Oι φλαμουριές ανθίζουν στο Σεράγεβο

 

της Άζρα Νουχεφέντιτς 

   

Διδάγματα από βασανισμένους τόπους κι από ζοφερούς καιρούς για την τωρινή εποχή της σύγχυσης. Η λογοτεχνική δημοσιογραφία στα καλύτερά της.
Το άρθρο της © Azra Nuhefendić, Σεράγεβο 11 Ιουλίου 2011, δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά στο © Osservatorio Balcani Caucaso: Sarajevo: Lime Trees in flower

 

Το άνθος της φλαμουριάς  (blumenbiene/flickr) 

Είναι ένα μέρος για συναντήσεις, ένα μέρος για τους φίλους, για τους ερωτευμένους. Είναι η Vilsonovo Avenue στο Σεράγεβο, που σκιάζεται από τέσσερις σειρές αιωνόβιων δέντρων φλαμουριάς, τα οποία επιβίωσαν ακόμη και από τον πόλεμο στη δεκαετία του 1990. Όταν οι φλαμουριές ανθίζουν, είναι ο καιρός για την επιστροφή.
Όταν οι φλαμουριές ανθίζουν, είναι καιρός για επιστροφή στο Σεράγεβο. Τον Ιούνιο, το άρωμά τους απλώνεται σ' όλη την πόλη, αρκούν μια-δυο ημέρες ανθοφορίας για να την αγκαλιάσει. Η ανθοφορία της φλαμουριάς είναι σαν ναρκωτικό. Προκαλεί το ίδιο αποτέλεσμα : μας γλυκαίνει, συγκλονίζει την ψυχή μας. Γινόμαστε συναισθηματικοί, σκάει μισό χαμόγελο στα πρόσωπά μας, είναι η έκφραση κάποιου που παρηγορεί, θυμάται ένα μυστικό, κάτι όμορφο και οικείο. Ανακτούμε και πάλι θέληση για να απολαμβάνουμε τη ζωή, για να δουλεύουμε σκληρά, για να είμαστε ευτυχισμένοι, για να επισκεπτόμαστε τους φίλους μας.

Από το “επαίσχυντο κοινωνικό συμβόλαιο” στην “αυστηρή δίαιτα εξυγιάνσεως”

Ο Παναγιώτης Κονδύλης είχε προβλέψει την Ελληνική κρίση και την πτώση του παρασιτικού-καταναλωτικού προτύπου

 

του Κώστα Κουτσουρέλη

 

 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Καθημερινή”, Κυριακή, 13 Μαρτίου 2011

αναδημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του Κώστα Κουτσουρέλη, στον ιστότοπο Π.Κονδυλης (Kondylis) και στο  “Αντίφωνο”

 

Την ελληνική κρίση αρκετοί την είχαν προϊδεαστεί. Όχι λίγοι είχαν περιγράψει από νωρίς και με ακρίβεια τα συμπτώματά της, καθώς αυτά πλήθαιναν στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Από την «Ελλαδογραφία» του Νίκου Γκάτσου (1976) - [βλ. και εδώ] ώς το «Finis Graeciae» του Χρήστου Γιανναρά (1987) - [ένα κείμενο στο Βήμα - βλ. επίσης εδώ - και ο αντίλογος], κι από τον «Γλωσσικό αφελληνισμό» του Γιάννη Καλιόρη (1984) ώς τους «Κωλοέλληνες» του Διονύση Σαββόπουλου (1989) – αναφέρω εδώ επίτηδες έργα εντελώς ετερόκλιτα –*, οι διαγνώσεις που προτάθηκαν συνέκλιναν. Στρεβλός εκσυγχρονισμός, νόθος εξαστισμός και περιβαλλοντική υποβάθμιση, παραγωγική αποδιάρθρωση και δανειοδίαιτη ευμάρεια, αισθητικός εκχυδαϊσμός και παρακμή της παιδείας, λαϊκισμός, αναξιοκρατία, κομματισμός, διαφθορά: στα βασικά όλοι συμφωνούν.

«Ιστορική μνήμη» ή κρίση αμνησίας; Θεσσαλονίκη, Πλατεία Ελευθερίας.

του Ευάγγελου Χεκίμογλου

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Αυγή", 26.11.2013

αναδημοσίευση Red NoteBook

 

Στη Θεσσαλονίκη διεξήχθη ένας «αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανάπλαση» μιας κεντρικής πλατείας, της πλατείας Ελευθερίας.

Η συμμετοχή «επιφυλάχθηκε σε συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία» (σύμφωνα με την αργκό της προκήρυξης), ήτοι αρχιτέκτονα, μηχανολόγο και αρχιτέκτονα τοπίου ή γεωπόνο ή δασολόγο. Υποβλήθηκαν 131 συμμετοχές και πενταμελής επιτροπή αρχιτεκτόνων επέλεξε τις καλύτερες και τις βράβευσε.

Μεταξύ των 15 παραμέτρων που έθεσε η προκήρυξη του διαγωνισμού ήταν και η «ανάδειξη της ιστορικής μνήμης της πλατείας». 

Η μεγάλη, πλανητική εικόνα της κρίσης Τριάντα χρόνια στασιμότητας και ύφεσης; Κοινωνίες χωρίς ρευστό χρήμα; Κρατικές όλες οι τράπεζες; Κράτη-επενδυτές;

Το  μέλλον της οικονομίας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη

Λάρρυ Σάμμερς, Πώλ Κρούγκμαν, Βόλφγκανγκ Μύνχάου

Σύμφωνα με μια ομιλία στο ΔΝΤ του Λάρρυ Σάμμερς [Lawrence Henry "Larry" Summers], υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ επί Διοίκησης Κλίντον, στις  8 Νοεμβρίου 2013, η παγκόσμια οικονομία απειλείται με 30 χρόνια στασιμότητας. Αιτία είναι το πλεόνασμα της αποθησαύρισης και αποταμίευσης (γενικά της συσσώρευσης ανενεργού πλούτου) σε παγκόσμια κλίμακα, απέναντι σε έλλειμμα επενδύσεων. Τα επιτόκια είναι η τιμή, που φέρνει σε ισορροπία αποταμιεύσεις και επενδύσεις. Ο Σάμμερς αναρωτιέται μήπως τα πραγματικά επιτόκια των καταθέσεων είναι ήδη αρνητικά, ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό για να εξαναγκάσει να επενδυθεί παραγωγικά ένα μέρος από τον συσσωρευμένο πλούτο. 
  

Βλ.: Larry Summers Gave An Amazing Speech On The Biggest Economic Problem Of Our Time, στο Business Insider

Το πολιτικό ευρώ (μέρος Β'): Η επιστροφή σε εθνικά νομίσματα δεν έχει νόημα - η εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μόνη κατάλληλη λύση

Το δεύτερο μέρος του άρθρου: Το πολιτικό ευρώ - 

Ένα κοινοτικό νόμισμα χωρίς κοινότητα, δεν έχει μέλλον
 

του Έλμαρ Άλτφάτερ

 

το πρώτο μέρος του άρθρου: 
→  Το πολιτικό ευρώ: Ένα κοινοτικό νόμισμα χωρίς κοινότητα, δεν έχει κανένα μέλλον (Α') 

  το άρθρο Der politische Euro - Eine Gemeinschaftswährung ohne Gemeinschaft hat keine Zukunft του Elmar Altvater, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό © Blätter für deutsche und internationale Politik, τεύχος 5/2013 (Μάιος). Oλόκληρο (Γερμανικά) σε μορφή pdf εδώ

  
Οι απατηλές ελπίδες από την υποτίμηση του νομίσματος 

Τα νομίσματα είναι χρήματα και τα χρήματα είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα. Συνεπώς, η νομισματική ένωση δεν είναι ένα πανωφόρι που το φοράς αναγκαστικά, ακόμη και αν χρησιμοποιείται από την τρόϊκα εις βάρος των χωρών που είναι οφειλέτριες, για να αποδεχθούν μια βάναυση πειθαρχία. Μπορεί κανείς και να απαλλαγεί από αυτόν το ζουρλομανδύα, όπως έχει ήδη συμβεί πολλές φορές στην ιστορία με εθνικά ή με κοινοτικά νομίσματα. Η Γερμανία έχει και αυτή τις δικές της εμπειρίες με περισσότερα από ένα νομίσματα, έστω και άν περιορισθούμε στη διάρκεια του 20ου Αιώνα. Από αυτές τις εμπειρίες, το μάθημα είναι: μαζί με το νόμισμα θα πρέπει να επανασχεδιασθεί και η πολιτική κοινότητα. Διότι μη πολιτικό χρήμα διαθέτει μόνον «l Europe Tietmeyer» [Die Zeit, 1996], την οποία εμπαίζει ο Pierre Bourdieu.

Το πολιτικό ευρώ: Ένα κοινοτικό νόμισμα χωρίς κοινότητα, δεν έχει κανένα μέλλον (μέρος Α')

του Έλμαρ Άλτφάτερ

το άρθρο Der politische Euro - Eine Gemeinschaftswährung ohne Gemeinschaft hat keine Zukunft του Elmar Altvater, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό © Blätter für deutsche und internationale Politik, τεύχος 5/2013 (Μάιος). Υπάρχει ολόκληρο (Γερμανικά) σε μορφή pdf εδώ

 

Η Ευρωπαϊκή κρίση εισήλθε στο πέμπτο έτος της και παρασύρει τη μία χώρα μετά την άλλη. Το κοινό νόμισμα χρησιμοποιείται ως όχημα άγριας κερδοσκοπίας από τους παίκτες που συναλλάσσονται ελεύθερα στις χρηματοοικο-νομικές αγορές. Πίσω απομένουν ερείπια της κερδοσκοπίας, που παραμορφώνουν τα πιο όμορφα τοπία, και κόσμος που σπρώχνεται στη φτώχεια και τη μιζέρια. Όχι γενική ευημερία, κοινωνικός αποκλεισμός είναι το αποτέλεσμα που δημιουργεί το αόρατο χέρι στις ελεύθερες αγορές και οι ορατοί μηχανισμοί λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης.

“Ψωμί, παιδεία, ελευθερία”Το ψωμί και η ποιητική της υλικής ζωής Μια ακόμη συνέντευξη του Πρέντραγκ Ματβέγιεβιτς

Una poetica della vita materiale - Συνέντευξη του Predrag Matvejevic στον Tommaso Di Francesco, της εφημερίδας "Ιl Μanifesto", 7 Σεπτεμβρίου 2010

 
«Στο τέλος τα κατάφερα. Χρειάστηκα είκοσι χρόνια εργασίας και ταξιδιών, μεταξύ ασύλου και εξορίας. Αλλά στο τέλος κατάφερα να γράψω, να ολοκληρώσω το βιβλίο που είχα υποσχεθεί, προπάντων στον εαυτό μου». Φαίνεται ικανοποιημένος, έχει ελευθερωθεί από μια υποχρέωση. Ο Πρέντραγκ Ματβέγιεβιτς έφθασε χθες στην Ιταλία από την Κροατία, για μια παρουσίαση την Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου 2010 στο Palazzo Ducale της Γένοβας του βιβλίου Pane nostro (εκδόθηκε από τον οίκο Garzanti, σελ. 233, € 18,60, με πρόλογο του Enzo Bianchi και επίλογο  Erri De Luca). 

Αν η «Mεσογειακή Σύνοψη», καθώς αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τα ιστορικό περιεχόμενα και τη γεωπολιτική, εμφανίσθηκε σαν μια φαντασιακή κοσμογονία, «Ο άρτος ημών» φαίνεται σαν ένα είδος αρχαιολογικής ανασκαφής σχετικής με το θέμα του ψωμιού, μια προσπάθεια να επιστρέψουμε σε αξίες που βρίσκονται χαμηλά, κρυμμένες, στο βάθος. Τι σκέφτεστε;  
Πρώτα-πρώτα, θέλω να πω ότι είναι μια κοσμική, μη θρησκευτική προσευχή. Υπό την έννοια αυτή, γύρισα πίσω στο παρελθόν και η Μεσόγειος μου πρόσφερε ένα μεγάλο περίγραμμα για την Μεσογειακή Σύνοψή μου. Είναι βιβλίο που έχει κάνει 10 εκδόσεις και 23 μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες. Στο σημείο αυτό, το βλέμμα μου έγινε πιό ευρύ, πράγμα που με ανάγκασε να ψάξω για πράγματα που είναι πιό κατάλληλα για να ενώνουν, που θα μπορούσαν να είναι το αληθινό φαγητό, η τροφή. Όλα αυτά τα βρήκα στο ψωμί. Τότε ήρθε στη μνήμη μου εκείνα τα χρόνια που έχω αρχίσει να τα αποκαλώ τα χρόνια ανάμεσα στο άσυλο και στην εξορία, όταν ήμουν σε αντίθεση με τον φασισμό του Τούτζμαν και με τους εθνικιστές στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Συναντηθήκαμε όταν πήγα στη Βοσνία, και βλέποντας τη νέα πείνα και λιμό παντού, έγινε τότε σιγά-σιγά το ψωμί πηγή έμπνευσης για μένα. 

Τέλος των προγραμμάτων βοήθειας προς την Ιρλανδία και την Ισπανία: Η κρίση στην Ευρώπη κάνει ένα διάλειμμα

του Στέφαν Κάϊζερ

  

το άρθρο του Stefan Kaiser -  Ende der Hilfsprogramme: Europas Krise macht mal Pause, δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού © Der Spiegel, 14.11.2013

Η Ιρλανδία και η Ισπανία είναι οι πρώτες χώρες που τολμούν να βγούν έξω από την προστασία του ταμείου διάσωσης σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης στην Ευρωζώνη. Επίσης, στις χρηματοπιστωτικές αγορές διαφαίνονται ενδείξεις για ένα τέλος της κρίσης σύντομα. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν κατά της υπερβολικής αισιοδοξίας.

Τα επιτόκια των 10-ετών ομολόγων Ελληνικού, Πορτογαλικού, Ισπανικού και Γερμανικού Δημοσίου 

στη δευτερογενή αγορά, 2009-2013 - πηγή © Bloomberg (click στα διαγράμματα για μεγέθυνσή τους)

Μνήμη Στυλιανού Αλεξίου (1921 - 12 Νοεμβρίου 2013), ενός όψιμου αναγεννησιακού

Στιγμή

Λυτρώσου απ’ την επόμενη στιγμή,

πρόσεξε τη Στιγμή που τώρα τρέμει.
Μέσα σ’ αυτή, μακριά, σαν μουσική

κάθε παλιά στιγμή σου αγαπημένη.

Μέσα σ’ αυτή, το Σύμπαν το πλατύ,

που τόσοι Γαλαξίες το ‘χουν στέψει.

Σ’ αυτή κι οι αιώνες οι μελλοντικοί.

Απέραντη η Στιγμή - αν την προσέξεις.

από την ποιητική συλλογή του Στυλιανού Αλεξίου  Στίχοι επιστροφής  (2012) 

με ποιήματα γραμμένα στο διάστημα 1939 - 1999

(από την ιστοσελίδα an instant of inspiration, με παρουσίαση της Έλενας Σταγκουράκη)

O Στυλιανός Αλεξίου αρχαιολόγος, φιλόλογος πανεπιστημιακός δάσκαλος, συγγραφέας επιστημονικών μελετών, επιμελητής πολύ σημαντικών εκδόσεων, ποιητής και μεταφραστής, μεταξύ των άλλων του Σαίκσπηρ, συστηματικός ερευνητής των γραπτών πηγών του μεσαιωνικού και νεότερου Ελληνικού πολιτισμού, ιδιαίτερα της δημώδους βυζαντινής λογοτεχνίας, της Κρητικής Αναγέννησης και του Σολωμικού έργου, έζησε μια ζωή πλήρη ημερών και δημιουργικότητας. Το πνεύμα του ήταν παραγωγικό, διαυγές και δραστήριο μέχρι το τέλος. Προερχόταν από οικογένεια που διακρίθηκε για την πνευματική της προσφορά και ήταν ανεψιός της Έλλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Ως αρχαιολόγος, ασχολήθηκε ερευνητικά με τη μινωική περίοδο, πραγματοποίησε πολλές ανασκαφές, ίδρυσε τα Μουσεία Χανίων και Αγίου Νικολάου. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (1977-1988), αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας των πανεπιστημίων της Πάντοβας, της Αθήνας και της Κύπρου. Σοφός δάσκαλος και πνευματικός άνθρωπος με αναγεννησιακή πολυμορφία και ήθος, δυσεύρετα πράγματα στον μικρόψυχο καιρό μας.

Βιβλία του Στυλιανού Αλεξίου, μεταφράσεις, συμμετοχές σε συλλογικά έργα
  

Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο ή παλιά πολιτική;

 του Γιώργου Β. Ριτζούλη

Το δίλημμα άν θα μπορέσει η χώρα μας να παραμείνει στη ζώνη του ευρω ή θα αναγκαστεί να την εγκαταλείψει (είτε γιατί οι άλλοι δεν θα μας θέλουν ως εταίρο, είτε γιατί εμείς δεν θα μπορούμε να μείνουμε), δείχνει ξεπερασμένο. Το ισχυρότερο επιχείρημα είναι αυτό που φαίνεται τώρα καθαρά ως διαμορφωμένη στάση των εταίρων και διακρατικών δανειστών μας στην ευρωζώνη: Για διάφορους λόγους δεν επιθυμούν την έξοδο της Ελλάδας. Και δεν είναι διατεθειμένοι να την προκαλέσουν ή να την ευνοήσουν.

Ωστόσο, το πρόγραμμα διάσωσης, είτε με πρωτογενές πλεόνασμα είτε χωρίς, δεν φαίνεται να ανατάσσει την πραγματική ελληνική οικονομία. Επανεκκίνηση δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Στο Σεράγεβο, πρίν και μετά τον πόλεμο (1992-1995) : Bijelo Dugme - Jer Κad ostariš Ο αγώνας με τον χρόνο, «που όλους θα μας νικήσει»**

Γιατί, όταν γερνάς

Κανείς δεν σου χτυπά την πόρτα

Ούτε ρυάκι με ασημένια ψάρια

Oύτε μικρό πουλάρι με το υγρά του μάτια

Ούτε μηλιά ανθισμένη, κανείς

Μόνο εγώ
 

Όταν γεράσεις
Σαν συννεφάκι αχνού πάνω από τον καφέ σου
Θα έρχομαι καλοντυμένος 
Θα ησυχάζω μόλις ψιθυρίσεις τ' όνομά μου
Και ήρεμα, αβίαστα, κυλήσει
Για μένα, το τελευταίο σου δάκρυ


Ένα μετά το άλλο
Τρένα περνούν αργά
Και όπως το συνηθίζεις
Θα βάζεις ορχιδέες στα παράθυρα
Μου φαίνεται αρχίζει 
Ο μήνας του Ραμαζανιού ٭
Ω, κάπως θλιμμένα είναι
Όταν γερνάς

Πρόσωπα και αντικατοπτρισμοί του Γαλλικού μαρξισμού

του Ντανιέλ Μπενσαΐντ
  

Το άρθρο του Daniel Bensaïd γράφτηκε για το περιοδικό © International Marxist Review. Δημοσιεύτηκε στα Αγγλικά στο τεύχος 14, χειμώνας 1992. Ηλεκτρονική δημοσίευση στην ιστοσελίδα  «International Viewpoint» (Ιούλιος 2011), υπό τον τίτλο «Η κρίση του Γαλλικού μαρξισμού» (The crisis of French Marxism).
Το κείμενο σε Γαλλική γλώσσα, εκτενέστερο για την Μεσοπολεμική περίοδο και τις δεκαετίες 1960 - 1970, υπάρχει στην ιστοσελίδα την αφιερωμένη στη μνήμη του συγγραφέα «Le site Daniel Bensaïd», υπό τον τίτλο: Visages et mirages du marxisme français (Πρόσωπα και αντικατοπτρισμοί του Γαλλικού μαρξισμού). Από αυτό προέρχονται μερικές πρόσθετες παράγραφοι.

Το γραπτό αυτό έχει την ηλικία του, ωστόσο παραμένει ενδιαφέρουσα, σύντομη καταγραφή προσώπων και ρευμάτων της μαρξιστικής και της ευρύτερης σκέψης στη Γαλλία του 20ού αιώνα. Είναι μια συνοπτική αξιολόγηση, με το ιδιαίτερο, ευαίσθητο βλέμμα του Μπένσαΐντ, ο οποίος, άν και είχε συγκεκριμένη πολιτική ένταξη (διετέλεσε ηγετικό στέλεχος της τροτσκιστικής Τετάρτης Διεθνούς), αξιολογεί με κριτήρια πλατύτερα, όχι κομματικής ή παραταξιακής φύσης. Δεν είναι βέβαια ουδέτερος κριτής, παίρνει σαφώς το μέρος του λεγόμενου εγελιανού μαρξισμού και του ιστορικισμού (στη μεταπολεμική Γαλλία υπήρξαν οι πολύ σημαντικοί Ανρύ Λεφέβρ και Λυσιέν Γκολντμάν), ενώ δεν τρέφει συμπάθεια για τις δομιστικές αναγνώσεις του Μάρξ, στις οποίες εξέχουσα θέση είχε η χαρακτηριστική για τον μεταπολεμικό Γαλλικό μαρξισμό, αρκετά κοινοποιημένη στη χώρα μας, σχολή Αλτουσέρ. Κατά συνέπεια είναι απορριπτικός και για τα λεγόμενα μετα-στρουκτουραλιστικά εγχειρήματα στις επιστήμες του ανθρώπου, είτε έχουν σημεία επαφής με τον μαρξισμό, είτε όχι. Το ότι είναι σκληρός επικριτής σε μερικά θέματα, δεν σημαίνει ότι η βασική κριτική του είναι άδικη. 
Ωστόσο, μετά από 20 χρόνια, ωριμάζει η σκέψη ότι ο οικονομικός επιστήμων (καλύτερα Κριτικός της Πολιτικής Οικονομίας) Μαρξ είναι ένα σχετικά ξεχωριστό θέμα συζήτησης, ενώ η κοινωνιολογική, η ιστορική και η φιλοσοφική πλευρά του Γερμανού στοχαστή έχουν άλλες, διαφορετικές παραμέτρους, που μπορεί κανείς να τις πραγματεύεται με σχετική ανεξαρτησία και να αξιολογούνται ανάλογα. Έτσι, τα λεγόμενα επιστημολογικά θέματα, που εμφανίζονται υπό την επιγραφή του «ιστορικού υλισμού», προπάντων όμως του «διαλεκτικού υλισμού», ετικέττες που αντιστοιχούν στον προηγούμενο αιώνα, αναζητούν από την αρχή επικαιροποιημένες, ίσως ριζικά διαφορετικές συλλήψεις και αξιολογήσεις τους.

Γ. Ρ.

Πέρασαν ήδη ήδη αρκετά χρόνια από το 1983, που ο Άντερσον [Perry Anderson] έγραψε, χωρίς να κάνει λάθος, ότι «το Παρίσι είναι σήμερα η πρωτεύουσα της πνευματικής αντίδρασης στην Ευρώπη» [1]. Στο ίδιο γραπτό έκανε την επισήμανση ότι η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία ήταν οι χώρες όπου είχε βρεί καταφύγιο η μαρξιστική θεωρία μετά τις ήττες που υπέστη το εργατικό κίνημα στην περίοδο του Μεσοπολέμου.