Όταν χάνεται ο έλεγχος: Μεταναστευτικές πλημμύρες, ιοί, (χρηματιστηριακοί) καταποντισμοί

«Τότε συμβαίνει αυτό που στην τεχνική συμβαίνει μόνον κατ' εξαίρεσιν: Οι τεχνικές δεν λειτουργούν και χάνεται ο έλεγχος της αυτοκρατορίας, ο έλεγχος των αραβικών πληθυσμών, ο έλεγχος του αεροπλάνου ή ο έλεγχος της γρίππης των χοίρων. Φυσικά αυτό συνοδεύεται και από το φαινόμενο που ο Niklas Luhmann αποκαλεί “κατακλυσμό παράπλευρων επιπτώσεων”» (Hauke Brunkhorst, «Η δημοκρατία στην ευρωπαϊκή κρίση»)

1. Με ιούς ή με δασικές πυρκαγιές δεν μπορείς να διαπραγματευτείς

του Μπέρναρντ Πέτερ

  

© Die Tageszeitung / taz - Bernhard Pötter : Jenseits von Corona, 28. 2. 2020
 

[...] Ο ιός μας δείχνει αυτό που έχουμε αποτελεσματικά απωθήσει όλοι εμείς που ζούμε στα Nησιά των Mακάρων: Ότι η φύση «εκεί έξω» δεν είναι τόσο φιλική και ευγενική όσο θέλουν να μας κάνουν να πιστεύουμε οι διαφημίσεις στα καταστήματα βιολογικών προιόντων. Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε με τον κόσμο της πραγματικότητας που υπάρχει έξω ​​από τον γυάλινο πύργο της ευημερίας μας· αυτός είναι παγερά αδιάφορος για χρηματικές αποζημιώσεις και για χρυσές πιστωτικές κάρτες. Επίσης, αντίθετα από το κοινώς λεγόμενο, η  φύση δεν εκδικείται. Το μόνο που κάνει, είναι να κάνει τη δουλειά της. Κακότυχος όποιος στέκεται εμπόδιο στο δρόμο της.

Χιλιάδες χρόνια, αυτή την αίσθηση είχαν οι άνθρωποι όταν τους χτυπούσε ξαφνικά, σαν κεραυνός, μια καταστροφή. Μόνον εδώ και 100 χρόνια, και μόνον στις πλούσιες χώρες, υποκύψαμε στην Ύβρι ότι θα μπορέσουμε να κατευθύνουμε εμείς τη μοίρα μας εκεί που θέλουμε. Το εφαρμόζουμε στην πράξη, και ο δικός μας κόσμος δίνει την εντύπωση, αλλά μόνον την εντύπωση, ότι αυτό γίνεται όντως. 

Greek statistics : Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών κοινωνιολόγος - όπως ο Καραγκιόζης φούρναρης;

Μια μελέτη σύνθετων κοινωνικών φαινομένων με μαθηματικά-στατιστικά εργαλεία, ανάλογα με τον χειρισμό, μπορεί να είναι από άκρως διαφωτιστική και αποκαλυπτική έως αντιεπιστημονική, παραπλανητική και συσκοτιστική. Αντιεπιστημονικά και παραπλανητικά λειτουργούν οι «πειραγμένες» προσεγγίσεις, όπως, λόγου χάρη, εκείνες οι επαναλαμβανόμενες καταγραφές της ελληνικής οικονομίας πριν από το επίσημο ξέσπασμα της κρίσης το 2010, στις οποίες μετά και καθυστερημένα δόθηκε η χλευαστική ονομασία greek statistics. Δηλαδή εκείνες που χρησιμοποιούν (συνήθως σκόπιμα, θέλοντας να βγάλουν αυθαίρετα συμπεράσματα) είτε ψευδή ή εντελώς ανεπαρκή δεδομένα, είτε ακατάλληλα στατιστικά εργαλεία και μεθοδολογίες χρήσης τους, είτε συγκριτικά standarts μη αποδεκτά από την σημερινή κοινωνιολογία, είτε μείγμα όλων αυτών. Αυτό κάνει και η πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνα του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών «Η υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης» που δημοσιεύτηκε στο Δελτίο για την Ελληνική Οικονομία του ΣΕΒ, τεύχος 178, 20.2.2020 (pdf). 

Η αυτοκριτική του ΣΥΡΙΖΑ

Οι 84 σελίδες που έγραψαν οι Γιάννης Δραγασάκης, Θοδωρής Δρίτσας και Αριστείδης Μπαλτάς ως σχεδίασμα απολογισμού (ή αυτοκριτικής) του ΣΥΡΙΖΑ για τα πεπραγμένα την επταετίας 2012-2019 ερμηνεύτηκαν στον Τύπο ποικιλοτρόπως. Όμως πολλοί ενδιαφέρθηκαν - και τους άσκησαν κριτική - κυρίως για τα γραφόμενα που ενδιαφέρουν την λεγόμενη επικοινωνιακή χρήση των συμβαινόντων. Παραδείγματος χάρη: Από όσα γράφονται στον απολογισμό για τις ευθύνες του κ. Γιάνη Βαρουφάκη, οι σχολιαστές συμπέραναν ότι οι 3 συγγραφείς (και το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ) τον αντιμετωπίζουν ως «βασικό υπεύθυνο των όσων ακολούθησαν μέχρι τον Ιούλιο του 2015». Μετά από αυτό, και εάν μείνεις μόνον σ' αυτό, είναι εύκολο να εικάσεις ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να κάνει τον Βαρουφάκη αποδιοπομπαίο τράγο.

Υπάρχει και αυτό. Αλλά είναι το κρίσιμο και ουσιώδες; Και γράφουν μόνον αυτό οι τρεις συγγραφείς; Όχι. Στο 84σέλιδο παραδέχονται

«την απουσία προετοιμασίας του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει των κυβερνητικών καθηκόντων που ανέλαβε το 2015» και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε επακριβή εικόνα για την κατάσταση στον μηχανισμό του κράτους, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στα ΜΜΕ. Γράφουν επίσης ότι «είχαν παραγνωριστεί οι πραγματικές συνθήκες»· πιο συγκεκριμένα, ομολογούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ήδη ως αντιπολίτευση, κακώς δεν είχε αντιληφθεί πως εάν η Ελλάδα επιχειρούσε να ασκήσει «εκβιασμό» χρησιμοποιώντας το φόβητρο της ελληνικής χρεοκοπίας, αυτό θα δεν φόβιζε τους Ευρωπαίους εταίρους μας, διότι μετά το 2012 είχαν θωρακιστεί έναντι ενός πιθανού πιστωτικού επεισοδίου.

Από τέτοιες επισημάνσεις, αβίαστα συμπεραίνει κανείς αυτό που είναι η πραγματικότητα, παρόλο που δεν την κατονομάζουν ρητά οι συγγραφείς του απολογισμού: Ο Γιάνης Βαρουφάκης επιλέχτηκε τον Ιανουάριο του 2015 για το Υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να εφαρμόσει, ως «εργολαβία», μια ειλημμένη πολιτική εξαρχής στρατηγικά εσφαλμένη, καταδικασμένη σε αποτυχία, διότι βασιζόταν σε παραπλανητικές εικασίες και σε λάθος δεδομένα. Το πιο ουσιώδες είναι αυτό. Και δεν αλλάζει τίποτε στο συμπέρασμα περί προειλημμένης πολιτικής η απάντηση Βαρουφάκη, με την οποία - και αυτός - επιχειρεί να ενισχύσει την πλασματική εντύπωση ότι όλα κρίθηκαν στο πρώτο εξάμηνο του 2015, επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, και ιδίως στα γεγονότα που συνέβησαν λίγο πρίν και αμέσως μετά το καλοκαιρινό δημοψήφισμα. Πράγμα που άρπαξε αμέσως ως χρήσιμο επιχείρημα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Δεν τον βολεύει το επιχείρημα ότι η «ζημιά» έγινε το 2015 και όχι το 2011, το 2012 ή το 2014; Επίσης, χρησιμοποίησε αμέσως το επιχείρημα για το πρωτογενές πλεόνασμα, ως εργαλείο για να αντλήσει συναίνεση και «από αριστερά» σε μειώσεις φορολογίας των ευκατάστατων.

Γερμανία: Διαπόμπευση και ακροδεξιοί ιοί στα 2 «αστικά» κόμματα - Επικίνδυνη μόλυνση ή εμβολιασμός;

του Μίχα Μπρούμλικ

© Die Tageszeitung (taz) - Micha Brumlik: Nach Wahl durch AfD in Thüringen -Sind wir erfolgreich geimpft?, 8.2.2020

«Να ελπίσουμε ότι οι Χριστιανοδημοκράτες δεν θα αφεθούν να τους σύρει η Ακροδεξιά στην αρένα με χαλκά περασμένο στη μύτη»

Κάτριν Γκέρινγκ-Έκαρτ (Katrin Göring-Eckardt), συμπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων στην Γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή.

Στη Γερμανία, η διαπόμπευση του Χριστιανοδημοκρατικού και του Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος στη Βουλή της Ομόσπονδης Χώρας της Θουριγγίας από την ακροδεξιά AfD προκάλεσε γιγαντιαίο πολιτικό σάλο και και όξυνε σε τεράστιο βαθμό την αναταραχή στο κομματικό σκηνικό. Όπως έχει ήδη επισημανθεί, η πολιτική αναταραχή που εξελίσσεται στην Ομοσπονδιακή Γερμανία εδώ και καιρό δεν είναι φαινόμενο παροδικό. Γι' αυτό, δεν καταλάγιασε - αλλά οξύνθηκε και διευρύνθηκε - μετά τον επιτροχάδην εξαναγκασμό σε παραίτηση του «αυτοσχέδιου» πρωθυπουργού, τον οποίο είχαν εκλέξει αυτά τα 3 κόμματα από κοινού με μια παράδοξη διαδικασία που θύμιζε νούμερο τσίρκου.

Η πιο σημαντική επίπτωση - προς το παρόν - είναι, ότι μετά τους Σοσιαλδημοκράτες, εισέρχεται σε βαθειά κρίση ηγεσίας και πολιτικής το δεύτερο από τα παλιά μεγάλα κόμματα, το Χριστιανοδημοκρατικό. Η διαρκής κρίση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος μεταβιβάζεται τώρα και στην Χριστιανοδημοκρατική Ένωση CDU/CSU. Η Γερμανία διολισθαίνει σε όλο και πιο βαθειά πολιτική αβεβαιότητα· είναι σε εποχή διακύβευσης και αλλαγών. Νέο διακύβευμα είναι εάν μετά την ανακοίνωση της απόσυρσης της ηγέτιδας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Annegret Kramp-Karrenbauer (η πολύ σύντομη θητεία της διαδόχου της Άνγκελα Μέρκελ ήταν εξίσου ατυχής με της πρώην Προέδρου των Σοσιαλδημοκρατών Andrea Nahles), θα δούμε διολισθήσεις της Κεντροδεξιάς προς δεξιότερες κατευθύνσεις. Εάν αυτό συμβεί, το χαρακτηριστικό του γνώρισμα θα είναι η αποποίηση κεντρικών σημείων της πολιτικής κληρονομιάς της Μέρκελ· και πιθανώς θα έχει, εκτός των άλλων, ευρωσκεπτικιστική ή και αντιευρωπαϊκή χροιά.

Γ. Ρ.

    

Όχι αδίκως, η μεταφορική χρήση στην πολιτική συζήτηση όρων που προέρχονται από τη γλώσσα της ιατρικής, κουβαλά πίσω της την υποψία ότι ενθαρρύνει μιαν απλοϊκή, αντιδραστική θέαση των πραγμάτων. Ωστόσο - ένας παραπάνω λόγος τώρα είναι και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα με την επιδημία του κορωναϊού - πολλοί τολμούν παρομοιώσεις αυτού του είδους. Ήδη από τον 19ο αιώνα, γιατροί στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες - γνωστότεροι είναι ο Λουί Παστέρ (Louis Pasteur) και ο Ρόμπερτ Κοχ (Robert Koch) - είχαν διαπιστώσει ότι η τεχνητή μόλυνση υγιών ανθρώπων με μικρότατες δόσεις παθογόνων παραγόντων, ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα σε τέτοιο βαθμό ώστε δύο τινά μπορούν να συμβούν στη συνέχεια: Είτε δεν μολύνονται καθόλου, είτε - στην δυσμενέστερη περίπτωση - περνούν  την νόσο με πολύ ήπιο τρόπο.
Τολμούν λοιπόν τώρα κάποιοι να παρομοιώσουν την κοινωνία της επανενωμένης Γερμανίας, και ιδίως των ομόσπονδων χωρών (Länder) που ανήκαν πριν στην Ανατολική Γερμανία (αλλά σε καμία περίπτωση μόνον αυτών), με οργανισμό που έχει προσβληθεί από ασθένεια, από τον παθογόνο παράγοντα του ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD). Μέχρι στιγμής, οι τέτοιες μολύνσεις δεν ήταν θανατηφόρες, αλλά τα γεγονότα στην Ομόσπονδη Χώρα της Θουριγγίας προκαλούν ανησυχία.

Άνω, ο Björn Höcke  (AfD) συγχαίρει τον Thomas Kemmerich, πρωθυπουργό της Θουριγγίας, μόλις εκλεγμένο με ψήφους της Ακροδεξιάς και των 2 «αστικών» κομμάτων CDU και FDP. Κάτω, 1933: Ο Αδόλφος Χίτλερ αμέσως μετά την «εξουσιοδότησή» του από όλα τα «αστικά» κόμματα της Βαιμάρης, με τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Paul von Hintenburg

Πάλι η διαμάχη για το αγέννητο παιδί: Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένον αχυρώνα. Για τις ζωές των άλλων

Πριν από μήνες, με αφορμή τη σφοδρή συζήτηση που πυροδότησε στην εγχώρια δημόσια σφαίρα η απόφαση της Ιεράς Συνόδου για θέσπιση «Ημέρας του Αγέννητου Παιδιού», και κυρίως με αφορμή την οργισμένη αντίδραση φιλελεύθερων και αριστερών, διατυπώθηκε στον ιστοχώρο τούτο η εξής θέση: Αυτή η αριστεροφιλελεύθερη κραυγή μάχης που υπερασπίζεται - έτσι απλά - το «δικαίωμα στην άμβλωση», μπορεί πολύ εύκολα να οδηγήσει έξω από κάθε ουσιωδώς λογική και κανονιστική θέση. Δηλαδή, να διολισθήσει σε μια θέση που εξαρχής αρνείται να υπακούει σε κανόνες δικαιοσύνης, και μάλιστα καθολικής ισχύος (βλ. «Εμείς που μας επέτρεψαν να γεννηθούμε και οι άλλοι, που μέλλει - άν τους το επιτρέπουμε - να γεννηθούν»). 

Ρόμπερτ Σίλλερ (Νόμπελ Οικονομίας 2013): Ο πρόεδρος Τραμπ και οι φούσκες των μετοχών και των ακινήτων

© Der Spiegel - US-Nobelpreisträger Shiller in Davos "Der nächste Crash könnte massiv sein", 22.01.2020

 

Μια συνέντευξη του Robert Shiller (Βραβείο Νόμπελ για την Οικονομία του έτους 2013) στους δημοσιογράφους David Böcking und Michael Sauga (Der Spiegel). Η συζήτηση έγινε αυτό τον Ιανουάριο στο Klosters, ένα ήσυχο ελβετικό χωριό των Άλπεων, γειτονικό με το θορυβώδες Νταβός αλλά μακρυά από τις εκεί μονομαχίες για την οικονομία και την οικολογία. Ο οικονομολόγος Σίλλερ βρέθηκε εκεί για να παρακολουθήσει τις συζητήσεις που έγιναν στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός. Λίγες ημέρες πρίν, ο πρόεδρος Τραμπ είχε υπερηφανευθεί στο Νταβός ότι επί των ημερών της προεδρίας του, οι ΗΠΑ έγιναν πιο ισχυρές οικονομικά από κάθε άλλη περίοδο της ιστορίας τους. Ωστόσο, ο Σίλλερ γνωστός για τις πρωτοποριακές έρευνες του στις διακυμάνσεις τιμών των ακινήτων και στην λεγόμενη ψυχολογία των αγορών, θεωρεί πιθανή μια νέα απότομη και μεγάλη πτώση στην αμερικανική οικονομία, κυρίως στον τομέα της αγοράς ακινήτων και στις τιμές των μετοχών. Και δεν διστάζει να εισέλθει σε μονοπάτια της σκέψης που αποφεύγουν οι πιο συμβατικοί οικονομολόγοι.

     

SPIEGEL: Καθηγητά Shiller, ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump δήλωσε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ότι αυτός δημιούργησε τη μεγαλύτερη οικονομική άνοδο στην ιστορία των ΗΠΑ. Είναι αλήθεια;
Σίλερ: Όχι. Η ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας δεν είναι υψηλότερη από της εποχής Ομπάμα. Εάν παρατηρήσουμε υπό οικονομική οπτική γωνία, υπάρχουν εκπληκτικές ομοιότητες μεταξύ της θητείας των δύο προέδρων. Όμως ο Τραμπ ασφαλώς ξέρει πώς μπορεί να δημιουργεί οικονομική ευφορία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βιώνουν την πιο μακροχρόνια περίοδο έντονης οικονομικής ανόδου στην ιστορία τους. Το ερώτημα είναι πόσο καιρό θα διαρκέσει αυτό. 

 
SPIEGEL: Εσείς μπορείτε να δώσετε απάντηση σ' αυτό το ερώτημα; 

Σίλερ: Οι αγορές ακινήτων και οι χρηματιστηριακές αγορές παρουσιάζουν σήμερα άνοδο πολύ πιο ραγδαία από την άνοδο της πραγματικής οικονομίας. Η τωρινή άνοδος των τιμών των κατοικιών είναι η τρίτη υψηλότερη στην αμερικανική ιστορία μετά  το 1890, ενώ μόνον δύο φορές έχει συμβεί μεγαλύτερη άνοδος στις τιμές των μετοχών από αυτή που παρατηρούμε σήμερα: Η μιά ήταν στη διάρκεια της έκρηξης της λεγόμενης Νέας Οικονομίας, γύρω στο έτος 2000, και η άλλη πρίν τη «Μαύρη Παρασκευή» του 1929. Η σημερινή ραγδαία άνοδος αυτών των περιουσικών στοιχείων στις ΗΠΑ οφείλεται κυρίως στην καλή οικονομική ψυχολογία των καταναλωτών και των επενδυτών· και είναι αναμφισβήτητο ότι  τούτη η καλή οικονομική ψυχολογία οφείλεται, εν μέρει τουλάχιστον, στον Τραμπ.

Ντόναλντ Τραμπ, γύρω στο 1990