Σφαίρες, μαχαίρια και δηλητήρια

Η δολοφονία των 2 νεαρών μελών της ΧΑ και ο σοβαρός τραυματισμός ενός τρίτου, άνοιξε συζητήσεις πολυσυζητημένες στη χώρα αυτή, ωστόσο συζητήσεις που θα 'πρεπε να είναι εδώ και πολύ καιρό εξαντλημένες, και τώρα πιά με λίγη ή με καθόλου ουσία. 

  

Για το προφανές, δεν αξίζει να μακρηγορεί κανείς: Η δολοφονική πράξη είναι εξίσου καταδικαστέα, και με τον ίδιο τρόπο, όπως η άλλη, εκείνη που διέπραξαν πρίν ένα μήνα μέλη αυτής της ακροδεξιάς οργάνωσης, δολοφονώντας έναν αριστερό νέο. Ίδια είναι και η λύπη για τα νέα παιδιά, που χάθηκε η ζωή τους για ένα τίποτε. Αλλάζει κάτι στην ουσία, επειδή ήταν χρυσαυγίτες; Ίδια είναι η θλίψη. Οι “αριστεροί ή δεξιοί ήρωες και μάρτυρες” έχουν λάμψη και δόξα για όσους βρίσκονται σε απόσταση, η μόνη χειροπιαστή πραγματικότητα είναι χαμένες ζωές στα είκοσι, στα τριάντα...

Αλλά δεν είναι τόσο προφανής η συζήτηση που με αντανακλαστικό τρόπο αρχίζει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις: Ποιός κρύβεται πίσω από την πράξη, ποιοί οι δολοφόνοι, ποιοί οι εντολείς και ποιοί οι ηθικοί αυτουργοί; Φανατικοί φετιχιστές της βίας ή “προβοκάτορες”; Ανεγκέφαλοι ή πράκτορες αποσταθεροποίησης; Και το ερώτημα “ποιός ωφελείται”, δείχνει εύλογο και με ουσία.

Ιταλία της δεκαετίας του 1970 θυμίζει το όλο σκηνικό βίας και “αντιβίας”. Με νεοφασίστες, με παράξενα υβρίδια αντιεξουσιασμού και φασισμού, με “Ταξιαρχίες Ερυθρές” αλλά στην πραγματικότητα φαιοκόκκινες (η στρατοκρατική λογική υπήρχε ακόμη και στο όνομα), “δίκτυα”, “σκοτεινές στοές”, “προβιές”, “μυστήριες τράπεζες” - ή οφσόρ, πόση η διαφορά;
(και λέγαμε ότι ως χώρα καθυστερούμε 20 χρόνια σε σχέση με την λοιπή Ευρώπη: στην πραγματικότητα σαράντα και βάλε, είμαστε η μοναδική χώρα που έχουμε ακόμη τρομοκράτες όπως είχαν η Ιταλία και Γερμανία το 1970 - κλείνει η παρένθεση).
 

Με αυτή την επαναλαμβανόμενη συζήτηση περί “προβοκατόρων” πάλι ξεφεύγει η ουσία :
Όταν κυκλοφορεί αρκετό ιδεολογικό δηλητήριο σε μια (μικρή έστω) μερίδα της κοινωνίας, το να ψάχνεις για “προβοκάτσια” (η παλαιο-μπολσεβίκικη επιρροή έχει κυριαρχήσει ακόμη και στη γλώσσα που μιλάμε όλοι), είναι ανώφελο και ματαιοπονία. Με ή χωρίς προβοκάτσια, η ζημιά κάποτε θα γίνει. Ξαναθυμίζω την Ιταλία του ’70. Οι “προβιές” δούλευαν αποτελεσματικά, ακριβώς γιατί υπήρχαν, με μειοψηφική αλλά δραστήρια κοινωνική δυναμική, και φασίστες ορίτζιναλ, και αναρχοφασίστες και μιλιταριστές παλαιομπολσεβίκοι. Η πολιτική βία είχε διαχυθεί και γίνει αποδεκτή σ' ένα μέρος της κοινωνίας.
Άς ρίξουμε όμως εδώ στην Ελλάδα τώρα, μια ματιά γύρω: Τι από ιδεολογικά δηλητήρια εξακολουθεί να κυκλοφορεί στα πέριξ; Σε όλες σχεδόν τις χώρες, του Ευρωπαϊκού Βορρά και του Νότου έχουν ακροδεξιούς και ρατσιστές στη Βουλή, αλλά οι “δικοί” μας είναι επιπλέον και νεοφασίστες. Και δεν έχω δεί σε άλλη χώρα, πολιτικούς συντηρητικών, κεντροδεξιών δημοκρατικών κομμάτων μελών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, να βγάζουν “αναλαμπές” με βαθύ μελανόφαιο χρώμα, όπως  αυτές που βγάζουν ώρες-ώρες μερικά στελέχη του μεγάλου κόμματος στην κυβέρνησή μας. Δεν ξέρω άν σε άλλη χώρα της Ευρώπης υπάρχουν μερίδες του αντιεξουσιαστικού χώρου που εμπνέονται ακόμη από τον τρομοκρατικό Ρωσικό μηδενισμό του κύκλου ανθρώπων γύρω από τον Σεργκέϊ Γκενάντιεβιτς Νετσάγιεφ (1870). Για κόμματα που εμπνέονται (ευτυχώς μόνον ιδεολογικά) από τον Ιωσήφ Στάλιν, επίσης δεν γνωρίζω. Σε όλη την Ευρώπη υπάρχουν πολλά ρεύματα που θεωρούν τον εαυτό τους ριζοσπαστική αριστερά. Αλλά ρεύματα τέτοια, που να έχουν αφήσει στην άκρη τον Αντόνιο Γκράμσι, τον Τέοντορ Αντόρνο, πόσο μάλλον τον Γύργκεν Χάμπερμας, και στη θέση τους να έχουν αγκαλιάσει τον Κάρλ Σμίττ μαζί με τα πιό πρωτόγονα δείγματα προ-πολιτικής σκέψης του Λένιν και των παλαιο-μπολσεβίκων, τέτοια ρεύματα αλλού δεν  ξέρω. Μεμονωμένους στοχαστές ναί (μερικοί απο αυτούς, ανέκαθεν, δεν είχαν ούτε ιερό ούτε όσιο). Χρήσιμους ηλίθιους επίσης.

Πολύ δηλητήριο κυκλοφορεί. Καθαρά ιδεολογικό δηλητήριο - και ως γνωστόν, η καθαρή ιδεολογία είναι ψευδής συνείδηση. Δεν φταίει το μνημόνιο, μην αερολογούμε - τελεία και παύλα: Το δηλητήριο κυκλοφορούσε εδώ και δεκαετίες. Για όσους θυμούνται, η μερική κοινωνική αποδοχή της “17Ν”, που ενέπνευσε κάποιους να γράψουν “γειά στα χέρια σας” είχε κρατήσει πολύ, και σε εποχές οικονομικά ανοδικές ή και σχετικά ανθηρές .

Κάτι σημαντικό: Η προπαγάνδα περί “δύο άκρων” είναι ανόητη, εκτός των άλλων γιατί στην μεταπολιτευτική (όπως συνέβαινε και στη μεσοπολεμική, και όχι μόνον) Ελλάδα, ο ανορθολογικός εξτρεμισμός και ο φετιχισμός της πολιτικής βίας δεν προέρχεται μόνον από τα υποτιθέμενα “δύο άκρα”. Υπήρξε και υπάρχει επίσης πολύς κεντρώος εξτρεμισμός. Εκτός των “ακραίων” υπάρχει και η κεντρώα, κεντροδεξιά και κεντροαριστερή λατρεία του ασυμφιλίωτου και της εξαρχής απόρριψης κάθε σύγκλισης και συμβιβασμού με τον αντίπαλο ή με τον ενδιάμεσο, ανεξαρτήτως του τι διακυβεύεται. Αυτό το σύνδρομο του ασυμφιλίωτου και της άγνοιας κινδύνου, είναι το σταθερό έδαφος, από το οποίο αναβλύζουν κάθε λογής ιδεολογικά δηλητήρια.

Δεν υπάρχουν “δύο άκρα”. Αυτό είναι ρητορική. Στην πραγματική πραγματικότητα, υπάρχει μιά ηθικο-πολιτικά διαβρωμένη πολιτική τάξη και ένας χρόνια αποπροσανατολιστικός δημόσιος λόγος, αιχμαλωτισμένα και τα δύο από ισχυρές ομάδες συμφερόντων. Και μια κοινωνία σε μεγάλο ποσοστό ηθικο-πολιτικά αποπροσανατολισμένη, για πολλούς και διάφορους λόγους.

Ωστόσο δεν είμαστε καταδικασμένοι. «Προς τα που κινείται αυτό το μεγάλο, αδύναμο και ευαίσθητο τέρας, με τον διακλαδισμένο εγκέφαλο, που ονομάζουμε κοινωνία»;, αναρωτιόταν παλιά o Βαυαρός διανοητής Hans Magnus Enzensberger. Δεν είναι ο τόπος του καλού καγαθού, αλλά ούτε κοπάδι προβάτων. «Μερικές φορές μας εμφανίζεται δύσμορφο, άθλιο και ύπουλο, κινείται ηλίθια στα τυφλά, άλλοτε όμως μας καταπλήσσει με την ευφυία, την φαντασία και τον ρεαλισμό του. Δεν ξέρω τι έχει στο μυαλό του, γι' αυτό πρέπει να τα βγάλω πέρα χωρίς αισιοδοξία και χωρίς απαισιοδοξία» (“Die Gesellschaft ist keine Hammelherde” - Der Spiegel Ιανουάριος 1987).

Σ’ αυτή την εγγενή δυνατότητα της κοινωνίας, να είναι άλλοτε υπνωτισμένη και παραπλανημένη, και άλλοτε απροσδόκητα σωστή και εφευρετική, σ’ αυτό κυρίως ελπίζουμε.

Γιώργος Β. Ριτζούλης 

Μετά τον φόνο: Ο ελληνικός νεοναζισμός και η κρίσιμη καμπή, του Νικόλα Σεβαστάκη (Σύγχρονα Θέματα)

 

Update 24.11.2013 

Κιβδηλοποιοί: Με αφετηρία τη συζήτηση για την προκήρυξη των ΜΛΕΔ - του Στρατή Μπουρνάζου (στα Ενθέματα της εφημερίδας "Αυγή"). Μια εξαιρετικά διαυγής ανάλυση, το φωτεινό αντίθετο των πάρα πολλών συσκοτιστικών που έχουμε διαβάσει και ακούσει.

«...Βεβαιότητες δεν μπορεί να έχει κανείς. Ωστόσο, δύο είναι αυτά που με τρομάζουν στην απόφανση ότι οι ΜΛΕΔ είναι παρακρατικό δημιούργημα. Πρώτον,  το αβασάνιστο και διάτρητο  των συλλογισμών - αν με τέτοιους συλλογισμούς κάνουμε πολιτική, χαθήκαμε. Δεύτερον, ακόμα σημαντικότερο, η σοβαρότητα του πράγματος: αν έχουμε φτάσει στο σημείο οι κρατικοί μηχανισμοί να στήνουν τέτοιας ολκής δολοφονικές  προβοκάτσιες, χαθήκαμε, ακόμα περισσότερο: πρέπει να αναθεωρήσουμε άρδην όλη τη στρατηγική  μας. 

Έτσι, λοιπόν, το έωλο των επιχειρημάτων έχει διπλή επίδραση πάνω μου:  ανησυχητική (για τους όρους με τους οποίους σκεφτόμαστε), και ταυτόχρονα κατευναστική (αφού δεν με πείθουν ότι το κράτος έχει αναλάβει τέτοιους ρόλους.»

Update 14.2.2014

O εύγλωττος σχολιασμός του Δ. Χαντζόπουλου (μετά την εξαφάνιση και το σόου του Χ. Ξηρού).

Αναδημοσιεύεται από το προσωπικό περιοδικό της Μελίττας Γκουρτσογιάννη.