Η λιτότητα είναι το εμπόδιο στις μεταρρυθμίσεις

του  Βόλφγκανγκ Μύνχάου
  

© Financial Times
 

Στην Ευρώπη η λέξη «μεταρρύθμιση», αν και ακούγεται πλέον παντού, είναι παραπλανητική. Ακούστηκε στην προεκλογική εκστρατεία της Ιταλίας, όταν πολιτικοί - όπως ο Μάριο Μόντι, ο απερχόμενος πρωθυπουργός της χώρας - κατηγοριοποιήθηκε στους φιλομεταρρυθμιστές. Η υπόλοιπη πολιτική τάξη της Ιταλίας χαρακτηρίστηκε αντιμεταρρυθμιστική. Λες και η μεταρρύθμιση είναι θρησκευτικό δόγμα. Είτε το πιστεύεις είτε όχι. Ναι, αλλά σε τι ακριβώς να πιστεύεις, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς.

Μωρά βορείων προαστείων

του Δημοσθένη Κούρτοβικ

Ο Νίκος Ρωμανός ήταν δεκαπέντε χρονών, όταν σκοτώθηκε μπροστά στα μάτια του από σφαίρα αστυνομικού ο φίλος και συνομήλικός του Αλέξης Γρηγορόπουλος. Σε αυτή την ηλικία, ακόμη και λιγότερο δραματικά βιώματα σε σημαδεύουν για πάντα. Εξίσου, αν όχι περισσότερο καθοριστικό, μπορεί να είναι όμως αυτό που βιώνεις καθημερινά σε ακόμη τρυφερότερη ηλικία. Ας πούμε στα δώδεκα-δεκατρία. Τόσο ήταν ο Νίκος Ρωμανός, όταν η μητέρα του έγραψε το μυθιστόρημα που την έκανε διάσημη, το «Μαμάδες βορείων προαστείων». 

Max Beckmann - "Πάρτυ στο Παρίσι"

Ενα ακόμη σοβαρό λάθος

Αυστριακή μελέτη επισημαίνει ότι τα Μνημόνια δεν είχαν στόχο την παραγωγή

 της Ελίζας Παπαδάκη

ΑΕΠ και ανεργία στην ΕΕ (2011)

Με τη συνηθισμένη ανησυχία αναμένουμε τη νέα επίσκεψη της τρόικας: ποιες αποκλίσεις από τους στόχους θα εντοπίσει τούτη τη φορά, ποια πρόσθετα επώδυνα μέτρα ενδεχομένως θα απαιτήσει. Παράλληλα εντείνονται η απόγνωση και η αγανάκτηση για τη συνεχιζόμενη ραγδαία επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου, χωρίς να διακρίνεται κάπου ένα τέλος. Δεν αρκεί να διαπιστώνουμε ότι σε σύγκριση με παλαιότερα η οικονομική κατάσταση είναι πιο σταθερή. Τα υπέρογκα δίδυμα ελλείμματα του δημόσιου τομέα και των εξωτερικών συναλλαγών, τα οποία το 2010 είχαν αναγκάσει τη χώρα να προσφύγει στην ευρωπαϊκή και στη διεθνή βοήθεια και να δεχθεί τους όρους που της επιβλήθηκαν, τείνουν πράγματι πια να εξαλειφθούν, ενώ με τις αποφάσεις του Δεκεμβρίου η ευρωζώνη εξασφάλισε τη χρηματοδότηση της Ελλάδας για ακόμη μία διετία. Εφόσον αποτράπηκε ο κίνδυνος άτακτης χρεοκοπίας και αποκλεισμού από το ευρώ, δημιουργούνται ξανά προϋποθέσεις ώστε να εισρεύσουν ιδιωτικά κεφάλαια στη χώρα, καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα. Σύμφωνα όμως με όλες τις επίσημες προβλέψεις, η ύφεση θα συνεχιστεί και φέτος: παραγωγή, εισοδήματα, επενδύσεις συνολικά θα εξακολουθήσουν να μειώνονται, η τεράστια ανεργία θα ανέβει κι άλλο.

Πότε θα μιλήσουμε για την επανεκκίνηση της οικονομίας;

Πάλι ο Σίσυφος;

Οι φράσεις-κλειδιά για επιτυχή, διατηρήσιμη συμπόρευση μιας εθνικής οικονομίας με ό,τι "πάει καλά" (ή σχετικά καλά) στον πραγματικό κόσμο, είναι “διεθνής οικονομικός καταμερισμός”, “συγκριτικά πλεονεκτήματα”, "ευελιξία" και "παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας". Φράσεις που ακούγονταν κατά κόρον στην Ελληνική δημόσια συζήτηση εδώ και δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν έγιναν πράξεις. Μετά το 2009 και με το ξέσπασμα της κρίσης, έπαψαν ακόμη και να ακούγονται. 

Πως θ' αρχίσει η επανεκκίνηση της οικονομίας; Tι λογής θα είναι; Μιά από τα ίδια; Αναστήλωση και επανάληψη αυτού που κατέρρευσε; Μήπως είναι ώρα ν' αρχίσει η αποσιωπημένη συζήτηση (που ποτέ δεν δοκιμάστηκε στην πράξη);

Μερικές αρχικές επισημάνσεις, προφανείς, ωστόσο παραγκωνισμένες:
Ως προς το γενικό πλαίσιο του διεθνούς καταμερισμού, ζούμε σε εποχή πλήρως διεθνοποιημένης  οικονομίας. Η αυτάρκεια σε οποιονδήποτε τομέα της παραγωγής είναι εντελώς ανέφικτη, αλλά και η μειονεκτικότητα στην τοπική παραγωγή προιόντων είναι καταστροφική, ιδιαίτερα στις πτωτικές φάσεις του οικονομικού κύκλου (όπως αυτή που περνάμε). Ένα απο τα μεγάλα σφάλματα που πληρώνει τώρα η χώρα, είναι η απόλυτη στροφή μετά το 1980 προς τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες), με συρρίκνωση της πρωτογενούς παραγωγής (γεωργία, κτηνοτροφία) και ραγδαία αποβιομηχάνιση.

Ως προς τη γεωπολιτική και γεω-οικονομική της θέση, η Ελλάδα, παρά τις υπερφίαλες έως αλαζονικές αυταπάτες της δεκαετίας 1998 - 2008, παραμένει μέρος της “οριακής Ευρώπης" και του "ορίου της Ευρώπης”: Είναι αυτό που ήταν πάντα, χώρα της Βαλκανικής (Νοτιοανατολικής) Ευρώπης και του Μεσογειακού Ευρωπαïκού Νότου.

Η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ

συνέντευξη του Ζαν Πιζανί-Φερί
  

Κατά τη γνώμη σας, πόσο κινδυνεύει η ευρωζώνη;

Μόλις πριν από έξι μήνες τα κράτη της ευρωζώνης αναγνώρισαν με μεγάλη καθυστέρηση ότι η κρίση δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία, αλλά έχει συστημικά χαρακτηριστικά τα οποία αγγίζουν την ίδια την ύπαρξη του ευρώ. Επάνω σε αυτά τα δεδομένα κινούμαστε σήμερα. 

 

Υπάρχει οριστική λύση για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους;

Η ολοκλήρωση της ευρωζώνης περνά μέσα από την αμοιβαιοποίηση του χρέους, δηλαδή την έκδοση ευρωομολόγων. Το Bruegel, άλλωστε, έχει διαμορφώσει τη δική του πρόταση για τα “μπλε” και “κόκκινα” ομόλογα, η οποία διαφοροποιεί τα επίπεδα κόστους δανεισμού. Συγκεκριμένα, τα μπλε ομόλογα θα χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση χρέους έως και 60% του ΑΕΠ μιας χώρας, ενώ αν τα κράτη ξεπερνούν το όριο του 60% (τα περισσότερα το ξεπερνούν), θα κάνουν χρήση των κόκκινων ομολόγων και θα πληρώνουν υψηλότερο επιτόκιο (ποινή). Μόνον αν υπάρξει αμοιβαιοποίηση του χρέους θα υπάρχει και λόγος θέσπισης υπερ-επιτρόπου, ο οποίος θα μπορεί να ασκεί βέτο στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Αργά η γρήγορα θα υπάρξει κάποιου είδους ευρωομόλογο. 

Η Ελλάδα της κρίσης, η παρακμή του αστικού πολιτισμού και η πολιτισμική επανάσταση των δεκαετιών του '60 και του '70

του Παναγιώτη Κονδύλη

Το απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από το βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη Η παρακμή του αστικού πολιτισμού. Το πέρασμα από τη μοντέρνα στη μεταμοντέρνα εποχή κι από τον φιλελευθερισμό στη μαζική δημοκρατία, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1995 (β΄έκδοση).
Πρόκειται για το τελευταίο μέρος του εισαγωγικού κειμένου, που έχει τον τίτλο: «Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία».

Αναδημοσιεύεται από τον ιστότοπο Μέσα Ελλάδα

Η υιοθέτηση και διάδοση κεντρικών ιδεών και αξιών της πολιτισμικής επανάστασης συνόδευσαν και στην Ελλάδα πριν ακόμη από το 1974, προ πάντως όμως μεταδικτατορικά, τη διαμόρφωση της εγχώριας (εξαμβλωματικής) μαζικής δημοκρατίας, επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό τα καθημερινά ήθη. Ταυτόχρονα με την τροπή προς την εγχώρια παραλλαγή της μαζικής δημοκρατίας συντελέσθηκε λοιπόν και η στροφή προς μιαν αντίστοιχη μορφή μεταμοντερνισμού, με την έννοια ότι η χαλάρωση ή η διάλυση των εντόπιων ιδεολογημάτων, μαζί με τη διεθνή ρευστοποίηση των σαφών ψυχροπολεμικών ορίων, προκάλεσε όχι μόνο μιαν αδιαφορία για την ελληνική ιδεολογία γενικότερα, αλλά και μια χαοτική ανάμιξη των πνευματικών προϊόντων που έρχονταν σε όλο και μεγαλύτερες μάζες απ’ έξω – σε ακριβή αντιστοιχία, άλλωστε, προς τη ραγδαία αύξηση της εισαγωγής υλικών καταναλωτικών αγαθών.

Αναζητώντας ένα νέο «εμείς» στη μεταμνημονιακή εποχή

του Αντώνη Λιάκου
 

Η Ελλάδα που βιώνουμε έχει αποκτήσει πια τα χαρακτηριστικά μιας χώρας μεταμνημονιακής. Το πειραματόζωο δεν βρίσκεται πλέον στην μεταιχμιακή κατάσταση να δεχτεί το πείραμα ή να αντισταθεί. Το έχει ήδη υποστεί.
Τα σημερινά χαρακτηριστικά φωτογραφίζουν την επόμενη μέρα. Οι δανειακές δεσμεύσεις θα εξυπηρετούνται αφαιμάσσοντας την κοινωνία που θα βαλτώνει σε κατάσταση πτώχευσης και ενδημικής ανεργίας, η διακυβέρνηση θα ασκείται με ένα μείγμα κυνισμού και βίας που εξαϋλωσε τη δημοκρατία, οι όποιες επενδύσεις θα επιχειρούνται στη γκρίζα περιοχή μεταξύ νομιμότητας και ανομίας, και η ακροδεξιά θα φουσκώνει με τα περισσεύματα του αδιέξοδου θυμού.

Η ελληνική κρίση μέσα στην ευρωπαϊκή. Είμαστε ακόμα ζωντανοί;

1. Το 2012 ήταν χρονιά στην οποία ο πολιτικός λόγος περίσσεψε: Έτος προεκλογικό με διπλές εκλογές (Μάιος και Ιούνιος) και έτος μετεκλογικό, μέσα σε συνθήκες σκληρής δοκιμασίας για όλες τις πολιτικές δυνάμεις, προπάντων όμως για τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας. Ωστόσο, παρά την περίσσεια πολιτικού λόγου, μερικές αλήθειες για την κρίση, χρήσιμες για την αναζήτηση εξόδου, αποσιωπήθηκαν ή ψιθυρίστηκαν με μισόλογα. 
Όλα τα κόμματα, τόσο αυτά που σήμερα κυβερνούν, όσο και αυτά που αντιπολιτεύονται, υποσχέθηκαν λύσεις, όμως κανένα δεν παραδέχθηκε με ειλικρίνεια, ότι επί πολλές δεκαετίες, στην Ελλάδα φτιαχνόταν ένα αποτυχημένο κράτος και ταυτόχρονα μια αποτυχημένη κοινωνία και οικονομία. Δεν θέλησαν να ομολογήσουν ότι ευνοημένες και υπερκινητικές μειοψηφίες πολιτών μετέτρεπαν τα Δημόσια αγαθά σε ιδιωτικά με ποικίλους τρόπους, νομιμοφανείς ή όχι, από την φοροδιαφυγή μέχρι την κομματική πελατειακή εξυπηρέτηση. Σ' αυτή τη χρονιά, μέσα σε τόσο σκληρές συνθήκες κρίσης και με τόσο πολλή πολιτική, απέφυγαν να εξηγήσουν πώς διαχειρίστηκαν οι εκάστοτε κυβερνώντες τις δεκαετίες του 2000, του 1990, του 1980. Αυτά δεν ξεχνιούνται. Ήταν οι δεκαετίες, που οι εκάστοτε κυβερνώντες τις αποκαλούσαν χρόνια “επανίδρυσης του κράτους” (Κ. Καραμανλής) ή “ισχυρής Ελλάδας” (Κ. Σημίτης), χρόνια “αλλαγής” ή “κάθαρσης” (οι προηγούμενοι). Έμειναν όμως ανομολόγητα τα βασικά χαρακτηριστικά όλης εκείνης της περιόδου, ανεξάρτητα από το πράσινο ή γαλάζιο “χρώμα” της κυβέρνησης: Ότι το κράτος δανειζόταν από τις αγορές χωρίς όρια ή έκανε κατάχρηση των Κοινοτικών πόρων, για να χαρίζει σε ευνοούμενες μειοψηφίες που συστηματικά φοροδιαφεύγουν, κατανάλωση και περιουσίες. Τη στιγμή που η παραγωγική ικανότητα της χώρας λιγόστευε, οι κυβερνώντες δεν έκαναν κάτι για να τη βελτιώσουν. Oι πολιτικές δυνάμεις αποσιώπησαν - ή μόνον ψιθύρισαν με μισόλογα - μια βασική αλήθεια: Ότι η Ελλάδα ως όλον δεν είναι φτωχή χώρα, ότι το Δημόσιο χρέος που φορτώνεται δυσανάλογα βαριά στους αδύναμους πολίτες, έχει ως άλλη πλευρά του νομίσματος τον συσσωρευμένο ιδιωτικό πλούτο μιας μειοψηφίας.

Μετά την οικονομική κρίση του 2008 που άρχισε στις ΗΠΑ, το δανεικό χρήμα σταμάτησε απότομα. Η “φούσκα” στην Ελλάδα όπως και αλλού στον Ευρωπαϊκό Νότο, έπαψε να τροφοδοτείται με αέρα και ξεφούσκωσε. Η κρίση είναι συνολική Ευρωπαϊκή, παίρνει διαφορετικές μορφές από χώρα σε χώρα, αλλά η Ελλάδα είναι η πιο βαριά “άρρωστη” χώρα στην “άρρωστη” Ευρώπη.

Το θρίλερ του Ελληνικού δημόσιου χρέους και ΑΕΠ, 1960 - 2011: Οι αριθμοί δεν λένε ψέμματα

Το θρίλερ του χρέους στην μεταπολίτευση. Ποιός το έχτισε; 

(Η πορεία του Ελληνικού Δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, απο το  e-rooster blog)
   

Πηγή : 

http://e-roosters.blogspot.gr/2010/09/blog-post_27.html

Και η πορεία του ονομαστικού Ελληνικού ΑΕΠ (σε δολλάρια), 1960 - 2014 (ενημερωμένο 2015), σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα:

Πηγή (ανανεούμενη) : 

http://www.google.gr/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=ny_gdp_mktp_cd&idim=country:GRC&dl=el&hl=el&q=%CE%B1%CE%B5%CF%80

Pieter Bruegel - Κυνηγοί στο χιόνι

Στην περίοδο 1998 - 2008 η ονομαστική αυξηση του ΑΕΠ ήταν κατακόρυφη. Υπερδιπλασιάστηκε. Μέσα σε μια δεκαετία, από 135 δις $ (1998) εκτινάχθηκε στα 341 δις $ (2008). Ωστόσο στην ίδια περίοδο, το Δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρά την μεγάλη άνοδο του παρονομαστή, σχεδόν καθόλου δεν μειώθηκε. Έμεινε σταθερό. Είναι φανερό ότι τα φορολογικά έσοδα δεν επωφελήθηκαν καθόλου απο την άνοδο του ΑΕΠ, ενώ ο Δημόσιος δανεισμός εκτοξεύτηκε σε ύψη πρωτοφανή.

Αυτή την αλήθεια - ότι η δημοσιονομική χρεοκοπία δεν συνέβη σε κάποια φτωχή χώρα - απέφυγαν να την εκστομίσουν τα πολιτικά μας κόμματα, μιλώντας απευθείας στους Έλληνες πολίτες.

Ακούστηκε μάλλον για πρώτη φορά από τα χείλη Έλληνα πολιτικού αρχηγού, σε ομιλία στην Αμερική (Α. Τσίπρας, λόγος στο Πανεπιστήμιο Columbia της Ν. Υόρκης, 24 Ιανουαρίου 2013). Απέδωσε το Ελληνικό πρόβλημα κυρίως στην ανεπαρκή φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων την περίοδο της ανάπτυξης και στην φοροδιαφυγή αυτών των κοινωνικών τάξεων.

H Θεσσαλονίκη μετά την εκατοστή επέτειο της απελευθέρωσης: Προς μια εποχή μειωμένων προσδοκιών ;

Για τα προβλήματα μπροστά στα οποία βρίσκεται η Θεσσαλονίκη ως πολεοδομικό σύνολο, εκατό χρόνια μετά την απελευθέρωσή της, έχουν ήδη γραφεί και ειπωθεί πολλά. Ένα σκέλος αφορά τις προοπτικές της πόλης στη σημερινή εποχή ισχνών αγελάδων. Το άλλο έχει να κάνει με δυσλειτουργίες ή δυσμορφίες του αστικού χώρου, που έχουν διαπιστωθεί πολύ πριν αρχίσει η οικονομική κρίση, αλλά τώρα, με τη στενότητα πόρων, φαίνονται ακόμη πιο δυσεπίλυτες.

Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι οι ακραίες εκδηλώσεις πολεοδομικού εκτροχιασμού που συνήθως μονοπωλούν τη συζήτηση. Το πιο σημαντικό (και πιο καταστροφικό), είναι ότι η Θεσσαλονίκη μεγαλώνοντας, μεταβλήθηκε άκριτα και “απορρυθμίστηκε” ως πόλη, με σχετικά αργούς ρυθμούς, αλλά συνεχώς, σταθερά, χωρίς στάση ή παλινδρόμηση, εδώ και περίπου 80 χρόνια. Για το λόγο αυτό, ο έμφυτος συντηρητισμός του δημότη για ότι αφορά τον χώρο της καθημερινής του ζωής, το «ένστικτο αυτοσυντήρησης» του κατοίκου, δεν μπορούσε ν’ αφυπνισθεί, όπως αφυπνίζεται παντού στον κόσμο με αφορμή αιφνίδια καταστροφικά γεγονότα.