Το τέλος της Δύσης όπως την ξέρουμε - Η Ευρώπη, ο Τραμπ και η Μέρκελ. Δύο άρθρα του Γιόσκα Φίσερ

1. Αποχαιρετισμός στη Δύση

© Project Syndicate - Joschka Fischer: Goodbye to the West, 5.12.2015

 

Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, το τέλος αυτού που μέχρι τώρα ονομάζεται «η Δύση» γίνεται σχεδόν βέβαιο. Ο όρος «Δύση» περιγράφει τον διατλαντικό κόσμο που προέκυψε από τους δύο παγκόσμιους πολέμους του 20ου αιώνα, επαναπροσδιόρισε τη διεθνή τάξη πραγμάτων κατά τη διάρκεια τεσσάρων δεκαετιών Ψυχρού Πολέμου και κυριαρχούσε - μέχρι τώρα - στον πλανήτη. 

Αυτή η Δύση [the West, μια έννοια πολιτική] δεν πρέπει να συγχέεται με την «ιστορική-πολιτισμική Δύση» [the «Occident», την «Εσπερία» - «Αbendland»]. Μολονότι ο πολιτισμός της [πολιτικής] Δύσης, τα πρότυπά της και η επικρατούσα θρησκεία της προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την ιστορική-πολιτισμική Δύση, η πρώτη εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου σε κάτι διαφορετικό. Ο βασικός χαρακτήρας της ιστορικής-πολιτισμικής Δύσης διαμορφώθηκε μέσα στους αιώνες στην περιοχή της Μεσογείου (αν και τμήματα της βορειότερης των Άλπεων Ευρώπης συνέβαλαν πολύ σημαντικά στην εξέλιξή του). Αντιθέτως, η πολιτική Δύση είναι διατλαντική και είναι παιδί του Εικοστού Αιώνα. 

Όταν άρχισε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ήταν μια ευρωπαϊκή σύγκρουση μεταξύ των Κεντρικών Δυνάμεων και της Αντάντ (Entente), της συμμαχίας της αποτελούμενης από την Βρετανία, τη Γαλλία και τη  Ρωσία. Έγινε αληθινός παγκόσμιος πόλεμος μόνον το 1917, όταν οι ΗΠΑ εισήλθαν στη σύγκρουση. Εκείνη ήταν η στιγμή που άρχισε να παίρνει μορφή αυτό που τώρα αποκαλούμε Δύση. 

Ρούζβελτ και Τσόρτσιλ επί του θωρηκτού «Πρίγκιψ της Ουαλίας» (υπογραφή της Χάρτας του Ατλαντικού)

Μπορούμε να πούμε ότι η Δύση έλαβε το πιστοποιητικό γέννησής της στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Αύγουστο του 1941, μετά την εισβολή της Ναζιστικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ και ο Αμερικανός πρόεδρος Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ συναντήθηκαν πάνω σε ένα πολεμικό πλοίο, στα ανοικτά των ακτών της Νέας Γης του Καναδά, και υπέγραψαν τον Χάρτη (ή Χάρτα) του Ατλαντικού. Εκείνη η συμφωνία έμελλε να εξελιχθεί αργότερα στο ΝΑΤΟ, το οποίο, για τέσσερις δεκαετίες, έδωσε τη δυνατότητα σε μια συμμαχία ανεξάρτητων δημοκρατιών με κοινές αξίες και οικονομίες της αγοράς να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη σοβιετική απειλή - και έχει διασφαλίσει την Ευρώπη μέχρι σήμερα. 

Κατά βάση, η Δύση θεμελιώθηκε και στηρίχτηκε πάνω στην δέσμευση της Αμερικής ότι, άν χρειαστεί, θα προστρέξει για να υπερασπιστεί τους συμμάχους της. Η τάξη πραγμάτων της Δύσης δεν μπορεί να υπάρξει, παρά μόνον άν οι ΗΠΑ παίζουν αυτόν τον κρίσιμο ρόλο, από τον οποίο ενδέχεται να παραιτηθούν τώρα, υπό την προεδρία Τραμπ. Ως αποτέλεσμα, διακυβεύεται τώρα το μέλλον της ίδιας της Δύσης.

Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος τι θα σημάνει για την αμερικανική δημοκρατία η εκλογή του Tραμπ, ούτε για το τι θα κάνει ασκώντας τα καθήκοντά του. Αλλά μπορούμε ήδη να κάνουμε δύο λογικές υποθέσεις. Πρώτον, η προεδρία του θα είναι παράγοντας ιδιαίτερα μεγάλης αναστάτωσης στην αμερικανική εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Ο Τραμπ κέρδισε την προεδρία παρακάμπτοντας ουσιαστικά κάθε άγραφο κανόνα της αμερικανικής πολιτικής. Δεν νίκησε μόνον την Χίλαρι Κλίντον, αλλά και το κατεστημένο του [δικού του] Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Δεν είναι καθόλου λογικό να σκεφτούμε ότι ξαφνικά θα εγκαταλείψει αυτή τη νικηφόρα στρατηγική. 

Μπορούμε επίσης να υποθέσουμε με βεβαιότητα ότι ο Τραμπ θα επιμείνει σταθερά στη δέσμευσή του να «κάνει και πάλι την Αμερική μεγάλη». Αυτό θα είναι το θεμέλιο που θα στηρίζει την προεδρία του, ό,τι και να συμβαίνει. Ο πρώην πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν είχε υποσχεθεί και εκείνος το ίδιο, όμως το υποσχέθηκε σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ, καθώς εξακολουθούσαν να είναι εμπλεγμένες στον Ψυχρό Πόλεμο, μπορούσαν να ακολουθήσουν μια πολιτική προσέγγιση και συμπεριφορά «αυτοκρατορικού» τύπου. Έτσι, ο Ρέιγκαν προώθησε τον ανταγωνισμό των εξοπλισμών σε τόσο μεγάλη κλίμακα, ώστε, τελικά, αυτό οδήγησε στην [οικονομική και πολιτική] κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης· και, ταυτόχρονα, άνοιξε το δρόμο για την κατακόρυφη οικονομική άνοδο των ΗΠΑ μέσω μιας τεράστιας αύξησης του αμερικανικού δημόσιου χρέους.

Ο Τραμπ δεν διαθέτει την πολυτέλεια μιας «αυτοκρατορικής» προσέγγισης. Αντιθέτως, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, έσπευσε να επικρίνει τους χωρίς νόημα πολέμους της Αμερικής στη Μέση Ανατολή· και αυτό που θέλουν πολύ οι υποστηρικτές του, είναι να εγκαταλείψουν οι ΗΠΑ τον πλανητικό ηγετικό τους ρόλο και να αποσυρθούν από τον υπόλοιπο κόσμο. Σε περίπτωση που οι ΗΠΑ μετακινηθούν προς τον απομονωτικό εθνικισμό, θα παραμείνουν η πιο ισχυρή χώρα του κόσμου με μεγάλη απόσταση από την δεύτερη. Όμως δεν θα εγγυώνται πιά την ασφάλεια των δυτικών χωρών, ούτε την υπεράσπιση μιας διεθνούς τάξης πραγμάτων βασισμένης στο ελεύθερο εμπόριο και στην παγκοσμιοποίηση.

Τα μόνα ερωτήματα που απομένουν τώρα αναπάντητα, αφορούν το πόσο γρήγορα θα αλλάξει η πολιτική των ΗΠΑ και πόσο ριζικές θα είναι οι αλλαγές αυτές. Ο Τραμπ έχει ήδη δεσμευτεί να εγκαταλείψουν οι ΗΠΑ την εμπορική Εταιρική Σχέση του Ειρηνικού Ωκεανού (Trans-Pacific Partnership), στην οποία συμμετέχουν 12 χώρες· η απόφασή του αυτή είναι δώρο για την Κίνα, είτε το συνειδητοποιεί ο Τραμπ, είτε όχι. Ίσως επίσης παραχωρήσει στην Κίνα ένα ακόμη δώρο: Να μειώσει τη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ στη θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η Κίνα ίσως σύντομα βρεθεί στο ρόλο του νέου εγγυητή του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου· πιθανώς και στο ρόλο του νέου παγκόσμιου ηγέτη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. 

Όσον αφορά τον πόλεμο στη Συρία, ο Τραμπ ίσως απλούστατα παραδώσει αυτήν την κατεστραμμένη χώρα στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και στο Ιράν. Το πρακτικό αποτέλεσμα θα είναι το εξής: Αυτό θα ανατρέψει την ισορροπία των δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, πράγμα που θα έχει σοβαρές συνέπειες πολύ πέρα ​​από την περιοχή αυτή. Από την ηθική άποψη, θα ήταν μια σκληρή προδοσία της συριακής αντιπολίτευσης και ό,τι καλύτερο για τον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ.

Και αν ο Τραμπ κάνει παραχωρήσεις στον Πούτιν στη Μέση Ανατολή, αναρωτιέται κανείς τι θα κάνει σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, την Ανατολική Ευρώπη και τον Καύκασο. Να αναμένουμε μήπως μια Διάσκεψη της Γιάλτας Νο 2.0 η οποία θα αναγνωρίσει τη νέα de facto σφαίρα επιρροής του Πούτιν; 

Μπορούμε ήδη να διακρίνουμε ποιά νέα πορεία στο χάρτη θα χαράξει ο Τραμπ για το σκάφος των ΗΠΑ· αλλά δεν ξέρουμε με πόσο μεγάλη ταχύτητα θα πλεύσει το πλοίο. Πολλά θα εξαρτηθούν από την αντιπολίτευση (του Δημοκρατικού Κόμματος αλλά και πολλών Ρεπουμπλικάνων) που αντιμετωπίζει ο Τραμπ στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, καθώς και από την αντίδραση της πλειοψηφίας των Αμερικανών, η οποία δεν ψήφισε στις εκλογές υπέρ του Τραμπ.

Όμως δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες: Η Ευρώπη είναι πάρα πολύ αδύναμη και διχασμένη για να αναλάβει αυτή τον στρατηγικό ρόλο που έχουν μέχρι τώρα οι ΗΠΑ. Και χωρίς την αμερικανική ηγεσία, η Δύση δεν μπορεί να επιβιώσει. Έτσι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Δυτικός κόσμος, με τη μορφή που τον ξέρουν όλοι σχεδόν οι άνθρωποι που βρίσκονται στη ζωή σήμερα, θα πεθάνει μπροστά στα μάτια μας. 

Και τι θα γίνει μετά; Η Κίνα, άς είμαστε βέβαιοι, ετοιμάζεται να καλύψει το κενό που αφήνει η Αμερική. Και στην Ευρώπη, έχουν ανοίξει οι κρύπτες του εθνικισμού. Με την πάροδο του χρόνου θα απελευθερώσουν και πάλι τους δαίμονες τους στην ήπειρό μας· και στον κόσμο όλο.

2. Η Μέρκελ και η νέα πρόκληση για την Ευρώπη

 

© Project Syndicate - Joschka Fischer: Angela Merkel’s Challenge to Europe, 5.6.2017

   

Οι ρητορικές ικανότητες της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ ποτέ δεν θεωρήθηκαν ιδιαίτερα εμπνευσμένες και ικανές να ενθουσιάζουν. Στην πραγματικότητα έχει τη φήμη ότι με τις ομιλίες της νανουρίζει το ακροατήριό της. Όμως αυτό άλλαξε πριν από λίγες ημέρες. Στα πλαίσια της τοπικής βαυαρικής προεκλογικής εκστρατείας, μιλώντας σε μια υπαίθρια μπυραρία στο προάστιο Trudering του Μονάχου, η Μέρκελ εκφώνησε έναν λόγο γεμάτο δύναμη, ο οποίος κυρίευσε τους πρωτοσέλιδους τίτλους των εφημερίδων και των δύο πλευρών του Ατλαντικού. 

Καθώς πλησίαζε η Κυριακή της Πεντηκοστής, πολλοί αναρωτήθηκαν μήπως τυχόν την Μέρκελ την είχε φωτίσει το Άγιο Πνεύμα. Αν δεν συνέβη αυτό, ίσως παρακινήθηκε να δράσει επειδή πέρασε πολλές ώρες παρέα με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στις πρόσφατες Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ και των G7. Και αναμφισβήτητα, οι επερχόμενες ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας βαραίνουν πολύ μέσα στο μυαλό της.Όμως η ομιλία της Μέρκελ δεν ήταν απλά ένα γεγονός όπως εκείνο της «υπαίθριας μπυραρίας στην πόλη Goslar»: η Μέρκελ δεν αντέγραψε τον πρώην καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος σε προεκλογική ομιλία του στην πόλη Γκόσλαρ της Κάτω Σαξωνίας, τον Ιανουάριο του 2003, δήλωσε ότι η Γερμανία δεν θα συμμετάσχει στον πόλεμο του Ιράκ, ανεξάρτητα από το αν θα εξασφαλίσει την Υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η τωρινή ομιλία της Μέρκελ στο Τρούντερινγκ περιέχει πολύ περισσότερα πράγματα πέρα από τον σκέτο προεκλογικό αγώνα. 
«Σε μεγάλο βαθμό, οι καιροί κατά τους οποίους μπορούσαμε να στηριζόμαστε εντελώς σε άλλους, έχουν περάσει», είπε η Μέρκελ, «και επομένως, το μόνο που μπορώ να πω, είναι ότι εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουμε πραγματικά τη μοίρα μας στα δικά μας χέρια». Μερικοί ίσως εκλάβουν το νόημα αυτής της δήλωσης ως απομάκρυνση της Γερμανίας από τη διατλαντική συμμαχία, ως αναζήτηση ενός στρατηγικού επαναπροσανατολισμού ή ως είσοδο σε μια νέα εποχή ανασφάλειας. Αλλά η δήλωση της Μέρκελ δεν σήμαινε τίποτε τέτοιο. 
Όλοι όσοι έχουν δώσει προσοχή, ξέρουν εδώ και αρκετό καιρό ότι οι ιστορικές αλλαγές που γίνονται σήμερα δεν έχουν ως τόπο προέλευσης τη Γερμανία. Αντίθετα, εκπορεύονται από τα δύο ιδρυτικά μέλη της γεωπολιτικής Δύσης: από τις Ηνωμένες Πολιτείες και από το Ηνωμένο Βασίλειο. Πριν από την εκλογή του Τραμπ και το δημοψήφισμα της Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Γερμανοί δεν είχαν κανέναν λόγο να προβούν σε ριζικές αλλαγές της υπάρχουσας γεωπολιτικής τάξης πραγμάτων. 
Όμως αυτά τα δύο γεγονότα κλόνισαν το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίχτηκαν η ειρήνη και η ευημερία της Ευρώπης από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Η απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να εμπνεύσει και άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Και η απομονωτική ημερήσια διάταξη του Τραμπ υπό το σύνθημα «η Αμερική πρώτα» υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν τον ηγετικό τους ρόλο στον κόσμο και ενδεχομένως θα παύσουν να εγγυώνται για την ασφάλεια στην Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι απέφυγαν μια καταστροφή ιστορικών διαστάσεων στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του προηγούμενου μήνα. Εάν είχε εκλεγεί η Μαρίν Λε Πεν του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, πιθανώς θα είχε βάλει ένα τέλος στο ευρώ, στην ΕΕ και στην κοινή αγορά. Άν συνέβαιναν αυτά, η ηπειρωτική Ευρώπη θα έπεφτε σε βαθιά οικονομική και πολιτική κρίση. 
Για να μη επαναληφθεί η ιστορία, εκείνοι που εξακολουθούν να υποστηρίζουν μια ενοποιημένη Ευρώπη πρέπει να πάρουν ένα μάθημα από το ατύχημα που παρολίγο θα συνέβαινε στη Γαλλία. Η Ευρώπη πρέπει να διευρύνει την ικανότητά της να ενεργεί και να αντιδρά σε κρίσεις και σε μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αυτό ο μήνυμα ήταν στο επίκεντρο των παρατηρήσεων της Μέρκελ.Ταυτόχρονα, η Μέρκελ ασχολήθηκε με τις συνεχιζόμενες συζητήσεις ανάμεσα σε ειδήμονες και σχολιαστές του Τύπου σχετικά με το τι μπορούν να σημαίνουν για το μέλλον της διατλαντικής και ευρωπαϊκής συνεργασίας η Brexit και η προεδρία του Τραμπ. Όταν παρατήρησε ότι «εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουμε πραγματικά τη μοίρα μας στα δικά μας χέρια», αυτό ήταν μια απλή διαπίστωση.Επίσης, μόνον εκείνοι που έχουν αδιόρθωτα υποτιμήσει την Μέρκελ, θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι αυτή απομακρύνεται από τον ατλαντισμό. Η Μέρκελ γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ είναι απαραίτητες για την ασφάλεια της Ευρώπης. Όμως γνωρίζει επίσης, ότι η προεδρία του Τραμπ έχει ρίξει έντονη σκιά αμφιβολίας τόσο για την εγγύηση της ευρωπαϊκής ασφάλειας εκ μέρους των ΗΠΑ, όσο και για τις κοινές αξίες που έως τώρα συνέδεαν σταθερά τις δύο πλευρές. 

Μια προσεκτική ανάλυση των λόγων της Μέρκελ δείχνει ότι δεν αμφισβητεί το μέλλον της διατλαντικής συμμαχίας. Μάλλον, καλεί με ένταση για μια ισχυρότερη Ευρώπη. Η Μέρκελ ξέρει ότι αν οι ΗΠΑ θυσιάσουν τη θέση τους στην κορυφή της διεθνούς τάξης για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους, δεν θα αντικατασταθούν από μια νέα ηγετική δύναμη ούτε θα αναδυθεί μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Αυτό που θα έχουμε, θα είναι ένα κενό ισχύος με χαρακτηριστικά χάους. Και καθώς ο κόσμος θα γίνεται λιγότερο σταθερός, εμείς οι Ευρωπαίοι δεν θα έχουμε άλλη επιλογή, παρά μόνον να συσπειρωθούμε για να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας. Κανείς άλλος δεν θα το κάνει για μας. 
Έτσι, η ομιλία της Μέρκελ ήταν πρωτίστως για την ενίσχυση της Ευρώπης. Και, ευτυχώς, βρήκε έναν εταίρο, τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν. Και οι δύο ηγέτες θέλουν να σταθεροποιήσουν την ζώνη του ευρώ, να επαναφέρουν την ανοδική τάση της οικονομίας και να ενισχύσουν την ασφάλεια της Ευρώπης με μια κοινή δύναμη προστασίας των συνόρων της και με μια νέα πολιτική για τους πρόσφυγες. 
Αυτά που είπε στην ομιλία της στο Trudering, ασφαλώς η Μέρκελ τα εννοούσε. Με δεδομένη την αναστάτωση στο διεθνές περιβάλλον και με πρόσφατη την μόλις και μετά βίας διαφυγή από τον κίνδυνο της ίδιας της ΕΕ, δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση παρά μόνον να αναληφθεί δράση· και οι παρατηρήσεις της Μέρκελ μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες για τη θέση της Γερμανίας στην ΕΕ και για τη σχέση της με τη Γαλλία. Ο σημερινός ρόλος της Γερμανίας ως του εξηνταβελόνη που κρατά γερά κλειστό το πουγγί της ευρωζώνης και, από πάνω, παριστάνει και τον παντογνώστη, έρχεται σε αντίθεση με τη νέα προσέγγιση που πρέπει να ακολουθήσει. Για να δείξει πραγματική ηγετική ικανότητα στο πλαίσιο της γαλλο-γερμανικής εταιρικής σχέσης, η Γερμανία πρέπει να κάνει πολιτικές παραχωρήσεις.

Επιπλέον, δεν σημαίνει αυτόματα ότι είναι λάθος κάθε τί που λέει ο Τραμπ, απλά και μόνον επειδή το λέει ο Τραμπ. Η Γερμανία, και η Ευρώπη ολόκληρη, θα πρέπει να κάνουν πολύ περισσότερα για να εγγυηθούν τη δική τους ασφάλεια και για να ενισχύσουν τη διατλαντική γέφυρα που στηρίζει την ευρωπαϊκή ειρήνη και ευημερία. Και ενόσω θα προωθούμε αυτό το εγχείρημα, πρέπει, ως Ευρωπαίοι, να επιμένουμε σταθερά στις αξίες της ελευθερίας· αυτές που κάνουν τους επίδοξους δημοκράτες να μας ζηλεύουν και τους απολυταρχικούς όλου του κόσμου να μας βλέπουν σαν το μαύρο πρόβατο. 

Ο Joseph Martin Fischer ήταν από το 1983 μέχρι το 2006 ηγετική προσωπικότητα του Πράσινου Κόμματος (Bündnis 90/Die Grünen). Διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών και αντικαγκελάριος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας την περίοδο 1998-2005. Το 2006 αποσύρθηκε απο την πολιτική δραστηριότητα και ασχολήθηκε με τη διεθνή πολιτική στο πανεπιστήμιο Princeton, ΗΠΑ. Τον Σεπτέμβριο του 2010 συμμετείχε στην ίδρυση του think-tank Spinelli για την υποστήριξη του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού. 

  

  Άρθρα του Γιόσκα Φίσερ στον ιστοχώρο Μετά την Κρίση

  Η αρθρογραφία του στο Project Syndicate

Ο Joschka Fischer συζητά για την κρίση με τον Jürgen Habermas και τους ειδικούς της πολιτικής και της νομικής επιστήμης Christian Calliess και Henrik Enderlein: «Η Ευρώπη και το νέο Γερμανικό ζήτημα» (Blätter für deutsche und internationale Politik).
Περιέχεται στον συλλογικό τόμο: Δημοκρατία ή Καπιταλισμός - Η Ευρώπη σε κρίση, Τόμος Α’ που κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα με επιμέλεια της Ρούλας Γκόλιου. Περιέχονται επίσης κείμενα των Ulrich Beck, Hauke Brunkhorst, Claudio Franzius, Ulrike Guérot, Jürgen Habermas, Oskar Negt, Ulrich Κ. Preuss, Hans-Jürgen Urban.
Στον Β' τόμο του έργου υπάρχουν συμβολές των Elmar Altvater, Peter Bofinger, Jürgen Habermas, Rudolf Hickel, Paul Krugman, Isabell Lorey, Claus Offe, Stephan Schulmeister, Wolfgang Streeck, Hubert Zimmermann και Karl Georg Zinn.