Βοσνία & Ερζεγοβίνη, ο λαός κατά της ανεργίας και της πολιτικής διαφθοράς, η αλληλεγγύη:«Σήμερα η Τούζλα. Αύριο το Βελιγράδι»

«Αυτοί που διαμαρτύρονται είναι προδότες» 

 της Μυρτώς Αρετάκη

 

© ThePressProject, Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2014

 

Οι περισσότερες, μαζικότερες και μαχητικότερες διαδηλώσεις της Βοσνίας συγκεντρώνονται στην επικράτεια της κροατομουσουλμανικής Ομοσπονδίας. Στην άλλη μεριά της χώρας, οι Σερβοβόσνιοι συμπάσχουν, αλλά δεν εξεγείρονται.

Διαβάζοντας την συνέντευξη του Aleksandar Trifunovic, αρχισυντάκτη του 6yka.com με έδρα τη Μπάνια Λούκα [πρωτεύουσα της Σερβοβοσνιακής συστατικής “οντότητας” της Βοσνίας & Ερζεγοβίνης Republica Srpska], νέα κομμάτια μπαίνουν στο παζλ της «βοσνιακής άνοιξης». 

Από διαδήλωση συμπαράστασης στη Σερβία (Βελιγράδι):
«Αλληλεγγύη στο λαό της Βοσνίας κ Ερζεγοβίνης - Σήμερα η Τούζλα. Αύριο το Βελιγράδι»

Ο Aleksandar Trifunovic μιλά για τα όσα συμβαίνουν στη Σερβική Δημοκρατία (Republica Srpska), τη μία από τις δύο “οντότητες” του βοσνιακού κράτους, ή μάλλον εξηγεί γιατί σε αυτή τη μεριά της Βοσνίας δεν γίνονται περισσότερα.
Στην επικράτεια της Σερβικής Δημοκρατίας, οι διαδηλώσεις υπήρξαν, πράγματι, περιορισμένες και ειρηνικές, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν αρθρώθηκε το αίτημα της παραίτησης της τοπικής και κεντρικής κυβέρνησης.
Αρκετές, ωστόσο, ήταν οι αναφορές για παρενόχληση και εκφοβισμό διαδηλωτών, ενώ τοπικά ΜΜΕ, κυβέρνηση και μερίδα εθνικοφρόνων φρόντισαν να παρουσιάσουν τις διαδηλώσεις στην Ομοσπονδία ως έργο αποκλειστικά Βόσνιων μουσουλμάνων και προδοτών, που στόχο έχει τη Σερβική Δημοκρατία (!) 

Στην πόλη Bijeljina μάλιστα, στα βορειοανατολικά της χώρας [πόλη της Republica Srpska], στις 9 Φεβρουαρίου, σημειώθηκε και αντι-διαδήλωση, λίγων δεκάδων εθνικιστών. 

Ας σημειωθεί πως η κυβέρνηση της κροατομουσουλμανικής Ομοσπονδίας, εξέφρασε ακριβώς το αντίστοιχο σκεπτικό: Ότι δηλαδή οι ταραχές στην επικράτειά της ήταν έργο Σέρβων, που προσπαθούν να πλήξουν την Ομοσπονδία. Και αυτό, άλλωστε, βγάζει έστω κάποιο νόημα.   

Από τις διαδηλώσεις στη Βοσνία & Ερζεγοβίνη

«Βλέπουν με συμπάθεια τις διαδηλώσεις… Το γιατί δεν διαδηλώνουν όμως, είναι άλλο ερώτημα» 

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Α. Trifunovic, η εικόνα που έχει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον οδηγεί με ασφάλεια στο συμπέρασμα πως οι περισσότεροι πολίτες της Σερβικής Δημοκρατίας βλέπουν με συμπάθεια τις διαδηλώσεις, καθώς τα προβλήματα των διαδηλωτών της Ομοσπονδίας ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό με τα δικά τους.

«Νιώθουν στον ίδιο βαθμό αδικημένοι, και είναι επομένως φυσικό να υποστηρίζουν τις διαδηλώσεις, έστω και ιδιωτικά», σημειώνει. «Το γιατί δεν διαδηλώνουν είναι άλλο ερώτημα». 

Γκάλοπ για λογαριασμό του δημοφιλούς βοσνιακού ιστοτόπου klix.ba επιβεβαιώνει πως η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της Βοσνίας υποστηρίζει τις διαδηλώσεις (88%). Με συμπάθεια βλέπει το 93% των πολιτών της Ομοσπονδίας τις διαδηλώσεις, ενώ πολύ υψηλό παραμένει το ποσοστό και στη Σερβική Δημοκρατία (78%).  

Η απειλή ενός «εχθρού», το αποτελεσματικότερο εργαλείο χειραγώγησης 

Οι κυβερνώντες στη Σερβική Δημοκρατία συντηρούν επί χρόνια την προπαγάνδα της μόνιμης απειλής από την Ομοσπονδία. Η απειλή μιας επίθεσης από την κροατομουσουλμανική οντότητα είναι «το αποτελεσματικότερο εργαλείο για να αποσπά κανείς την προσοχή των πολιτών από το άδειο τους στομάχι», τονίζει ο Α. Trifunovic.

Παράλληλα, η «οικονομική επιτυχία» της RS, που επικαλείται διαρκώς η τοπική κυβέρνηση, μπορεί να είναι μεγάλο ψέμα, αλλά δείχνει πειστικό, στο βαθμό που οι πολίτες δεν αντιδρούν στην καταστροφική οικονομική πολιτική της τοπικής κυβέρνησης. Τι και αν η Σερβική Δημοκρατία είναι περισσότερο χρεωμένη από την Ομοσπονδία που συγκλονίζεται από την εξέγερση; Tι και αν χωρίς τα δάνεια του ΔΝΤ, θα είχε ήδη πτωχεύσει;

Η τοπική κυβέρνηση, φοβούμενη το ξέσπασμα ταραχών στην επικράτειά της, στοχοποιεί τους διαδηλωτές ως προδότες και εχθρούς και χρησιμοποιεί ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, θέλοντας να στείλει ένα σαφές μήνυμα σε όποιον επιλέξει να βρεθεί στο δρόμο.

Με τη σειρά τους, τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, αφού τις πρώτες ημέρες αδιαφορούν για τις διαδηλώσεις (απλή αναφορά, χωρίς εικόνα, χωρίς τα διακηρυγμένα αιτήματα), στη συνέχεια ανακυκλώνουν τη γνωστή προπαγάνδα.

Μπορεί, λοιπόν, το μήνυμα της βοσνιακής εξέγερσης να είναι αντιεθνικιστικό, οι πολίτες της Βοσνίας, όμως, παραμένουν χωρισμένοι σε δύο οντότητες και τρεις εθνικότητες, η καθεμία με το δικό της ηγέτη να μην ξεχνά να της θυμίζει πόσο πολύ κινδυνεύει από τις άλλες.

Μπορεί οι αντιστάσεις των διακριτών κοινοτήτων να είναι κάτι περισσότερο από εύλογες, ωστόσο, ο κοινός αγώνας, και οι συνειδήσεις που αυτός αγγίζει, μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μία αρμονική συνύπαρξη.

 

Η αγγλική μετάφραση της συνέντευξης του Α. Trifunovic στον Ivor Fuka εδώ. 

Από την συνέντευξη του Alexandar Trifunovic στον © Ivor Fuka: Those Who Complain Here are Traitors (μετάφραση Ivana Cvetokovic-Bajrovic, επιμέλεια Jasmin Mujanović - Banja Luka), δημοσιευμένη στον ιστότοπο ©  Bosnia-Herzegovina Protest Files

Γιατί είναι σημαντικό για ορισμένα πολιτικά κόμματα και Μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν τη διαμαρτυρία ως υπόθεση αποκλειστικά των Μουσουλμάνων Βοσνίων;
- Αν παρουσιάζεις τις διαδηλώσεις ως Μουσουλμανο-Βοσνιακές, τότε είναι πολύ πιο εύκολο να δημιουργήσεις μια εικόνα τους ως εχθρικών προς τη RS, όπως ακριβώς και οι ηγέτες των Κροατο-Βοσνίων τις περιγράφουν ως εχθρικές. Οι περισσότεροι άνθρωποι στη Β-Ε εξακολουθούν σταθερά να πιστεύουν ακράδαντα ότι η άλλη πλευρά είναι ο εχθρός. Αυτό είναι ένα βαρύ φορτίο για την ανάπτυξη της κοινωνίας μας, ενώ την ίδια στιγμή είναι πολύ βολικό για όλα τα είδη της χειραγώγησης. Τώρα, μερικοί σχολιαστές κατηγορούν τους νέους ανθρώπους που διαδηλώνουν στο Σεράγεβο ότι στηρίζουν τα συμφέροντα της Σερβίας. Οι δυνατότητες για χειραγώγηση είναι τεράστιες...
... Είναι ενδιαφέρον πώς η κυβέρνηση αντέδρασε πολύ γρήγορα με τα Μέσα ενημέρωσης και με την αστυνομία για να ελέγξει και το παραμικρό σημάδι εξέγερσης εναντίον της σημερινής κατάστασης. Στις πρόσφατες διαδηλώσεις των φοιτητών στην Banja Luka, υπήρχαν περισσότεροι αστυνομικοί παρά πολίτες. Ο λόγος είναι αρκετά σαφής. Η κυβέρνηση φοβάται τις διαμαρτυρίες και ο,τιδήποτε που θα την έφερνε αντιμέτωπη με τους πεινασμένους και οργισμένους πολίτες, και όχι με την δουλοπρεπή αντιπολίτευση. Έτσι, η στρατηγική είναι να περιγράψει όποιον προσπαθεί να διαδηλώσει ως προδότη και εχθρό. Ευτυχώς, υπάρχουν γενναίοι άνθρωποι που αντέχουν μια τρομερή πίεση, αλλά έχουν επιλέξει αυτή τη νόμιμη μορφή πολιτικής έκφρασης, με αυξανόμενη υποστήριξη...

 
Buka - ηλεκτρονικό περιοδικό από την Banja Luka - Βοσνία & Ερζεγοβίνη  (Σερβοκροατική γλώσσα)

Κρίση στη Βοσνία και τα πολιτικά αντανακλαστικά: 

Προς μετάδοση των κινητοποιήσεων στη Σερβία και Κροατία; 

 της Μυρτώς Αρετάκη

 

© ThePressProject, Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2014

Έξι ημέρες καθημερινών διαδηλώσεων διαμαρτυρίας, σε περισσότερες από 20 πόλεις, εμπρησμοί κυβερνητικών κτηρίων στην πρωτεύουσα και άλλες μεγάλες πόλεις, παραίτηση των κυβερνητών τεσσάρων καντονιών: «Παραιτηθείτε όλοι. Θάνατος στον εθνικισμό!» 
Μπορεί ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές να προειδοποιούσαν για κοινωνική έκρηξη στη χώρα και μερικές δεκάδες διαδηλωτών να συγκεντρώνονταν τακτικά τα τελευταία χρόνια έξω από τα κυβερνητικά κτήρια, ωστόσο, κανείς από τους ιθύνοντες δεν δείχνει να περίμενε ένα τέτοιο ξέσπασμα των Βόσνιων πολιτών.
Είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που σημειώνεται μια τέτοια κοινωνική αναταραχή στη Βοσνία, ένα κράτος, που ο πόλεμος το άφησε με τρεις προέδρους (έναν Κροάτη, έναν Σέρβο και έναν Βόσνιο) και δύο «οντότητες», την Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης με τα δέκα καντόνια και τον κυρίως μουσουλμανικό και κροατικό πληθυσμό και τη Σερβική Δημοκρατία όπου πλειοψηφούν οι Σερβοβόσνιοι.

Όπως είναι φυσικό, οι ραγδαίες εξελίξεις στη Βοσνία προκάλεσαν έντονες ανησυχίες τόσο στις βοσνιακές αρχές, όσο και στις γειτονικές Σερβία και Κροατία, οι οποίες φοβούνται πιθανή εξάπλωση των διαδηλώσεων στις χώρες τους. Άλλωστε ήδη στο Βελιγράδι σημειώθηκε χθες συγκέντρωση αλληλέγγυων, ενώ παρόμοια κίνηση προγραμματίζεται και για σήμερα.

Στο εξωτερικό

Στην έκτακτη επίσκεψη που πραγματοποίησε στο Μόσταρ ο Κροάτης πρωθυπουργός, Ζόραν Μιλάνοβιτς, τόνισε ότι η τωρινή κατάσταση στη Βοσνία δεν είναι προς το συμφέρον της Κροατίας.

Την ίδια ώρα στο Βελιγράδι, όπου και εκκλήθησαν εσπευσμένα ο αντιπρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας και ο αρχηγός του ισχυρότερου αντιπολιτευόμενου Σερβικού Δημοκρατικού Κόμματος (SDS), ο αντιπρόεδρος της Σερβίας τόνιζε πως ζωτικό συμφέρον της χώρας είναι η σταθερότητα στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη και κυρίως στη Σερβική Δημοκρατία, η οποία, μάλιστα, θα στηριχθεί σθεναρά.
Ο ύπατος εκπρόσωπος της διεθνούς κοινότητας στη Βοσνία, Βαλεντίν Ίντσκο, ο οποίος παραμένει στη χώρα διατηρώντας αυξημένες αρμοδιότητες, προχώρησε ένα βήμα παραπάνω: «Θα εξετάσουμε την κατάσταση την Τρίτη στην Κατευθυντήρια Επιτροπή του Συμβουλίου Εφαρμογής της Ειρήνης στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη. Η Αυστρία θα αυξήσει τον αριθμό των στρατιωτών της στη Βοσνία. Αν υπάρξει κλιμάκωση της κατάστασης θα πρέπει ενδεχομένως να εξετάσουμε την αποστολή δυνάμεων της ΕΕ. Ωστόσο, όχι τώρα», δήλωσε στην αυστριακή Κurier. 

Στο εσωτερικό

Από την πλευρά της, η κροατομουσουλμουμανική κυβέρνηση της Βοσνίας έσπευσε με λανθασμένα αντανακλαστικά να στοχοποιήσει την σερβοβοσνιακή αντιπολίτευση, αφήνοντας να διαρρεύσουν θεωρίες συνωμοσίας περί υποκίνησης των ταραχών από Σερβοβόσνιους. 

Το όλο επιχείρημα, που κατέρρευσε γρήγορα, στηρίχθηκε στο γεγονός πως οι περισσότερες διαδηλώσεις, οι πλέον μαζικές και ταραχώδεις, σημειώθηκαν, πράγματι, σε πόλεις της κροατομουσουλμανικής Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. 

Την ίδια ώρα, ωστόσο, ειρηνικά διαδήλωναν εκατοντάδες πολίτες της κατά βάση σερβικής Μπάνια Λούκα, πολίτες του σερβοβοσνιακού Πριγεντόρ κοινοποιούσαν τα αιτήματα τους στη Σερβική Δημοκρατία, διαμαρτυρόμενοι για το έργο του δημάρχου, ενώ η Επιτροπή των βετεράνων του στρατού της Σερβικής Δημοκρατίας ασκούσε έντονες πιέσεις με διακήρηξή της την ηγεσία του σερβικής προεδρίας, που λίγο πριν δήλωνε σίγουρη πως στην επικράτειά της μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερότητα.

Οι τελευταίες εξελίξεις, μάλιστα, έρχονται να διαψεύσουν και τους πλέον δύσπιστους, καθώς σήμερα τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης στη Σερβική Δημοκρατία ζήτησαν την παραίτηση της τοπικής κυβέρνης και πρόωρες εκλογές.

Ο υπουργός Ασφάλειας της χώρας υπήρξε ο πρώτος κυβερνητικός που αναγνώρισε το δίκαιο των διαδηλώσεων των πολιτών, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, πως πρόκειται για μια εξέγερση κατά της διαφθοράς, στην οποία δεν εντοπίζεται καμία εθνοτική διάσταση:

«Οι άνθρωποι θέλουν δικαιοσύνη και εργασία. Είναι τα παιδιά μας, οι άνθρωποι μας, άνθρωποι που στερούνται τα δικαιώματά τους, εργάτες που απολύθηκαν μετά από παράνομες ιδιωτικοποιήσεις, πολίτες που ληστεύονται καθημερινά από τους λογαριασμούς για τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις και για το ηλεκτρικό ρεύμα, φοιτητές που δεν μπορούν να σπουδάσουν. Αυτός που επί 20 χρόνια παρήγαγε φτώχεια βρέθηκε αντιμέτωπος με το λαό τον οποίο εξαπατούσε με υποσχέσεις ότι θα υπάρξουν καλύτερες συνθήκες, καλύτερη ζωή», υπογράμμισε ο Φαχρουντίν Ράντοντσιτς.

O ίδιος υπουργός διέψευσε και τα όσα είχαν προσάψει στους διαδηλωτές μέλη της κυβέρνησης, συνδέοντας τους με 12 κιλά ναρκωτικών, κάνοντας λόγο για «τρομερή μεθόδευση», αφού τα ναρκωτικά βρέθηκαν σε άλλο σημείο του Σεράγεβο. 

Τα αιτήματα 

Οι πολίτες που διαδηλώνουν στην Τούζλα, το Σεράγεβο, τη Ζένιτσα, το Μπίχατς, το Πρίγεντορ και το Μόσταρ απέστειλαν στις αρχές και κοινοποίησαν τις προηγούμενες ημέρες τα αιτήματα τους μέσω επιτροπών.

Στις διακηρύξεις τους ζητούν αποκατάσταση των απολυμένων εργαζομένων, μέτρα για την ανεργία, διερεύνηση των οικονομικών εγκλημάτων που διαπράττονται στη χώρα, μείωση των μισθών και των επιδομάτων των πολιτικών και εξίσωση τους με τις νόμιμες απολαβές των εργαζομένων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αυξήσεις στις συντάξεις, περισσότερες κοινωνικές παροχές, κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, διασφάλιση των εργατικών δικαιωμάτων, απελευθέρωση των συλληφθέντων των διαδηλώσεων, καθώς και κατά περίπτωση τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων.

Πάνω από όλα όμως, οι διαδηλωτές απαιτούν την παραίτηση των τοπικών και κεντρικών κυβερνήσεων. 
Μέχρι στιγμής, έχουν παραιτηθεί οι πρωθυπουργοί του καντονιού της Τούζλα, του καντονιού Ζένιτσα- Ντομπόι, του Σεράγεβο και του καντονιού Ούνσκι- Σάνσκι (Μπίχατς).

 
H επόμενη μέρα; 

Έπειτα και από τη χθεσινή άρνηση του επικεφαλής της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, Ζέλικο Κόμσιτς, να παραιτηθεί, οι διαδηλώσεις αναμένεται να συνεχισθούν σήμερα σε πολλές πόλεις της χώρας.

Όπως επεσήμανε και ο πολιτικός αναλυτής, Srecko Latal, «είναι δύσκολο να προβλέψουμε από τώρα πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, γιατί εν πολλοίς βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά».

Ο αντιεθνικιστικός χαρακτήρας, ωστόσο, αυτής της κοινωνικής έκρηξης συνιστά μια πρώτη, αναμφισβήτητη και μεγάλη νίκη.

Τα μηνύματα συμπαράστασης από τη γειτονική Σερβία, και όχι μόνο, δείχνουν το δρόμο στα Βαλκάνια:

«Σας καλούμε να διαδηλώσετε σε αλληλεγγύη με τον λαό της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, γιατί αναγνωρίζουμε τον κοινωνικό αγώνα του λαού της Τούζλας και της υπόλοιπης Βοσνίας και Ερζεγοβίνης ως δικό μας, γεννημένο από ένα πρόβλημα που γεννά τα προβλήματα και στη δική μας κοινωνία και σε όλες που ρημάζονται απ’ τη λεηλασία και την καταστροφή, που ονομάζονται εξευγενισμένα ως “ευρωπαϊκή ολοκλήρωση” ή “μετάβαση». 

  

(απόσπασμα από το κάλεσμα σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Βελιγράδι)

• Τα πρώτα αιτήματα των πολιτών της Τούζλα στα ελληνικά, εδώ.
• Τα αιτήματα των πολιτών από την Τούζλα, το Σεράγεβο, τη Ζένιτσα, το Μπίχατς, το Πρίγεντορ και το Μόσταρ στα αγγλικά, εδώ. 

 Αρθρογραφία της Μυρτώς Αρετάκη στο Press Project

Monsanto: Η βιοτεχνολογία σε λάθος χέρια - ένα εξαιρετικό, πλήρες ρεπορτάζ της Μυρτώς Αρετάκη (ThePressProject) με πολλά στοιχεία και παραπομπές 

ΚΟΙΣΠΕ: Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση συναντά την Κοινωνική Οικονομία - της Μυρτώς Αρετάκη (ThePressProject)

Azra Nuhefendić: Η δημοσιογράφος με τις πολλές διεθνείς διακρίσεις γράφει για την πατρίδα της, Βοσνία και Ερζεγοβίνη

   

Το ρόκ μουσικό συγκρότημα Bijelo Dugme: Στο Σεράγεβο, πρίν και μετά τον πόλεμο (1992-1995)

Update 17.2.2014  

 

Βοσνία: plenum σημαίνει ολομέλεια του λαού  - Ανταπόκριση από Σαράγεβο: Βασίλης Ρόγγας, Δημήτρης Παπανικολόπουλος (RED Notebook 16.2.2014)

Εξέγερση με ταξικό πρόσημο - της Σιμόν Αργυράκου (εφημ. "Εποχή" 16.2.2014, αναδημοσίευση
RED Notebook)

Στον ιστότοπο Μετά την Κρίση:

Andrea Rossini - Βοσνία & Ερζεγοβίνη: Κρίση του συστήματος εθνοτικής διαίρεσης και κοινωνία των πολιτών     (από το άρθρο Bosnian systemic crisis / Osservatorio Balcani e Caucaso, 11.2.2014)