Η Ευρώπη δυσκολεύεται, ο περίγυρος καταρρέει. Διαρκώς. Όλο και πιο κοντά, όλο και πιο επίφοβα

 (Με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση στην Τουρκία)

Αλεξάντερπλατς, Βερολίνο

Πρίν από ένα χρόνο (Τρίτη, 9 Σεπτεμβρίου 2014, Η παλιά Ευρώπη αγκομαχά στον κατήφορο. Όμως ο περίγυρος καταρρέει), στον ιστότοπο αυτό γράφονταν πράγματα όπως αυτά:

Η ΕΕ και η ζώνη του ευρώ εξακολουθούν να πορεύονται διαμέσου της κρίσης που δεν νικήθηκε και παίρνει νέες μορφές: η κρίση εξαπλώνεται τώρα σαν βάλτος και προς τον πυρήνα, όχι μόνον στην περιφέρεια...

 ... Όμως η ΕΕ παραμένει περιοχή σχετικής ηρεμίας: εδώ συμβαίνει επίπονη αλλά ειρηνική σύγκρουση αντίπαλων κοινωνικών συμφερόντων και διαφορετικών ιδεών, ωστόσο και αναζήτηση κοινών διεξόδων, την ώρα που ο περίγυρος καταρρέει στο χάος πολεμικών συγκρούσεων χωρίς διέξοδο, από την Λιβύη, την Παλαιστίνη, το Ισραήλ και το Ιράκ, μέχρι τα σύνορα της Ουκρανίας με τη Ρωσία.

Ως πότε θα αυτοκαταστρέφεται ο αραβικός κόσμος, από το Μαγκρέμπ μέχρι το Ιράκ; Προφανώς το μεγάλο πρόβλημά του δεν είναι [όπως μερικοί νομίζουν] το Ισραήλ με το δικό του μερίδιο σε μια αδιέξοδη πολιτική. Η απόλυτη αυτοκαταστροφή στο Ιράκ και στη Συρία, ο θλιβερός δρόμος της Αιγύπτου από την αδιέξοδη εξέγερση της πλατείας Ταχρίρ στη στρατιωτική δικτατορία, η ουσιαστική διάλυση της Λιβύης, [...] “ο καθένας εναντίον των άλλων και ο Αλλάχ εναντίον όλων”, ελάχιστη σχέση έχουν με την Ισραηλινή πολιτική μυωπία.

Ως πότε το “ενδιάμεσο μαξιλάρι” της Τουρκίας, υβρίδιου του ισλαμικού και του ευρωπαϊκού κόσμου, θα αντέχει και θα μπορεί να απορροφά τους Μεσανατολικούς κραδασμούς που έρχονται από κοινωνίες ολικά κατεστραμμένες, και να εμποδίζει έτσι να γίνει μετάσταση του Αραβικού χάους και σε έδαφος ευρωπαϊκό;

Από τότε, η κατάρρευση του περίγυρου, με επίκεντρο των δονήσεων τη Μέση Ανατολή και τις αφροασιατικές ακτές της Μεσογείου, συνεχίζει να παίρνει όλο και πιο καταστροφικές μορφές. Εν μέσω της τεράστιας προσφυγικής κρίσης, που θέτει σε πρωτόγνωρη δοκιμασία τα συστήματα διακυβέρνησης στην ηπειρωτική Ευρώπη, αποκτώντας διαστάσεις Μεγάλης Μετανάστευσης των Λαών (ως προς τα μεγέθη του διακινούμενου πλήθους αρχίζει να θυμίζει εκείνη που σημάδεψε το τέλος της αρχαίας περιόδου της ιστορίας και την είσοδο στη μεσαιωνική), φτάσαμε στη μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στην Άγκυρα με τους 100 σχεδόν νεκρούς, σε περίοδο προεκλογική για την Τουρκία. 

Άγκυρα 14.10.2015, διαμαρτυρία για την απαγόρευση ενημέρωσης

Το δολοφονικό γεγονός υπογραμμίζει με έντονο και πικρό τρόπο αυτό το αγωνιώδες ερώτημα για την κοντινή γειτονιά μας. Το σύννεφο της πραγματικής καταιγίδας πλησιάζει πολύ κοντά, οι βροντές ακούγονται δίπλα μας. 
Ως χώρα και ως ενοποιούμενη Ευρώπη, τα προηγούμενα επτά χρόνια μοιάζαμε κάπως με τον  άμυαλο βοσκό, που βλέποντας τις φοβερές σκιές της οικονομικής πτώσης φώναζε «λύκος, λύκος». Αν τώρα το ελληνικό και το ευρωπαϊκό «μαντρί» εκτεθούν σε πολύ πιο θανάσιμους κινδύνους, θα έχουν άραγε οι άμυαλοι βοσκοί και τα αργόστροφα άν και καλοθρεμμένα μαντρόσκυλα της Αθήνας, των Βρυξελλών (και της Ουάσιγκτων, με τα τερατώδη λάθη της στη διεθνή πολιτική κατά την περίοδο πρίν τον Ομπάμα), την ευφυία και την υπευθυνότητα που χρειάζεται για να μπορούν να το υπερασπιστούν; Πώς; Πρώτα-πρώτα και πάνω απ' όλα, βάζοντας τα δυνατά τους για να ειρηνεύσει κάπως ο απειλητικός περίγυρος και για να σωθούν ζωές και ελπίδες για το μέλλον. Να υπάρξουν ελπίδες για μέλλον ακόμη και εκεί, στους τόπους του ζόφου. Για Άραβες, Τούρκους, Κούρδους, Μουσουλμάνους, Χριστιανούς, Εβραίους ή άλλους.

Για μας μιλά ο μύθος, φυσικά και για τους «βοσκούς της συμφοράς». Ήδη πριν ένα χρόνο, οι ικανότητές τους δεν φαίνονταν λαμπρές:

Μπορεί άραγε αυτό το πολιτικό προσωπικό, μια ολόκληρη πολιτική τάξη των σημερινών 40ρηδων έως 70ρηδων πολιτικών, επιχορηγούμενη από ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που όταν έρχονται τα δύσκολα δεν μπορεί να σταθεί όρθιο στον ιδιωτικό τομέα (και χρειάζεται το δημόσιο θησαυροφυλάκιο, δηλαδή τεχνητή αναπνοή από τους φορολογούμενους), να έλθει σε σύγκρουση με τα ωμά συμφέροντά του, τα προσωπικά και συλλογικά ως ομάδα, και να κυττάξει μέσα στο βάραθρο που άνοιξε; 

Η όποια αισοδοξία μπορεί να έλθει κυρίως από την ίδια σταθερή και αξιόπιστη πηγή, αυτήν που είχε πάντα:

Ο αποφασιστικός παράγοντας για το τί μέλλει γενέσθαι είναι σε τελευταία ανάλυση οι συνήθεις πολίτες της Ευρώπης, οι “μη ευκατάστατοι”: οι οποίοι, αντίθετα από τους κομματικούς πολιτικούς και τις ιδιοτελείς ελίτ που αντιμάχονται μεταξύ τους για απόλυτη συγκέντρωση χλιδής και πλούτου, “δεν είναι απέναντι στις κυβερνήσεις ή τις αντιπολιτεύσεις· είναι αποκάτω” (Ντάνιλο Κις). Θα μπορέσουν αυτοί οι πολίτες (και πότε;) να δείξουν την δική τους δύναμη, να αντιστρέψουν πάλι την αναποδογυρισμένη πολιτική σοφία, να την ξαναστήσουν με το κεφάλι πάνω και τα πόδια κάτω; Θα καταφέρουν να εξαναγκάσουν τους πολιτικούς να λένε πάλι, όπως παλιά, “το χρήμα πολλοί εμίσησαν, την δόξαν ουδείς”;  

Όπως στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών του σοφού Τόλκιν, η σωτηρία, όταν είναι να έλθει, έρχεται από «τους κάτω», από τους ταπεινούς και αδύναμους. Το μόνο όπλο που χρειάζονται αυτοί, είναι το θάρρος του ενεργού πολίτη, το αλλού λεγόμενο civil courage.

Γ. Ρ.

Άγκυρα, 10.10.2015

Μετά την Κρίση: 
   
Χένρικ Μύλλερ: Κόσμος χωρίς σύνορα, ψευδαισθήσεις στα εθνικά κράτη

  

Γιάκομπ Άουγκστάιν: Ευρώπη, Γερμανία, νέα Μεγάλη Μετανάστευση των Λαών. Η Μέρκελ ζητά «ψήφο εμπιστοσύνης» από το λαό

  
Ευαγγελία Μπίφη : Ο τρίχρονος Αϊλάν στοιχειώνει την Ευρώπη -  Mια θάλασσα στην Ευρώπη:  Αιγαίο, o μύθος πέθανε, ξεβράζει νεκρά παιδιά

     

Θανάσης Τζιούμπας: Με έλεγαν Αϊλάν. Με έλεγαν Γκαλίπ

 

Μάρκους Μπέκερ:Πρόσφυγες, μετανάστευση και η ενοχή της Ευρώπης

   

Γ. Ρ.: Το τρομακτικό ταξίδι του χαμού: Πρόσφυγες στην Ευρώπη
    

Ο περίγυρος καταρρέει - διαδρομές προσφύγων από την Κω ώς το Βερολίνο