώνα κατά της παγκοσμιοποίησης και των κανόνων της δεν τον δίνουν πια συμπαθείς νεαροί διαδηλωτές στους δρόμους, αλλά ο Πρόεδρος Τραμπ παρέα με τους φίλους του - τον Όρμπαν, τον Ερντογάν, τον Πούτιν - πού βρίσκεται το καλό και πού το κακό;

Στο βήμα η Γκρέτα Τούνμπεργκ μαζί με την Ώτομ Πελτιέ, 15χρονη γηγενή Αμερικανίδα («Ινδιάνα») από το Οντάριο του Καναδά, αγωνίστρια για το νερό και για το κλίμα

Οι πρωταγωνιστές

Το Νταβός έχει τους σταρ του. Φέτος τους πρώτους ρόλους έχουν εξασφαλίσει η Γκρέτα Τούνμπεργκ και ο Ντόναλντ Τραμπ και δεν φαίνεται στον λευκό ορίζοντα κανείς ικανός να διεκδικήσει την προσοχή μας πέρα από αυτό το ζευγάρι που συμβολίζει τόσο γραφικά τα αληθινά διλήμματα του κόσμου μας. Έκλεψαν την παράσταση ήδη από την πρώτη μέρα.

«Το σπίτι μας καίγεται και η αδράνειά σας ρίχνει λάδι στην φωτιά», φώναξε εκείνη στους ηγέτες των μεγάλων επιχειρήσεων και των κρατών.

«Μην ακούτε τους ψευδοπροφήτες της καταστροφής», απάντησε ο Τραμπ. Εκμεταλλευθείτε τις ευκαιρίες - δηλαδή πλουτίστε, γυρίστε την πλάτη σ′ εκείνους που προβλέπουν την Αποκάλυψη. Ο Τραμπ έχει την δύναμη φυσικά να κάνει τα σενάρια της Αποκάλυψης να βγουν αληθινά μια ώρα αρχύτερα. Αλλά και η Γκρέτα έχει μια απάντηση: «Η γενιά μου δεν είναι σαν τις δικές σας, εμείς δεν θα καταθέσουμε τα όπλα τόσο εύκολα». Λες;

...και ο αντίπαλος βαδίζει προς τον τόπο της μονομαχίας (©JIM WATSON via Getty Images)

Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και η εποχή μας - Η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους οδηγεί σε συρρίκνωση της Δημοκρατίας

συνέντευξη του Δημήτρη Χαραλάμπη
 

© Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) - Δ. Χαραλάμπης: Η Βαϊμάρη διδάσκει ότι η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, οδηγεί στη συρρίκνωση της ουσιαστικής Δημοκρατίας, 18.3.2019 - αναδημοσίευση εφημερίδα Μακεδονία, Βαϊμάρη, μια Δημοκρατία χωρίς Δημοκράτες και η σχέση με τη σημερινή Ευρώπη, 18.3.2019 

Στα χρόνια του Τραμπ και της Brexit, με κόμματα και ηγετικές πολιτικές φυσιογνωμίες μιας νέας, ακραίας ή «εναλλακτικής» Δεξιάς (alt right) να εμφανίζονται παντού στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, βιώνουμε και πάλι μια εποχή σαν της μεσοπολεμικής Βαϊμάρης, μια εποχή Δημοκρατίας χωρίς Δημοκράτες; 

Ο Δημήτρης Χαραλάμπης, ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, έλαβε μέρος σε περισυνή εκδήλωση στην Αθήνα με θέμα «100 Χρόνια από το Σύνταγμα της Βαϊμάρης - Ποιοι είναι οι εχθροί της Δημοκρατίας σήμερα;», που οργάνωσε το προσκείμενο στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) Ίδυμα Φρίντριχ Έμπερτ. Σε συνέντευξή του στον Αντώνη Πολυχρονάκη για το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η απάντηση του Δ. Χαραλάμπη είναι η εξής: «Χωρίς ουσιαστικό-υλικό περιεχόμενο, η Δημοκρατία δεν έχει την αναγκαία κοινωνική βάση για να αμυνθεί. Η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, η απορρύθμιση και η παγκοσμιοποίηση των αγορών οδηγεί στην συρρίκνωση της ουσιαστικής Δημοκρατίας. Αυτό διδάσκει η κατάρρευση της Βαϊμάρης». Και συνεχίζει: «Όταν υποχωρεί ο ορθολογισμός της αναγνώρισης του άλλου, ως φορέα δικαιωμάτων και ελευθεριών και συνακόλουθα κοινωνικών δικαιωμάτων, τότε η αναζήτηση αναγνώρισης και ταυτότητας οδηγεί στην εμφάνιση-ανάδειξη του ανορθολογισμού με τη μορφή του εθνικισμού, του ρατσισμού, του μίσους και του φόβου». Ο Δ. Χαραλάμπης δεν πιστεύει ότι έχουμε σήμερα συνθήκες Βαϊμάρης. Ωστόσο, τον φοβίζει το γεγονός, ότι «σε διεθνοπολιτικό επίπεδο έχουμε συνθήκες όμοιες με εκείνες που επικρατούσαν πριν το 1914. H επικράτηση σε πλανητικό επίπεδο του καπιταλισμού δεν διαμορφώνει κάποια εγγύηση ειρήνης. Και πριν το 1914 ο καπιταλισμός ήταν το μόνο οικονομικό σύστημα, αλλά οδηγηθήκαμε σε πόλεμο».

Γ. Ρ.

 

ΕΡ: Κύριε καθηγητά, τι ήταν τελικά η Βαϊμάρη; 
ΑΠ: Η κλασσική άποψη των Γερμανών ιστορικών είναι ότι η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν μια Δημοκρατία χωρίς δημοκράτες. Ορισμένοι νεώτεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι αυτό δεν ισχύει, γιατί η Δημοκρατία μεταξύ του 1919 και του 1923 άντεξε φοβερές δοκιμασίες και περιπέτειες: Επαναστάσεις, απόπειρες πραξικοπήματος, την προσπάθεια να μεταβληθεί η Γερμανία κατά το σοβιετικό πρότυπο σε σοβιετικό-λενινιστικό καθεστώς, αλλά δεν κατέρρευσε. Αντίθετα μεταξύ 1924 και 1928 γνώρισε μια περίοδο σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο του αμερικανικού σχεδίου Young και της πολιτικής του υπουργού εξωτερικών Στρέζεμαν [Gustav Stresemann]. Όμως η ουσία του επιχειρήματος παραμένει. Οι εχθροί της Δημοκρατίας ήταν πολλοί και όχι μόνο το ναζιστικό και το κομμουνιστικό κόμμα, αλλά και τα εθνικιστικά κόμματα και τα κόμματα του Κέντρου.

  

ΕΡ: Δεν υπήρχε δηλαδή κανένα κόμμα φιλικό προς αυτήν;

ΑΠ: Στην πραγματικότητα το μόνο δημοκρατικό κόμμα ήταν το Σοσιαλδημοκρατικό. Ο μόνος δηλαδή φορέας των αξιών της αστικής φιλελεύθερης Δημοκρατίας ήταν η Σοσιαλδημοκρατία. Τα αστικά κόμματα του Κέντρου ήθελαν ένα ισχυρό αυταρχικό κράτος, γιατί όχι και την επιστροφή του βασιλιά Γουλιέλμου και την παλινόρθωση της αυτοκρατορίας, για να επιβάλλει την κοινωνική πειθαρχία ώστε να υπάρξει απρόσκοπτη λειτουργία της οικονομίας, ήτοι απρόσκοπτη αύξηση του κέρδους. Όμως, τελικά, το 1919 υπήρξε πραγματική επανάσταση, η οποία επέβαλε την κατάργηση της μοναρχίας και το δημοκρατικό Σύνταγμα.

27.3.1933, η Γερμανική Βουλή (Reichstag) καίγεται, 

4 εβδομάδες πρίν ορκιστεί ο Χίτλερ καγκελάριος της Γερμανίας

Αρχή 2020, δυσοίωνα κοάσματα

1. Όταν παλεύουν στο βάλτο τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια

Η κατάρριψη του ουκρανικού πολιτικού αεροπλάνου από αντιαεροπορικό πύραυλο στην Τεχεράνη και ο φόνος 179 ανθρώπων ξεσήκωσε κρυφά κύματα ενθουσιασμού στις εταιρείες και στις χώρες που εμπορεύονται πολεμικό υλικό υψηλής τεχνολογίας, αλλά και γενικά στους πωλητές υλικού ή άυλου μιλιταρισμού όλου του κόσμου.

Και τί άλλο να κάνουν; Πελάτες και συνάδελφοί τους έκαναν το εγκληματικό, αλλά σύνηθες λάθος, αναμενόμενο από όσους έχουν μια σταλιά μυαλό· και θα το πληρώσουν, πολιτικά και κυρίως οικονομικά. Όμως άλλοι πελάτες και συνάδελφοί τους κερδίζουν ή θα κερδίσουν πολύ περισσότερα από το γεγονός αυτό.
Ένα ακόμη παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος μέσα στο κύκλωμα της εμπορίας οπλικών συστημάτων και μέσα στη Μιλιταριστική Διεθνή. Οι πληρωμές και τα κέρδη των συναλλασσομένων έχουν αλγεβρικό άθροισμα μηδέν.
Πριν μερικά χρόνια ίδιο περιστατικό συνέβη στον Περσικό Κόλπο με αντίστροφους δράστες: Αμερικανικός (όχι ρωσικός όπως τώρα) ανταεροπορικός πύραυλος εκτοξεύτηκε από αμερικανικό πολεμικό πλοίο (και όχι από οπλικά συστήματα των διαβόητων «Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν»), χτύπησε ιρανικό πολιτικό αεροπλάνο και σκότωσε 290 άτομα.

Τεχεράνη 12.1.2019 Ιρανοί πολίτες διαδηλώνουν μετά την παραδοχή της κατάρριψης και τιμούν τα θύματα του ουκρανικού Boeing 737: «Ανώτατε ηγέτη Αλί Χαμενεΐ παραιτήσου» [© Atta Kenare/AFP - Al Jazeera]

Χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός: Τί τον τροφοδοτεί; Είναι εδώ για να μείνει; Και με τί μορφή;

του Ρόμπερτ Σουήνυ
 

© Social Europe-Robert Sweeney: Financial capitalism is here to stay, but in what form? 23.12.2019

  

Δεν υπερβάλλουν όσοι ισχυρίζονται ότι η ενίσχυση του χρηματοοικονομικού τομέα και η άνοδός του σε κυριαρχική θέση ήταν μία από τις καθοριστικές αλλαγές στη δομή των καπιταλιστικών οικονομιών τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Και δεν είναι υπερβολική η διαπίστωση ότι αυτό πυροδότησε μια μεγάλη συζήτηση εντός της Αριστεράς.
Οι συζητήσεις που αφορούν το ποιός είναι ή ποιός θα έπρεπε να είναι ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού τομέα στον σημερινό κόσμο, ποιό το κατάλληλο μέγεθός του, πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της υπαρξιακής απειλής της κλιματικής αλλαγής, και ούτω καθεξής, είναι έντονες. Όσο εύλογες και να είναι πολλές από αυτές τις συζητήσεις, η άνοδος του χρηματοοικονομικού τομέα έχει σε μεγάλο βαθμό παρερμηνευτεί: Οικονομολόγοι που τον αντιμετωπίζουν κριτικά, αναλυτές και υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής, κατανοούν με θεμελιωδώς εσφαλμένο τρόπο πολλά από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του φαινομένου αυτού.

Στην Αυστραλία: Το Τσερνομπίλ της εποχής της κλιματικής κρίσης

© Brad Fleet

Εμείς όμως ξεχάσαμε το Μάτι, την Ηλεία...