Η ανομολόγητη συμφωνία φιλελεύθερων και λαϊκιστών: Tο οικονομικό Σύνταγμα είναι (και θα είναι) υπερκρατικό, διεθνές· το πολιτικό Σύνταγμα να μείνει περιορισμένο στο εθνικό κράτος

Μολονότι οι ρητορικές τους είναι πολύ διαφορετικές, οι σημερινοί (νεο)φιλελεύθεροι αφενός, οι δεξιοί λαϊκιστές (μαζί και οι εξ αριστερών προσπάθειες για απομιμήσεις) αφετέρου, δεν διαφέρουν πολύ ως προς το ουσιαστικό διακύβευμα της εποχής.

Στην παγκοσμιοποιημένη εποχή μας, το κανονιστικό πλαίσιο της οικονομικής σφαίρας, το οικονομικό Σύνταγμα, έχει ξεφύγει εντελώς από τον έλεγχο του εθνικού κράτους. Είναι υπερ/διακρατικό και παγκόσμιο: Οι θεσμοί και τα θεσμικά του όργανα λέγονται ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Το ακροτελεύτιο άρθρο του ορίζει ως τελικούς εγγυητές τις διεθνείς αγορές. Αντίθετα, τα βασικά στοιχεία του πολιτικού Συντάγματος παραμένουν αυστηρά περιορισμένα στην σφαίρα του εθνικού κράτους (1). Σ΄ αυτό τον περιορισμό, στην απαγόρευση μιας πραγματικής δημοκρατικής διαβούλευσης και λήψης ουσιαστικών και δημοκρατικά νομιμοποιημένων πολιτικών αποφάσεων και σε επίπεδο πέραν του μεμονωμένου κράτους, υπερθεματίζουν φυσικά οι λαϊκιστές, συμφωνούν ανεπιφύλακτα οι νεοφιλελεύθεροι, συμφωνούν με επιφυλάξεις χωρίς πρακτική σημασία οι παραδοσιακοί φιλελεύθεροι και το αποδέχονται πολλοί σοσιαλ-φιλελεύθεροι (παρά την κοσμοπολίτικη ρητορική μερικών).

Γαλλία, γεωγραφικός και κοινωνικός χάρτης του δεξιού λαϊκισμού. Εικόνα γνώριμη, όπως ΗΠΑ και Βρετανία;

του Φίλιπ Κουν

© Die Welt - Philip Kuhn: Die überraschenden Zahlen einer ungewöhnlichen Wahl, 24.04.2017

Στον γεωγραφικό και κοινωνικό χάρτη των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας βλέπουμε πάλι μια γνώριμη εικόνα. Μοιάζει με αυτήν που είχαμε ιδεί, εκτός των άλλων, στο δημοψήφισμα για την Brexit και στην εκλογή Τραμπ. Κάτοικοι πτωχευμένων πρώην βιομηχανικών περιοχών ή ζωνών με διαρθρωτικά προβλήματα, άνεργοι, απλοί μισθωτοί και εργάτες, πολίτες με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο ή με περιορισμένα προσόντα για να επιβιώσουν στην αγορά εργασίας, μεσαίες ηλικίες (οι λεγόμενες παραγωγικές) που πιέζονται ιδιαίτερα από εργασιακές αλλαγές και ανασφάλεια, ψηφίζουν σε μεγάλα ποσοστά υπέρ του δεξιού λαϊκισμού, δηλαδή υπέρ των «λύσεων» που υπόσχονται οι δεξιοί λαϊκιστές για τα δικά τους προβλήματα: Εθνική περιχαράκωση, αναστροφή της παγκοσμιοποίησης, οικονομικός προστατευτισμός, λύτρωση από τη μεταναστευτική πίεση.
Σχετικά πιο ικανοποιητική ανοσία έναντι του δεξιού λαϊκισμού έχουν οι κάτοικοι των μεγάλων μητροπόλεων - Παρίσι, Λυών, όπως Λονδίνο και Μάντσεστερ ή όπως Νέα Υόρκη και Σικάγο, ορισμένες «ευκατάστατες» κοινωνικές ομάδες, οι καλύτερα αμειβόμενοι μισθωτοί, οι υψηλού μορφωτικού επιπέδου πολίτες, οι νέοι. Υπάρχουν ίσως μικρές επιμέρους διαφορές από την εκλογική συμπεριφορά στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο: Λόγου χάρη, στη Γαλλία οι πιό μεγάλες ηλικίες κατά κανόνα απέφυγαν την ακροδεξιά. Ενώ, όπως συνέβη σε μικρότερη έκταση και στις ΗΠΑ, στη Γαλλία αρκετές γυναίκες προτίμησαν να ψηφίσουν γυναίκα, ίσως ανεξαρτήτως πολιτικών απόψεων.
Με τέτοια εικόνα της πολιτικής πραγματικότητας ως ζοφερό φόντο - που δυστυχώς πάει να γίνει μόνιμο, σύνηθες και «κανονικό» σ΄ όλη τη Δύση - οι επιπόλαιες θριαμβολογίες κοντόφθαλμων και εφησυχασμένων φιλελεύθερων του τύπου «στη Γαλλία νικήθηκε η ακροδεξιά» και η ελαφρόμυαλη αποδοχή της ακροδεξιάς ως «Παπάγου έναντι του Πλαστήρα» από αρκετούς νεότερους της λεγόμενης αντισυστημικής Αριστεράς, μετεξεταστέους στο μάθημα της ιστορίας, είναι ό,τι χειρότερο και πιό δυσοίωνο. Δείχνουν τί έλλειμμα οράματος και λογικής, καρδιάς και πνεύματος, ταλαιπωρεί τώρα τον κόσμο μας και εκθέτει σε τεράστιους κινδύνους τις νέες γενιές και το μέλλον. 

Γ. Ρ.
  

Ένα ρήγμα διασχίζει την Γαλλία - και όχι μόνον μεταφορικά. Μια ματιά στον χάρτη δείχνει ένα βαθύ σχίσμα που χωρίζει την ανατολική και τη δυτική Γαλλία: Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, το μισό σχεδόν της χώρας έδωσε την σχετική πλειοψηφία στην υποψήφια του δεξιού λαϊκισμού Μαρίν Λε Πεν. Το άλλο, κάπως μεγαλύτερο δυτικό τμήμα, έδωσε την πρώτη θέση στον σοσιαλ-φιλελεύθερο μεταρρυθμιστή Εμμανουέλ Μακρόν.

Που ζούν οι πιό πολλοί οπαδοί της Λε Πεν; 

Στο ανατολικό μισό της Γαλλίας η Λε Πεν κατάφερε να κερδίσει ψήφους προπαντός στις πτωχευμένες πρώην βιομηχανικές περιοχές του Βορρά, καθώς και στις περιοχές του Νότου με διαρθρωτική οικονομική μειονεξία, δηλαδή κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου και στην Κορσική. Στα προπύργια του Μακρόν περιλαμβάνονται εκτός των άλλων η Βρετάνη, στη βορειοδυτική ακτή, το Παρίσι· καθώς επίσης γενικά η δυτική Γαλλία κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού. 

Το καλύτερο αποτέλεσμα για την δεξιά λαϊκίστρια σημειώθηκε στο βόρειο διοικητικό διαμέρισμα Aisne. Σ' αυτή την αγροτική περιοχή κοντά στο Βέλγιο, ένα ποσοστό 35,67 % ψήφισε Λεπέν, δηλαδή περίπου διπλάσιοι απ' όσους ψήφισαν Μακρόν, ο οποίος προσγειώθηκε στη δεύτερη θέση με 17,94 %. Το μεγαλύτερο ποσοστό ψηφοφόρων του Μακρόν σημειώθηκε στην πρωτεύουσα (έλαβε 34,83 % στο Παρίσι και μόλις 4,99 % των Παριζιάνων ψήφισαν Λε Πεν).

Γιούργκεν Χάμπερμας, για τις εκλογές στη Γαλλία: Ανησυχία, σήμα κινδύνου και η αναπόφευκτη αναδιάταξη των δυνάμεων

© Die ZEIT Nr. 17/2017 - Jürgen Habermas: Eine Umgruppierung der Kräfte ist überfällig, 19.4.2017

 

Die Zeit: Κύριε Χάμπερμας, τί σκέψεις σας προκαλεί αυτή η ασαφής πολιτική κατάσταση στη Γαλλία;

Jürgen Habermas: Παρατηρώ ότι οι Γάλλοι συνάδελφοι αντιμετωπίζουν τα πράγματα με κάπως συναισθηματικό τρόπο. Για όσο αντιμετωπίζουμε μια οξυμένη κρίσιμη κατάσταση απλά και μόνον θρηνώντας, γινόμαστε και εμείς ένα σύμπτωμα αυτής της κατάστασης. Απ' αυτή την άποψη, εμείς, ως ενδιαφερόμενοι γείτονες, βρισκόμαστε στην βολική, άνετη θέση του παρατηρητή των διαδραματιζόμενων στην άλλη πλευρά του Ρήνου. Από την άλλη πλευρά, μου λείπει η επαφή με τα καθημερινά δρώμενα στη Γαλλία. Με αυτή την επιφύλαξη, θεωρώ ότι η πολιτική κατάσταση στη Γαλλία δεν είναι μόνον ασαφής, αλλά επίσης αποκάλυψε σημάδια μιας ευπρόσδεκτης διαδικασίας αποσαφήνισης.

Die Zeit: Όμως, πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος από την κατάσταση κρίσης της Πέμπτης Δημοκρατίας, από την κατάρρευση των αριστερών και των συντηρητικών κομμάτων, αλλά και από μια ενδεχόμενη προεδρία της Μαρίν Λε Πεν;

Jürgen Habermas:  Η εξωκομματική υποψηφιότητα του Εμμανουέλ Μακρόν, αν αποβεί επιτυχής, θα γίνει ένα ορόσημο στη μεταπολεμική ιστορία της Γαλλικής Δημοκρατίας. Με την πρωτοβουλία αυτή, μπορεί να διαλυθεί μια κατάσταση που έχει παγιοποιηθεί ανάμεσα στα στρατόπεδα της πολιτικής Αριστεράς και της πολιτικής Δεξιάς. Άν σ' αυτή την πρωτοβουλία περιλαμβάνεται και η διεκδίκηση ενός ρόλου υπερκομματικού, τότε στ' αυτιά ενός αριστερού όπως εγώ, αυτό θα ηχούσε ως σήμα κινδύνου: όποιος νομίζει ότι είναι πάνω από τα κόμματα, δεν είναι απολιτικός, αλλά επικίνδυνος. Όμως, είναι πιο πιθανό, ο υποψήφιος Μακρόν, που έχει πολλές προοπτικές εκλογικής επιτυχίας, να δώσει το έναυσμα για μια ληξιπρόθεσμη, αναπόφευκτη αναδιάταξη των δυνάμεων. Είναι εμφανές ότι τα δύο παραδοσιακά πολιτικά στρατόπεδα που έχουν καταστεί ανίκανα για μεταξύ τους συμβιβασμούς και απλά αλληλοπαρεμποδίζονται και αλληλοεξουδετερώνονται, δεν είναι σε θέση να πολώσουν την πολιτική βούληση του λαού με γνώμονα τα πραγματικά σημαντικά θέματα. Μόνον αυτό θα μπορούσε να βγάλει τον αέρα από τη φούσκα του αριθμητικά-δημοσκοπικά μεγαλύτερου σήμερα κόμματος του Εθνικού Μετώπου. 

Φραντσίσκα Μπράντνερ, Σβεν Γκίγκολντ: Μόνον μαζί μπορούμε να μεταρρυθμίσουμε την Ευρώπη -Γάλλοι και Γερμανοί για καλύτερη Ευρώπη

© Από τον προσωπικό ιστοχώρο του Sven Giegold - Franziska Brantner und Sven Giegold: Franzosen und Deutsche sind in Bewegung für Europa! Lasst uns Europa gemeinsam verändern! 21.4.2017

 

Με αφορμή τις εκλογές στη Γαλλία και το διασυνοριακό κίνημα «Pulse of Europe»
  

Η Ευρώπη είναι σημαντικό θέμα σ' αυτή την γαλλική προεκλογική εκστρατεία. Υπάρχουν σημαντικές φιλοευρωπαϊκές φωνές με συγκεκριμένες προτάσεις για την ανανέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης - άν και σε πρώτη ανάγνωση, το βασικό περιεχόμενο της συζήτησης χαρακτηρίζεται από πολλούς διαπεραστικούς αντι-ευρωπαϊκούς τόνους.

Η ανησυχία και δυσαρέσκεια για την Ευρώπη σχετίζεται με την γερμανική πολιτική. Η Γερμανία, ως μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη, κατέχει ισχυρή θέση· ακόμη και για λόγους καθαρού συμφέροντος, θα έπρεπε, μαζί με τη Γαλλία, να προτείνει αναγκαίες μεταρρυθμίσεις της Ένωσης. Η σημερινή γερμανική κυβέρνηση, εδώ και χρόνια, υπεκφεύγει. Όμως και στη Γερμανία, πολλοί θέλουν μια καλύτερη Ευρώπη και δεν συμφωνούν με την πολιτική των Μέρκελ και Σόιμπλε. Στη Γαλλία, οι υποψήφιοι πρόεδροι Μακρόν και Αμόν στα εκλογικά προγράμματά τους έχουν προτάσεις για το πώς μπορεί να είναι μια πιο δημοκρατική, βιώσιμη, αλληλέγγυα ΕΕ και για τρόπους εξόδου από την κρίση της ευρωζώνης που ανοίγουν τις προοπτικές του μέλλοντος.  Η Γερμανία δεν πρέπει να αποφύγει αυτή τη νέα συζήτηση για μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ που μας έρχεται από τη γαλλική προεκλογική εκστρατεία, αλλά πρέπει να υποδεχθεί αυτές τις προτάσεις θετικά. Με την παρούσα πρόσκληση, θέλουμε να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που δίνουν οι προτάσεις των Γάλλων φίλων μας, για να τεθούν σε κίνηση το συντομότερο δυνατό μετά τις εκλογές οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

ΠΑΣΟΚ και πραγματική - αλλά μεταλλαγμένη - Σοσιαλδημοκρατία του μπλερισμού-σρεντερισμού

Ανόμοια κόμματα αλλά κοινή μοίρα, φαινομενικά παράδοξη, υπεράνω συνόρων, ενδοευρωπαïκών πολιτισμικών διαφορών και διαφορετικών κομματικών συστημάτων;
   

Η ιστορική μοίρα του ΠΑΣΟΚ και η πτώση του από τον Όλυμπο της πολιτικής ισχύος στα Τάρταρα της πολιτικής αδυναμίας, όπως τουλάχιστον δείχνουν τα πράγματα σήμερα, φαίνεται να έχει κατά παράδοξο τρόπο αρκετά κοινά με την διαφαινόμενη μοίρα των λεγόμενων Νέων Εργατικών - Νέας Σοσιαλδημοκρατίας, ως απόρροια των μετεξελίξεων στην κοινωνία και την οικονομία τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά και εξαιτίας της πολιτικής στροφής τους στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης κατά την εποχή του μπλερισμού-σρεντερισμού. Πρόσφατο παράδειγμα, το άλλοτε πανίσχυρο Εργατικό Κόμμα της Ολλανδίας: στις εκλογές του Μαρτίου 2017 προσγειώθηκε στο 5,7 % των ψήφων. Πιό κάτω και από το ΠΑΣΟΚ.

Αυτά τα αριστερά κόμματα του ευρωπαϊκού Βορρά (και όχι μόνον, βλέπε Ισπανία) δεν ήταν νεόκοπα, αυτοσχέδια και αρχηγικά λαϊκιστικά κόμματα χτισμένα γύρω από δημαγωγούς, αλλά οι κύριοι συνεχιστές πολύπτυχων, εξελισσόμενων και μεταβαλλόμενων, ωστόσο αυθεντικών, παραδόσεων της ιστορικής Σοσιαλδημοκρατίας: Από την νεαρή ενιαία του Φρίντριχ Ένγκελς και του Άουγκουστ Μπέμπελ στην αργά συγκροτημένη σε κράτος Γερμανία, της Ελεωνόρας Μαρξ και του Ουίλλιαμ Μόρρις στη Βρετανία, του Ζαν Ζωρές στη Γαλλία, μέχρι την λαμπρή κυβερνώσα του Βίλλι Μπραντ, του Μπρούνο Κράισκυ, του Ούλοφ Πάλμε, έως και του Χέλμουτ Σμιτ και του Ζακ Ντελόρ, του τελευταίου πολιτικού που είχε ένα συνεκτικό σχέδιο για την Ευρώπη. Ήταν πολιτικοί οργανισμοί στενά και διαχρονικά συνδεδεμένοι με τον κόσμο της μισθωτής εργασίας. Ωστόσο, πολλά από τα σημερινά φαινόμενα της παρακμής τους, σε τελευταία ανάλυση δεν διαφέρουν πολύ από την καταιγιστική παρακμή του ΠΑΣΟΚ μετά το οικτρό τέλος της ελληνικής φούσκας.

Η ιστορική μοίρα του ΠΑΣΟΚ και τα νέα κεντροαριστερά όνειρα

του Γιάννη Λούλη

© Ημερησία - Γιάννης Λούλης: Ονειρεύονται, 15.4.2017 - και στον ιστοχώρο Γιάννης Λούλης
 

Η ενασχόληση με ό,τι απομένει από την κομματική έκφραση της παραδοσιακής Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα προκαλεί παγερή αδιαφορία στη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Ποιος ασχολείται με τον χώρο αυτό; Μόνο ένας μικρόκοσμος, εντός ενός μικρόκοσμου.

 

→ Σχόλιο: ΠΑΣΟΚ και πραγματική (αλλά μεταλλαγμένη) Σοσιαλδημοκρατία του μπλερισμού-σρεντερισμού. Ανόμοια κόμματα αλλά κοινή μοίρα, φαινομενικά παράδοξη, υπεράνω συνόρων, ενδοευρωπαïκών πολιτισμικών διαφορών και ανόμοιων κομματικών συστημάτων; ← 

[...] Άραγε θα έχουν κοινή μοίρα, καθώς γεύονται τώρα τα επίχειρα της Ιστορίας εν γένει και της δικής τους κομματικής ιστορίας; Δεν το ξέρουμε ακόμη. Πιθανόν, ίσως όμως όχι. Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον και η μοίρα της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας θα κριθεί εκεί όπου γεννήθηκε τον 19ο αιώνα, εκεί όπου ενηλικιώθηκε και έχει τις πιό βαθειές ρίζες της. Και κατά πρώτο λόγο, στο κόμμα του Καρλ Μαρξ, του Φρίντριχ Ένγκελς, του Φερντινάντ Λασάλ, του Βίλχελμ Λίμπκνεχτ, του Άουγκουστ Μπέμπελ και του Έντουαρντ Μπέρνστάιν. Εξ ού και το πολύ ευρύ ενδιαφέρον για το τί είναι, τί θέλουν και τί θα κάνουν στην πράξη ο νέος πρόεδρός του, ο Μάρτιν Σουλτς, και οι άνθρωποι γύρω του.

Γ. Ρ.

Το πώς θα διαμορφωθεί ο χώρος της παραδοσιακής Κεντροαριστεράς, με ένα ή πολλά σχήματα, με την άλφα ή βήτα ονομασία, με την άλφα ή βήτα ηγεσία, ανήκει στα ενδιαφέροντα στελεχών και οπαδών, που έχουν μείνει «κολλημένοι» σε προγενέστερους χρόνους. Με τις διάφορες σημερινές μορφές της, η παραδοσιακή Κεντροαριστερά ανήκει ούτε καν στο χθες, αλλά στο προχθές. Δεν αφορά στο μέλλον.

Με την έννοια αυτή, η ενασχόληση με το όλο ζήτημα έχει μόνο νόημα ως ιστορική αναδρομή και κυρίως ως «τέλος εποχής». Διότι όντως η κρίση και κατάρρευση της παραδοσιακής Κεντροαριστεράς αποκτά ουσία εφόσον τη συνδέσουμε με την κρίση ενός ολόκληρου συστήματος, κομματικού και πολιτικού. Και τούτο, διότι από το 1981 μέχρι το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, η συγκεκριμένη Κεντροαριστερά, που εξέφραζε τότε το ΠΑΣΟΚ, υπήρξε η κυρίαρχη πολιτική δύναμη του τόπου. Άλλωστε, την ίδια περίοδο, η μεγαλύτερη μάζα των ψηφοφόρων κατέτασσαν τον εαυτό τους σε έναν χώρο κεντρώο, που έγερνε ελαφρά προς τα αριστερά. Αυτόν τον χώρο κατέκτησε ο Ανδρέας Παπανδρέου, συντήρησε ο Κώστας Σημίτης και έχασε ο Γιώργος Παπανδρέου. Ολοσχερώς.

Brexit: Τις επιπτώσεις θα τις υποστούν οι πολίτες και στις δύο πλευρές της Μάγχης. Οι δράστες υπεκφεύγουν - τώρα και δια των πρόωρων εκλογών

του Γιαν Ζελόνκα
 

© Die Zeit - Jan Zielonka: Brexit, yes, you will suffer as well, 29.3.2017

αναδ.: Can Europa make it? - Open Democracy / γερμανικά: © Die Zeit - Ja, auch Sie werden leiden

 

Πτωχευμένες περιφέρειες, συνθήκες εξαθλίωσης σε νοσοκομεία, υπερπλήρεις φυλακές: Η υλοποίηση της Brexit θα επηρεάσει τους πάντες στην Ευρώπη, όχι μόνον τους Βρετανούς, γράφει ο Πολωνός πολιτικός επιστήμονας, καθηγητής στην Οξφόρδη, Γιαν Ζελόνκα, ο οποίος έχει στο ενεργητικό του ένα πρωτότυπο, πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο για την Ευρώπη και τις προοπτικές της. Ωστόσο κανείς απο όσους δημιούργησαν αυτό το χάος δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Τώρα, οι κύριοι δράστες υπεκφεύγουν δια των πρόωρων εκλογών. «Ελληνικού τύπου» πολιτικαντισμός και στην πάλαι ποτέ κοσμοκράτειρα Αλβιόνα.

  

Τώρα είναι επίσημο. Το Ηνωμένο Βασίλειο επικαλέστηκε το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας και θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, μην το πάρουμε ελαφρά τη καρδία - αυτό δεν είναι fake news, είναι ένα ιστορικό γεγονός που θα αλλάξει δραματικά την Ευρώπη και την κατάσταση όλων μας. Με ταχύτητα πρόσω ολοταχώς κινούμαστε προς την πολιτική αποσύνθεση της ηπείρου μας και πολλοί θα βγούν χαμένοι απο την εξέλιξη αυτή. 

Μπορεί να μην το αισθανόμαστε ακόμη, αλλά η ζωή θα γίνει πιο δύσκολη και θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να επανορθωθεί η ζημιά. Η ζημιά αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοκαταστροφικού τύπου· οφείλεται στην πολιτική ανεπάρκεια, στο χαμηλό επίπεδο πολιτικής ικανότητας και στις δύο πλευρές της Μάγχης. Δεν ήταν μοιραίο να φτάσουμε εδώ που φτάσαμε. Το σημερινό κατάντημα έχει κάτι το ειρωνικό και κωμικοτραγικό. 

Σκέφτομαι την Brexit αφενός ως ακαδημαϊκός και αφετέρου ως πολίτης. Ως ακαδημαϊκός αισθάνομαι μάλλον ευτυχής: Η Brexit είναι ένα θέμα συναρπαστικό για μελέτη και αυξάνει το κοινό που παρακολουθεί με ενδιαφέρον τη δουλειά μου. Όμως ως πολίτης, αισθάνομαι βαθύτατα δυσαρεστημένος. Μεγάλωσα στη Σιλεσία, περιοχή της Πολωνίας, πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα, και μια Ευρώπη χωρίς σύνορα ήταν το όνειρό μου. Σήμερα αυτό το όνειρό μου καταστρέφεται. Δεν θέλω να δω μπροστά μου νέα τείχη, δεν θέλω να παρακαλάω τις υπηρεσίες μετανάστευσης για να μου δώσουν βίζα· δεν θέλω να υποβάλλω αιτήσεις για άδεια εργασίας σε μια Ευρώπη την οποία θεωρώ σπίτι μου και πατρίδα μου.

Χρυσόστομος Σταμούλης: «Οταν μέλη της Εκκλησίας ταυτίζονται με τη Χρυσή Αυγή, πρόκειται για πραξικόπημα απέναντι στο Ευαγγέλιο»

© 2017 Εφημερίδα των Συντακτών - «Οταν μέλη της Εκκλησίας ταυτίζονται με τη Χρυσή Αυγή, πρόκειται για πραξικόπημα απέναντι στο Ευαγγέλιο» - συνέντευξη του Χρυσόσομου Σταμούλη στον Δημήτρη Αγγελίδη, 16.04.2017
  

Καθώς δυναμώνουν οι ξενοφοβικές, ομοφοβικές και μισαλλόδοξες φωνές ορισμένων ιεραρχών που δεν κρύβουν τη σύμπλευσή τους με την πιο ρατσιστική και βίαιη Ακροδεξιά, ο καθηγητής Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Χρυσόστομος Σταμούλης, υπενθυμίζει ότι ο Χριστός υπήρξε πρόσφυγας, επισημαίνει ότι η ορθόδοξη παράδοση διδάσκει όχι απλώς την ανεκτικότητα αλλά την ουσιαστική συνάντηση με το διαφορετικό και υπογραμμίζει ότι η ταύτιση μελών της Εκκλησίας με τη ναζιστική οργάνωση και με ακραίες φονταμενταλιστικές ομάδες συνιστά πραξικόπημα απέναντι στο Ευαγγέλιο.
 

● Εκφράζονται συχνά στον χώρο της Εκκλησίας απόψεις ξενοφοβικές, μισαλλόδοξες, εμποτισμένες με μίσος απέναντι σε οτιδήποτε διαφέρει από το κυρίαρχο κοινωνικό πρότυπο. Είναι σύμφωνες αυτές οι απόψεις με την ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία;

Ο ξένος στην ορθόδοξη παράδοση είναι μια κυρίαρχη οντολογική πραγματικότητα, γιατί ο ίδιος ο Xριστός είναι ιστορικά και θεολογικά ξένος. 

Δεν γίνεται δεκτός από τα πολιτικά και τα θρησκευτικά συστήματα της εποχής του, διώκεται και ουσιαστικά εξορίζεται, όπως το αναπαριστά η Φυγή στην Αίγυπτο, που απεικονίζεται στις ορθόδοξες εκκλησίες. 

Ο Χριστός είναι ένας φυγάς, ένας πρόσφυγας, ο οποίος ανοίγει στην ορθόδοξη θεολογία τον δρόμο της αποδοχής της ετερότητας. 

Οχι απλά της ανοχής, έννοια την οποία συναντάμε στον χώρο της ευρωπαϊκής πολιτικής και η οποία εμπεριέχει την ανισότητα, καθώς αυτός που ανέχεται βρίσκεται σε θέση ισχύος έναντι του άλλου. 

Η ορθόδοξη θεολογία προτείνει τη διαδικασία της πρόσληψης, όπως στο θαυμάσιο δοξαστικό του Μεγάλου Σαββάτου, όπου ο Ιωσήφ καθικετεύει να του δώσουν το σώμα του Ιησού και λέει «Δος μοι τούτον τον ξένον». 

Οχι δώσε κάτι σ’ αυτόν τον ξένον, μια διαδικασία φιλανθρωπίας, αλλά μια βαθιά υπαρξιακή πρόταση που στοχεύει στην απόλυτη πρόσληψη του άλλου. 

Ο ξένος γίνεται ο εαυτός μου, στόχος είναι να συναντηθούμε και να συνυπάρξουμε μέσα από την ετερότητά μας σ’ έναν κοινό τόπο, στον τόπο του εαυτού, ατομικού ή κοινωνικού. 

Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα, το μέγεθος του οποίου ίσως ούτε η ίδια η Ορθοδοξία το κατάλαβε, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, και οπωσδήποτε δεν το έχει καταλάβει ο πολιτισμός μας.

Μονή Γκρατσάνιτσα, Σερβία, Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1321,© Monumenta Serbica)

Γκούσταφ Μάλερ, Συμφωνία Νο 2 «Ανάσταση»

Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης
Διεύθυνση: Leonard Bernstein
Barbara Hendricks, σοπράνο
Christa Ludwig, κοντράλτο
Χορωδία του Westminster 
 
→ Το λιμπρέτο της 4ης και της 5ης Πράξης ←

Περιτύλιγμα και περιεχόμενα. Η ριζοσπαστική Αριστερά και οι Φιλελεύθεροι απέναντι στον λαϊκισμό και τις νέες πολιτικές της ριζοσπαστικής Δεξιάς.

Η παραγνώριση της ουσίας του σημερινού λαϊκισμού και η επικέντρωση στα φαινόμενα είναι ολοφάνερη· λόγου χάρη, στο πόσο αμήχανα αντιμετωπίστηκε (και αντιμετωπίζεται ακόμη) από πολλούς ο αρχιλαϊκιστής της εποχής μας Ντόναλντ Τραμπ, μολονότι αυτός ο υποτιθέμενος ανατροπέας και πολέμιος εκ δεξιών του κατεστημένου και του νεοφιλελευθερισμού, έδειξε από την αρχή σαφώς - παρά το απρόβλεπτο στύλ και την αντιθεσμική ρητορική του - ποιά πράγματα θεωρεί μέτρα προτεραιότητας στην πρακτική πολιτική: Μεταξύ άλλων: Mείωση της φορολόγησης  των πλουσίων, απορρύθμιση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, μή συμμετοχή των ΗΠΑ στα μέτρα εναντίον της κλιματικής αλλαγής, αυτής της «εμπορικής απάτης των Κινέζων», όπως λέει. Τυπικό πρόγραμμα της ριζοσπαστικής Δεξιάς. Θα δούμε και τι επιφυλάσσει στα μεγάλα διεθνή ζητήματα και στις πλανητικές γεωπολιτικές ισορροπίες, χθες ως απομονωτιστής, τώρα ως βομβαρδιστής.

Ο δεξιός αρχιλαϊκιστής κάνει καλά τη δουλειά για την οποία είναι εκεί που είναι. Οι αντίπαλοί του έχουν πρόβλημα.

Πολλοί, τόσο στη λεγόμενη ριζοσπαστική Αριστερά, όσο και στον πολιτικό χώρο που εκλαμβάνεται ή αυτοκατανοείται είτε ως φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία είτε ως «ενδιάμεσο Κέντρο», παραγνωρίζουν εξίσου τα περιεχόμενα της πολιτικής για χάρη των τύπων, της μορφής, του περιτυλίγματος. Συχνά ο λαϊκισμός είναι απλά ένα περιτύλιγμα. Σήμερα, ουσία και περιεχόμενό του είναι ένας δεξιός ριζοσπαστισμός νέου τύπου, ενώ τα «φαινόμενα», η ρητορική του συσκευασία, διασφαλίζουν τον κύριο λειτουργικό του ρόλο: Να παρέχει στους πολίτες, για λογαριασμό του συστήματος (με το χαμπερμασιανό νόημα της λέξης σύστημα, σε αντιδιαστολή με τον βιόκοσμο), νέες προσδοκίες ατομικής ευημερίας και ανόδου ή έστω σταθεροποίησης και επανόρθωσης. Δηλαδή, αυτά που δεν μπορεί πια να δώσει σήμερα, στον συνήθη πολίτη, ο οικονομικός φιλελευθερισμός και οι πολιτικές που τον στήριζαν στις 3 προηγούμενες δεκαετίες.

Konrad Gesner (1516-1565): Nomenclator aquatilium animatum

Κας Μούντε: Βλέπουμε το φαινόμενο (λαϊκισμός), χάνουμε την ουσία του (ακραία Δεξιά). Και αυτό κοστίζει

© The World Post - Cas Mudde: We Are Thinking About Populism Wrong. And it’s costing us 20.3.2017 | Άλλη ελληνική μετάφραση στo © Huffington Post - Κας Μούντε: Σκεφτόμαστε λάθος για τον λαϊκισμό. Και μας κοστίζει, 4.4.2017, αναδημοσίευση στην Μεταρρύθμιση, 7.4.2017

  

O λαϊκισμός είναι χαρακτηριστικό της σύγχρονης πολιτικής. Όμως δεν είναι λαϊκισμός όλες οι πολιτικές εναντίον του κατεστημένου που κυκλοφορούν τώρα με την ετικέττα του. Πάρα πολλές από αυτές είναι απλά κλασικές πολιτικές της ριζοσπαστικής Δεξιάς, γράφει ο Ολλανδός πολιτικός επιστήμονας Κας Μούντε, ο οποίος, μαζί με τον Γιαν-Βέρνερ Μύλλερ, είναι από τους καλύτερους νέους αναλυτές της λαϊκιστικής πολιτικής.
Δυστυχώς, στην πολιτική διαμάχη γύρω από τον λαϊκισμό και στην όλη αντιπαραθετική συζήτηση στη δημόσια σφαίρα, οι πιό πολλοί και πιό επιδραστικοί σήμερα δείχνουν πολύ ενδιαφέρον για τα φαινόμενα και αδιαφορούν για την ουσία (→ βλ. σχόλιο: Περιτύλιγμα και περιεχόμενα. Η ριζοσπαστική Αριστερά και οι Φιλελεύθεροι απέναντι στον λαϊκισμό και τις νέες πολιτικές της ριζοσπαστικής Δεξιάς)

«Υπό το μανδύα της μάχης κατά των λαϊκιστών, η κατεστημένη πολιτική τάξη αργά αλλά σταθερά υποσκάπτει το φιλελεύθερο δημοκρατικό σύστημα», καταλήγει ο Κας Μούντε. Σε μια εποχή με πολλή αβεβαιότητα, με τα υποκειμενικά ιδεολογήματα των φιλελεύθερων και των αριστερών να βρίσκονται σε οξεία διάσταση με πράγματα με κόπο κερδισμένα στην ιστορική περιπέτεια της φιλελεύθερης δημοκρατίας ευρωπαϊκού τύπου, της αδιαχώριστης από το κράτος πρόνοιας, αυτό είναι το πιό κρίσιμο.

Γ. Ρ.
 

Πρέπει πραγματικά να μιλήσουμε για τη λέξη από «Λ». Τη συναντάμε παντού στις μέρες μας. Και τη χρησιμοποιούν όλοι: άνδρες, γυναίκες, ακόμα και παιδιά άκουσα να τη χρησιμοποιούν. Φυσικά και μιλάω για το λαϊκισμό. Δεν υπάρχει περίπτωση να διαβάσεις ένα άρθρο για την πολιτική αυτή την εποχή και να μην περιλαμβάνει τη λέξη. Στην ουσία, οποιαδήποτε εκλογή ή δημοψήφισμα παρουσιάζεται ως μάχη ανάμεσα σε έναν θαρραλέο λαϊκισμό και ένα πολιορκημένο κατεστημένο. Δεν μένει χώρος για κάτι άλλο.
Μη με παρεξηγήσετε, ο λαϊκισμός είναι μια χρήσιμη έννοια για να καταλάβουμε τη σύγχρονη πολιτική στην Ευρώπη, αλλά και εκτός αυτής, όμως μόνον υπό δύο αυστηρές προϋποθέσεις. Πρώτον, η έννοια «λαϊκισμός» πρέπει να οριστεί πλήρως και δεύτερον, πρέπει να την χρησιμοποιούμε ως μία από πολλές άλλες έννοιες για να κατανοήσουμε την πολιτική. Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει τις περισσότερες φορές που μιλάμε για πολιτική και λαϊκισμό σήμερα. Ο λαϊκισμός ως οπτική γωνία υπό την οποία βλέπουμε τα συμβαίνοντα στην πολιτική υπερισχύει επί των άλλων οπτικών γωνιών και αυτό έχει ως συνέπεια να βλέπουμε υπερβολικό λαϊκισμό και πολύ λίγο μη-λαϊκισμό.

Konrad Gesner (1516-1565): Nomenclator aquatilium animatum