Έχουμε δρόμο ακόμα Όλα θα κριθούν στο εσωτερικό: Αναδιανεμητικές πολιτικές ή «επικοινωνιακή διαχείριση»;

του Φραγκίσκου Κουτεντάκη
 
από την εφημερίδα «Αυγή», Φραγκίσκου Κουτεντάκη: Έχουμε δρόμο ακόμα (1.3.2015) 

  

Με την κατάθεση του σχεδίου μεταρρυθμίσεων της ελληνικής κυβέρνησης έκλεισε ο πρώτος κύκλος διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Επί της διαδικασίας, αυτή η μεταβατική συμφωνία ήταν μια προσωρινή διευθέτηση ενός αμοιβαία επείγοντος προβλήματος. Επί της ουσίας, το κείμενο της συμφωνίας συνιστά μια σημαντική τροποποίηση των όρων του ελληνικού προγράμματος, σε βαθμό που να καθιστά αβέβαιη την τύχη των προγενέστερων μνημονιακών δεσμεύσεων. Οι πρώτοι που φρόντισαν να επισημάνουν αυτή την αλλαγή (με κάποια δόση ανησυχίας) ήταν η Κριστίν Λαγκάρντ του ΔΝΤ και ο Μάριο Ντράγκι της ΕΚΤ.
Ας αφήσουμε όμως τους δανειστές με τις ανησυχίες τους κι ας δούμε την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης εξετάζοντας δύο κρίσιμα ερωτήματα: Πρώτον αν η συγκεκριμένη συμφωνία τη δεσμεύει σε βαθμό που να αδυνατεί να υλοποιήσει την πολιτική της και δεύτερον αν ο χρόνος που εξασφάλισε θα της επιτρέψει να διαπραγματευτεί από καλύτερη θέση στους επόμενους μήνες. 

Πηγή: Eurozine - photo: Wiros/flickr.com

Όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, μια απλή ανάγνωση του κειμένου δείχνει ότι έχει τόση «δημιουργική ασάφεια», ώστε να αφήνει αρκετά περιθώρια στην κυβέρνηση να εφαρμόσει σημαντικό μέρος - αν και όχι το σύνολο- των προγραμματικών της δηλώσεων. Ο βασικός περιορισμός που τίθεται είναι η δυνατότητα χρηματοδότησης των δαπανών. Όμως, αυτός ο περιορισμός υπήρχε ούτως ή άλλως και πριν από τη συμφωνία, γι' αυτό και είχε ήδη ενσωματωθεί στις προεκλογικές εξαγγελίες (για παράδειγμα, οι δαπάνες για την ανθρωπιστική κρίση είχε προβλεφθεί ότι θα καλύπτονταν από αύξηση των εσόδων). Ο πρόσθετος περιορισμός που επιβάλλεται είναι η έγκριση των δανειστών πριν την ανάληψη πρωτοβουλιών από την κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, η άσκηση πολιτικής σε μια σειρά κρίσιμα θέματα θα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης. 

Αυτό μας περνάει στο δεύτερο ερώτημα, δηλαδή στη θέση από την οποία θα διαπραγματεύεται από εδώ και πέρα η ελληνική κυβέρνηση. Από τη μια πλευρά, η παράταση χρόνου εξασφαλίζει μια χαλάρωση του ασφυκτικού πλαισίου που είχαν τεθεί. Από την άλλη μεριά, όμως, οι τέσσερις μήνες είναι πολύ μικρό διάστημα το οποίο η κυβέρνηση θα πρέπει να αξιοποιήσει στο έπακρο, δίνοντας ξεκάθαρα δείγματα γραφής προς όλες τις κατευθύνσεις. Συγκεκριμένα, η διαπραγματευτική ισχύς της κυβέρνησης στο εξωτερικό θα εξαρτηθεί από τις κοινωνικές συμμαχίες που θα διαμορφώσει στο εσωτερικό. Κι αυτό φυσικά δεν είναι θέμα επικοινωνιακής διαχείρισης, αλλά πολιτικής ουσίας. Η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να αναλωθεί σε μάταιες προσπάθειες να τους κρατήσει όλους ευχαριστημένους, αλλά να καθορίσει με σαφήνεια ποιοι θα κερδίσουν και ποιοι θα χάσουν από τη δική της πολιτική. 

Είναι προφανές ότι η φορολογία αποτελεί προνομιακό πεδίο αναδιανομής και πρέπει να γίνει η απόλυτη προτεραιότητα. Άλλωστε, οι σχετικές αναφορές στο κείμενο της συμφωνίας όχι μόνο δεν εμποδίζουν, αλλά μάλλον ενθαρρύνουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει το σύνολο σχεδόν των προγραμματικών της δηλώσεων. Η επιβολή μιας έντονα προοδευτικής κλίμακας, η διαμόρφωση ισχυρού πλαισίου αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και η καθιέρωση του περιουσιολογίου ήταν, έτσι κι αλλιώς, στις προθέσεις της κυβέρνησης. Αυτό που μένει είναι να προχωρήσει στην υλοποίησή τους με ταχύτητα και αποφασιστικότητα.

Πηγή: Eurozine - Stories without borders 

Giovanni Cocco, Rocco De Benedictis, Fabrizio Gatti, Massimo Sestin

Αν καταφέρει να φέρει σχετικά γρήγορα αποτελέσματα, θα έχει πετύχει διπλά. Αφενός θα αποκαταστήσει το αίσθημα φορολογικής (τουλάχιστον) δικαιοσύνης και αφετέρου θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα. Όμως η επιτυχία δεν είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένη. Θα υπάρξει αντίδραση που δεν θα προέρχεται από τους δανειστές, αλλά από εγχώρια συμφέροντα. Σε αυτό το μέτωπο, η κυβέρνηση θα πρέπει να εξαντλήσει την αυστηρότητά της και να αποδείξει ότι διαθέτει πραγματικά την πολιτική βούληση να συγκρουστεί με όλους εκείνους που πλούτισαν αρνούμενοι να συμμορφωθούν με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Είναι ο καλύτερος τρόπος να δικαιώσει τις ελπίδες εκείνων που την εμπιστεύτηκαν.

Ο Φραγκίσκος Κουτεντάκης διδάσκει στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μεταπτυχιακές σπουδές στις Βιομηχανικές Σχέσεις στο University of Warwick, διδακτορικό στα Οικονομικά της Εργασίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών). Εργάζεται στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας. 

   
  

Αρθρα του σχετικά με την εργασία: 

The effect of temporary contracts on job security of permanent workers.
Όψεις υποβάθμισης της ποιότητας εργασίας στην Ελλάδα: Δουλεύοντας περισσότερο και με μεγαλύτερη ανασφάλεια.
Προσωρινή Απασχόληση: Η ευρωπαϊκή εμπειρία και η ελληνική εξαίρεση.

Φραγκίσκος Κουτεντάκης - Η αριστερή λιτότητα (στην εφημερίδα "Αυγή", 2.7.2013)

Άλλα άρθρα του Φραγκίσκου Κουτεντάκη στην εφημερίδα "Αυγή"

 Οικονομική κρίση και αλλαγές στην εργασία (video - Blod) 

Χρήστος Λάσκος: Από Γιούρογκρουπ σε Γιούρογκρουπ (alterthess και REDNotebook)

 

Guy Standing:  Defining the precariat - A class in the making (Eurozine - Fronesis/Σουηδία, και σε μορφή pdf)