Τόμας Στερνς Έλιοτ: Από την Τετάρτη των Τεφρών

Η αρχή και το τέλος του ποιήματος (Μέρος Ι και VI) - Ελληνική απόδοση Κλείτος Κύρου

 Καρποί και φύλλα, κορμός αρχαίου ίταμου  (Pont-de-Buis-lès-Quimerch, Βρετάνη, Γαλλία)

Μέρος Ι 
   

Επειδή δεν ελπίζω να ξαναγυρίσω [2]

Επειδή δεν ελπίζω

Επειδή δεν ελπίζω να γυρίσω

Λαχταρώντας το χάρισμα του ενός και τη φήμη του άλλου [3]

Δεν αγωνίζομαι πια ν' αγωνιστώ για τέτοια πράγματα

(Γιατί ν' απλώνει τα φτερά του ο γέρικος αετός; [4])

Γιατί να πενθώ

Τη χαμένη δύναμη της συνηθισμένης βασιλείας;

  
Επειδή δεν ελπίζω να ξαναγνωρίσω

Την αδύναμη δόξα της θετικής ώρας

Επειδή δε σκέφτομαι

Επειδή γνωρίζω πως δε θα γνωρίσω

Τη μόνη αληθινή πρόσκαιρη δύναμη

Επειδή δε μπορώ να πιω

Εκεί, που δέντρα ανθίζουνε και τρέχουνε βρυσοπηγές, εφόσον τίποτα δε γίνεται ξανά

 
Επειδή γνωρίζω πως ο χρόνος είναι πάντοτε χρόνος

Και ο τόπος πάντοτε και μόνο τόπος

Κι αυτό που είναι τωρινό μόνο για μια φορά είναι τωρινό

Και μόνο για έναν τόπο

Χαίρομαι που τα πράγματα είναι όπως είναι και

Απαρνιέμαι την ευλογημένη μορφή

Και απαρνιέμαι τη φωνή

Επειδή δε μπορώ να ελπίζω πως θα ξαναγυρίσω

Χαίρομαι λοιπόν, έχοντας να καταπιαστώ με κάτι

Που να μου δίνει χαρά

   
Και προσεύχομαι στο Θεό να μας ελεήσει

Και προσεύχομαι ώστε να μπορώ να ξεχάσω

Τα ζητήματα αυτά που με τον εαυτό μου πάρα πολύ τα συζητώ [5]

Πάρα πολύ να εξηγώ

Επειδή δεν ελπίζω να ξαναγυρίσω

Ας αποκριθούν αυτές οι λέξεις

Γι' αυτό που έγινε να μην ξαναγίνει [6]

Είθε η κρίση να μην είναι πολύ βαριά για μας

   
Επειδή ετούτα τα φτερά δεν είναι πια φτερά για να πετούν

Παρά μόνο ριπίδες να χτυπούν τον αέρα

Τον αέρα που τώρα είναι εντελώς μικρός και ξερός

Πιο μικρός και πιο ξερός κι από τη θέληση

Δίδαξέ μας να φροντίζουμε και να μη φροντίζουμε

Δίδαξέ μας να μένουμε ήρεμοι.

H νέα Δεξιά στη Γερμανία και οι διανοούμενοί της

του Γιάν Βέρνερ Μύλλερ

   
© The New York Review of Books Daily - © Jan-Werner Müller: Behind the New German Right, 14.4.2016, αναδημοσίευση Tr@nsit online - Institute for Human Sciences in Vienna, 21.04.2016
    

Σε όλη τη διάρκεια της μεταπολεμικής της ιστορίας, η Γερμανία κατάφερνε με κάποιο τρόπο να αντισταθεί στους πειρασμούς του δεξιού λαϊκισμού. Τώρα πια αυτό δεν ισχύει. Στις 13 Μαρτίου 2016, η «Εναλλακτική πρόταση για τη Γερμανία» (AfD) - ένα κόμμα που έχει δηλώσει ότι ίσως είναι αναγκαίο να πυροβολούνται οι μετανάστες που προσπαθούν να μπούν παράνομα στη χώρα και ανακίνησε την ιδέα να απαγορευτούν στη Γερμανία τα μουσουλμανικά τεμένη - επέτυχε διψήφια νούμερα στα αποτελέσματα των εκλογών τριών γερμανικών ομόσπονδων χωρών. Στη μία, στη Σαξονία-Άνχαλτ, το κόμμα αυτό πήρε σχεδόν το ένα τέταρτο των ψήφων. Σύμφωνα με μερικούς παρατηρητές, η επιτυχία της AfD αποδεικνύει απλά την περαιτέρω «εξομάλυνση» της Γερμανίας: τώρα, και η χώρα αυτή γίνεται όμοια με τις άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, οι οποίες έχουν από καιρό κόμματα που αντιτίθενται στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και καταγγέλουν το υπάρχον πολιτικό κατεστημένο ότι απέτυχε να εκπροσωπήσει τον λαό ως ώφειλε. Και γιατί θα έπρεπε η Γερμανία να αποτελεί εξαίρεση;

© Wolfgang Rattay/Reuters - Διαδηλωτές των Pegida με αυτοκρατορικές σημαίες της Γερμανίας,

με τη σημαία Wirmer της αντιχιτλερικής αντίστασης και την κανονική σημαία, στις 9.1.2016

διαμαρτύρονται για τις επιθέσεις εναντίον γυναικών στην Κολωνία την παραμονή Πρωτοχρονιάς

Η άνοδος του δεξιού λαϊκισμού και οι τράπεζες

του Τόμας Φρίκε
 
© Der Spiegel - Thomas Fricke: Aufstieg der Rechtspopulisten. Schaut auf die Banken, 15.04.2016

 

Οι λαϊκιστές της Δεξιάς βρίσκουν παντού ευνοϊκές συνθήκες και επωφελούνται. Ο λόγος είναι μόνον οι πρόσφυγες; Όχι. Ας στρέψουμε την προσοχή μας κάπου αλλού, στην πραγματική κρίση του αιώνα.

   

Η εισροή νέων προσφύγων στη Γερμανία έχει σχεδόν σταματήσει, οι διαδικασίες για να κατοχυρώσει κάποιος το δικαίωμα του ασύλου έχουν γίνει αυστηρότερες και οι προσπάθειες έχουν στραφεί τώρα στην ένταξη των προσφύγων στην γερμανική κοινωνία. Δεν υπάρχει πια λόγος να δυσανασχετεί κανείς για συρροή όλο και περισσότερων αλλοδαπών, να ζητά την αλλαγή της πολιτικής της Μέρκελ ή να βρίζει τα μέσα ενημέρωσης που ψεύδονται. Κανονικά, η Φράουκε Πέτρι, η πρόεδρος του κόμματος Εναλλακτική Λύση (AfD) έπρεπε να πάρει την άδειά της και να πάει να κάνει διακοπές παρέα με τον Ντόναλντ Τραμπ ή την Μαρίν Λε Πεν. Εκτός άν δεν είναι ο φόβος των προσφύγων αυτό που συνεχίζει να τροφοδοτεί με ψηφοφόρους το δεξιό λαϊκιστικό κόμμα της.

Από την άλλη πλευρά, οι Γάλλοι έχουν την Λε Πεν, άν και δεν έχουν υποδεχτεί ούτε καν ένα μικρό κλάσμα των προσφύγων που ήρθαν στη Γερμανία, ενώ οι Αμερικανοί έχουν τον Ντόναλντ Τραμπ παρόλο που δεν έχουν Μέρκελ.

Ευρώπη, 2015 και 2016. Που θα καταλήξει το αδιέξοδο; Συνέντευξη του Κλάους Όφφε

© Near Futures Online Issue No. 1 (March 2016) “Europe at a Crossroads - Perennial Austerity”: The Fate of an Impasse: Europe, Year 2015 Συνέντευξη του Claus Offe στουςWilliam Callison, Jonathan Klein και Johann Szews

 

Ε: Το 2013, σε ένα άρθρο σας [1] που προανήγγειλε τα βασικά επιχειρήματα του βιβλίου σας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, Η Ευρώπη σε παγίδα [2], υποστηρίξατε ότι «στο τέλος, αυτό θα εξαρτηθεί από τις διαμαρτυρίες και την αντίσταση εκείνων που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Ίσως αυτή η αντίσταση θα μπορέσει να αναγκάσει τις ελίτ να αλλάξουν πορεία προς μια πιο εποικοδομητική πορεία. Αυτή τη στιγμή, με τις όλο και πιο ξέφρενες προσπάθειές τους αγοράζουν όλο και λιγότερο χρόνο, και τον αγοράζουν επί πιστώσει». Η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ, τον Ιανουάριο του 2015, στην κυβέρνηση της Ελλάδας, μίας από τις χώρες της λεγόμενης ευρωπαικής περιφέρειας που έχουν πληγεί πιο σκληρά από την κρίση, ήταν μια έκφραση μιας τέτοιας διαμαρτυρίας;

CO: Δύσκολα θα βρείτε πολλά ενθαρρυντικά νέα εδώ, με δεδομένη τη συμφωνία με την πολιτική της λιτότητας που αναγκάστηκε να υπογράψει ο ΣΥΡΙΖΑ το περασμένο καλοκαίρι. Κατά τη γνώμη μου, ενθαρρυντική ώθηση προς ένα είδος διεθνοποίησης θα υπάρξει στο βαθμό που μετά την εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, ακολουθήσει μια επιτυχία του Podemos στην Ισπανία. Και στην Πορτογαλία υπήρξαν μερικές πολύ ενδιαφέρουσες και ελπιδοφόρες εξελίξεις της αντίστασης στις πολιτικές της λιτότητας. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι η γενική τάση στην Ευρώπη κινείται προς τα δεξιά, τόσο προς την εκδοχή της Δεξιάς του φιλελευθερισμού της αγοράς και των πολιτικών της λιτότητας, όσο και προς την εθνικιστική-λαϊκιστική εκδοχή της Δεξιάς. Αυτό δεν το βλέπουμε μόνον στις εκδηλώσεις διμαρτυρίας, αλλά και στα εθνικά κοινοβούλια. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστρία και οι Σκανδιναβικές χώρες (μη μιλήσουμε για την Ανατολική Ευρώπη), βιώνουν μιαν ισχυρή παρουσία του δεξιού λαϊκισμού, αντι-ευρωπαϊκού αλλά επίσης όλο και περισσότερο αυταρχικού. Είναι ένας δεξιός λαϊκισμός εμπνευσμένος από τα πρότυπα του Πούτιν, του Eρντογάν ή του Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας.

Κλάους Όφφε και Γιούργκεν Χάμπερμας (2012), δεξιά με τον Χουάν Κάρλος Μονεδέρο (2003)

Λαϊκισμός ελληνικού τύπου και οι ιδέες ΠΑΣΟΚ. Πόσο παγερά αδιάφορος να μένει κανείς;

Όσο πιο πικρή η απογοήτευση, τόσο πιο παράλογη η οργή λίγων, τόσο πιο πολλή η απόσυρση όλο και πιο πολλών μακριά από κάθε τι πολιτικό. Έτσι χάνει το περιεχόμενό της η δημοκρατία.
 
Ι.  Αμερικανικοί καλοήθεις λαϊκισμοί - Τζέφερσον και Μπολιβάρ

«Εμείς, ο Λαός,...».

Είναι οι πρώτες λέξεις στο Προοίμιο του Συντάγματος των ΗΠΑ. Αυτό το «We, the People» συμπύκνωσε σε δυο λέξεις τη συγκρότηση του πολιτικού υποκειμένου της Αμερικανικής Επανάστασης. Συνόψισε πώς η πολιτική μετέτρεψε για πρώτη φορά στη χώρα αυτή τα άτομα-ιδιώτες της αστικής κοινωνίας σε σώμα πολιτών (citizenry, citoyens, Bürgerschaft), που διαβουλεύεται, αποφασίζει και γίνεται συντακτικό υποκείμενο, δηλαδή δημιουργός (θα έλεγε κανείς εκ του μηδενός) της συντεταγμένης Πολιτείας. Στις νεωτερικές κοινωνίες ο λαός δεν είναι ένα απλό κοινωνιολογικό δεδομένο, αλλά σε σημαντικές ιστορικές στιγμές «κατασκευάζεται» πολιτικά, συγκροτείται ως πολιτική οντότητα. Και κληρονομεί τα χαρακτηριστικά της πολιτικής που τον «κατασκεύασε».

Και στις ΗΠΑ, με τις οποίες αρχίσαμε, όπως και αλλού, αυτή η πολιτική κατασκευή διαμορφώνει με το πέρασμα του χρόνου συνειδήσεις - πόσο αληθείς ή ψευδείς, είναι μεγάλη συζήτηση. Αυτά καταλήγουν συχνά και σε πολιτικούς μύθους, έχουν όμως τη δύναμη να διαπλάθουν ολόκληρες ιδεολογικές παραδόσεις, χρωματισμένες με το ένα ή με το άλλο χρώμα. Στις ΗΠΑ η παράδοση της πολιτικής αυτο-οργάνωσης νομικά ίσων πολιτών ως λαού - πηγής της εξουσίας, με κυριότερο εμπνευστή τον Τόμας Τζέφερσον, έχει την ιστορία της, η οποία όπως κάθε τι πολιτικό, είναι ιστορία αντιπαλοτήτων και αντιφάσεων.
Από την αρχή, με την ανεξαρτησία, η νομική ισότητα μέσα την κοινότητα των λευκών πολιτών αποδέχονταν την κοινωνική ανισότητα ως «φυσικό» αποτέλεσμα ατομικών χαρακτηριστικών και επιλογών και ήταν βέβαια φυλετική: Απέκλειε τους αυτόχθονες Αμερικανούς και τους μαύρους. Οι πρώτοι αποστερήθηκαν από τα δικαιώματα στη δική τους γη, οι δεύτεροι παρέμειναν υπό καθεστώς δουλείας. Βέβαια, μέχρι το 1920 απέκλειε και τις γυναίκες· μια ακόμη πιο θλιβερή ιστορία, στην οποία όμως η νέα δημοκρατία των ΗΠΑ δεν ήταν το μοναδικό θλιβερό μέλος ενός άθλιου όλου. 

  

Ο Martin Jay για την Κριτική Θεωρία: Παράδοση ως διαρκής δημιουργία, χωρίς ιδεολογικές ορθοδοξίες, φετίχ και περιχαρακώσεις

συνέντευξη με τον Μάρτιν Τζέι

© Platypus Review #83 | Φεβρουάριος 2016 - Critical Theory, Marxism, social evolution: An interview with Martin Jay. Τον Οκτώβριο του 2015 ο Αμερικανός ιστορικός Martin Jay συζήτησε για την Κριτική Θεωρία και τη Σχολή της Φρανκφούρτης με τους Jamie Keesling και Spencer A. Leonard της Platypus Affiliated Society.

 

Amie Keesling: Το βιβλίο σας Dialectical Imagination (1973 ελλ. Η Διαλεκτική Φαντασία) είχε τεράστια επιρροή για την υποδοχή της θεωρίας Σχολής της Φραγκφούρτης [στις ΗΠΑ]. Ποιό ήταν το πνευματικό περιβάλλον στο οποίο απευθυνόσασταν στις δεκαετίες του 1960 και του 1970; Τι σας παρακίνησε να το γράψετε;

Martin Jay: Απευθυνόμουν σε δύο κυρίως πεδία ενδιαφέροντος. Το ένα πρωτοεμφανίστηκε στη δεκαετία του 1960 αλλά έγινε έντονο στη δεκαετία του 1970 και ήταν η εκδήλωση ενός νέου ενδιαφέροντος για τους διανοούμενους που είχαν έλθει στις ΗΠΑ ως μετανάστες από την Ευρώπη [...] Το δεύτερο πεδίο ενδιαφέροντος ήταν η ανερχόμενη μορφή του Μαρκούζε (Marcuse), το έργο του οποίου αποτελούσε σε μεγάλο βαθμό αίνιγμα για τους Αμερικανούς, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Το μίγμα Μαρξ και Φρόιντ του Μαρκούζε, το ενδιαφέρον του για την εγελιανή διάσταση του μαρξισμού και η προσπάθειά του να τα επικαιροποιήσει και να τα συνδέσει με το πολιτισμικό κλίμα της δεκαετίας του 1960, καθώς και ο αγέρωχος ουτοπισμός του, όλα αυτά ήταν πολύ νέα και άγνωστα πράγματα για τους Αμερικανούς στη δεκαετία του 1960. Συμμετείχα σε μια συλλογική έκδοση υπό την επιμέλεια των Karl Klare και Dick Howard, με τίτλο The Unknown Dimension, ο ίδιος ο τίτλος της οποίας αποτυπώνει πόσο λίγη γνώση του Δυτικού Μαρξισμού είχαμε τότε εμείς οι αγγλόφωνοι Αμερικανοί. Έγραψα το κεφάλαιο για τον Χορκχάιμερ, υπήρχαν όμως και κεφάλαια για τον Κορς, τον Λούκατς, τον Γκράμσι, τον Σαρτρ, ακόμη και για τον Αλτουσέρ. Ήταν ένα συλλογικό έργο ανάκτησης, στο οποίο προσπαθήσαμε να ανακαλέσουμε στη μνήμη ό,τι είχε ξεχαστεί [...] Υπήρχαν εκείνη την εποχή και άλλοι άνθρωποι οι οποίοι επίσης προσπαθούσαν να αξιολογήσουν την παράδοση της Κριτικής Θεωρίας, ειδικότερα οι συγκεντρωμένοι περί το περιοδικό Telos [...]

Ο Martin Jay με τους Herbert Marcuse και Leo Lowenthal (1978, από Platypus)

Αμερικανικά Πανεπιστήμια: Ποιά βιβλία περιλαμβάνονται πιο συχνά στα προγράμματα σπουδών;

The Open Syllabus Project, 11.4.2016

Προς ένα πολιτικό σύστημα τριών «κομμάτων», στις αγγλόφωνες και όχι μόνον χώρες;

του John Quiggin

 

© Crooked Τimber - John Quiggin: The three party system, 29.2.2016

Μια λοξή αλλά διαπεραστική ματιά στην πολιτική της μεγάλης κλίμακας ρίχνει ένας οικονομολόγος global thinker (πολύ σπάνιος συνδυασμός σήμερα) από την Αυστραλία. Βλέπει ότι οι πολιτικές της περιόδου 1980-2008 μας καταδυναστεύουν τώρα ως νεκροζώντανες, ενεργοποιώντας βαρβαρισμούς, δείχνει όμως επιγραμματικά και τι μπορεί να είναι ένα ψηφιδωτό (κατά τον Η.-J. Urban της IGMetal) της ευρείας δημοκρατικής Αριστεράς, δηλαδή η μόνη εκδοχή της με προοπτικές επιτυχίας. Θυμίζει όμως και τι βαρύ έργο επανόρθωσης έλαχε στην τελευταία, στον τερατωδώς άνισο, ασταθή κόσμο που έχτισε η νεοφιλελεύθερη «άδοξη τριακονταετία» και η διογκωμένη πέρα από κάθε λογική πλασματική χρηματοοικονομική δύναμη.

Γ. Ρ.

  

Εξετάζοντας πώς εξελίσσεται η πολιτική τα τελευταία 25 χρόνια, στον αγγλόφωνο κόσμο αλλά και σε χώρες πέρα από αυτόν, προκύπτουν σκέψεις που δεν είχαν καταγραφεί αναλυτικά μέχρι πρόσφατα.
Στις αναπτυγμένες χώρες υπάρχουν σήμερα τρεις μεγάλοι «όμιλοι» πολιτικών τάσεων: ο οιονεί «φυλετισμός» [tribalism: ο λαϊκισμός που αναπτύσσει ένα ισχυρό αίσθημα κοινής ταυτότητας μέσα σε μια συγκεκριμένη ομάδα πολιτών, λίγο ή πολύ επιθετικό προς τους άλλους, τους «έξω» απο την ομάδα], ο νεοφιλελεύθερος και ο αριστερός. Θα ορίσω αυτούς τους ομίλους πολιτικών τάσεων με περισσότερες λεπτομέρειες στη συνέχεια. Μέχρι πρόσφατα, στο κομματικό σύστημα επικρατούσε ο ανταγωνισμός μεταξύ διαφόρων εκδoχών του νεοφιλελευθερισμού. Όμως από την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008 και μετά, οι νεοφιλελεύθεροι έχουν μεν παραμείνει στην εξουσία σχεδόν παντού, ωστόσο δεν μπορούν πλέον να κερδίσουν την εκλογική υποστήριξη που χρειάζεται για να περιθωριοποιήσουν και τους δύο αντίπαλους ταυτόχρονα, τον όμιλο του λαϊκίστικου «φυλετισμού» και τον όμιλο της Αριστεράς. Έτσι, βλέπουμε την ανάδυση ενός συστήματος τριών «κομμάτων», το οποίο είναι εγγενώς ασταθές λόγω του παράδοξου του Κοντορσέ (Condorcet), αλλά και για άλλους λόγους.