Άλλο η αισιοδοξία, άλλο η ελπίδα

«Λίγα λόγια ακόμη, για τις διδασκαλίες που δίνουν οδηγίες και μας λένε πώς θα 'πρεπε να είναι ο κόσμος: Γι' αυτά τα πράγματα, η φιλοσοφία έρχεται πάντοτε πολύ αργά. Ως σκέψη για τον κόσμο, εμφανίζεται μόνον σε χρόνο που η πραγματικότητα έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία του σχηματισμού της και έχει ήδη συμπληρωθεί. Αυτό που διδάσκει η ιδέα, το δείχνει αναγκαστικά και η ιστορία, διότι το ιδεατό εμφανίζεται απέναντι στο πραγματικό μόνον όταν έχει ωριμάσει η πραγματικότητα· και έχοντας πια συλλάβει την ουσία του, αναδομεί αυτόν τον ίδιο τον πραγματικό κόσμο με τη μορφή μιας πνευματικής επικράτειας. Όταν η φιλοσοφία χρωματίζει με γκρίζο χρώμα πάνω σε γκρίζο φόντο, τότε μια μορφή ζωής έχει γεράσει και ξεπεραστεί· και με το γκρίζο πάνω σε γκρίζο της φιλοσοφίας η μορφή αυτή δεν μπορεί να ανανεωθεί, αλλά μόνον να κατανοήσει τον εαυτό της. Η γλαυξ της Αθηνάς αρχίζει την πτήση της μόνον όταν πέσει το λυκόφως».

Χέγκελ,   Βασικές Αρχές της Φιλοσοφίας του Δικαίου (1820)

Νομίζουμε - ή νομίζαμε μέχρι πρόσφατα - ότι ζούμε σε χώρα όπου η πολιτική διαδραματίζεται πάντα με ένταση, με πυκνές και απότομες αλλαγές και με πάθη· ίσως πιστεύαμε, όπως έλεγε ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος, ότι «ο αντιστασιακός χαρακτήρας», μολονότι δεν είναι γνώρισμα του ελληνικού λαού, ωστόσο είναι «γνώρισμα της ελληνικής ιστορίας». Όμως, σε τούτη ακριβώς τη χώρα αναγκάζεται κανείς, περισσότερο από πολλές άλλες, να καταλήξει, από δύο διαφορετικούς δρόμους ταυτόχρονα, σε μια πραγματικά ρεαλιστική προσέγγιση της πολιτικής - χωρίς το απαξιωτικό και συσκοτιστικό νόημα που δίνουν εδώ συχνά στον όρο «ρεαλισμός» - και σε προτίμηση για «ομαλές» λύσεις. 
Αφενός γιατί, όπως παντού στον κόσμο, κανένα μήλο δεν πέφτει από το δέντρο άν δεν ωριμάσει· και άν το ρίξεις με το έτσι θέλω, θα το φας ξινό. Είναι τούτο ακριβώς που έγραψε ο Χέγκελ: Αυτό το σοφό πουλί της Αθηνάς, η κουκουβάγια, αρχίζει την πτήση της πολύ αργά, μόνον αφού πέσει το σούρουπο. Δηλαδή οι κοινωνικές αλλαγές, καλές ή κακές, γίνονται όταν γίνονται, συμβαίνουν, αλλά οι άνθρωποι δεν μπορούν να τις εκβιάσουν με την υποκειμενική βούλησή τους, να τις κάνουν πράξη όπου και όποτε το κρίνουν σκόπιμο. Ούτε και μπορεί κανείς να περιγράψει το πώς και το πότε, παρά μόνον όταν οι εξελίξεις έχουν ήδη πάρει τον ανεπίστρεπτο δρόμο τους. Και όταν οι αλλαγές γίνονται, τότε είναι πολύ αργά για να τις επιταχύνει, να τις σταματήσει ή να αλλάξει την τροχιά τους η βούληση κάποιου «υποκειμενικού παράγοντα».
Όμως, αντίθετα από τη γνώμη του Χέγκελ (και πολλών άλλων), δεν υπάρχει κάποια νομοτέλεια ή εγγενής λογική που κινεί την ιστορία. Και τα συμβαίνοντα στις κοινωνίες δεν τα δημιουργεί κάποιο υποκείμενο με τη συνειδητή του δράση. Αλλά εξίσου δεν έχουν σχέση ούτε με την αλήθεια ούτε με την πραγματική πραγματικότητα (παρά μόνον με την μετα-αλήθεια και με την πλαστή πραγματικότητα), αυτά που διαδίδουν οι μοιρολατρίες και δεισιδαιμονίες όλων των ειδών. Τώρα οι πιο μοντέρνες και σκληρές δεισιδαιμονίες είναι η οικονομίστικη και η πολιτισμική μοιρολατρία, οι νέες μορφές θρησκευτικής πίστης που κηρύσσουν ότι το οικονομικό και πολιτισμικό «σιδερένιο κλουβί» μέσα στο οποίο καταντήσαμε να ζούμε έχει κάγκελα άθραυστα και είναι άφθαρτο και αιώνιο.  
Ισχύει το αντίθετο: Αυτό που προκύπτει κάθε φορά, επηρεάζεται πάρα πολύ - και επωάζεται πολύ καιρό πριν εκδηλωθεί - από την αλληλεπίδραση, επικοινωνία και σύγκρουση μεταξύ ξεχωριστών υποκειμένων, ή οιονεί υποκειμένων, που συνυπάρχουν και συναποτελούν την κοινωνία, είτε πρόκειται για άτομα, είτε για συλλογικά υποκείμενα, όπως κοινωνικές τάξεις και στρώματα, ομάδες ανθρώπων με ιδιαίτερες απόψεις, θεσμικά όργανα ως συμπυκνώσεις και ισορροπήσεις σχέσεων, βουλήσεων και συμφερόντων, ακόμη και οι γενιές που μεγαλώνουν, οι άλλες που είναι στα μισά της ζωής κι αυτές που σιγά-σιγά αποχωρούν κλπ. Τούτη η κρίσιμη αλληλεπίδραση συμβαίνει μέσα σ' αυτό που λέμε «δημόσια σφαίρα».

Άλμπρεχτ Ντύρερ - Μικρή Κουκουβάγια (1505)

Μπουτάρης

«Της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι
Να μή τολμήσεις να τη δείς ποτέ απ' τη στεριά»

Νίκος Καββαδίας, Θεσσαλονίκη ΙΙ, από το Tραβέρσο, 1979) 

 

Όλα αυτά άρχισαν στον Μεσοπόλεμο, όταν πολιτικές δυνάμεις που όλοι γνωρίζουμε έβαλαν τα δυνατά τους για να αλλάξουν την φυσιογνωμία της «περιπόθητης πόλης» (Π. Ριζάλ ή Ι. Νεχαμάς) και να την κάνουν τόπο του πογκρόμ του Κάμπελ, επίκεντρο της υπόθεσης Πολκ, πόλη της Συμμορίας της Καρφίτσας και της δολοφονίας Λαμπράκη. Τώρα, όπως και στη δεκαετία του 1990, πολλοί πάσχισαν να της κληροδοτήσουν ως έμβλημα για τον 21ο Αιώνα τα συλλαλητήρια για τα «Σκόπια». Εν ολίγοις, η Θεσσαλονίκη του Καλού Στρατιώτη Αγίου Δημητρίου, της Αμύνης και της Φεντερασιόν, έγινε και πόλη του παρακράτους, κομβικός τόπος εκείνης της Σκοτεινής Ευρωπαϊκής Ηπείρου για την οποία μας μίλησε ένας υμνητής αυτής της πόλης, ο Μαρκ Μαζάουερ - όπως η άλλη Πόλη των Φαντασμάτων, η «Χρυσή Πράγα» του Καλού Βασιλιά Βέντσεσλας, του Κέπλερ και του Κάφκα είναι και η πόλη των εκπαραθυρώσεων για πολιτικούς λόγους. Από το 1419 μέχρι το 1948 μετράει τρεις.
Ο Γιάννης Μπουτάρης ως δήμαρχος είχε και αρνητικές πλευρές. Όπως π.χ. τις επιδείξεις νομιμοφροσύνης σε απατηλά σύμβολα ενός αμφισβητήσιμου πολιτισμικού φιλελευθερισμού της εποχής μας. Αλλά πίσω από αυτά σέρνονται και πολλοί άλλοι. Βλέπουμε π.χ., εδώ μερικές δεκαετίες, μια «πολιτισμική Αριστερά» που εγκατέλειψε το έργο εφ'ω ετάχθη και κάνει διαχείριση συμβόλων, αντί να κάνει, ως ώφειλε, διαχείριση της πραγματικότητας με τρόπο ώστε να διαπλάθονται και ενδυναμώνονται μέσα στον πραγματικό κόσμο δυνάμεις που τον αλλάζουν προς το καλύτερο.
Όμως παρόλα αυτά - και ευτυχώς - σφραγίδα στη θητεία του Δημάρχου μπήκε όλη η δυσεύρετη πια καταγωγική επιμονή και πολύτιμη ξεροκεφαλιά του Βλάχου από το Νυμφαίο - οι Βλάχοι φημίζονται ως αγύριστα κεφάλια. Έτσι και μόνον έτσι, αυτός δεν εγκατέλειψε το δύσκολο έργο εφ'ω ετάχθη και κατάφερε με τρόπο θαυμαστό να αποκαταστήσει πολλή διαταραγμένη ισορροπία.

Σβεν Γκίγκολντ: Ο Μακρόν αντέταξε στους ακροδεξιούς την ενότητα της Ευρώπης, όμως η κοινωνική Ευρώπη του είναι απατηλή ετικέτα

© Süddeutsche Zeitung - Sven Giegold im Gespräch: «Macrons soziales Europa hat sich bislang als Etikettenschwindel entpuppt», 10.5.2018

 
Μια συζήτηση του Sven Giegold με τον Stefan Braun της Süddeutsche Zeitung
  
[...] Επειδή ο πιο ισχυρός αντιλαϊκιστής στην ΕΕ σήμερα, ο Μακρόν, σκέφτεται έτσι, οι λαϊκιστές προχωρούν ακάθεκτοι προς έναν αποκρουστικό θρίαμβο. Ο Μακρόν που ηγείται τις προσπάθειας εξόντωσής τους, τους θρέφει προτείνοντας στους νέους της πατρίδας του να γίνουν με κέφι σερβιτόροι αντί να παραπονιούνται για την ανεργία. Ο πιο φλογερός ευρωπαϊστής των ημερών μας, παθιασμένος πολέμιος της ακροδεξιάς, εκφράζει το πιο κυνικό πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο. Ενοχοποιεί τα θύματα της κρίσης, αντιμετωπίζει με συγκατάβαση τους ασθενέστερους και προτείνει μια κοινωνία στην οποία όποιος δεν μπορεί να αντέξει στον σκληρό ανταγωνισμό, μένει πίσω και μόνος. Επειδή ο Μακρόν είναι ο καλύτερος που έχουμε στην από εδώ πλευρά, οι απέναντι ανοίγουν το βήμα τους.

Η μεγάλη δύναμη των λαϊκιστών είναι η αδυναμία των εχθρών τους απέναντι στις ελίτ. Όσο πιο απόλυτη γίνεται η παράδοσή τους στις αγορές, στις τράπεζες, στους μεγαλοπαράγοντες, στους χρηματοδότες τους, τόσο πιο δυνατά ακούγονται οι Σαλβίνι του παρόντος και, μάλλον, του μέλλοντός μας  (Αγγελική Σπανού, «Νυχτώνει στην Ευρώπη» - Athens Voice, 5.11.2018)

*

Τον Μάιο του 2018 ο Εμμανουέλ Μακρόν τιμήθηκε με το «Διεθνές Βραβείο Καρλομάγνου» (Karlspreis, Διεθνές Βραβείο Καρλομάγνου της Πόλης του Άαχεν), που απονέμει κάθε χρόνο από το 1950 η πόλη του Άαχεν - Aix-la-Chapelle, πρωτεύουσα του μεσαιωνικού Φράγκου βασιλιά, σε άτομα που συνεισφέρουν στην ιδέα της Ευρώπης και στην ειρήνη στην ήπειρό μας. Ο Σβεν Γκίγκολντ (Sven Giegold), Γερμανός ευρωβουλευτής του κόμματος των Πρασίνων και πρόσφατα ψηφισμένος ως επικεφαλής υποψήφιος για τις ευρωεκλογές του 2019, με αφορμή τη βράβευση Μακρόν στο Άαχεν έδωσε τότε έγκαιρα και με σαφήνεια την δική του απάντηση στο ερώτημα «τί είναι και τί θέλει ο Εμμανουέλ Μακρόν»: «Στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας ο Mακρόν θριάμβευσε προβάλλοντας [...] ένα πνεύμα αισιοδοξίας για μια πιο δημοκρατική και πιο κοινωνική Ευρώπη, ένα πάθος για την κοινή μας δύναμη· και μάλιστα προέβαλε όλα αυτά με τρόπο αποφασιστικό ως θετική εναλλακτική λύση στις καταστρεπτικές διασπαστικές δυνάμεις των εθνικισμών [...] Αυτό το μετρώ στα πολύ θετικά του [...] δίκαια λαμβάνει το “Βραβείο Καρλομάγνου” [..] με το οποίο τιμώνται προσωπικότητες που έχουν προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες στην ενότητα της Ευρώπης» [...] Όμως «η “κοινωνική Ευρώπη” του Μακρόν αποδείχθηκε απατηλή ετικέτα. Στη Γαλλία προωθεί μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα μεταρρυθμίσεων με περικοπές στους πιο αδύναμους, ενώ οι πλουσιότεροι επωφελούνται από τη μείωση του φόρου περιουσίας» [...], έλεγε ο Γκίγκολντ σ΄εκείνη τη συνέντευξη, την οποία δημοσιεύουμε μεταφρασμένη στα Ελληνικά. 
Εν τω μεταξύ, ο Μακρόν και το πολιτικό κίνημά του «En Marche», μετά από άκαρπες προσπάθειες για σύμπηξη ευρύτερου συνασπισμού ευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων για τις προσεχείς  ευρωεκλογές, τελικά μάλλον θα συμπράξουν μόνον με τη Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη του Γκι Φερχόφστατ (Guy Verhofstadt), που είναι άλλωστε ο πιο κοντινός πολιτικός χώρος. Αλλά οι δημοσκοπήσεις στη Γαλλία δείχνουν κατάρρευση της υποστήριξης των πολιτών στο κίνημά του (19 % στις αρχές Νοεμβρίου, σύμφωνα με το Institut Français d' Opinion Publique - Ifop) ενώ το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν λαμβάνει 21 % έναντι 17 % στα τέλη Αυγούστου και για πρώτη φορά μετά τις εκλογές του 2017 ξεπερνά το κόμμα Μακρόν. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της παραδοσιακής Δεξιάς υποχωρεί από το 15 % στο 13 %, ενώ το κόμμα της εθνικιστικής αριστεράς «Ανυπότακτη Γαλλία» του Ζαν-Λικ Μελανσόν από 14 % πέφτει στο 11 %.  Ό,τι απέμεινε από το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα έχει υποστήριξη σαφώς μικρότερη του 10 %. Αλλά και η δημοτικότητα του Μακρόν ως πολιτικού δεν βρίσκεται σε καθόλου καλά επίπεδα σύμφωνα με το Ifop· έχασε  8 εκατοστιαίες μονάδες μέσα σε 2 μήνες.

Εν όψει ευρωεκλογών, υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο Μακρόν μπορεί να έχει στη Γαλλία την ίδια τύχη με το κόμμα της Μέρκελ και με τους Σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία - φυσικά, στο δρόμο της φθοράς προηγήθηκαν τα 2 παραδοσιακά κόμματα της Γαλλίας, το Ρεπουμπλικανικό και το Σοσιαλιστικό. Όμως (αντίθετα με τα συμβαίνοντα τελευταία στη Γερμανία) - η άνοδος της Ακροδεξιάς στη Γαλλία συνεχίζεται. Ενώ ανατολικώς του Ρήνου το κόμμα των Πρασίνων - και όχι η Ακροδεξιά AfD -  απορροφά το μεγαλύτερο μέρος των εκλογέων που «εκρέουν» από τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες, στη Γαλλία δεν υπάρχει τέτοιο πολιτικό κόμμα  - υποδοχέας απεγκλωβισμένων πολιτών και από τη φθορά επωφελείται μόνον το ακροδεξιό «Εθνικό Μέτωπο» της Μαρίν Λε Πεν. 
Άν δεν σταματήσει η τωρινή τάση, πολλά προοιωνίζουν ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στην κρίσιμη χώρα Γαλλία, ίσως θα είναι πολύ καταστροφικό για την πορεία της Ευρώπης.

Γ. Ρ.

SZ: Σήμερα, ο Εμμανουέλ Μακρόν βραβεύευαι με το «Διεθνές Βραβείο Καρλομάγνου της Πόλης του Άαχεν. Το γιορτάζετε μαζί του; 
Sven Giegold: Ναι, ο Μακρόν δίκαια λαμβάνει το Βραβείο Καρλομάγνου. Με το βραβείο αυτό τιμώνται προσωπικότητες που έχουν προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες στην ενότητα της Ευρώπης. Ούτε που θέλω να φανταστώ πώς θα ήταν η Ευρώπη σήμερα εάν ο Mακρόν δεν είχε νικήσει την Μαρίν Λε Πεν στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών. Η ενότητα της Ευρώπης θα διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο, εάν δεν ήταν ήδη ιστορία του παρελθόντος.
 
SZ: Είναι ο Μακρόν ο πολιτικός που ήρθε στην κρίσιμη ώρα για την Ευρώπη;
S.G.: Μετά από πολύ καιρό ατολμίας και μικροψυχίας, ο Mακρόν έβγαλε την Ευρώπη στην επίθεση. Έθεσε το ζήτημα της Ευρώπης όχι μόνον στα μυαλά των ανθρώπων, αλλά και στις καρδιές. Ενώ στο δημοψήφισμα για την Brexit οι Βρετανοί υποστηρικτές της Ευρώπης μάταια προσπάθησαν να αντλήσουν υποστήριξη με μια νηφάλια «ανάλυση κόστους-οφέλους», στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας ο Mακρόν θριάμβευσε τονίζοντας ένα φιλο-ευρωπαϊκό συναίσθημα, ένα πνεύμα αισιοδοξίας για μια πιο δημοκρατική και πιο κοινωνική Ευρώπη, ένα πάθος για την κοινή μας δύναμη· και μάλιστα προέβαλε όλα αυτά με τρόπο αποφασιστικό ως θετική εναλλακτική λύση στις καταστρεπτικές διασπαστικές δυνάμεις των εθνικισμών. Με λίγα λόγια: Ο Mακρόν δημιούργησε ένα πάθος για την Ευρώπη. Αυτό το μετρώ στα πολύ θετικά του.

Ωμός (μεσο)αστισμός - Ο ταξικός αγώνας εκ των άνω

του Βίλχελμ Χαϊτμάγιερ

© Die Zeit (No 39/2011) - Wilhelm Heitmeyer: Verteilungsdebatte: Rohe Bürgerlichkeit - Zur Verteilungsdebatte. Von Abstiegsangst getrieben zetteln Bessergestellte einen Klassenkampf von oben an, 22.9.2011

 

Αντί κατά προτεραιότητα να αλλάξει τις προϋποθέσεις παροχής επιδόματος ανεργίας από τον ΟΑΕΔ και αντί να αυξήσει τις πιο επείγουσες και αναγκαίες δημόσιες επενδύσεις (εκτός της χρησιμότητας τους θα δημιουργούσαν πολλαπλασιαστικά θέσεις εργασίας), η σημερινή εκτελεστική εξουσία χορεύει και αυτή με ενθουσιασμό με τη μουσική που της παίζει η γνωστή και μη εξαιρετέα δικαστική μας εξουσία (→ βλ. «Επαγγελματικές διαστροφές» νομικών & οικονομολόγων. Βολεύουν βολεμένους, βλάπτουν τη δημοκρατία το ίδιο) και η 4η εξουσία της (απο)πληροφόρησης.
Αυτά, την ώρα που οι νέοι συμπολίτες μας - όσοι είναι τυχεροί - δουλεύουν οκτάωρο για 300 και 200 ευρώ. Την ώρα που μόνον 12 % των ανέργων παίρνει επίδομα ανεργίας· και στην πράξη κανείς μακροχρόνια άνεργος ←
Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως και όλο το ελληνικό κομματικό σύστημα - κόμματα αστικά, αριστερά και τα «ακόμη πιο πολύ αριστερά» κομματίδια, σε μοναδική άσκηση σύμπνοιας: Βιάζονται πολύ να δώσουν τα «αναδρομικά» των μανδαρίνων του βαθέος κράτους. Έχουν καταληφθεί και από πυρετό για τους υψηλοσυνταξιούχους, και μαζί με τα ξερά θα κάψουν και τα χλωρά των συνταξιούχων στα 50 και στα 40. Και ξέρουν πολύ καλά ποιοί θα πληρώσουν για όλα αυτά.

Πρόκειται για ταξικό αγώνα εκ των «άνω» - εναντίον των «κάτω». Ακριβέστερα, για ταξικό αγώνα όσων βρίσκονται αρκετά ψηλά ή ψηλά συγκριτικά με τον μέσο όρο, εναντίον των πολλών που βρίσκονται πολύ πιο χαμηλά. Ή στον πάτο. 

Είναι  αναδιανομή από κάτω προς τα άνω.

Και καλά η φροντίδα για κάποιους ένστολους. Μεταξύ αυτών υπάρχουν και πολλοί χαμηλόμισθοι και μάλλον σκληρά εργαζόμενοι. Αλλά για τους δικαστικούς, γιατί; Και κατά μείζονα λόγο για τους πανεπιστημικούς, γιατί τόση βιασύνη; Μήπως φόβος; Μή τυχόν κάνουν απεργία και κλείσουν μαζί και ταυτοχρόνως το νοτιοβαλκανικό «Γέηλ» και το ανατολικομεσογειακό «MIT»; Ποιός φόβος; Από τη μία πλευρά, ένα ακόμη δωράκι στους 2 κυβερνητικούς συνεταίρους (τους φανερούς και τους αφανείς), από την άλλη τα γνωστά από παλιές κυβερνήσεις δώρα της παρεοκρατίας και τα δώρα σε έναν συγκεκριμένο κοινωνικό τους περίγυρο. Και προπαντός άγρα πελατών από ειδικά υψηλόμισθα μεσοστρώματα, που εκτός των άλλων επηρεάζουν πολιτικά και τη λοιπή κοινωνία.
Αναμενόμενο όμως. Το καθιερωμένο κομματικό σύστημα στην Ελλάδα και οι προσήλυτοί του μετά το 2010 (όπως και τα καθιερωμένα κόμματα παντού στη Δύση) ξέρει, εκτός των άλλων, ότι οι μανδαρίνοι και τα επιλεγμένα μεσοστρώματα, υψηλόμισθα και αυτοαπασχολούμενα, πάντα ψηφίζουν - αλλά ποιούς ψηφίζουν; Οι άνεργοι και οι νέοι συχνότατα δεν ψηφίζουν. Όμως, ειδικά στην Ελλάδα, γιατί να ψηφίσουν και ποιόν να ψηφίσουν; 

*

Ωστόσο τέτοιος ταξικός αγώνας των «άνω» εναντίον των «κάτω» συμβαίνει και σε πιο «ευκατάστατες οικογένειες». Στη Γερμανία της οικονομικής ανόδου, ήδη από το 2011, οι εμπειρικές έρευνες του παιδαγωγού και κοινωνιολόγου Βίλχελμ Χαϊτμάγιερ έδειχναν σαφώς ότι από ορισμένες κοινωνικές και επιστημονικές ελίτ και απο τα Μέσα Ενημέρωσης διαδίδεται στοχευμένα προς μερίδες των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων η αντιπαλότητα, η περιφρόνηση ή και το μίσος ενάντια σε εκείνους που βρίσκονται σε ασθενέστερη κοινωνική θέση. Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός «ωμού, βάρβαρου (μεσο)αστισμού» και η διάδοση ενός ταξικού αγώνα κύρους και αναδιανομής, εκείνων που είναι (ή νομίζουν ότι είναι) «επάνω» εναντίον όσων βρίσκονται «κάτω» τους.

Γ. Ρ. 

 

Σ' αυτή την εποχή που κινείται στο ρυθμό της κρίσης, η κοινωνία μας χαρακτηρίζεται έντονα από χάσματα ανισότητας και μείωση της συνοχής της. Εδώ και καιρό, αυτή η εξέλιξη τυγχάνει λίγης προσοχής. Όμως τώρα δεν μπορεί πια να παραβλέπεται. 
Αρχικά συνέβη μια πολύ μεγάλη απώλεια ελέγχου εκ μέρους των επιμέρους εθνικών κρατών, σε συνδυασμό με ένα εξίσου μεγάλη αύξηση των κερδών του κεφαλαίου. Στις τελευταίες δεκαετίες η κοινωνική ανισότητα αυξάνεται όλο και περισσότερο. Επίσης παραμένει σε μεγάλο βαθμό εκτός προσοχής των ερευνητών, ένα γεγονός που έχει τεκμηριωθεί από τους Βρετανούς επιστήμονες Richard Wilkinson και Kate Pickett με βάση συγκριτικά στοιχεία πολλών χωρών: Διαπιστώνουν ότι μια κοινωνία με αυξανόμενη ανισότητα χάνει τη συνοχή της. Αυτό, με τη σειρά του, προκαλεί αύξηση των κοινωνικών προβλημάτων και προβλήματα στην υγεία του πληθυσμού, τέλος οδηγεί σε αύξηση της βίας.

Pieter Bruegel: Μονόφθαλμος Οδηγεί Τυφλούς

Ο ταξικός αγώνας είναι εδώ, αλλά έχει έλλειψη πολιτικών συνηγόρων. Σοσιαλδημοκρατία σε κρίση

του Λέαντερ Σολτς
  

© Süddeutsche Zeitung - Leander Scholz: SPD in der Krise Der Klassenkampf ist längst zurück, aber er hat keine Fürsprecher, 30.10.2018

Η πολιτική υπέρ της κοινωνικής ποικιλομορφίας δεν επαρκεί. Χωρίς πολιτικές υπέρ της ισότητας η Σοσιαλδημοκρατία θα πεθάνει. Και μαζί της η δημοκρατία
  
Ανάμεσα στους ψηφοφόρους και στα μέλη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας υπάρχουν ορισμένοι που του μένουν πιστοί, μολονότι είναι πάρα πολύ δυσαρεστημένοι με το κόμμα τους. Ανήκω σε αυτή τη μερίδα. Η σκέψη και η δράση μου είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με την φιλοσοφική και πολιτική παράδοση αυτού του κόμματος, ώστε δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να προτιμά ένα άλλο κόμμα.

Αυτός ο ισχυρός δεσμός χαρακτηρίζει το SPD. Αλλά είναι και πρόβλημα. Το κόμμα αυτό έχει περάσει πολλές κρίσεις και συχνά μέσα από αυτές ακριβώς τις κρίσεις κατάφερνε να ανανεωθεί. Αυτό δεν ισχύει τώρα. Οι απώλειες στις εκλογές των ομόσπονδων χωρών της Βαυαρίας και της Έσσης δείχνουν το εξής: Εδώ και πολύ καιρό, στο κόμμα παραβλέπουν ένα πρόβλημα που ξεσπά τώρα με δραματικό τρόπο.

Από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα η κοινωνική πρόοδος είναι σχεδόν μηδενική. Η τότε τάση για ελάττωση του ωραρίου εργασίας έχει αντιστραφεί. Το ωράριο εργασίας των πιο πολλών ανθρώπων έχει αυξηθεί και πάλι και φυσικά το εργάσιμο πενθήμερο της εβδομάδας δεν έχει γίνει τετραήμερο. Αυξήσεις στο ύψος των μισθών δίνονται επιλεκτικά και με πολύ άνισο τρόπο και η αγοραστική δύναμη μέρους των εργαζομένων έχει μειωθεί. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ζούν κάτω από το όριο της φτώχειας παρόλο που δεν είναι άνεργοι.

Χρίστος Αλεξόπουλος: «Πολιτικές δεσμεύσεις»

© «Μεταρρύθμιση» - Χρίστος Αλεξόπουλος: «Πολιτικές δεσμεύσεις», 28.10.2018

Όσο περισσότερο πλησιάζει η ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών ή δημιουργείται σκοπίμως προεκλογικό κλίμα, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι «δεσμεύσεις» των πολιτικών προσώπων σε σχέση με την βελτίωση των συνθηκών σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησης της κοινωνίας και την μετάβαση στην περίοδο της ευημερίας.
Με επικοινωνιακή λογική εκφράζεται δημοσίως η βούληση των πολιτικών προσώπων να διαμορφώσουν μια ιδεατή πραγματικότητα ανάλογα με τις ανάγκες, που υπάρχουν σε διάφορους τομείς, από την δημιουργία θέσεων εργασίας μέχρι την ασφάλεια των πολιτών και την αντιμετώπιση της ανομίας.
Η δημόσια διαβεβαίωση από τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας μετά την «επιδρομή» αναρχικών στο αστυνομικό τμήμα στην πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα, ότι «δεσμεύεται» προσωπικά για την άμεση αντιμετώπιση της ανομίας μετά την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας από το κόμμα του, σε αντιδιαστολή με την σημερινή κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η οποία είναι ανίκανη να καταπολεμήσει αυτό το φαινόμενο, αποτελεί πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρακτικής των «πολιτικών δεσμεύσεων».
Οι «πολιτικές δεσμεύσεις», ως επικοινωνιακό εργαλείο, αξιοποιούνται κυρίως από πολιτικά πρόσωπα και κόμματα, που διεκδικούν την ανάληψη της διαχείρισης της κυβερνητικής εξουσίας. Βασικό χαρακτηριστικό τους είναι η σύνδεση της πραγματοποίησης τους από το ένα μέρος με το «ηθικό ανάστημα» του πολιτικού προσώπου, που «δεσμεύεται» και από το άλλο με την ικανότητα και την βούληση του, που δεν διαθέτουν οι αντίπαλοι.
Βέβαια η πολιτική διαχείριση των φαινομένων ανομίας και πρόκλησης ανασφάλειας στους πολίτες εδράζεται στην λογική της καταστολής και όχι στην αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτίων της ευδοκίμησης στάσεων και συμπεριφορών, οι οποίες «δοκιμάζουν» τα όρια της κοινωνικής ανοχής και της δημοκρατικής λειτουργίας.
Ιδιαιτέρως σε κοινωνίες με θεσμούς χωρίς δυναμική και ουσιαστική αναφορά στο κοινωνικό συμφέρον, αφού οι δημοκρατικές διαδικασίες δεν στηρίζονται στον διάλογο διότι δεν υπάρχει ανεπτυγμένη κοινωνία πολιτών, διευκολύνονται οι πολίτες και κυρίως οι νέοι, να καταφεύγουν σε περιθωριακές δραστηριότητες.
Επίσης οι αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες και η «καταδίκη» ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας στην φτωχοποίηση και στην έλλειψη προοπτικής οδηγούν στην συρρίκνωση της κοινωνικής συνοχής και μερικές φορές σε αδιέξοδες επιλογές σε σχέση με την πολιτική δραστηριοποίηση.
Για να αποκτήσουν οι «πολιτικές δεσμεύσεις» και εξαγγελίες του πολιτικού συστήματος αξιοπιστία, πρέπει να πληρούνται ορισμένες βασικές προϋποθέσεις.
Κατ’ αρχήν επείγει να ανακοπεί η σταδιακή υποκατάσταση των κοινωνικών αξιών του ανθρωπισμού από την ισοπεδωτική λογική του συστημικού πραγματισμού, ο οποίος υπηρετεί μόνο την λειτουργικότητα των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων και την οικονομική τους απόδοση, ενώ παράλληλα ο άνθρωπος μετατρέπεται σε εργαλείο για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Ειδάλλως οι «πολιτικές δεσμεύσεις» καλλιεργούν στους πολίτες αυταπάτες για ένα «καλύτερο μέλλον» με στόχο την χειραγώγηση τους και την αποκόμιση πολιτικού οφέλους.

Βόλφγκανγκ Μυνχάου: «Το κέντρο δεν αντέχει» - στη Γερμανία και στην ΕΕ

© Financial Times - Wolfgang Münchau: Germany’s political centre cannot hold, 21.10.2018

Aυτή τη στιγμή πολλά πράγματα συμβαίνουν ταυτόχρονα στην Ευρώπη: Αναδύεται και πάλι μια διαίρεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, διαδίδεται πανικός για τη δημοσιονομική θέση της Ιταλίας και φυσικά υπάρχει η Brexit. Η αλλαγή που συμβαίνει στη γερμανική πολιτική είναι κάτι πιο περίπλοκο και εκ πρώτης όψεως δεν είναι τόσο θεαματικό γεγονός όσο τα άλλα, όμως μακροπρόθεσμα θα έχει βαθύ αντίκτυπο στον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ.  

Οι εκλογές στη Βαυαρία μας έδωσαν μια πρώτη γεύση της διπλής φύσης της πολιτικής αλλαγής που συμβαίνει στη Γερμανία. Αφενός έχουμε μετατόπιση πολιτικής ισχύος από τον κεντροδεξιό χώρο προς την Άκρα Δεξιά, αφετέρου μετατόπιση πολιτικής ισχύος από τον κεντροαριστερό χώρο προς τους Πράσινους. Η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), το Βαυαρικό αδελφό κόμμα του κόμματος της Angela Merkel, έχασε περίπου δέκα εκατοστιαίες μονάδες. Ήταν ένα κακό αποτέλεσμα, αν και τελικά δεν ήταν τόσο κακό όσο προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), κόμμα της Άκρας Δεξιάς, έλαβε περίπου το 10 % των ψήφων και το ίδιο ποσοστό έλαβε και ένα άλλο κεντροδεξιό τοπικό κόμμα. Το αθροιστικό ποσοστό των δεξιών πολιτικών δυνάμεων δεν άλλαξε πολύ και η μόνη σημαντική αλλαγή είναι το γεγονός ότι το CSU είναι τώρα πια πολύ εξασθενημένο.  

Το δεύτερο και πιο δραματικό γεγονός ήταν η μεττόπιση πολιτικής ισχύος από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) προς το κόμμα των Πρασίνων. Το SPD έχασε τους μισούς ψηφοφόρους του στη Βαυαρία. Τώρα πια, οι Πράσινοι δεν είναι μόνον το νέο και φρέσκο κόμμα της Αριστεράς, αλλά είναι και το μεγαλύτερο. Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση στο σύνολο της Γερμανίας δίνει στην Ένωση (CDU/CSU) ποσοστό 27 %, στους Πράσινους 20 %, στο SPD 14 %. Σε πολλούς παρατηρητές της γερμανικής πολιτικής αυτοί οι αριθμοί προκαλούν έκπληξη. Πρέπει να προστεθεί ότι οι Πράσινοι έγιναν η πρώτη πολιτική δύναμη σε πολλές μητροπολιτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Μονάχου, πρωτεύουσας της Βαυαρίας.

Πανηγυρισμοί του τοπικού και του ομοσπονδιακού προεδρείου τη νύχτα των εκλογών - Η εντυπωσιακή αύξηση της υποστήριξης των ψηφοφόρων προς το κόμμα των Πρασίνων στη Βαυαρία, αντικατοπτρίζει πολιτικές μετατοπίσεις που συμβαίνουν και αλλού (© Financial Times)