Μνήμη Στυλιανού Αλεξίου (1921 - 12 Νοεμβρίου 2013), ενός όψιμου αναγεννησιακού

Στιγμή

Λυτρώσου απ’ την επόμενη στιγμή,

πρόσεξε τη Στιγμή που τώρα τρέμει.
Μέσα σ’ αυτή, μακριά, σαν μουσική

κάθε παλιά στιγμή σου αγαπημένη.

Μέσα σ’ αυτή, το Σύμπαν το πλατύ,

που τόσοι Γαλαξίες το ‘χουν στέψει.

Σ’ αυτή κι οι αιώνες οι μελλοντικοί.

Απέραντη η Στιγμή - αν την προσέξεις.

από την ποιητική συλλογή του Στυλιανού Αλεξίου  Στίχοι επιστροφής  (2012) 

με ποιήματα γραμμένα στο διάστημα 1939 - 1999

(από την ιστοσελίδα an instant of inspiration, με παρουσίαση της Έλενας Σταγκουράκη)

O Στυλιανός Αλεξίου αρχαιολόγος, φιλόλογος πανεπιστημιακός δάσκαλος, συγγραφέας επιστημονικών μελετών, επιμελητής πολύ σημαντικών εκδόσεων, ποιητής και μεταφραστής, μεταξύ των άλλων του Σαίκσπηρ, συστηματικός ερευνητής των γραπτών πηγών του μεσαιωνικού και νεότερου Ελληνικού πολιτισμού, ιδιαίτερα της δημώδους βυζαντινής λογοτεχνίας, της Κρητικής Αναγέννησης και του Σολωμικού έργου, έζησε μια ζωή πλήρη ημερών και δημιουργικότητας. Το πνεύμα του ήταν παραγωγικό, διαυγές και δραστήριο μέχρι το τέλος. Προερχόταν από οικογένεια που διακρίθηκε για την πνευματική της προσφορά και ήταν ανεψιός της Έλλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Ως αρχαιολόγος, ασχολήθηκε ερευνητικά με τη μινωική περίοδο, πραγματοποίησε πολλές ανασκαφές, ίδρυσε τα Μουσεία Χανίων και Αγίου Νικολάου. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (1977-1988), αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας των πανεπιστημίων της Πάντοβας, της Αθήνας και της Κύπρου. Σοφός δάσκαλος και πνευματικός άνθρωπος με αναγεννησιακή πολυμορφία και ήθος, δυσεύρετα πράγματα στον μικρόψυχο καιρό μας.

Βιβλία του Στυλιανού Αλεξίου, μεταφράσεις, συμμετοχές σε συλλογικά έργα
  

Ποίηση και ποίηση - για τον Στυλιανό Αλεξίου, του Βασίλη Ρούβαλη, εφημερίδα "Αυγή" 15.5.2012
  Συνέντευξη στον Π. Γεωργουδή, "Ελευθεροτυπία" 5.11.2011
 

Του ίδιου, Με την μοναδική πένα του Στυλιανού Αλεξίου, ένθετο "Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας", 20.11.2010 (από αναδημοσίευση στην ιστοσελίδα "Τετράδιο Εξόδου")

Στυλιανός Αλεξίου (1921 - 2013) : Ένα μικρό αφιέρωμα με βιογραφία και πλήρη εργογραφία, της ιστοσελίδας dim/art

Στυλιανός Αλεξίου, από τα χωράφια του Μίνωα έως τη γάργαρη φωνή της Αρετούσας - του Βασίλη Ρούβαλη, "Αναγνώσεις της Αυγής" 16.11.2013

Στυλιανού Αλεξίου: Αναμνήσεις από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο και μια φιλολογική επιστολή του,

από την ιστοσελίδα anemourion

«...Γνώρισα προσωπικά τον Ζήσιμο, όταν ήλθε για πολλές μέρες στην Κρήτη το καλοκαίρι του 1967, μαζί με την κόρη-του Πιερρέττα, μικρό κορίτσι τότε. Ήμουν διευθυντής του Μουσείου Ηρακλείου, και περνούσαμε μαζί τα βράδια στη δροσερή βεράντα, πάνω από τον υπαρκτό ακόμη τότε ωραίο κήπο. Ήξερα τις θέσεις του Ζήσιμου για τον Χριστιανισμό και το Βυζάντιο, και τις συμμεριζόμουν. Βλέπαμε ότι o αφιλοσόφητος νεότερος κόσμος με τα άψυχα “οράματα”-του (που είναι οικονομικά και τεχνολογικά), από πολύ καιρό είχε χάσει το νόημα και το “κέντρο-του”. Στην Κρήτη, το πράγματι πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο βελτιωνόταν, με την “ανάπτυξη”, αλλά υπήρχαν και οι δυσάρεστες πλευρές. Η βάση της παραδοσιακής κοινωνίας, ο γεωργός, ο κτηνοτρόφος, ο ψαράς, ο μικροαστός, είχαν σε μεγάλη έκταση μεταλλαχθεί σε υπηρέτες του μαζικού τουρισμού. Η γεωργική γη καταστρεφόταν. Οι ακρογιαλιές της Κρήτης είχαν αρχίσει να σκεπάζονται από τυποποιημένα “τουριστικά συγκροτήματα”. Η στρατιωτική δικτατορία ευνοούσε τη νοοτροπία της συνεχούς αύξησης “του κατά κεφαλήν εισοδήματος”, όπως έλεγαν τότε. Πού θα οδηγούσε μακροπρόθεσμα ο μονόδρομος αυτός; Μήπως στη γενική διαφθορά; Λύνονταν πράγματι τα οικονομικά προβλήματα; Τί θα έφερνε η τηλεόραση που μόλις είχε εισαχθεί; Μήπως τη φλυαρία, την ασημαντολογία, την προχειρότητα, την κακή ταινία, το υπερβολικό άκουσμα μιας ξένης γλώσσας, τις ανορθογραφίες, τη βλακεία των “διαφημίσεων”, την ισοπέδωση; Τί μυαλό θα είχε η επόμενη γενιά, που θα μεγάλωνε με την τηλεόραση; Τα συζητούσαμε αυτά με τον Ζήσιμο. Δεν υπήρχαν ακόμη τότε τα “ριάλιτι”, ούτε η ολονύχτια τηλεόραση...

...O Ζήσιμος... με την ενημέρωση που είχε σε θέματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και Ιστορίας, με βοήθησε, σε συγκεκριμένα σημεία, στην έκδοση της βυζαντινής ηρωικής ποίησης. Μου έδωσε πληροφορίες για το ρωσικό μεσαιωνικό κείμενο Λόγος του Igor, που παρουσιάζει αναλογίες με τα βυζαντινά ηρωικά τραγούδια. Μου έστειλε σε φωτοαντίγραφο ένα ολόκληρο δυσεύρετο βιβλίο, σχετικό με αραβικές πολιτικές δραστηριότητες στη Συρία του 12ου αιώνα, για τις όποιες υπάρχουν νύξεις στον Διγενή Ακρίτα του πολύτιμου χειρογράφου Εσκοριάλ...».

 

Update 24.11.2013 : Ο ομηρικός «οίνοψ πόντος»: τα χρώματα στους αρχαίους - του Στυλιανού Αλεξίου (από τεύχος 2 - 1986 του  περιοδικού Παλίμψηστον, της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Ηρακλείου Κρήτης, αναδημοσιευμένο στα Ενθέματα της εφημερίδας «Αυγή»)

Βιτζέντζος Κορνάρος: Ο ποιητής του "Ερωτόκριτου" και της "Ερωφίλης", κύριος εκφραστής της Κρητικής Αναγέννησης - του Στυλιανού Αλεξίου, δημοσιευμένο στο ένθετο "Επτά ημέρες" της εφημερίδας "Καθημερινή", 9 Νοεμβρίου 1997 - αφιέρωμα "Η Σητεία χθές και σήμερα".  Εδώ σε αρχείο pdf, στη σελίδα 18 -  ή μεγέθυνση με click στις παρακάτω εικόνες: Ουίλιαμ Σαίκσπηρ:  Σονέτο LXV    Αφού χαλκός και πέτρα και στεριά και κύμα απ' τον πικρό θα σβήσουν νόμο του θανάτου, ποια σωτηρία θα 'βρει εμπρός σ' αυτή τη λύσσα η ομορφιά που έχει τη δύναμη ενός ρόδου; Πώς η γλυκειά πνοή του Απρίλη θα βαστάξει τις μέρες που μας πολιορκούν και μας χτυπούν, όταν κ' οι πύργοι οι άπαρτοι ραγίζουν κ' οι ατσαλένιες πόρτες πέφτουν με τα χρόνια; Ω σκέψη μαύρη! αλίμονο μου, πού θα κρύψω του Χρόνου τ' όμορφο στολίδι από το Χρόνο; Ποιο χέρι τη γοργή πορεία του θα κρατήσει, ποιος απ' τα νύχια του την ομορφιά θα σώσει;   Κανείς! Μα ίσως, ω θαύμα, τούτο το μελάνι   λαμπρή για πάντα την αγάπη μου θα κάνει.    Μετάφραση: Στυλιανός Αλεξίου   William Shakespeare:  Sonnet LXV  Since brass, nor stone, nor earth, nor boundless sea, But sad mortality o'ersways their power, How with this rage shall beauty hold a plea, Whose action is no stronger than a flower? O! how shall summer's honey breath hold out, Against the wrackful siege of battering days, When rocks impregnable are not so stout, Nor gates of steel so strong but Time decays? O fearful meditation! where, alack, Shall Time's best jewel from Time's chest lie hid? Or what strong hand can hold his swift foot back? Or who his spoil of beauty can forbid?    O! none, unless this miracle have might,    That in black ink my love may still shine bright.