Το επόμενο τρόπαιο της Άκρας Δεξιάς θα είναι η Γαλλία; Η πανουργία των δεξιών λαϊκιστών και η ανοησία της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς

του Βόλφγκανγκ Κοβάλσκυ
  
© Social Europe - Wolfgang Kowalsky: The French Right Might Pave The Way For The Extreme Right: Sleepwalking Towards Frexit, 29.11.2016

 
Μια απαισιόδοξη και πολύ βαρύνουσα για τον μέλλον της ΕΕ πρόβλεψη ενός πολιτικού συμβούλου της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικαλιστικών Ενώσεων. Αφορά τα πιθανά ερχόμενα στην γαλλική πολιτική με τις προεδρικές εκλογές το 2017. Θυμίζει άλλες προβλέψεις, εκείνες που το μεγάλο πλήθος των «ειδημόνων», μέχρι την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, θεωρούσε απίθανο να επαληθευτούν. Αλλά τί βλέπουμε εκ των υστέρων; Εδώ και μερικά χρόνια, οι αποφάσεις των εκλογέων σε χώρες της Δύσης συνήθως επαληθεύουν τη μία μετά την άλλη, στη σειρά, αυτές τις «αιρετικές» και δυσάρεστες προβλέψεις. Μοναδικές εξαιρέσεις, τελευταία, η εκλογή προέδρου στην Αυστρία και κυβέρνησης στη Βάδη-Βυρτεμβέργη. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις συρρικνώθηκαν άγρια, όπως αλλού, τα καθιερωμένα Χριστιανοδημοκρατικά και Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Όμως εκεί, εν μέσω μεγάλης αναταραχής στις εκλογικές συμπεριφορές, το αντίπαλο δέος στην Ακροδεξιά δεν «ενσαρκώθηκε» σε νεοφιλελεύθερο δεξιό ή σε φιλελεύθερο Σοσιαλδημοκράτη, αλλά στη μέν μια περίπτωση σε παλαίμαχο ηγέτη των Πρασίνων και στην άλλη σε δημοφιλή Πράσινο πολιτικό με «λαϊκό προφίλ», που κρατά αποστάσεις ασφαλείας από τα φθοροποιά στερεότυπα και τα target group της πολιτισμικής Αριστεράς. Κάτι δεν σημαίνει και αυτό, σήμερα, για τη διαφορά του να είσαι εντός και του να είσαι εκτός των (ποικίλων) πολιτικών ελίτ, ως προϋπόθεση δυνατότητας για ηγεμονία; Ή μήπως όχι;

Γ. Ρ.

Ο φορέας των «αφεντικών» της Γαλλίας, δηλαδή η ομάδα των εργοδοτικών λόμπι η ονομαζόμενη και Medef (Mouvement des Entreprises de France), είχε για πολύ καιρό τη φήμη ότι είναι ο πιο ηλίθιος του είδους του σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, η Δεξιά του γαλλικού πολιτικού συστήματος προσπαθεί να της πάρει αυτή την πρωτιά. 
Ακόμη και μια επιπόλαιη ανάλυση του δημοψηφίσματος της Brexit και των εκλογών στις ΗΠΑ, δείχνει ότι τώρα, οι χαμένοι της αχαλίνωτης παγκοσμιοποίησης και της αναρχούμενης ψηφιοποίησης ανταποδίδουν τα χτυπήματα. Το εκκρεμές που κινήθηκε προς τον νεοφιλελευθερισμό τις τελευταίες δεκαετίες, τώρα κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η φράση του Τραμπ «οι εγκαταλειμμένοι  άνδρες και γυναίκες της χώρας μας τώρα θα πάψουν να είναι εγκαταλειμμένοι» ειπώθηκε για «να αποτίσει φόρο τιμής» σ' εκείνα τα λαϊκά στρώματα των ΗΠΑ που αισθάνονται να απειλούνται από την παγκοσμιοποίηση και την ψηφιοποίηση χωρίς να αποζημιώνονται κατά κανέναν τρόπο. Απευθυνόταν στη «Ζώνη της Σκουριάς», στα 3,5 εκατομμύρια οδηγούς φορτηγών που έχουν τρομοκρατηθεί από τις προβλέψεις για όλο και μεγαλύτερη αυτοματοποίηση στα μέσα μεταφοράς, για ρομποτική επανάσταση και για ταξί χωρίς οδηγούς, καθώς και σ' αυτούς που έχουν απομείνει αβοήθητοι σε περιοχές όπου η αποβιομηχάνιση πάει να γίνει ολοκληρωτική. Σύμφωνα με τον Στίγκλιτς, το κακοσχεδιασμένο Κεϋνσιανό πακέτο αναζωογόνησης της οικονομίας που υποσχέθηκε ο Τραμπ θα βοηθήσει στη δημιουργία κάποιων θέσεων εργασίας και έτσι θα ανακουφίσει μερικούς από τους ανθρώπους που έχουν μείνει αβοήθητοι.
 


















Όποιος θέλει να καταπολεμήσει την άνοδο της Άκρας Δεξιάς, αντί να πορεύεται κουτσά-στραβά αυτοσχεδιάζοντας διαμέσου της κρίσης και να παρατείνει τις παράπλευρες ζημίες ακολουθώντας με υπερβάλλοντα ζήλο ηλίθιους κανόνες δημοσιονομικής εξυγίανσης, λύνει τα προβλήματα: Το πρόβλημα του εκτός ελέγχου χρηματοπιστωτικού τομέα, την μαζική ανεργία, την άνιση κατανομή εισοδημάτων και πλούτου. 

Το πρόγραμμα του υποψήφιου προέδρου της γαλλικής Δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν (Francois Fillon) είναι το ακριβώς αντίθετο: Είναι αντι-Κεϋνσιανό και ανοιχτά εναντίον της δημιουργίας θέσεων εργασίας, προπαγανδίζει βαρειές περικοπές στους δημόσιους προϋπολογισμούς και την συρρίκνωση κατά μισό εκατομμύριο του αριθμού των εργαζομένων στις δημόσιες υπηρεσίες. Χρειάζεται κάτι περισσότερο για να τρομοκρατήσει «το Μπιγιανκούρ» («Billancourt»), δηλαδή ό,τι απέμεινε από τη βιομηχανία της Γαλλίας; Μέσα στο γενικό πλαίσιο της συρρίκνωσης των προοπτικών απασχόλησης, το πολιτικό παιχνίδι γίνεται έτσι ακόμη πιο εύκολο για την Άκρα Δεξιά.

Όπως συνέβη στη δεκαετία του 1920 και του 1930, η Άκρα Δεξιά δεν χρειάζεται να κάνει κάτι περισσότερο, παρά μόνον απλά να αντιγράψει μερικά πράγματα από τα προγράμματα των συνδικαλιστικών ενώσεων και να εισαγάγει μια ισχυρή κοινωνική διάσταση στις λαϊκίστικες ιδέες της. Και αυτό ακριβώς έκανε η αρχηγός του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν, αμέσως μετά τη στέψη του Φιγιόν ως υποψηφίου της Ρεπουμπλικανικής Δεξιάς.
Τα γαλλικά συνδικάτα βρίσκονται σε αδιέξοδη κατάσταση «διπλής δέσμευσης», σε παγίδευση από αλληλοαποκλειόμενα μηνύματα («double bind»). Δεν έχουν άλλη επιλογή, παρά μόνον να επικρίνουν έντονα τόσο τον Φιγιόν όσο και την Λε Πεν. Οι ψηφοφόροι το κατανοούν και ξέρουν ότι το σιωπηρό μήνυμα των συνδικάτων είναι «υποστηρίξτε τον υποψήφιο της Αριστεράς». Ωστόσο, η στρατηγική αυτή φαίνεται καταδικασμένη να αποτύχει. Πολλοί ψηφοφόροι έχουν μπουχτίσει  με τη σημερινή κυβέρνηση της Αριστεράς και θέλουν να ψηφίσουν για μια κάποια αλλαγή. Η Δεξιά δεν τους προσφέρει καμία αληθινή προοπτική αλλαγής, αλλά ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να ήταν μαγειρεμένο στην κουζίνα του Συμβουλίου Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων (Ecofin) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου έχουν επιβιώσει και υπάρχουν ακόμη (ευδοκιμώντας) πολλοί σκληροπυρηνικοί, από αυτούς έχουν χάσει εντελώς από το οπτικό τους πεδίο τις νέες τάσεις και καταστάσεις.

Από την οπτική γωνία της Άκρας Δεξιάς, η οποία σε κάθε περίπτωση εναντιώνεται σε όλες τις μορφές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, θα είναι εύκολο να πετύχει με έναν σμπάρο δυό τρυγόνια: με μια βολή θα πετύχει και την Ευρώπη και τον Φιγιόν. Ποιός θα μπορέσει να σταματήσει την ορμή που οδηγεί στην εκλογή ακροδεξιού προέδρου της Γαλλίας, μετά την οποία θα ακολουθήσει ένα δημοψήφισμα με θέμα την Ευρώπη, και το οποίο θα καταλήξει σε #Frexit, δηλαδή στην επόμενη αποχώρηση μετά την Brexit;

Ας κοιτάξουμε τί θα γίνει στο εγγύς μέλλον: Μόλις ξεκινήσει η ενδεχόμενη διαδικασία για δημοψήφισμα στη Γαλλία με θέμα την Ευρώπη, θα είναι ήδη πολύ αργά για αποτελεσματική αντίδραση. Το μόνο που θα είναι εφικτό τότε, θα είναι η προσπάθεια ελέγχου των ζημιών (damage control). Όμως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Γαλλία θα είναι ίσως ακόμη πιο καθαρό από ό,τι συνέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεδομένου ότι τμήματα της Άκρας Αριστεράς στη Γαλλία είναι και αυτές αντι-ευρωπαϊκές. Και η τραγωδία θα επαναληφθεί ως φάρσα. Ακριβώς όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για την Brexit, το ενωμένο φιλοευρωπαϊκό γαλλικό κατεστημένο, με την υποστήριξη του φιλο-ευρωπαϊκού κατεστημένου των Βρυξελλών και σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, δεν θα είναι ικανό να βρεί εύλογα επιχειρήματα υπέρ της παραμονής της Γαλλίας εντός της ΕΕ. Δεν θα είναι ικανό, απλά και μόνον επειδή ο υποψήφιος της Δεξιάς χρησιμοποιεί την Ευρώπη για να υπερασπιστεί μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα.

Ποιό μπορεί να είναι το περιεχόμενο της φιλο-ευρωπαϊκής εκστρατείας της γαλλικής Δεξιάς; Μήπως να υπερασπιστεί τον υπερ-φιλελευθερισμό σε μια εποχή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί μια προσεκτική στροφή για να απομακρυνθεί από αυτόν και να κατευθυνθεί προς ένα Κεϋνσιανό σχέδιο επενδυτικών πρωτοβουλιών; Υπ' αυτές τις συνθήκες ένα δημοψήφισμα με ερώτημα την έξοδο ή την παραμονή της Γαλλία στην ΕΕ είναι εκ των προτέρων χαμένο. Μετά το (χαμένο) δημοψήφισμα στη Γαλλία για τη Συνταγματική Συνθήκη της ΕΕ το 2005, οι φιλοευρωπαίοι χάνουν τη μία εκλογή (ή δημοψήφισμα) μετά την άλλη. Τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζονται από τώρα ένα σχέδιο Β: Πώς να σχεδιάσουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση χωρίς τη Γαλλία... 

Η υπνοβασία προς το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως την ξέρουμε έχει ήδη αρχίσει. Υπάρχει ακόμη κανείς, σε οποιαδήποτε χώρα της, για να την σταματήσει;

Ο Wolfgang Kowalsky ασχολείται με συμβουλευτική πολιτικής για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικαλιστικών Ενώσεων (European Trade Union Confederation - ETUC) στις Βρυξέλλες. Δίδαξε στη Γαλλική Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων (HEC), στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και στο Institute for Advanced Study in the Humanities της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Εργάστηκε για το Γερμανικό Συνδικάτο Μετάλλου (IG Metall) στη Φρανκφούρτη. Βιβλία του: Focus on European Social Policy. Countering Europessimism και Trade Unions for a Change of Course in Europe. 

Αρθογραφία του Wolfgang Kowalsky στον ιστότοπο Social Europe