Νόμιμον, άρα και ηθικόν για τον πολίτη; Και για τον πολιτικό ή δημόσιο λειτουργό, τι;

Εφόσον ο πολίτης δικαιούται να έχει νόμιμα εξωχώρια εταιρεία - με την προϋπόθεση ότι είναι φορολογικά συνεπής - δεν δικαιούται το ίδιο και ο πολιτικός ή άλλος δημόσιος λειτουργός;

Ο πολιτικός δεν είναι (και δεν πρέπει να είναι) «απλώς» πολίτης. Είναι αντιπρόσωπος, εντολοδόχος των πολιτών και «ηχείο» της φωνής τους. Και άν είναι υπ-ουργός ή κατέχει άλλη θέση υψηλού δημόσιου λειτουργού, είναι, κατά πρώτο λόγο, ανώτερης βαθμίδας «υπηρέτης» τους.

Με τον ελληνικό μεταμοντέρνο «πολιτικό διάλογο», όπως γίνεται εδώ και πολύ καιρό στην λεγόμενη δημόσια σφαίρα μας, δεν φαίνεται να πηγαίνουμε ούτε πόντο μπροστά. Η κρίση, τελικά, δεν ήταν ευκαιρία, όπως υπέθεσαν μερικοί. Αποδείχτηκε ότι υπάρχει και χειρότερη Ελλάδα, και τη θέλουμε.

Ακούμε θεωρητικολογίες χωρίς θεωρία και συζητάμε περί πολιτικής (εμμονικά κομματοκεντρικά, δηλαδή επικεντρωμένοι στο ένα και μοναδικό ελληνικό κόμμα, στο κράτος-λάφυρο) με αφόρητα απολιτικό τρόπο. Αυτή η αφόρητη πολιτικολογία χωρίς πολιτική ακυρώνει κάθε αξιολογική κρίση και απονεκρώνει την κοινή γνώμη. Τη στιγμή που αυτό ακριβώς, η αντιπαράθεση διαφορετικών γνωμών μέσα σε μια κριτική κοινή γνώμη, θα ήταν το μόνο που μπορεί να διακόψει την καταστροφική (και αυτοκαταστροφική) μανία των ελληνικών ελίτ, πολιτικών και οικονομικών.

ICIJ / Panama Papers  - Η ελληνική λίστα offshore

Χρειάζονται μάλλον, ειδικά οι πολιτικολογούντες και υπερπολιτικοποιημένοι, επιστροφή στους κλασικούς της πολιτικής σκέψης: θα τους έκανε καλό - σε όλους μας θα έκανε καλό - να ξαναδιαβάσουν Χέγκελ, Καντ, Μοντεσκιέ, Τζων Λοκ. Και γιατί όχι, Αριστοτέλη και Πλάτωνα.

Και χρειάζονται, όπως και εμείς όλοι, εκτός από την επιστροφή στους κλασικούς της πολιτικής ή της δημοκρατίας, επιστροφή στο συγκεκριμένο. Ας θυμηθούμε, λόγου χάρη, και ένα παράδοξο περιστατικό που συνέβη αλλού: Γιατί άραγε ο νεαρός ομοσπονδιακός υπουργός άμυνας της Γερμανίας (και φερόμενος τότε ως δελφίνος της Α. Μέρκελ), Καρλ Τέοντορ τσου Γκούττενμπεργκ, όταν το 2011 συνελήφθη κλέπτων οπώρας (έκανε λογοκλοπή, κάτι που κάνουν κει εκεί και παντού, στην πράξη ατιμώρητα, χιλιάδες απλοί πολίτες με ακαδημαϊκές σπουδές, αλλά αυτός «ατυχώς» ήταν πολιτικός), αναγκάστηκε τελικά να γίνει πολιτικός πρόσφυγας στις ΗΠΑ, όπου η λογοκλοπή είναι μεν παράβαση του αστικού δικαίου, όχι όμως και ποινικό αδίκημα; Τί φοβήθηκε; όχι βέβαια τους συναδέλφους του στην εξουσία. Την κοινή γνώμη φοβήθηκε. Και τα δικαστήρια, τα οποία, εκεί, όταν ερμηνεύουν τους νόμους, όχι μόνον κρίνουν, αλλά και κρίνονται. Κρίνονται στη δημόσια σφαίρα: οι κριτές και αξιολογητές αξιολογούνται από την κοινή γνώμη, την διασπασμένη και επιχειρηματολογούσα με αντιπαλότητες.

Κουρασμένοι και απογοητευμένοι νομίζουμε ότι είμαστε, ωστόσο δεν είμαστε στην εποχή της απολυταρχίας, ούτε στην προχωρημένη φάση της Ρωμαϊκής παρακμής, όπου κάθε εκατόνταρχος ή και λεγεωνάριος είχε στο σάκκο του και μια στολή Αυτοκράτορα, μη τυχόν και του χρειαστεί. Μεσολάβησε εν τω μεταξύ Διαφωτισμός, Συντάγματα και άλλα, τα οποία δυστυχώς, εν έτει 2016, (και δυστυχέστατα όχι μόνον στην Ελλάδα), τα θεωρούμε απλές «λεπτομέρειες».

Ειδικά για την Ελλάδα, έχει δίκιο η Ελένη Αρβελέρ. Ο Διαφωτισμός – δηλαδή το σκληρό φώς που βγάζει στην κοινή θέα τα άπλυτα της εξουσίας και ενηλικιώνει το νήπιο-υπήκοο σε πολίτη – στην Ελλάδα παρεμποδίστηκε. Σχεδόν όπως και «δίπλα», στη χώρα του μεταμοντέρνου πολίτη-Σουλτάνου.
Είναι ανάγκη να προκαλείται ο απλός, αδύναμος πολίτης με το ταρτουφικό επιχείρημα «μα και ο πολιτικός ένας πολίτης είναι», ώστε να φτάνει αβίαστα στο σαρκαστικό συμπέρασμα, «έ βέβαια δίκιο έχουν και αυτοί οι δύστυχοι· χωρίς offshore που θα τις βάζουν τις μίζες»;

Βέβαια, το προβλημα συμπεριφοράς και νοοτροπιών δεν περιορίζεται μόνον στο πολιτικό προσωπικό και στη λεγόμενη οικονομική ολιγαρχία, αλλά περιλαμβάνει τον κοινωνικό περίγυρο όλων αυτών. Είναι ο βιόκοσμός τους τέτοιος, γι' αυτό και τέτοια η νοοτροπία τους. Έτσι, άν θέλει κανείς να είναι ευθύς, αναγκάζεται να γίνει «παλιομοδίτης» και να μιλήσει για Έλληνες αστούς. Με την ευρεία συστημική (και όχι την κοινωνιολογική) έννοια, δηλαδή για αυτούς που, ως κοινωνική τάξη - και όχι ως αυτό που υπάρχει, ή μερικοί νομίζουν ότι υπάρχει, μέσα στα μυαλά τους - και μέσω των κεφαλαίων και μέσων παραγωγής που κατέχουν, ή άλλως πως, νέμονται υπεραξία, διακρατούν μέρος του οικονομικού προϊόντος, για την παραγωγή του οποίου δεν έχουν προσφέρει δική τους εργασία. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, της λαφυραγωγίας του κράτους συμπεριλαμβανομένης.
Και εδώ χωρίζουν εντελώς οι δρόμοι όσων καταδικάζουμε τώρα τα νομοθετικά και τηλεοπτικά νούμερα τσίρκου (με offshore πολιτικών και άλλα «φλεγόμενα στεφάνια») της συμμαχίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όπως παλιότερα των προκατόχων και αντιπάλων τους. Αλλά ας είναι: είναι καλό να αξιολογεί ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία. Μόνον έτσι, με σύγκρουση επιχειρημάτων απο διαφορετικές σκοπιές, πλησιάζουμε πιο κοντά στην αλήθεια.

Λυπάμαι όμως που αυτοκαταστρέφεται έτσι και αυτή, «η Αριστερά που μας έλαχε», όπως παρατήρησε κάποτε με πικρή στωϊκότητα ο Άγγελος Ελεφάντης (προχθές, 29 Μαΐου ήταν η επέτειος του θανάτου του).
Σε κρίσιμες πολιτικές στροφές (κατάργηση ΕΡΤ ως δήθεν μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, ευρωεκλογές 2014) θεώρησα – και εξακολουθώ να πιστεύω πως ήταν – άν μη τι άλλο, «το μικρότερο κακό» για την Ελλάδα της κρίσης. Επίσης, εξακολουθώ να πιστεύω ότι είχαν (και έχουν), μεταξύ των ελληνικών κομμάτων, την συγκριτικά μακράν καλύτερη διάγνωση για την εντελώς λανθασμένη κατεύθυνση που διατηρεί η δημοσιονομική και - κυρίως αυτή - η μακροοικονομική πολιτική της ΕΕ εν γένει.
Δεν έχουν βέβαια καθόλου σωστή «διάγνωση» γιατί ειδικά η Ελλάδα έγινε αποτυχημένο κράτος, το πιό «άρρωστο» κράτος-μέλος της «άρρωστης» ΕΕ. Και ο λόγος είναι πάλι, η αντίληψη που επικρατεί και σε πολλούς από αυτούς, όπως και στους αντιπάλους τους, για το κράτος. Λάφυρο.
Λυπάμαι λοιπόν, γιατί – λόγω μια άλλης αρρώστειας, ίδιας ακριβώς με την χρόνια και αθεράπευτη των αντιπάλων τους, του τερατωδώς διογκωμένου στην Ελλάδα «νόμιμον άρα ηθικόν» – πριονίζουν μόνοι τους ακόμη και αυτό το κλαδί, πάνω στο οποίο (κακώς, αλλά ό γέγονε γέγονε) κάθησαν και οι ίδιοι. Κακώς κάθησαν, γιατί «ηθικό πλεονέκτημα», εκ των πραγμάτων, πολύ δύσκολα μπορεί να έχει η Αριστερά ή κάποια άλλη συλλογικότητα. Το ηθικό πλεονέκτημα είναι ιδιότητα ατόμων. Όχι συνόλων. Όμως κόβοντας και αυτό το μίζερο, προβληματικό κλαδί, τι θα απομείνει στο τέλος από το ταλαιπωρημένο δέντρο;

Έτσι όπως πάνε ξυλεύοντας εμμονικά, από την Ελλάδα θα απομείνει στο τέλος ένα ξερό κούτσουρο.

Ως κατακλείδα: Το ελληνικό μεγάλο δημόσιο χρέος είναι - κυρίως – μεγάλος ιδιωτικός πλούτος Ελλήνων, αποθησαυρισμένος και παραγωγικά ανενεργός.

Γ. Ρ.

Περί του συγκεκριμένου:

1. «Μη συνεργάσιμες φορολογικά χώρες».
2. «Χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς»
(διαφορετικές κατηγορίες χωρών)
https://www.lawspot.gr/nomika-nea/poia-krati-theoroyntai-mi-synergasima-sto-forologiko-tomea-kai-poia-me-pronomiako
  
Αυγή: Οφσάιντ με τις off shore

Το αυτονόητο. Ως πότε θα χρειάζεται υπενθύμιση;
Για πολλοστή φορά, (δυστυχώς) υπάρχει ανάγκη επανόρθωσης αυτού που δεν επιδέχεται δημοκρατική νομιμοποίηση

Υ.Γ. 1.6.2016:  

Μετά τη διπλή κατακόρυφη αναστροφή ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ
Για τον συνήθη πολιτικό διάλογο (που δεν είναι σεμινάριο νομικής επιστήμης) δεν έχει νόημα να υπεισέλθει κανείς τώρα σε λεπτομέρειες, τι υπεριχύει, άν η δημοσίευση στο ΦΕΚ απαλλάσσει ή όχι τους ήδη βεβαρημένους κτλ.
Το βέβαιο είναι είναι ότι οι συνήθεις πολίτες είναι δίκαια αγανακτισμένοι με την ανισοπολιτεία και με την καταστροφή καθε κοινωνικής συνοχής που προωθούν οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ – στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο. Εξ ού και η ανυποληψία της πολιτικής και των πολιτικών σήμερα. Η στροφή υπολογίσιμης μειοψηφίας ψηφοφόρων προς τον δεξιό ή τον «θολό» λαϊκισμό, στην Ευρώπη και στην Αμερική, δεν είναι άσχετη με αυτό, παρόλο που έχει και άλλους σοβαρούς λόγους.
Στις συνθήκες αυτές, βλέποντας από τη σκοπιά του δημοκρατικού πολίτη – και όχι υπηκόων «εθναρχών» και φυλάρχων ή πελατών κομματικών φέουδων και μαγαζιών -, βασική δημοκρατική αρετή και πολιτικό καθήκον είναι, εκτός των άλλων, και το παρακάτω: Να μην αφήσουμε τη δίκαιη διαμαρτυρία των απλών πολιτών να γίνει τροφή για φασίστες, για τυχοδιώκτες νοσταλγούς της απολυταρχίας, για ρατσιστές ή εθνικολαϊκιστές δεξιούς ή «αριστερούς». Βλέπουμε άλλωστε την υποκρισία όλων αυτών: Διεθνώς πρωταγωνιστές στις κρυμμένες πούγκες δεν είναι μόνον οι celebrities και οι παλιοί ή νέοι φιλελεύθεροι με ή χωρίς εισαγωγικά τύπου Κάμερον ή Παπασταύρου, αλλά και αυτοί ακριβώς οι τυχοδιώκτες, ή εθνικολαϊκιστές ή νοσταλγοί αυτοκρατόρων τύπου Λε Πεν, Πούτιν ή Ερντογάν.
Δεν ωφελεί να κάνουμε την πολιτική σεμινάριο τεχνικών της νομικής επιστήμης. Το αντίδοτο στην απληστία των «φιλελεύθερων» ή «αντιφιλελεύθερων» ελίτ και στην ταρτουφική υποκρισία των φιλόδοξων (και φιλοχρήματων) λαϊκιστών είναι η ανοιχτή και σκληρή δημοκρατική αντιπαράθεση. Κανείς δεν έχει δημοκρατική νομιμοποίηση να καταργεί κάτω από το τραπέζι τις (θεωρητικά ισχύουσες) αρχές μετά την απολυταρχία: Ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη. 

Από αυτή τη σκοπιά, τόσο η μεθόδευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (είτε ευνοεί είτε όχι η δημοσίευση στο ΦΕΚ τους «κλέφτες οπωρών»), όσο και ο πολιτικάντικος χειρισμός της ΝΔ και η φυγομαχία της (μη τυχόν και πάρουν τα βόλια και κάποιους που δεν είνα αντίπαλοί της), είναι και θα παραμείνει αθλιότητα. Οι πολίτες έχουν δίκιο να εξαγριώνονται. Και τα σεμινάρια επιστήμης του δικαίου είναι κατάληλα (και απαραίτητα) γι' αυτούς που συντάσσουν τα σχέδια νόμων. Όχι για την ευρεία δημόσια σφαίρα της κοινής γνώμης και για την πολιτική αντιπαράθεση. 
Άν συνεχίσουν έτσι, είναι δυστυχώς όλο και πιο βέβαιο ότι στις επόμενες εκλογές (όποτε έλθουν) πολλοί θα «ψηφίσουν με τα πόδια», με το αυτοκινητάκι τους (σε όσους απεμειναν πινακίδες) ή με το τρένο. Ειδικά για τους βορειοελλαδίτες, εκτός άλλων πολλών προορισμών, το κοντινό Πρίλεπ έχει πολλές ομορφιές, η Φιλιππούπολη επίσης.

*

Και τι πρέπει (και μπορεί) να γίνει; 

Όπως εύστοχα υποστηρίχτηκε, η τροπολογία και η όλη μεθόδευση επιχειρεί να ξεπλύνει - ακριβέστερα να σχετικοποιήσει - «το ηθικό πρόβλημα της νόμιμης φοροδιαφυγής ενός πολιτικού ή δημόσιου λειτουργού, ενώ, θεωρητικά, δεν δίνει άφεση αμαρτιών σε πλούτο που αποκτήθηκε παράνομα».

Εδώ βρίσκεται το κρίσιμο σημείο.

Υπό το ισχύον καθεστώς της «ελεύθερης» (= χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο) διακίνησης πλούτου σε όλο τον πλανήτη, δεν έχει πρακτικό νόημα και αποτελεσματικότητα να επιχειρήσει κανείς να εμποδίσει με νομοτεχνικά μέσα το ξέπλυμα/κρύψιμο πλούτου που αποκτήθηκε παράνομα. Είναι αδύνατο, πάντα θα βρίσκεται τρόπος να διαφεύγει ο «μερακλής» και να είναι νόμιμος, έστω και μη ηθικώς.

Αυτό που έχει – προς το παρόν – νόημα και παράγει αποτελέσματα είναι ο πολιτικός – ηθικός στιγματισμός των πολιτικών που βάζουν τον κουβά στο βαρέλι με το μέλι. Αλλά και των συνακόλουθών τους δημόσιων λειτουργών (μεταξύ άλλων, και αυτών που τους έχει ανατεθεί το λειτούργημα να αξιολογούν και να κρίνουν τη νομιμότητα των άλλων). Και πρέπει να λιγοστέψουν οι πολίτες που θεωρούν όλους αυτούς μάγκες, καπάτσους και αξιομίμητους καταφερτζήδες. Αλλά να είναι και να μένουν εσαεί αυτοί οι καταφερτζήδες, για την κοινωνία, οι στιγματισμένοι, οι ξεφτίλες. Αυτοί που δεν έχουν πια πιθανότητα να επανεκλεγούν, και ίσως θα χρειαστεί να γίνουν πολιτικοί πρόσφυγες, σαν τον πρώην ομοσπονδιακό υπουργό Άμυνας της Γερμανίας Τέοντορ Γκούτεμπεργκ όταν συνελήφθη λογοκλέπτων.

Η ανάκληση στη Βουλή της τροπολογίας - «καθαριστικού λεκέδων» με «συντακτική» πλειοψηφία και διακομματικά - πλην «Λακεδαιμονίων» -, άν και πιθανότατα δεν δημιουργεί πρακτικό-νομικό αποτέλεσμα, εντούτοις, ως «γραφή γραμμένη στον τοίχο», δείχνει ακριβώς αυτό: η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα πολιτική τάξη φοβάται τους πολίτες. Ο κυνηγός φοβάται μη γίνει αυτός θήραμα.

Άν και όταν, με το καλό, υπάρξει κάποτε διεθνές (ή έστω επαρκές ευρωπαϊκό) κανονιστικό πλαίσιο για το δίκαιο που διέπει το ξέπλυμα/κρύψιμο πλούτου ο οποίος αποκτήθηκε παράνομα ή είναι αποτέλεσμα φοροδιαφυγής, καθώς και συμπεφωνημένες διακρατικές τεχνικές διαδικασίες αποκάλυψής του, τότε, με το καλό, ξανασυζητάμε σε κάθε λεπτομέρεια το νομικό πλαίσιο εντός της χώρας.

Προς το παρόν, το μόνο που έχει πρακτικό νόημα είναι η ανοιχτή, σκληρή και χωρίς υπεκφυγές ή βραχυπρόθεσμες κομματικές σκοπιμότητες πολιτική (δηλαδή μη τεχνοκρατική) συζήτηση στη δημόσια σφαίρα, με στόχο τον πολιτικό και κοινωνικό στιγματισμό όσων «το κουνάνε το λεφτόδεντρο».

Γ. Ρ