ΣΥΡΙΖΑ και «άλλοι»: Βαδίζοντας χωριστά - αντιμετωπίζοντας τους αντιπάλους μαζί;

Το άρθρο «Στόχοι ευρωπαϊκής πολιτικής - Οι αγορές έχουν κερδίσει έδαφος» του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (7.2.2015) επιτρέπει και μιαν ερμηνεία φαινομενικά παράδοξη (παράδοξη σε σχέση με το ποιός είναι ο συντάκτης του) : μοιάζει σαν να υποστηρίζει έμμεσα, πως για ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή κρίση ως όλον, οικονομική, θεσμική, πολιτική, την πιο σωστή άποψη ανάμεσα στα ελληνικά κόμματα την έχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο πρώην πρωθυπουργός δίνει την εντύπωση ότι μετακινείται προς τη «γραμμή Χάμπερμας – Φίσερ – Πικετί» (άς την ορίσουμε έτσι εντελώς σχηματικά), δηλαδή δείχνει να εγκαταλείπει όχι μόνον τη μέχρι τώρα στάση του ΠΑΣΟΚ (την «επίσημη» πολιτική του ΠΑΣΟΚ από το 2010 μέχρι τώρα), αλλά να απομακρύνεται και από τη μέχρι τώρα γραμμή της επίσημης ηγετικής ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας (ας την αποκαλέσουμε σχηματικά «γραμμή Ολλάντ - Γκάμπριελ - Ρέντσι - Σούλτς»). Από τους ευρωπαίους Σοσιαλδημοκράτες ηγέτες, οι πιο κοντινοί στην «αιρετική» γραμμή δείχνουν να είναι οι αυστριακοί Σοσιαλιστές, όπως ο καγκελάριος Βέρνερ Φάϊμαν και ο Χάννες Σβόμποντα, πρόεδρος της Συμμαχίας Σοσιαλιστών & Δημοκρατών στην Ευρωβουλή.

Ούλοφ Πάλμε με το γιό του, Μπρούνο Κράϊσκυ, Βίλλυ Μπράντ (1971)

Ειδικότερα, πρώτη φορά πολιτική προσωπικότητα προερχόμενη από το χώρο του ΠΑΣΟΚ (παρόλο που ο Κ. Σημίτης δεν είναι ενεργός πολιτικός του) που διατυπώνει γνώμη για τα οικονομικά και για τα θεσμικά της ΕΕ, ευθυγραμμίζονται με τα «αιρετικά» που «διασπείρουν» οι Γάλλοι της ομάδας Piketty [ελληνικά εδώ] και οι Γερμανοί του Group Glienecke [ελληνικά εδώ] - άν εξαιρέσει κανείς κάποιες επιμέρους σκέψεις των Τ. Γιαννίτση και Ν. Χριστοδουλάκη. Οι 2 ομάδες (μαζί με μερικούς του Ινστιτούτου Bruegel) είναι, ας πούμε, ο πιο υπολογίσιμος «μη αγγλοσαξωνικός πυλώνας» των ειδικών που απορρίπτουν τη μέχρι τώρα διαχείριση της κρίσης απο την πολιτική ηγεσία της ΕΕ.
Στο ίδιο άρθρο, ο Σημίτης γράφει ότι και κάθε χώρα-μέλος πρέπει να αναλάβει το μέρος της ευθύνης που της αναλογεί για τη διατήρηση και την αναμόρφωση της ευρωζώνης με συνοχή και με δημοκρατική νομιμοποίηση. Προφανώς και η Ελλάδα. Αυτό φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως κριτική προς την πολιτική της νέας συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με ό,τι προλάβαμε να δούμε αυτές τις λίγες ημέρες. Όμως το ίδιο πράγμα, ειπωμένο έμμεσα ή με άλλες λέξεις, το επαναλαμβάνει τελευταία και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Τονίζει ακριβώς τη δέσμευση για διατήρηση  της ΕΕ και της ευρωζώνης (αλλά με αλλαγή προς την κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού τους και της δίκαιης συνοχής), με την Ελλάδα σταθερό και αναπόσπαστο μέλος τους. Η αποσαφήνιση αυτή έγινε ήδη το καλοκαίρι του 2012, με τη διατύπωση Τσίπρα ότι «το ευρώ είναι το εθνικό μας νόμισμα».

Πάλμε, Μπράντ, Κράϊσκυ (1975)

Ούλοφ Πάλμε, Βίλλυ Μπράντ

Όμως ο διάβολος κρύβεται στις λεπομέρειες. Και αυτές τις διακηρύξεις υπευθυνότητας (για ανάληψη ευθύνης από όλες τις χώρες-μέλη και από όλες τις φιλοευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις) οφείλουν λοιπόν να τις μεταφράσουν και σε συγκεκριμένη, έμπρακτη πολιτική. Τόσο στη Σοσιαλδημοκρατία (όσοι το βλέπουν ήδη ότι αυτή «αρμένιζε στραβά» οφείλουν να προχωρήσουν στο δια ταύτα), όσο και στην πέραν αυτής λοιπή Ευρωπαϊκή Αριστερά. Ο καθένας με το δικό του τρόπο. Μόνον έτσι θα συμβάλλουν αυτές οι διαφορετικές πολιτικές δυνάμεις να αλλάξει η πολιτική στην ευρωζώνη: πρέπει να βαδίζουν χωριστά, όμως να αντιμετωπίζουν τους αντιπάλους μαζί.  

Το άρθρο αυτό του Κ. Σημίτη μοιάζει να εγκαινιάζει μια πολιτική στροφή του. Βέβαια ο πρώην πρωθυπουργός έχει προχωρήσει σε πολλές εντελώς λανθασμένες επιλογές, τόσο στην περίοδο που ήταν στην εξουσία (ιδίως στη δεύτερη τετραετία, 2000 - 2004), όσο και στη συνέχεια, μετά την «παράδοση του δαχτυλιδιού». Οπότε το ποιά θα είναι η συνέχεια, θα μπορεί να αξιολογηθεί μόνον από επόμενες κινήσεις.

Γ. Ρ.

Υ.Γ. Ποιοί και με ποιές προϋποθέσεις οφείλουν να στηρίζουν τη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους εταίρους για το χρέος;

Η τωρινή κυβέρνηση (όπως και κάθε άλλη) θα αξίζει κάθε στήριξη από τους πολίτες (ακόμη και ανεξαρτήτως κομματικών απόψεων), αλλά στο βαθμό που οι πολίτες βλέπουν και έχουν τη γνώμη ότι προχωρεί σωστά στις διαπραγματεύσεις (και σε άλλους τομείς της πολιτικής που συνδέονται με αυτές). 

Τι στάση οφείλουν λοιπόν όσοι έχουν τη γνώμη, πως είναι τώρα η ώρα να κάνει η ελληνική κυβέρνηση διαρθρωτικές προτάσεις, ως «αντιπροσφορές» για όσα εύλογα ζητά (και τα ζητούμε ως χώρα - ξέροντας όμως ότι αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές τις χρωστάμε κυρίως στον εαυτό μας και όχι στους δανειστές). Στο βαθμό που δεν κάνει αυτό, η διαπραγματευτική τακτική της θα αποδειχθεί πιθανότατα και στην πράξη λανθασμένη. 

Βέβαια η εσφαλμένη τακτική στη διαπραγμάτευση οφείλεται και αυτή στο προγραμματικό έλλειμμα του ΣΥΡΙΖΑ: δεν υπάρχει συνεκτική διαρθρωτική πρόταση για τα «εσωτερικά». Έπρεπε να υπήρχε, πολύ πριν τις εκλογές. Αυτή ήταν απόλυτη προτεραιότητα. Όμως επέλεξαν να μην υπάρχει

Παράδειγμα: δεν δίνεις ούτε καν «σήμα καπνού» πως θα πολεμήσεις την ανεργία, επαναπροσλαβάνοντας 3.000 απολυμένους του Δημόσιου Τομέα. Ένας πραγματικά σκληρός μαχητής θα άρχιζε με ένα «επανορθωτικό χτύπημα» κατευθείαν στο «κέντρο» της κοινωνικής κρίσης, δηλ. στην απόλυτη εργασιακή διάλυση του Ιδιωτικού Τομέα. Υπάρχει ήδη ο φόβος ότι αντί να κάνει αυτό, η κυβέρνηση με τον ετεροχρονισμό κάνει ήδη πίσω στο πιο «Ιρλανδικό» (και πιο σωστό) μέτρο του λεγόμενου Προγράμματος της Θεσσαλονίκης, δηλαδή στην επαναφορά του βασικού μισθού στον Ιδιωτικό Τομέα στα 750 ευρώ και στην αποκατάσταση της κοινωνικής θεσμικής τάξης, δηλ. των συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ «κοινωνικών εταίρων». Και προφανώς είναι πολύ δυσάρεστο και μεγάλο λάθος να μη δίνεται προτεραιότητα στο ώριμο και κατεξοχήν διαρθρωτικό-κοινωνικό μέτρο: το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα τώρα.

Συμπέρασμα: Η στήριξη από το λαό μιας κυβέρνησης άνευ όρων (δηλαδή στήριξη ανεξάρτητα άν βαδίζει σωστά ή λάθος), δεν είναι στάση που αρμόζει σε συνειδητούς πολίτες, ούτε βέβαια εθνικά υπεύθυνη. Είναι πολιτική και κοινωνική στάση μπουλουκιού που στηρίζει τον φύλαρχο και τους συμβούλους του.
Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, όσοι έχουμε αυτή την αρχή πολιτικής συμπεριφοράς, δεν στηρίζαμε την προηγούμενη κυβέρνηση: γιατί βάδιζε σε λάθος δρόμο.
Αυτή η αρχή συμπεριφοράς του συνειδητού πολίτη δεν αλλάζει με αλλαγές κυβερνήσεων: εξακολουθεί να ισχύει και θα εξακολουθεί να ισχύει σε κάθε κατάσταση.

Piketty etc: Our manifesto for Europe (The Guardian)  [ελληνικά: Μανιφέστο για μια πολιτική ένωση του ευρώ]

Glienicker Gruppe (Armin von Bogdandy, Christian Calliess, Henrik Enderlein, Marcel Fratzscher, Clemens Fuest, Franz C. Mayer, Daniela Schwarzer, Maximilian Steinbeis, Constanze Stelzenmüller, Jakob von Weizsäcker, Guntram Wolff): Towards a Euro Union  [ελληνικά:Προς μια Ένωση του Ευρώ]

Glienicker Gruppe: Τα μέλη

Τα μέλη του Glienicke Group Christian Calliess και Henrik Enderlein σε συζήτηση με τους Γιούργκεν Χάμπερμας και Γιόσκα Φίσερ με θέμα «Η Ευρώπη και το νέο Γερμανικό ζήτημα»: Περιέχεται στο συλλογικό τόμο: Δημοκρατία ή Καπιταλισμός - Η Ευρώπη σε κρίση, Τόμος Α’ (εκδόσεις «Επίκεντρο» σε συνεργασία με τις εκδόσεις Blätter für deutsche und internationale Politik, με επιμέλεια της Ρούλας Γκόλιου και μετάφραση Γ. Β. Ριτζούλη).
Στον Α΄ Τόμο του βιβλίου περιέχονται και κείμενα των Ulrich Beck, Hauke Brunkhorst, Claudio Franzius, Ulrike Guérot, Jürgen Habermas, Oskar Negt, Ulrich Κ. Preuss, Hans-Jürgen Urban.

Βέρνερ Φάιμαν: Πέφτουν έξω όσοι ελπίζουν σε αποτυχία της κυβέρνησης Τσίπρα     

  

«Έξω πάμε καλά». Μέσα;
    

Τάσος Γιαννίτσης (Huffinggtonpost): Ελλάδα - Ευρώπη: Η ανάγκη πολιτικής απάντησης

Γιώργος Σιακαντάρης (Μεταρρύθμιση):  Η πάσα Ντράγκι στη Σοσιαλδημοκρατία

      
Ούλριχ Μπεκ: Ευρωπαίοι ορθώστε το ανάστημά σας, ξεσηκωθείτε - Ή μαζί και ωφελημένοι ή χωρισμένοι και χαμένοι
  

Κόλιν Κράουτς - «Ο περίεργος μη θάνατος του νεοφιλελευθερισμού»

Τόνυ Τζάντ: Στην εποχή της νέας ανασφάλειας, να υπερασπισθούμε μαχόμενοι την κοινωνική δημοκρατία - Να μην προδώσουμε τις προηγούμενες και επόμενες γενιές - Τα κρίσιμα χρόνια τα έφαγαν οι ακρίδες. - Τι είναι ζωντανό και τι νεκρό στη Σοσιαλδημοκρατία; 
     
Ζίγκμουντ Μπάουμαν: Είμαι βραχυπρόθεσμα απαισιόδοξος, μακροπρόθεσμα αισιόδοξος
  

Τι σημαίνει μια ισχυρή Ευρώπη; Ομιλία του Γιούργκεν Χάμπερμας στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας

   

Επιστροφή στα βασικά: Πήγε χαμένος μισός αιώνας

Υπερβάσεις φραγμάτων:

Ρούντι Ντούτσκε, Ραλφ Ντάρεντορφ (Φράϊμπουργκ, 1968, καθισμένοι στη σκεπή ενός αυτοκινήτου):

Ο ήπιος επαναστάτης χωρίς δόγμα και ο φιλελεύθερος υποστηρικτής της κοινωνικής δικαιοσύνης και του Κέϋνς

Ο Γερμανοβρετανός στοχαστής Ραλφ Ντάρεντορφ και η περίφημη  «επί της στέγης του αυτοκινήτου συνομιλία» με τον Ρούντι Ντούτσκε (1968)

Joachim Petrick: Ralf Dahrendorf & Rudi Dutschke (Der Freitag)    Geladene Zeit (Dahrendorf/1968)
 

Ραλφ Ντάρεντορφ, ο φιλελεύθερος Κεϋνσιανός - Άντονυ Γκίντενς, ο σοσιαλδημοκράτης υποστηρικτής της αγοράς: Μονομαχία δύο διανοουμένων του London School of Economics για τις αξίες της Δύσης (2001)