του Βόλφγκανγκ Μύνχάου
Σε συντομία: Η Γερμανία είναι τώρα διεθνώς απομονωμένη με την εμμονή της στη λιτότητα. Εάν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν υποχωρήσει τώρα, απειλείται έξοδος της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ με δραματικές οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες.
Oικονομικοί αναλυτές όπως ο Β. Μύνχάου των FT και Spiegel, άν και «διασημότητες»
της γερμανικής δημοσιογραφίας (ο ίδιος δεν βλέπει έτσι
τον εαυτό του), ήταν για μερικά χρόνια οι «αιρετικοί» στον εκεί τύπο. Τώρα, παρά την πολύ σκληρά «αντι-Μερκελική» στάση που κράτησαν απο την αρχή και τις πολιτικές
προτιμήσεις που δεν διστάζουν να εκφράζουν, τείνουν να γίνουν πόλοι μιας
«νέας συναίνεσης» στην εκεί δημόσια συζήτηση. Ίσως γιατί επαληθεύονται, αποδεικνύονται ρεαλιστές, ενώ οι οπαδοί της επίσημης πολιτικής φαίνονται πια αιθεροβάμονες που επέδειξαν άγνοια κινδύνου. Χαρακτηριστικό ότι σε δημοσκόπηση, 62 % των Γερμανών δηλώνουν τώρα
υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Ένα ποσοστό που αρχίζει
και εκεί να προσεγγίζει «ελληνικά» ποσοστά όσων προτιμούν το ευρώ.
Τα «βαρομετρικά χαμηλά» μετακινούνται. Aκόμη και στην πολιτική.
Τα «βαρομετρικά χαμηλά» μετακινούνται. Aκόμη και στην πολιτική.
Ο νέος Έλληνας υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης είναι ένα είδος απρόσκλητου επισκέπτη που διαταράσσει την παρέα των πολιτικών - όπως ήταν στη Γερμανία το κόμμα των Πρασίνων στην αρχή της δεκαετίας του 1980. Το πως αντιμετώπισε αρνητικά τον αμήχανο Ολλανδό υπουργό Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ, είναι ήδη ένα κλασικό βίντεο από την κρίση της ευρωζώνης. Με μία μόνο φράση κατάργησε την τρόικα. Αυτό το αστείο μπουλούκι από «στρατιώτες» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα διαλυθεί. Τώρα οι πολιτικοί είναι και πάλι στο πηδάλιο. Και εκεί όλα περιστρέφονται γύρω από την τέχνη των αμοιβαίων υποχωρήσεων.
Γνωρίζω τον Γιάνη Βαρουφάκη εδώ και μερικά χρόνια. Αυτή την εποχή ενεργούσε κυρίως ως blogger - με μια πρόταση για τη λύση του ελληνικού προβλήματος. Ο τίτλος του σχεδίου του ήταν «Μια μετριοπαθής πρόταση». Περιείχε κάτι που είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό στη Γερμανία, με την έννοια ότι έβαζε με κάποιο τρόπο την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο παιχνίδι της χρηματοδότησης των δημόσιων οικονομικών.
Στο ύφος, ο Βαρουφάκης ήταν και είναι αντισυμβατικός και σκληρός. Κάποτε αποκάλεσε τον Jean-Claude Trichet ως τον χειρότερο κεντρικό τραπεζίτη στον κόσμο. Ως προς το περιεχόμενο των απόψεων του όμως, ο Βαρουφάκης είναι από την πλευρά της πλειοψηφίας των αγγλοσαξόνων οικονομολόγων. Είτε αυτοί είναι τοποθετημένοι στην αριστερά είτε στη δεξιά, δεν ξέρω κανέναν διακεκριμένο και επώνυμο ανάμεσα σ' αυτούς, ο οποίος να υποστηρίζει τη γερμανική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα και στις άλλες περιφερειακές χώρες. Στη Γερμανία, απλά δεν έχουν συνειδητοποιήσει πόσο μακριά βρίσκονται από τη διεθνή συναίνεση των οικονομολόγων. Οι Γερμανοί αγιατολάχ της σημερινής πολιτικής δημοσιονομικής πειθάρχησης έχουν εκτιμήσει λανθασμένα την πολιτική δυναμική της νομισματικής ένωσης. Εάν η οικονομική πολιτική οδηγεί άλλες χώρες σε μαζική ανεργία, τότε παύουν να ισχύουν κανόνες και Συνθήκες. Όπως ο Βαρουφάκης κατάργησε την Τρόικα, έτσι και ο Ιταλός πρωθυπουργός Matteo Renzi πέταξε προηγουμένως το Δημοσιονομικό Σύμφωνο από το παράθυρο. Η ίδια η Γερμανία είχε άλλοτε υπονομεύσει το παλιό ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σταθερότητας, όταν θέλησε να κάνει πράξη τα εθνικά της συμφέροντα.
Ο φόβος: Ένα τεράστιο οικονομικό σοκ
Εάν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας δεν υποχωρήσει τώρα, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το ευρώ. Σε τέτοια περίπτωση θα ανέμενα ένα τεράστιο οικονομικό σοκ - πολλαπλάσια μεγαλύτερο από εκείνο που προκλήθηκε με την κατάρρευση της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers το το 2008.
Την πολιτική ευθύνη γι' αυτό θα την φορτωνόταν η Γερμανία. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι ένας πολιτικός που σκέφτεται ορθολογικά θα ήθελε να αναλάβει αυτόν τον κίνδυνο, και ιδιαίτερα η Άνγκελα Μέρκελ - εκτός και αν δεν υπολογίζει σωστά τον κίνδυνο. Αυτή τη στιγμή κάνουν λάθος και οι Σοσιαλδημοκράτες: Ο ηγέτης τους Sigmar Gabriel διαπράττει επίσης λάθος με τον ισχυρισμό του ότι οι συνέπειες μιας ελληνικής εξόδου είναι διαχειρίσιμες.
Πράγματι, οι άμεσοι κίνδυνοι από μια αθέτηση πληρωμών δεν είναι τόσο μεγάλοι. Το πρόβλημα που υποτιμούν ο Gabriel και οι σύμβουλοί του είναι οι επιπτώσεις τύπου ντόμινο που θα δημιουργούσε μια ελληνική έξοδος, αλλά και οι επιπτώσεις στην πολιτική της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Μια ελληνική έξοδος: πολιτική αυτοκτονία
Η Ρωσία βρίσκεται μέσα σε χρηματοικονομική κρίση, έχει όμως αρκετούς πόρους για να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα αν εγκαταλείψει το ευρώ. Μετά απο κάτι τέτοιο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα είχε με έμμεσο τρόπο βέτο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Μια ελληνική έξοδος θα ήταν πολιτική αυτοκτονία για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Θα μπορούσαν κάλλιστα, ο Βαρουφάκης και ο πρωθυπουργός του Αλέξης Τσίπρα να τραβήξουν τόσο πολύ το διπλωματικό σχοινί, ώστε η έξοδος της Ελλάδας να γίνει αναπόφευκτη. Με δεδομένη την ιδεολογική υπερφόρτωση της συζήτησης, η αλήθεια μπορεί να παρουσιαστεί στους Γερμανούς μόνο αποσπασματικά.
Ωστόσο η διαπραγματευτική θέση των Ελλήνων δεν είναι καθόλου αδύναμη. Από τώρα και στο εξής, χωρίς να ζητήσουν την άδεια της Μέρκελ, θα εφαρμόσουν τις πολιτικές τους υποσχέσεις - ένα τέλος στην Τρόικα, ένα πρόγραμμα για την αγορά εργασίας και υψηλότερους βασικούς μισθούς. Και στη συνέχεια θα απαιτήσουν ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης.
Ο δανεισμός: Ούτως ή άλλως δεν θα αποπληρωθεί ποτέ
Η απαίτηση του Βαρουφάκη να γίνει μια Διάσκεψη για το χρέους δεν θα γίνει ποτέ πραγματικότητα. Ούτε και είναι κάτι σημαντικό σε τελευταία ανάλυση. Το ελληνικό διακρατικό χρέος ούτως ή άλλως δεν εξυπηρετείται και δεν θα αποπληρωθεί ποτέ. Θα μείνει στα χαρτιά ως ένα είδος υπόσχεσης τιμής και τήρησης αρχών χωρίς περιεχόμενο. Κάποτε ίσως αυτό το χρέος διαγραφεί.
Από οικονομική άποψη, αυτό το χρέος - χάρτινη τίγρη ήδη μπορεί να μην υπολογίζεται ως μέρος του όλου ελληνικού δημόσιου χρέους. Ως αποτέλεσμα, η ανάγκη για δημοσιονομική εξυγίανση θα είναι σημαντικά μικρότερη απο αυτή που λογίζεται σήμερα, χαμηλότερη από εκείνη της Ιταλίας. Ο συμβιβασμός έχει αυτή την κατεύθυνση ως στόχο. Η τρόικα τελειώνει. Η λιτότητα τελειώνει. Η σημερινή πολιτική της δημοσιονομικής πειθάρχησης τελειώνει. Και το ευρώ παραμένει.
O Wolfgang Münchau είναι οικονομικός συντάκτης (Financial Times, Spiegel)
O Wolfgang Münchau είναι οικονομικός συντάκτης (Financial Times, Spiegel) 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου