Η Ανάγκη ως Μάνα της Ιστορίας

του Γιάννη Φαίλτωρ

 δημοσιεύθηκε στο ιστολόγιο antinews και στο Feltor's Blog

Περπατώντας στους δρόμους της παλιάς μου, πια γειτονιάς, παρατηρώ τα μαγαζιά της. Πολλά σήμερα έχουν κλείσει. Άλλα αγκομαχούν να επιβιώσουν. Τίποτε δε θυμίζει τη ζωντάνια που υπήρχε λίγα χρόνια πριν. Φέρνοντας στη μνήμη μου τη διάρθρωση της τοπικής αγοράς άρχισα να καταγράφω τη δραστηριότητα αυτών των καταστημάτων. Πέντε υποκαταστήματα μεγάλων τραπεζών στα οποία σε ώρα αιχμής μπορεί να περίμενες για ώρες. Αμέτρητα κομμωτήρια, σουβλατζίδικα, καφετέριες, τυροπιτάδικα. Τέσσερα βιβλιοπωλεία, έξι-επτά φαρμακεία, δύο διαγνωστικά κέντρα, μια κλινική, τέσσερα μαγαζιά με είδη δώρων, κοσμηματοπωλεία, εμπορικά καταστήματα με είδη ένδυσης και υπόδησης, πλήθος φανοποιείων και συνεργείων αυτοκινήτων, καταστήματα παιδικών επίπλων, επίπλων κουζίνας, ηλεκτρικών ειδών, μάντρες με υλικά οικοδομών, γραφεία ηλεκτρολόγων. Δίπλα στο ΙΚΑ της περιοχής, φωτοτυπάδικα και καφενεία. Και ένα μεγάλο πλήθος αυτοαπασχολουμένων, ηλεκτρολόγων, τεχνιτών και μαστόρων της οικοδομής, δικηγόρων και συμβολαιογράφων που διεκπεραίωναν αγοραπωλησίες ακινήτων, εργολάβων κατασκευής πολυτελών διαμερισμάτων, νυχούδων και μανικιουρίστ, καθηγητών που έκαναν ιδιαίτερα, λογιστών, ασφαλιστικών συμβούλων.

Αν αναρωτηθεί κανείς το τι κοινό έχουν όλες αυτές οι δραστηριότητες εύκολα διαπιστώνει ότι είναι σχεδόν όλες υπηρεσίες οι οποίες εξαρτώνται από την εσωτερική ζήτηση. Και πολλές από αυτές είχαν σχέση με την φούσκα των ακινήτων. Δεν είχαν κανένα εξαγωγικό προσανατολισμό και κάποιες από αυτές έχουν έμμεση εξάρτηση από το δημόσιο (π.χ το καφενείο που βγάζει και φωτοτυπίες κάτω από το ΙΚΑ ή την τοπική ΔΟΥ) χωρίς να είναι κανείς από τους απασχολούμενους σε αυτά κρατικός υπάλληλος. Μπορεί να ανέβαζαν το ΑΕΠ ως κατανάλωση αλλά δεν είχαν καμία ουσιαστική επίπτωση στο ισοζύγιο πληρωμών (με το οποίο στην χώρα μας ελάχιστοι ασχολούνται).

Αυτή η γεωγραφία των δραστηριοτήτων αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας το χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας. Οι αυτοαπασχολούμενοι κάθε είδους στην Ελλάδα είναι περίπου το 30% το ενεργού πληθυσμού. Αν προσθέσει κανείς και τους κρατικούς υπαλλήλους κάθε είδους αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο. Ποιο είναι το αδιέξοδο; Το αδιέξοδο είναι ότι με τον υπάρχοντα διαφορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων στη χώρα, δεν υπάρχει καμία ελπίδα οικονομικής ανάκαμψης. Είναι αναγκαία η μετατόπιση σε δραστηριότητες οι οποίες θα σχετίζονται με τον πρωτογενή και το δευτερογενή τομέα αλλά και τον τριτογενή οι οποίες θα είναι εξωστρεφείς. Θα απευθύνονται δηλαδή στην παγκόσμια αγορά. Δε χρειαζόμαστε άλλα κομμωτήρια και καταστήματα γυναικείων αξεσουάρ, επιδοτούμενα από του περιορισμένους κρατικούς και κοινοτικούς πόρους. Ούτε υπάρχει σοβαρή περίπτωση να έλθουν να επενδύσουν στη χώρα μας μεγάλες πολυεθνικές. Εκείνο το οποίο είναι αναγκαίο είναι η δημιουργία μικρών εταιρικών ή συνεργατικών μονάδων οι οποίες θα παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες για την παγκόσμια αγορά.

Εδώ υπάρχουν, όμως, δύο προβλήματα. Το ένα έχει να κάνει με το κράτος και τη λειτουργία του και το δεύτερο με κάποια χαρακτηριστικά του πληθυσμού μας.

Η λειτουργία του κράτους είναι εχθρική σε κάθε είδους επιχειρηματικότητα. Θέτει απίστευτα εμπόδια με τη δαιδαλώδη νομοθεσία του σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Η πολύπλοκη φορολογική και ασφαλιστική νομοθεσία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Να μην επεκταθώ. Είναι χιλιοειπωμένα.

Από την άλλη μεριά, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού έχει συνηθίσει στη μη ανάληψη ρίσκων. Σε αυτό που λέμε βόλεμα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα γεροντοκρατούμενη και αντικειμενικά αλλά και σε νοοτροπία. Ένας γερασμένος πληθυσμός έχει άλλες προτεραιότητες. Δε διαθέτει την απαραίτητη ζωτικότητα για ριζικές αλλαγές. Αλλά για τους εναπομείναντες δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Ακόμα και όλη τη φοροδιαφυγή να συλλαμβάνανε και να βάζανε στη φυλακή όλους τους κλέφτες και πνίγανε στον Κάβο Μαλλιά όλους τους μετανάστες, με την υπάρχουσα οικονομική διάρθρωση της χώρας δεν προδιαγράφεται ευοίωνο οικονομικό μέλλον.

Αυτή τη μετάλλαξη πρέπει να την κάνει η ίδια η κοινωνία αν θέλει να επιβιώσει. Δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη ούτε με κρατική παρέμβαση. Πρέπει να προκύπτει από την ανάγκη για ζωή σε έναν κόσμο που αλλάζει. Από αυτή την κρίσιμη μάζα η οποία θα αλλάξει τον τρόπο ζωής της θα δημιουργηθεί και ο πολιτικός φορέας που θα την εκφράσει. Έτσι δημιουργούνται ιστορικά οι πολιτικές αλλαγές. Η βία μπορεί να είναι η μαμή της ιστορίας αλλά η ανάγκη είναι η μάνα της.

   Feltor's Blog