Γερμανία: Διχασμός στο «κέντρο» της κοινωνίας, κατάρρευση CDU/CSU και SPD, μάχη Πρασίνων και Aκροδεξιάς για το κενό πολιτικό έδαφος

του Άλμπρεχτ φον Λούκε

© Blätter für deutsche und internationale Politik - από το άρθρο του Albrecht von Lucke: Gespaltene Mitte: Regieren am Abgrund, Νοέμβριος 2018

Μετά και τα αποτελέσματα των εκλογών στην ομόσπονδη χώρα της Έσσης (28.10.2018), η καγκελάριος Μέρκελ ανάγγειλε την σταδιακή απόσυρσή της από την πολιτική, που αρχίζει με την μη υποβολή υποψηφιότητας για την προεδρία του κόμματός της CDU, στο κομματικό Συνέδριο των αρχών Δεκεμβρίου 2018. Το άρθρο του Albrecht von Lucke στα Blätter für deutsche und internationale Politik (εκτεταμένο μέρος του μεταφρασμένο στη συνέχεια), γράφτηκε λίγο πριν τις εκλογές στην Έσση, την αφορμή για την εναρκτήρια χειρονομία αποχαιρετισμού της Μέρκελ. Ωστόσο οι εκτιμήσεις του Λούκε για την εξαιρετικά ρευστή κατάσταση στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας μοιάζουν σαν να γράφονται τώρα.

  

Kερδισμένο από την στροφή προς τον δεξιό λαϊκισμό, που συμβαίνει σε όλη την έκταση της  Γερμανικής Ομοσπονδίας, βγαίνει προφανώς το κόμμα των Πρασίνων, όπως αποδεικνύει η τεράστια αύξηση της εκλογικής επιρροής του. Έτσι, οι Πράσινοι έχουν τώρα την «ορμή», το «Momentum» - για να παραλληλίσουμε τα συμβαίνοντα στη Γερμανία με το όνομα της επιτυχημένης πολιτικής κίνησης εντός του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, [με την οποία ο Τζέρεμι Κόρμπιν (Jeremy Corbyn) αναρριχήθηκε στην προεδρία του κόμματός του και ανέτρεψε την πτωτική τάση του]. Πράγμα που σημαίνει ότι οι Γερμανοί Πράσινοι έχουν αυτό που δεν έχουν οι Σοσιαλδημοκράτες του SPD και το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke), αλλά, προπαντός, δεν το έχει ούτε και το νέο διακομματικό αριστερό κίνημα «Ξεσηκωθείτε» (Aufstehen). Ειδικά τo τελευταίο κίνημα, ξεκίνησε από εντελώς λανθασμένη αφετηρία, παραβλέποντας ότι η προοδευτική απάντηση στον δεξιό λαϊκισμό δεν είναι ένας αριστερός λαϊκισμός, αλλά η υπεράσπιση της ελεύθερης, ανοιχτής στον κόσμο κοινωνίας. Από αυτή την άποψη, εκτός των άλλων και η αρνητική στάση που κράτησε η Ζάρα Βάγκενκνεχτ (Sahra Wagenknecht), ιδρύτρια του κινήματος «Ξεσηκωθείτε», απέναντι στην τεράστια «ενωτική» («unteilbar») εκδήλωση στο Βερολίνο [με περιεχόμενο αντιρατσιτικό, υπέρ της αλληλεγγύης και κατά της εθνικής περιχαράκωσης, λίγο πριν τις εκλογές στη Βαυαρία, με συμμετοχή και πολλών πολιτικών των Σοσιαλδημοκρατών, των Πρασίνων και του Κόμματος της Αριστεράς], σίγουρα δεν ήταν καλή προεκλογική διαφήμιση για το δικό της κόμμα, Die Linke (το 3,2 %, που έλαβε στη Βαυαρία ήταν ανάλογα ισχνό) και γενικά ήταν πολιτικά καταστροφική.

Όσοι λοιπόν επικεντρώνονται με εμμονικό σχεδόν τρόπο στον περιορισμό της μετανάστευσης, όπως κάνουν η Wagenknecht και ο Όσκαρ Λαφονταίν (Oskar Lafontaine), δεν ανοίγουν κανένα νέο πεδίο συζήτησης, αλλά, σε τελευταία ανάλυση, χορεύουν με την μουσική που παίζει η ακροδεξιά AfD. Ως αποτέλεσμα, ο ψηφοφόρος που με αυτό τον τρόπο διεκδικείται από δύο λαϊκισμούς, προτιμά προφανώς στο τέλος να επιλέξει τον αυθεντικό λαϊκισμό, πράγμα που αποδεικνύεται από τα μεγάλα ποσοστά ψήφων της AfD, η οποία μετά τις εκλογές στη Βαυαρία και την Έσση θα εκπροσωπείται στα κοινοβούλια όλων ανεξαιρέτως των ομόσπονδων χωρών της Γερμανίας.

Οι Πράσινοι εναντίον των λαϊκιστών - η άλωση μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων και η διείσδυση βαθιά στο «κέντρο» του εκλογικού σώματος

Αυτό είναι και ένα καλό μάθημα για όλους όσοι εδώ και χρόνια ισχυρίζονται ότι σήμερα δεν υπάρχουν ουσιαστικές πολιτικές διαφορές μέσα στις κοινωνίες που θεωρούν σχηματικά ως φιλελεύθερες-μεσοστρωματικές, ούτε είναι εφικτές επιλογές διαφορετικών εναλλακτικών λύσεων, και άρα επιταγή των καιρών είναι ένας αριστερός λαϊκισμός. Σ' αυτούς ανήκει και η πολιτική επιστήμονας Σαντάλ Μουφ (Chantal Mouffe), εμπνεύστρια του κινήματος «Ξεσηκωθείτε». Τουλάχιστον τώρα, με την άνοδο της «Εναλλακτικής Πρότασης για τη Γερμανία» (AfD) και βλέποντας την αυτόβουλη ριζοσπαστικοποίηση των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), η θέση αυτή αποδεικνύεται εσφαλμένη. Μπροστά στον «αρχαϊκό, ωμό αστισμό» («rohe Bürgerlichkeit» έκφραση του Wilhelm Heitmeyer - βλ. και εδώ←)* των κομμάτων AfD και CSU, είναι φανερό πως οι Πράσινοι μπορούν να ενσωματώσουν καλύτερα την «νέα (φιλελεύθερη) [μεσο]αστική τάξη». 

Οι Πράσινοι, μέσω της πτέρυγας του πρωθυπουργού της Βάδης Βυρτεμβέργης Βίνφριντ Κρέτσμαν (Kretschmann) και με το άνοιγμα προς το «κέντρο» του εκλογικού σώματος και προς τα νέα μεσαία κοινωνικά στρώματα (η οποία επέσυρε την έντονη κριτική και του γράφοντος), κατάφεραν να διεισδύσουν και στο σώμα των πρώην ψηφοφόρων της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης. Στις εκλογές της Βαυαρίας, αυτή η υπόγεια ροή προς το κόμμα ψηφοφόρων μάλλον συντηρητικών, συντονίστηκε με τον άνεμο οικολογικής φρεσκάδας που έπνευσε από τα νεοεκλεγμένα προεδρικά δίδυμα του κόμματος Annalena Baerbock / Robert Habeck (οι Ομοσπονδιακοί επικεφαλής, στο Βερολίνο) και Ludwig Hartmann / Katharina Schulze (οι επικεφαλής του κόμματος στη Βαυαρία, Μόναχο). Αμέσως μετά από αυτό το «καλοκαίρι με την ξηρασία και καύσωνα του αιώνα» [«Jahrhundertsommer 2018» - πολύ καταστροφικό για τη γεωργία στη Γερμανία] και το φθινόπωρο με τη «σύνοδο κορυφής για τα ντιζελοκίνητα αυτοκίνητα» [διαπραγματεύσεις των κυβερνώντων κομμάτων CDU/CSU/SPD για να αποτραπεί η επαπειλούμενη λόγω της υπέρβασης ευρωπαϊκών ορίων ρύπων απαγόρευση κυκλοφορίας των ντηζελοκίνητων ΙΧ εντός των πόλεων], οι Πράσινοι εκπροσωπούν πολιτικά τις δημοφιλείς θέσεις για ζητήματα του μέλλοντος, τα οποία συγκινούν πολύ αριστερούς και συντηρητικούς ταυτόχρονα και ελκύουν ιδίως την προσοχή των νέων ψηφοφόρων: Προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος σε εθνική και σε παγκόσμια κλίμακα, πράγμα που σημαίνει επίσης υπεράσπιση του οικείου τόπου (Heimat) του κάθε ανθρώπου, εδώ στη Γερμανία όπως και στον Νότο του πλανήτη μας.  

Jahrhundertsommer 2018

Έτσι προκύπτουν τεράστιες στρατηγικές δυνατότητες για το κόμμα των Πρασίνων να καταλάβει μόνιμα το «κέντρο» της κοινωνίας - και μάλιστα στη Βαυαρία, όπου ο διαφαινόμενος «Βαυαρικός κυβερνητικός συνασπισμός» των Χριστιανοκοινωνιστών του CSU με το μικρό συντηρητικό τοπικιστικό-Βαυαρικό κόμμα «Freie Wähler» («Ελεύθεροι Ψηφοφόροι») θα καταλήξει μάλλον σε απλή επανάληψη και σε «μία από τα ίδια». Το σύνθημα «Πρώτα η Βαυαρία» θα συνεχίσει να κυριαρχεί - τώρα ακόμη πιο πολύ, με τους τοπικιστές «Ελεύθερους Ψηφοφόρους» σε κυβερνητικό ρόλο. Ο πρωθυπουργός Μάρκους Ζέντερ (Markus Söder) βρίσκεται λοιπόν μπροστά σε μια κατάσταση στην οποία πρέπει να πετύχει κάτι σχεδόν ανέφικτο: Για να ανακτήσει την παλιά δύναμή του, πρέπει να ξανακερδίσει ταυτόχρονα τους παλαιούς ψηφοφόρους που τον εγκατέλειψαν προς τα δεξιά, δηλαδή προς την AfD, και προς τα αριστερά, δηλαδή προς τους Πράσινους. Και αφού είναι μάλλον αδύνατο να τα καταφέρει σ' αυτή την πολιτική ακροβασία, πολλά δείχνουν ότι θα επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στους ψηφοφόρους της «νέας Δεξιάς» (AfD και «Ελεύθεροι Ψηφοφόροι»), αφήνοντας έτσι ακάλυπτο πολύ χώρο στο «φιλελεύθερο κέντρο» για να τον λυμαίνεται το κόμμα των Πρασίνων.
Θεωρητικά, η κατάκτηση πολιτικού χώρου από τους Πράσινους στο «κέντρο» του σώματος των εκλογέων προσφέρει νέες δυνατότητες για σύμπηξη αριστερών κυβερνητικών συμμαχιών. Ωστόσο, με τις εκλογές της Βαυαρίας αυτό αποδεικνύεται ψευδαίσθηση. Στην πραγματικότητα, αυτό που μέχρι πρόσφατα αποκαλούσαμε αριστερό στρατόπεδο, έχει συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο, επειδή τα κέρδη των Πρασίνων δεν αντισταθμίζουν τις απώλειες των Σοσιαλδημοκρατών, ενώ επιπλέον υπάρχουν στην απέναντι πλευρά και τεράστια κέρδη για την ακροδεξιά Εναλλακτική Λύση (AfD). Η μετατόπιση ψηφοφόρων προς τα δεξιά σε ολόκληρη την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας συνεχίζεται. Μια προοπτική εξουσίας για την πολιτική Αριστερά είναι πιο μακρινή από κάθε άλλη φορά. 

Βαυαρία

Οι Σοσιαλδημοκράτες σε κρίση ζωής ή θανάτου - «Καλύτερα ένα φρικτό τέλος παρά μια φρίκη δίχως τέλος»; 

Η κρίση και αδυναμία της γερμανικής Αριστεράς έχει σαφή πηγή και κέντρο: Όλα περιστρέφονται γύρω από την κατάσταση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας. Με την πτώση στο 9,7 % και στην 5η θέση της κατάταξης των κομμάτων στη Βαυαρία - το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα όλων των εποχών σε εκλογές για κοινοβούλιο οποιασδήποτε ομόσπονδης χώρας της Γερμανίας - το SPD έχει πέσει σε μια πραγματική κρίση ζωής ή θανάτου. Από τη Βάδη-Βυρτεμβέργη στη Βαυαρία μέχρι βαθιά στις Ομόσπονδες Χώρες της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, το κόμμα αυτό βρίσκεται τώρα πολύ πιο κοντά στο 10 % παρά στο 20 %. Και οι δημοσκοπήσεις που γίνονται σε ομοσπονδιακό επίπεδο, δεν δείχνουν κάτι πολύ διαφορετικό. Έτσι, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα δεν μπορεί πια να ανταγωνιστεί για τις θέσεις των Πρωθυπουργών των ομόσπονδων χωρών και του Καγκελαρίου της Ομοσπονδίας και συνεπώς έχει χάσει το status του μεγάλου «λαϊκού» κόμματος. 

Σήμερα λείπουν από το SPD δύο θεμελιώδεις προϋποθέσεις για να μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική και επιτυχή διακυβέρνηση: Πρώτον, μετά από 16 χρόνια αδιάκοπης συμμετοχής σε κυβερνήσεις συνασπισμού μέσα στα τελευταία 20 χρόνια [με το κόμμα των Πρασίνων 1998–2005, με την Χριστιανική Ένωση του CDU και του Βαυαρικού CSU 2005-2009 και ξανά 2013 έως σήμερα, με ένα διάλειμμα στην τετραετία 2009-2013 της Χριστιανο-Φιλελεύθερης κυβέρνησης CDU/CSU/FDP], έχει πια χάσει ως κόμμα λόγω φθοράς την απαραίτητη βούληση να κυβερνά. Και δεύτερον, του λείπει ένα στρατηγικό κέντρο που θα μπορούσε να αντιτάξει κάτι στην μοιρολατρία που αυξάνεται όλο και περισσότερο εντός του κόμματος. Ήδη η πολιτική ανεπάρκεια που επέδειξε συλλογικά η ηγεσία του μετά τις ομοσπονδιακές κοινοβουλευτικές εκλογές του 2017, και ιδιαίτερα μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων των κομμάτων CDU, CSU, Πρασίνων και FDP για το σχηματισμό τετρακομματικής μαυρο-πρασινο-κίτρινης κυβέρνησης (της λεγόμενης Τζαμάικα, από τα χρώματα της σημαίας της αμερικανικής αυτής χώρας), τραυμάτισε πάρα πολύ την ηγεσία των Σοσιαλδημοκρατών. Και με κάθε νέα εκδήλωση ανεπάρκειας και αποτυχίας, όπως συνέβη με την υπόθεση του αρχηγού της γερμανικής «ΕΥΠ» Maassen και την ενδοκυβερνητική κρίση που ακολούθησε, η τεράστια κρίση εμπιστοσύνης των μελών του κόμματος έναντι της ηγεσίας του τροφοδοτείται ακόμη περισσότερο, με συνέπεια αυτό που τώρα επικρατεί στα μέλη του κόμματος είναι η στάση: «Καλύτερα ένα φρικτό τέλος παρά μια φρίκη δίχως τέλος». 

[Το στρατηγικό αδιέξοδο των Σοσιαλδημοκρατών]

Ωστόσο, τα μέλη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος που επικρίνουν τον «Γκρόκο» [«GroKo» = Grosse Koalition - Μεγάλος (κυβερνητικός) Συνασπισμός] θα ήταν καλό να συνειδητοποιήσουν ένα πράγμα: Αυτή η κρίση εκτείνεται πολύ πέρα από τον κακό τρόπο διακυβέρνησης και την αποτυχημένη στρατηγική του κόμματος. Και δεν πρόκειται να λήξει με το να αποσυρθεί το SPD από τον Μεγάλο Κυβερνητικό Συνασπισμό με τα κόμματα της Ένωσης. Διότι οι αιτίες της κρίσης είναι βαθύτερες. Αυτό που λείπει από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας, από την εποχή των μεταρρυθμίσεων του Σρέντερ «Ατζέντα 2010» και την επακόλουθη διάσπαση της πτέρυγας του πρώην προέδρου Όσκαρ Λαφονταίν, η οποία (συν)δημιούργησε το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke), είναι μια αξιόπιστη στρατηγική πρόταση που θα είναι «μονοπώλιο» αυτού του κόμματος και σήμα κατατεθέν του, όπως ήταν μέχρι τότε η κοινωνική δικαιοσύνη.

Είναι φανερό ότι κανείς μέσα στο κόμμα δεν διαθέτει σήμερα μια ιδέα που μπορεί να ενθουσιάσει τον λαό, ή, τουλάχιστον, μια ιδέα για το τι μπορεί να σημαίνει σοσιαλδημοκρατική πολιτική στον 21ο Αιώνα. Και ταυτόχρονα, σε περίπτωση που οι Σοσιαλδημοκράτες εγκαταλείψουν τον κυβερνητικό συνασπισμό, θα εξακολουθήσει να υπάρχει το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα που ανέδειξαν οι πρόσφατες εκλογές: Η ανυπαρξία αριθμητικών δεδομένων για μια προοπτική κατάκτησης της εξουσίας από τα κόμματα της Αριστεράς. 
Όμως έτσι είναι επίσης σαφές το εξής: Καθώς η υπαρξιακή κρίση του SPD γίνεται όλο και βαθύτερη, ενώ ταυτόχρονα το κόμμα των Πρασίνων διεισδύει με επιτυχία στα μεσαία κοινωνικά στρώματα και στους ψηφοφόρους του «κέντρου», ενισχύεται ο προσανατολισμός των Πρασίνων προς τον πολιτικό χώρο μεταξύ μαύρου (CDU/CSU) και πράσινου χρώματος - τόσο ώστε ακόμη και μια κυβερνητική συμμαχία τους με το CSU στη Βαυαρία να μη φαίνεται εντελώς απίθανη - ενώ μια συμμαχία κοκκινο-κοκκινο-πράσινη [SPD-Linke-Πράσινοι] γίνεται όλο και λιγότερο πιθανό ενδεχόμενο.

[Εξασθενημένο, αλλά ακόμη σχετικά ισχυρό το Βαυαρικό CSU, σε αδύναμη θέση το CDU της Μέρκελ] 
Έτσι διαψεύστηκαν πικρά και όλοι εκείνοι που ήλπισαν ότι οι τεράστιες απώλειες του CSU στη Βαυαρία θα βοηθούσε το SPD και το CDU σε ομοσπονδιακό επίπεδο να ανακάμψουν. Διότι ένα πράγμα δεν άλλαξε εξαιτίας των εκλογών στη Βαυαρία: Το ζήτημα της εξουσίας σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Αντίθετα, είδαμε μια ειρωνεία της ιστορίας: Εν μέσω μιας πολύ τεταμένης πολιτικής κατάστασης στη Γερμανία, που τη δημιούργησε η στρατηγική της κλιμάκωσης των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας (CSU), το μόνο κόμμα που ανακούφισαν αυτές οι εκλογές, είναι αυτό το ίδιο CSU. Μολονότι εξασθένησε πολύ και απώλεσε την αίγλη του «κρατικού κόμματος» της Βαυαρίας, με το εκλογικό ποσοστό του 37 % εξακολουθεί να είναι πιο ο ισχυρός πολιτικός σχηματισμός στην Ομόσπονδη χώρα της Βαυαρίας [και συγκριτικά με τα μεγέθη του πληθυσμού σε όλη τη Γερμανία] - και συνακόλουθα είναι ο μόνος που δεν έπαψε να είναι «μεγάλο λαϊκό κόμμα», με σαφή εντολή να κυβερνά.
Αντίθετα, η κατάσταση είναι πολύ πιο επισφαλής όσον αφορά το αδελφό κόμμα του CSU, τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU). Σε πολλές ομόσπονδες χώρες της πρώην Ανατολική Γερμανίας, όπως και στο Βερολίνο, τα ποσοστά τους είναι πολύ κάτω από το 20 %. Αλλά επίσης διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να απωλέσουν το status του «μεγάλου λαϊκού κόμματος» - εξαιτίας και του γεγονότος ότι από τα δεξιά τους ανταγωνίζεται η Εναλλακτική (AfD). Και με τις εκλογές στην Ομόσπονδη χώρα της Έσσης, όπου αναμένεται κακό αποτέλεσμα για τον Χριστιανοδημοκράτη μέχρι τώρα πρωθυπουργό Φόλκερ Μπουφιέ (Volker Bouffier), θα πληγεί και το CDU από το φαινόμενο που έπληξε το CSU στη Βαυαρία: Tη φυγή των ψηφοφόρων του προς τα δεξιά, δηλαδή προς την AfD, και προς τα αριστερά, δηλαδή προς τους ισχυροποιούμενους Πράσινους. Τότε θα ξεσπάσει και στους Χριστιανοδημοκράτες το ζήτημα της ηγεσίας - όπως συνέβη στους Σοσιαλδημοκράτες - και μάλιστα ακριβώς πριν την προγραμματισμένη (επαν)εκλογή Προέδρου του CDU στο Συνέδριο του κόμματος, 7 και 8 Δεκεμβρίου. 
Ο Μεγάλος Κυβερνητικός Συνασπισμός ως όλον βρίσκεται λοιπόν σε κατάσταση σκληρής δοκιμασίας και τίθεται υπό ριζική κριτική επανεξέταση. Κόμματα που εδώ και 3 χρόνια, από το 2015, έχουν εγκλωβιστεί με δική τους υπαιτιότητα σε αδιέξοδα και σε πολιτική παράλυση, αναπόφευκτα δημιουργούν φυγόκεντρες δυνάμεις δραματικής ισχύος, στην προκειμένη περίπτωση, προς την Εναλλακτική (AfD) και προς τoυς Πράσινους. Υπ' αυτές τις συνθήκες, ο Μεγάλος Συνασπισμός πρέπει να γίνει τώρα κάτι περισσότερο από μια απλή σύμπραξη έκτακτης ανάγκης, που την κρατά ενωμένη αποκλειστικά και μόνον ο φόβος της ακόμη βαθύτερης πτώσης. Όμως, αυτά τα τρία κόμματα CDU-SPD-CSU, έχουν ακόμη τη δύναμη - και προπαντός τη θέληση - να συνεργαστούν; Αν το δούμε αντικειμενικά, η δημοκρατική εντολή των εκλογέων εξακολουθεί να ισχύει για άλλα τρία χρόνια. Επιπλέον, το SPD, δεν έχει την πολυτέλεια να θέλει πραγματικά να τερματίσει την κυβερνητική συνεργασία τη στιγμή αυτή· άν το κάνει, θα ακολουθήσουν πρόωρες εκλογές Ομοσπονδιακής Βουλής και τότε η πτώση του σε ποσοστό κάτω από 15 % είναι παραπάνω από βέβαιη. Όσο για τη θέση στην οποία θα βρισκόταν το CDU σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, και αυτή δεν θα ήταν πολύ καλύτερη: Θα έπρεπε να τα βγάλει πέρα χωρίς να διαθέτει έναν (ή μία) διάδοχο της Μέρκελ κατάλληλο για αυτό το εγχείρημα, αν εξαιρεθεί ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος αυτοπροσφέρεται ως σωτήρας στη δύσκολη στιγμή.  

Έσση, αποτέλεσμα εκλογών 28.10.2018

[To SPD δεν μπορεί να αντέξει για πολύ ακόμη τη συμμετοχή στον «Μεγάλο Συνασπισμό»]
Ωστόσο, το επίπεδο της δυσφορίας και του πολιτικού πόνου που προκαλεί η συμμετοχή στον Μεγάλο Συνασπισμό κατανέμεται άνισα μεταξύ των κομμάτων - μελών του. Άν δεν κάνει μια αυθεντική επανεκκίνηση, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είναι πια αδύνατο να αντέξει για πολύ τη συμμετοχή στον Μεγάλο Συνασπισμό. Το τέλος αυτής της κυβέρνησης θα συμβεί το αργότερο με τα (κατά πάσα πιθανότητα καταστροφικά) αποτελέσματα των εκλογών για κοινοβούλια ομόσπονδων χωρών της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, που θα γίνουν σε ένα χρόνο - εάν βέβαια το SPD, μετά τις εκλογές της Έσσης, αντέξει τη συμμετοχή στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση για τόσο πολύ.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι λοιπόν εάν μπορεί να γίνει, και να έχει επιτυχία, ένα νέο ξεκίνημα με το σημερινό πολιτικό προσωπικό. Και το πιο καταστροφικό είναι το εξής: SPD και CDU εξακολουθούν να είναι όμηροι του Βαυαρικού CSU, το οποίο εξακολουθεί να είναι η πιο σταθερή δύναμη από τις τρείς. Πολλά θα εξαρτηθούν από το σενάριο που θα επιλέξουν οι Βαυαροί ως το το πιο ευνοϊκό γι' αυτούς: Θα συνεχίσουν να πορεύονται με τον παράγοντα συνεχούς αναταραχής που ονομάζεται Ζεεχόφερ (ο Horst Seehofer, πρόεδρος του CSU και Ομοσπονδιακός Υπουργός Εσωτερικών) ή θα προτιμήσουν μια επανεκκίνηση - στη Βαυαρία και στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο στο Βερολίνο; Προφανώς, η πίεση στον Horst Seehofer αυξάνει - και ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας Μάρκους Ζέντερ (Markus Söder), ως ισχυρότερος παράγοντας, αναμφισβήτητα εποφθαλμιά και την καρέκλα του Προέδρου του κόμματος. Εντούτοις, η φράξια «η Merkel πρέπει να φύγει» που δρα μέσα στο CSU, αλλά και σε τμήματα του CDU, σε καμμιά περίπτωση δεν έχει «πεθάνει». Σε περίπτωση που αποχωρήσει ο Seehofer, αυτό θα καταγραφεί ως νίκη των φιλελεύθερων εσωκομματικών του αντιπάλων. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ορισμένοι αντίπαλοι της Μέρκελ τον στηρίζουν ακλόνητα.

[Ο παράγων Βαυαρία: «Mia san mia» - «Είμαστε αυτοί που είμαστε»]
Ωστόσο, υπάρχει κάτι που ισχύει για όλους τους εμπλεκόμενους: Κανένας από εκείνους που λαχταρούν τον τερματισμό του «GroKo» δεν μπορεί να εξηγήσει τι θα πάει καλύτερα μετά από ένα τέλος αυτής της κυβέρνησης - ιδιαίτερα για ό,τι αφορά την αντιπαράθεση με τους ακροδεξιούς της AfD, που αναμένεται να βγούν πολύ κερδισμένοι σε περίπτωση πρόωρων ομοσπονδιακών εκλογών. Από την άποψη αυτή, φαίνεται εύλογο να ενδιαφέρονται πραγματικά για τη συνέχιση του Μεγάλου Συνασπισμού ακόμη και οι Βαυαροί του CSU - και άρα φαίνεται λογικό να ανακαλέσουν και αντικαταστήσουν έγκαιρα τον Πρόεδρο  του κόμματός τους και Ομοσπονδιακό Υπουργό Εσωτερικών.  
Όμως, τα τελευταία τρία χρόνια, το Βαυαρικό κόμμα «Mia san mia» [λαϊκό ρητό της Βαυαρίας που σημαίνει στη βαυαρέζικη διάλεκτο «Είμαστε αυτοί που είμαστε» - αυτό είναι και το διάσημο σύνθημα της Bayern Μονάχου] έχει δείξει σαφώς τι καταστροφικούς παραλογισμούς μπορεί να κάνει. Εάν λοιπόν τερματιστεί όντως ο Μεγάλος Συνασπισμός, τότε οι ενισχυμένοι εκλογικά Πράσινοι θα μπορούσαν να προθυμοποιηθούν για μια νέα απόπειρα να συμπράξουν με το CDU και το FDP σε μια μαυρο-πρασινο-κίτρινη κυβέρνηση «Τζαμάικα» - προκειμένου να ενεργοποιήσουν σε κυβερνητικές πράξεις το πολιτικό έδαφος που κέρδισαν. Σε τέτοια περίπτωση - και παρόλη την ευφορία που προσφέρει στο κόμμα των Πρασίνων ο ιδεαλισμός της ενεργού συμμετοχής στην χάραξη δημιουργικής κυβερνητικής πολιτικής -, θα πρέπει να έχουμε την υπομονή για να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουν την σκληρή πραγματικότητα της διακυβέρνησης.

* Wilhelm Heitmeyer: «Rohe Bürgerlichkeit - Zur Verteilungsdebatte: Von Abstiegsangst getrieben zetteln Bessergestellte einen Klassenkampf von oben an» («Αρχαϊκός, ωμός αστισμός - Για τη διανομή του κοινωνικού προιόντος: Υπό τον φόβο της κοινωνικής υποβάθμισης, οι ευκατάστατοι ή καλά αμειβόμενοι πυροδοτούν ταξικούς αγώνες των “άνω” εναντίον των “κάτω”», Die Zeit, 22.09.2011).
Βλ. και στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση: Βίλχελμ Χαιτμάγιερ: Έγκαιρη προειδοποίηση: Γερμανία, κοινωνιολογικές έρευνες πριν εκκολαφθεί η Ακροδεξιά - «Απάθεια διαποτισμένη με θυμό» (μια συνέντευξη του 2010)
  

[Οι μεσότιτλοι με όχι τονισμένους χαρακτήρες προστέθηκαν στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση]

Ο Albrecht von Lucke (1967), με σπουδές νομικής και πολιτικής επιστήμης στα πανεπιστήμια του Βύρτσμπουργκ και του Βερολίνου, από το 1999 εργάζεται ως δημοσιογράφος, (μεταξύ των άλλων εργάστηκε για την εβδομαδιαία εφημερίδα Freitag, για την ημερήσια tageszeitung και για το επίσημο θεωρητικό έντυπο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Vorwärts καθώς επίσης και ως πολιτικός συντάκτης στην τηλεόραση και στη ραδιοφωνία, π.χ. στα κανάλια ARD, Bayern 2, WDR 5 Politikum, NDR Kultur και SWR2 Forum).
Από το 2003 είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού Blätter für deutsche und Internationale Politik. Κάτοχος του Βραβείου Lessing για την Κριτική, έτους 2014. Βιβλία του:  

Die Erfindung der Generation aus den Trümmern des Politischen – die „68er-Generation“: zur Genealogie eines Kampfbegriffs 1998 (διπλωματική εργασία)
68 oder neues Biedermeier: Der Kampf um die Deutungsmacht. Wagenbach, Βερολίνο 2008
Die gefährdete Republik: Von Bonn nach Berlin. 1949 – 1989 – 2009. Wagenbach, Βερολίνο 2009
Die schwarze Republik und das Versagen der deutschen Linken. Droemer, Μόναχο 2015 

  

Στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση, άρθρα του Albrecht von Lucke:

 

Οπισθοχώρηση και οχύρωση στο εθνικό κράτος; Ή «ανοιχτά σύνορα για όλους», χωρίς τόπο οικείο για κανέναν; Δύο εξίσου αδιέξοδες πολιτικές
 

Γερμανία, μια δημοκρατία σε εποχή έντονης ζύμωσης
 

Η φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία και η «πολιτισμική» Αριστερά της γενιάς του '68 απέτυχαν - Η εκλογή Τραμπ ορόσημο αλλαγής εποχής
B' Μέρος: Η ΕΕ γεωπολιτικό μαλακό υπογάστριο, η δυνατότητα της δημοκρατικής πόλωσης

Μάρτιν Σουλτς εναντίον Άνγκελα Μέρκελ. Εύνοια της τύχης για το ζήτημα της ΕΕ;

 

Αρθρογραφία του Albrecht von Lucke στο περιοδικό Blätter für deutsche und Internationale Politik

Albrecht von Lucke στον εκδοτικό οίκο Klaus Wagenbach

 

Ίνγκαρ Ζόλτυ: Οικείος τόπος, αλληλεγγύη, μετανάστευση, καπιταλισμός

Ζουζάνε Σαρνόβσκι: «Ο δικός μας τόπος» και το κοσμοπολίτικο «Οπουδήποτε». Η αίσθηση της απώλειας και αποξένωσης
 
Γερμανία: Πολιτικός αναβρασμός και ζύμωση. O «Μεγάλος Συνασπισμός» CDU-CSU-SPD ως πολιτικό απολίθωμα

 


Βίλχελμ Χαιτμάγιερ: Έγκαιρη προειδοποίηση: Γερμανία, κοινωνιολογικές έρευνες πριν εκκολαφθεί η Ακροδεξιά - «Απάθεια διαποτισμένη με θυμό» (μια συνέντευξη του 2010)