Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2015

Αξιοπρέπεια χωρίς ευθύνη;

της Μαρίας Κατσουνάκη

©  Καθημερινή 11.2.20115, αναδημοσίευση στην "Πολιτική Επιθεώρηση"


Η ανάκτηση της «χαμένης αξιοπρέπειας» και «εθνικής υπερηφάνειας» επέστρεφε με κάθε αφορμή και με διαφορετικούς τρόπους, διαρκώς, στις ομιλίες τόσο του πρωθυπουργού όσο και των μελών της νέας κυβέρνησης, στη διάρκεια του τριημέρου των προγραμματικών δηλώσεων. Πώς θα γίνει αυτό εφικτό; Ομόθυμη σχεδόν η «απάντηση» των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ: διά της μεταθέσεως της ευθύνης. Εκφράσεις όπως «έλαχε στην πολύπαθη χώρα μας», ήταν πολύ διαδεδομένες ανάμεσα στους βουλευτές της συγκυβέρνησης ή στιγμές ποιητικής έξαρσης (δεν ήταν και λίγες) με επιλεγμένους στίχους όπως «σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει». Ως «κακιά σκουριά» νοούνται δε, οι πάσης φύσεως εχθροί, κατά προτίμηση Γερμανοί. Για ό,τι μας «έλαχε», λοιπόν, ευθύνονται εξωγενείς παράγοντες. Εμείς είμαστε αθώοι και θύματα.
Παράλληλα, η διαμάχη ανάμεσα στο «αν το ψάρι μυρίζει από το κεφάλι ή από την ουρά» επανέρχεται όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης με την ίδια ένταση, με επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές. Η ενεχόμενη πολιτική ηγεσία, το πολιτικό προσωπικό από τη μια και η πολύπαθη κοινωνία από την άλλη. Η «γέφυρα» που αναζητεί η κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι μόνο μια «μη τοξική συμφωνία σε μια νέα διαπραγμάτευση», γιατί η τοξικότητα αποτελεί ήδη κοινωνική συνθήκη. «Γέφυρα» οφείλει να είναι και ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο στο οποίο «ένοχοι» δεν θα είναι μόνο οι άλλοι, κατά προτίμηση, ξένοι. Γιατί αυτό το βολικό αφήγημα είναι πράγματι απελευθερωτικό και χαρίζει άφθονα χαμόγελα, δεν αποτελεί όμως πηγή ωρίμανσης και, κατά συνέπεια, αξιοπρέπειας. Αν διαρκώς βρίσκονται κάποιος ή κάποιοι που χαϊδεύουν αυτιά, ελάχιστοι θα διανοηθούν ότι «φταίνε» που αρνούνται, για παράδειγμα, να δηλώσουν το κανονικό εισόδημά τους στην εφορία.  
Έτσι και το αφορολόγητο των 12.000 που εξαγγέλλει η νέα κυβέρνηση θα είναι απλώς μια νέα άτυπη «συμφωνία» ανάμεσα σε πάνω από ένα εκατομμύριο φορολογούμενους που θα δηλώνουν – και πάλι – ότι τα ετήσια έσοδά τους είναι κάτω από το όριο του αφορολόγητου. Γιατί και η φοροδιαφυγή – όπως και πολλά άλλα - δεν πατάσσεται χωρίς αίσθημα ατομικής ευθύνης. Πώς μπορείς να είσαι «εθνικά υπερήφανος» όταν ξέρεις ότι στην επόμενη στροφή όποιος μπορεί να εξαπατήσει το κράτος, αποκρύπτοντας τα έσοδά του, είτε πρόκειται για μεγαλοεπιχειρηματία είτε για μικρομεσαίο, θα το κάνει χωρίς δεύτερη σκέψη; Και ποια «αξιοπρέπεια» θα ανακτηθεί όταν βλέπουμε τη νέα κυβέρνηση να υπερασπίζεται με πείσμα ένα... καλύτερο παρελθόν;
Τα δείγματα της «επιστροφής» μέσα σε αυτό το τριήμερο ήταν πολλά: επαναπροσλήψεις, ακρίτως, εξισωτισμός προς τα κάτω (με την κατάργηση της «αριστείας» ως θεσμικής παραμέτρου της εκπαίδευσης), πελατειακές παροχές που δεν συνδέονται με την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Οπισθοδρόμηση μιας κοινωνίας είναι το «έλαχε»· ο χρόνος που δεν κτάται με κόπο, προσπάθεια, και ατομική ευθύνη αλλά αναζητάει πάντα κάποια άλλη μονάδα μέτρησης. Οπισθοδρόμηση είναι η διαρκής επίκληση του «άλλου» στον οποίο εναποτίθεται ανεπεξέργαστο το βάρος – γιατί, ναι, βάρος είναι – της λάθος κίνησης ή επιλογής. Μια χώρα κατεστραμμένη, με πάνω από 25% ανεργία και πάνω από 50% ανεργία των νέων, δεν ανατάσσεται με «κοσμοϊστορικά όνειρα» και «βοές λαών» (ακούστηκαν στη Βουλή) αλλά με στροφή στην παραγωγικότητα, ανασυγκρότηση δομών, αξιοκρατία, αξιολόγηση. Με συνείδηση των ελλείψεων και παραλείψεων.  
Το τριήμερο στη Βουλή υπερασπίστηκε την «ελληνική ιδιαιτερότητα», ως υπεραναπλήρωση μιας αξίας αδιαμφισβήτητης, η οποία μας καθιστά αυτοδικαίως διακριτό μέλος της Ευρώπης. Υπερασπίστηκε μιαν αξιοπρέπεια χωρίς αυτοκριτική, που απευθύνεται στο φαντασιακό, διαγράφοντας την όποια «δική μας» ευθύνη.
Η Μαρία Κατσουνάκη είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα "Καθημερινή" 

Αρθρογραφία της στην "Καθημερινή'

Βιβλία, συμμετοχές και κριτικογραφία της Μαρίας Κατσουνάκη
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις 2013 - 2022

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται
Χρίστος Αλεξόπουλος: Κλιματική κρίση και κοινωνική συνοχή

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:
Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:<br>Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι
Πως η αγάπη επουλώνει τη φθορά του κόσμου

Danilo Kiš:

Danilo Kiš:
Συμβουλές σε νεαρούς συγγραφείς, και όχι μόνον

Predrag Matvejević:

Predrag Matvejević:
Ο Ρωσο-Κροάτης ανιχνευτής και λάτρης του Μεσογειακού κόσμου

Azra Nuhefendić

Azra Nuhefendić
Η δημοσιογράφος με τις πολλές διεθνείς διακρίσεις, γράφει για την οριακή, γειτονική Ευρώπη

Μάης του '36, Τάσος Τούσης

Μάης του '36, Τάσος Τούσης
Ο σκληρός Μεσοπόλεμος: η εποχή δοσμένη μέσα από τη ζωή ενός ανθρώπου - συμβόλου

Ετικέτες

«Γενιά του '30» «Μακεδονικό» 1968 1989 αειφορία Ανδρέας Παπανδρέου αντιπροσωπευτική δημοκρατία Αριστοτέλης Αρχιτεκτονική Αυστρομαρξισμός Βαλκανική Βαρουφάκης βιοποικιλότητα Βρετανία Γαλλία Γερμανία Γκράμσι Διακινδύνευση Έθνος και ΕΕ Εκπαίδευση Ελεφάντης Ενέργεια Επισφάλεια ηγεμονία ΗΠΑ Ήπειρος Θ. Αγγελόπουλος Θεοδωράκης Θεσσαλονίκη Θεωρία Συστημάτων Ιβάν Κράστεφ ιστορία Ιταλία Καντ Καρλ Σμιτ Καταναλωτισμός Κεντρική Ευρώπη Κέϋνς Κίνα Κλιματική αλλαγή Κοινοτισμός κοινωνική ανισότητα Κορνήλιος Καστοριάδης Κοσμάς Ψυχοπαίδης Κράτος Πρόνοιας Κώστας Καραμανλής Λιάκος Α. Λογοτεχνία Μάνεσης Μάξ Βέμπερ Μάρξ Μαρωνίτης Μέλισσες Μέσα «κοινωνικής» δικτύωσης Μέσα Ενημέρωσης Μεσόγειος Μεταπολίτευση Μιχ. Παπαγιαννάκης Μουσική Μπερλινγκουέρ Νεοφιλελευθερισμός Νίκος Πουλαντζάς Νίτσε Ο τόπος Οικολογία Ουκρανία Π. Κονδύλης Παγκοσμιοποίηση Παιδεία Πράσινοι Ρήγας Ρίτσος Ρωσία Σεφέρης Σημίτης Σολωμός Σοσιαλδημοκρατία Σχολή Φραγκφούρτης Ταρκόφσκι Τουρκία Τραμπ Τροβαδούροι Τσακαλώτος Τσίπρας Φιλελευθερισμός Φιλοσοφία Χαλκιδική Χέγκελ Χριστιανισμός Acemoglu/Robinson Adorno Albrecht von Lucke André Gorz Axel Honneth Azra Nuhefendić Balibar Brexit Carl Schmitt Chomsky Christopher Lasch Claus Offe Colin Crouch Elmar Altvater Ernst Bloch Ernst-W. Böckenförde Franklin Roosevelt Habermas Hannah Arendt Heidegger Jan-Werner Müller Jeremy Corbyn Laclau Le Corbusier Louis Althusser Marc Mazower Matvejević Michel Foucault Miroslav Krleža Mudde Otto Bauer PRAXIS International Ruskin Sandel Michael Strauss Leo Streeck T. S. Eliot Timothy Snyder Tolkien Ulrich Beck Wallerstein Walter Benjamin Wolfgang Münchau Zygmunt Bauman

Song for the Unification (Zbigniew Preisner -
Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube

Song for the Unification (Zbigniew Preisner - <br>Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube
Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων,
ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον...
Ἡ ἀγάπη ...πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει...
Νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα·
μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη (προς Κορινθ. Α΄ 13)

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»
«Είμαι βραχυπρόθεσμα απαισιόδοξος αλλά μακροπρόθεσμα αισιόδοξος»

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
«Χριστούγεννα με τον Κοκκινολαίμη – Το Αηδόνι του Χειμώνα»

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι